Spina bifidalı hastalarda idrar yolları ve böbrekler neden etkilenirler?

... konulu sunumlar: "Spina bifidalı hastalarda idrar yolları ve böbrekler neden etkilenirler?"— Sunum transkripti:

1 Spina Bifidalı hastalarda Nefro-ürolojik izlemde sık karşılaşılan sorular Dr.Ahmet Nayır

2 Spina bifidalı hastalarda idrar yolları ve böbrekler neden etkilenirler?
İdrar kesesini kontrol eden sinirler, belin arka bölümünde yer alır. 1.Beyin 2.Beyin sapı 3.Omurilik 4.Mesane 5.Sfinkter 6.Mesane sinirleri

3 Spina bifidalı hastalarda idrar yolları ve böbrekler neden etkilenirler?
Bu bölgede olan kese ve bu bölgeye yapılan ameliyatlar nedeniyle buradaki sinirler etkilenir.

4 Spina bifidalı hastalarda idrar yolları ve böbrekler neden etkilenirler?
Mesane dolması ve boşalması ile idrar torbasının altında yer alan kas işlevini yapamaz hale gelebilir. Bu duruma nörojen mesane denir.

5 Nörojen mesane tek bir tip midir?
Hayır. Mesane kası (Detrusor) ve mesane altındaki kasın (Sfinkter) etkilenmesine göre farklı şekilde tablolar ortaya çıkabilir. Detrusor kası çok kasılırsa, mesane içi basınç artar ve hem böbreklerin boşalması zorlaşır, hem de yukarı kaçak (Reflü) meydana gelebilir.

6 Nörojen mesane tek bir tip midir?
Sfinkter çok kasılırsa idrar çıkışı zorlaşır, yine idrar kesesi basıncı artar. Aksine sfinkter kasılamazsa, hasta sürekli olarak idrarını kaçırır. Nörojen mesane tipini anlamak için ürodinami yapılır.

7 Nörojen mesane her spina bifidalı çocukta olur mu?
Nörojen mesane bel kemiğindeki kese, etkilenen bel kemiği sayısı, kesenin yerleştiği bölge, ameliyat tekniği, ameliyat yerinde oluşan yapışıklıklar gibi faktörlere bağlıdır.

8 Nörojen mesane her spina bifidalı çocukta olur mu?
Lomber meningomyeloselli hastalarda % 90 oranında nörojen mesane vardır.

9 Nörojen mesane ilaç ile iyileşir mi?
Nörojen mesane, tamamen iyileşmez. Detrusor kası çok kasılanlarda ve mesane kapasitesi küçük olanlarda ilaç ile bu kasın gevşemesi sağlanabilir. Sfinkteri çok kasılanlarda bu kasın gevşemesi için ilaç kullanılır. Bu ilaçlar tam düzeltme sağlamazlar, ancak mesanenin çalışmasını düzenleyerek çok yararlı olurlar.

10 Nörojen mesane hep aynı tip şeklinde mi devam eder?
Hayır. Çocuk büyüyen bir canlıdır. Büyüdükçe omurlar içindeki sinirler de gerilebilir. Burada ameliyata bağlı yapışıklıklar, nörojen mesaneyi daha ağır bir hale getirebilir, ya da farklı bir tipe dönüştürebilir. Bu nedenle hastaların tüm hayatları boyunca yakından takipleri gerekir.

11 Spina bifidalı çocuğun nefrolojik ve ürolojik izlemesi yapılmazsa ne olur?
Mesane boşalımı zorlaşır, mesane basıncı artarsa, böbrekleri önünde bir engel ortaya çıkar. İdrar böbreklere kaçabilir. Bu olaya reflü ya da kaçak denilir. Boşalmanın zorlaştığı yerde ilave idrar yolu enfeksiyonları da eklenir. Böbrekler işini yapamaz hale gelir. Tedavi edilmeyen olgularda 7 yaşında böbrek yetersizliği gelişme oranı % 40 kadardır. Böbrek yetersizliği gelişen çocuklar sürekli diyalize girmek zorunda kalırlar. Nörojen mesaneli hastalara böbrek nakli yapılması, mesane problemi nedeni ile yapılamaz.

12 Nörojen mesanenin tedavisi de olmadığına göre, böbrekleri korumak için en güvenli yol nedir?
Nörojen mesanesi olan hastalar için, mesanenin 4 saat ara ile boşaltılması çok yararlı ve güvenli bir metoddur. Bu uygulamaya Temiz Aralıklı Kateterizasyon (TAK) denilir.

13 Temiz Aralıklı Kateterizasyon (TAK) nasıl yapılır?
Uygulayan ellerini sabun ile yıkar ve kurular Hastanın genital bölgesi sabunlu su ile yıkanır % 1.5 Savlon solüsyonundan çıkarılan kateter musluk suyunda yıkanır Kateterin uç kısmına kayganlaştırıcı jel sürülür

14 Temiz Aralıklı Kateterizasyon (TAK) nasıl yapılır?
5. Kateter uretra ağzından mesaneye kadar sokulur 6. Gelen idrar ölçülür 7. İdrar gelmeyince kateter çıkarılır, musluk suyunda yıkanır ve Salvon dolu kaba konulur 8. Toplanan idrar miktarı takip formuna kayıt edilir.

15 TAK uygulanan hastalar nasıl izlenmelidir?
Her ay idrar kültürü alınmalıdır 3-6 ay ara ile ultrasonografi yapılmalıdır. Tetkiki normal olanlarda zaman 6-12 aya uzatılır. Reflüsü olanlarda 9-12 ayda bir voiding sistoüretragrafi (VCUG) çekilir Reflüsü olmayanlarda, ultrasonografide bulgu varsa VCUG çekilir Başlangıçta, operasyonlar gibi değişik girişimlerden sonra, ortaya çıkan ek yakınmalarda ürodinami yapılır.

16 Çocuğum kendisi TAK öğrenmeli mi?
Spina Bifidalı çocuklarımızı bağımsız ve kendine güvenen fertler olarak yetiştirmeliyiz. Çocuklara bu sorumluluk verilmelidir.

17 Çocuğumun TAK öğrenmesi için hangi yaş uygundur?
5 yaşından sonra, çocuk ellerini yıkamaya ve malzemelerin hazırlanmasında sorumluluk almaya başlamalıdır. 7-8 yaşlarında işlemi yapacak duruma gelir. Bu dönemde kura kalma ve öğrenme isteği en yüksek düzeydedir.

18 TAK allerjik olaylara yol açar mı?
Spina bifidalı çocuklar, birçok tıbbi işlem ile karşı karşıya kalırlar. Tıbbi malzeme yapımında kullanılan Latex maddesi allerjik olaylara neden olabilir. Latex allerjisi olanlar, bu madde içermeyen malzemeleri kullanmak zorundadırlar.

19 Lateks allerjisini nasıl anlarız?
Kaşıntı, burun akması Gözlerde sulanma, kaşıntı Deride kızarma, kaşıntılı plaklar Göz kapaklarında, dilde, dudaklarda şişme Solunum problemleri ortaya çıkabilir.

20 Jel kullanmalı mıyım? Erkeklerde üretra uzun ve kateter takılması daha zordur. 1 cc kadar jel üretra ağzına enjektör ile sıkılır. Kızlarda kateterin ucunun ıslatılması yeterli olabilir.

21 Akım iyi olmazsa ne yapayım?
Çocuğun oturtulması, yatırılması Yanlara çevrilmesi yararlı olabilir.

22 Mesane irrigasyonu ve mesane instillasyonu nedir?
Mesane irrigasyonu, mesane içine steril bir sıvı verilip, birkaç dakika içinde geri alınmasıdır. Mesane instillasyonu mesane içine bazı ilaçları verip, kateteri çekmek ve ilaçları içerde bırakmaktır.

23 TAK sonunda malzemeleri ne yapayım?
Kateter içinden temiz basınçlı su geçirin. Kullanılan enjektörleri yıkayın. Kateter ve enjektörleri “ kirli” yazılı plastik bir kaba koyun. Gün sonunda tüm malzemeleri steril edin.

24 TAK malzemelerini nasıl steril edebilirim?
Ocak kullanılması: Tüm yıkanmış malzemeyi gece bir tencere suya koyup, kaynadıktan sonra 10 dakika bekleyin. Daha sonra malzemeyi temiz kağıt havlu üzerinde kurumaya bırakın. Mikrodalga fırın : Bir kağıt havlu üzerine yıkanmış, kuru malzemeleri koyarak mikrodalga fırına yerleştirin. Yanına bir bardak su koyun. Maksimal derecede 6 dakika tutun. Saklama :Kilitli poşet içinde kuru bir yerde saklayın.

25 TAK çocuğuma ağrı yapar mı?
Spina bifidalı çocukların büyük çoğunluğunda genital bölge duyusu zayıflamıştır. Eğer kateter takma sırasında ağrı oluyorsa, ilave bir anestezi sağlayan jel kullanılabilinir.

26 TAK sırasında hangi durumlarda endişelenmeliyim?
Bulanık idrar Pis kokulu idrar Değişik idrar rengi Yan ağrısı Nedeni belirsiz yüksek titremeli ateş İyileşmeyen pişik Kateterden az idrar gelmesine karşılık arada kaçırma olması Bulantı, kusma

27 Cerrahi girişimler var mıdır?
Vezikoüreteral reflüyü ortadan kaldırmaya yönelik Açık cerrahi Kapalı yöntem Mesane boynu onarımı Vezikostomi