ALT EKSTREMİTE KIRIKLARI

... konulu sunumlar: "ALT EKSTREMİTE KIRIKLARI"— Sunum transkripti:

1 ALT EKSTREMİTE KIRIKLARI
Doç. Dr. Turhan Özler Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji AD.

2 KIRIK NEDİR? Dıştan veya içten etki eden kuvvetlerle kemik dokusunda oluşan ayrılmaya veya bu sebeplerle kemiğin anatomik bütünlüğünün ve devamlılığının bozulmasına denir.

3 Kırık tipleri ve sınıflandırma
Kemik dokusuna göre Kırık hattının, kemiği çevreleyen deri yada mukoza yoluyla, dış ortamla ilişkide olup, olmamasına göre Kırık oluşturan kuvvete göre Kırık sayısına göre

4 Kırık tipleri ve sınıflandırma

5 Kemik doku sağlamlığına göre:
Normal kemikte (Travmatik) kırık Hastalıklı kemikte (Patolojik) kırık Stress (Yorgunluk) kırığı

6 Kemik doku sağlamlığına göre:
Normal kemikte (Travmatik) kırık Hastalıklı kemikte (Patolojik) kırık Stress (Yorgunluk) kırığı

7 Kemik doku sağlamlığına göre:
Normal kemikte (Travmatik) kırık Hastalıklı kemikte (Patolojik) kırık Stress (Yorgunluk) kırığı

8 Kırık hattının, kemiği çevreleyen deri yada mukoza yoluyla, dış ortamla ilişkide olup, olmamasına göre: Kapalı kırıklar Açık kırıklar

9 Kırık hattının, kemiği çevreleyen deri yada mukoza yoluyla, dış ortamla ilişkide olup, olmamasına göre: Kapalı kırıklar Açık kırıklar

10 Kırık oluşturan kuvvete göre:
Direkt mekanizma ile olan kırıklar İndirekt mekanizma ile olan kırıklar Direkt ve indirekt mekanizma kombinasyonu ile olan kırıklar

11 Kırık sayısına göre: Tek kırık hattı Multiple kırık hattı

12 Kırık sayısına göre: Tek kırık hattı Multiple kırık hattı

13 Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre: a) Ayrılmış (deplase) kırıklar Transvers kırık Oblik kırık Spiral kırık Kopma kırığı Parçalı kırık b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar Çatlak (fissür, linear kırık) Yaş ağaç (green stick) kırığı Torus kırığı Çökme kırıkları Kompresyon (sıkışma) kırıkları Dişlenmiş (impakte) kırıklar Epifizin ayrılmamış kırıkları

14 Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre: a) Ayrılmış (deplase) kırıklar Transvers kırık Oblik kırık Spiral kırık Kopma kırığı Parçalı kırık b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar Çatlak (fissür, linear kırık) Yaş ağaç (green stick) kırığı Torus kırığı Çökme kırıkları Kompresyon (sıkışma) kırıkları Dişlenmiş (impakte) kırıklar Epifizin ayrılmamış kırıkları

15 Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre: a) Ayrılmış (deplase) kırıklar Transvers kırık Oblik kırık Spiral kırık Kopma kırığı Parçalı kırık b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar Çatlak (fissür, linear kırık) Yaş ağaç (green stick) kırığı Torus kırığı Çökme kırıkları Kompresyon (sıkışma) kırıkları Dişlenmiş (impakte) kırıklar Epifizin ayrılmamış kırıkları

16 Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre: a) Ayrılmış (deplase) kırıklar Transvers kırık Oblik kırık Spiral kırık Kopma kırığı Parçalı kırık b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar Çatlak (fissür, linear kırık) Yaş ağaç (green stick) kırığı Torus kırığı Çökme kırıkları Kompresyon (sıkışma) kırıkları Dişlenmiş (impakte) kırıklar Epifizin ayrılmamış kırıkları

17 Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre: a) Ayrılmış (deplase) kırıklar Transvers kırık Oblik kırık Spiral kırık Kopma kırığı Parçalı kırık b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar Çatlak (fissür, linear kırık) Yaş ağaç (green stick) kırığı Torus kırığı Çökme kırıkları Kompresyon (sıkışma) kırıkları Dişlenmiş (impakte) kırıklar Epifizin ayrılmamış kırıkları

18 Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre: a) Ayrılmış (deplase) kırıklar Transvers kırık Oblik kırık Spiral kırık Kopma kırığı Parçalı kırık b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar Çatlak (fissür, linear kırık) Yaş ağaç (green stick) kırığı Torus kırığı Çökme kırıkları Kompresyon (sıkışma) kırıkları Dişlenmiş (impakte) kırıklar Epifizin ayrılmamış kırıkları

19 Kırığın derecesine ve kırık hattına göre:
Kırığın derecesine ve kırık hattına göre: a) Ayrılmış (deplase) kırıklar Transvers kırık Oblik kırık Spiral kırık Kopma kırığı Parçalı kırık b) Ayrılmamış (non-deplase) kırıklar Çatlak (fissür, linear kırık) Yaş ağaç (green stick) kırığı Torus kırığı Çökme kırıkları Kompresyon (sıkışma) kırıkları Dişlenmiş (impakte) kırıklar Epifizin ayrılmamış kırıkları

20 Kırıkları oluşturan sebepler ve kırık oluş mekanizması
Travmatik Trafik kazaları (araç içi veya araç dışı) Düşme , çarpma, yüksekten düşme, Ev içi kazaları İş kazaları Spor kazaları ve yaralanmaları Göçük altında kalma (deprem , maden kazaları vb) Ateşli silah yaralanması Kesici delici alet yaralanması Darpa maruz kalma ve dövülme Yenidoğanlarda görülen doğum travmaları vb.

21 Kırıkları oluşturan sebepler ve kırık oluş mekanizması
Patolojik Kemikte bir hastalık Kırık çoğu zaman basit travmalarla veya bazen travma olmaksızın kendiliğinden meydana gelir. Benign tümör, primer veya sekonder malign tümör Osteoporoz Osteomalazi Enfeksiyon

22 Kırıkları oluşturan sebepler ve kırık oluş mekanizması
Stress Sürekli tekrarlayan zorlamalar Yorgunluk Örneğin eğitimi yeterli olmayan askerlerde uzun yürüyüşler sonucunda metatars yorgunluk kırıkları görülebilir

23 Normal anatomi ve fizyolojiye sahip bir kemikte dıştan etki eden kuvvetler ve vücut ağırlığının taşınması ile kas ve ligamentlerin çekmesi gibi vücudun içinden etki eden kuvvetlerin şiddeti, doğrultusu, hızı ve etkileme süresine göre kırıklar meydana gelir

24 Travmaya ait genel belirtiler ve kırığa özgü belirti ve bulgular
Ağrı ve duyarlılık Hematom Ekimoz Fonksiyon bozukluğu Patolojik postür Krepitasyon

25 Kırıkların iyileşmesi (Kaynaması)
Kırık iyileşmesi kırık olduğu andan itibaren başlar ve 3 aşamadan oluşur: İnflamatuvar dönem Tamir dönemi Remodelizasyon dönemi Bu üç dönem biri bitmeden diğeri başlayarak devam eder ve en uzun süreni remodelizasyon dönemidir

26

27 KIRIK TEDAVİSİ ALÇI-ATEL-TESPİT
CERRAHİ (ARİF,İMÇ,PROTEZ, EKSTERNAL FİKSASYON) FİZİK TEDAVİ ELEKTRİKSEL MODALİTELER( MANYETİK ALAN GB.) EGZERSİZ REÇETESİ

28 KIRIK TEDAVİSİ Alçı

29 KIRIK TEDAVİSİ ARİF

30 KIRIK TEDAVİSİ İntramedüller Çivi

31 KIRIK TEDAVİSİ Protez

32 KIRIK TEDAVİSİ Eksternal Fiksatör

33 Kırık iyileşmesini olumlu etkileyen faktörler:
Elektrik akımları, (manyetik alan, ultrason, hiperbarik oksijen uygulamaları, düşük kuvvette lazer uygulaması, ) Anabolik steroidler, D vitamini, kalsitonin, parathormon, prostoglandinler, BMP (Bone morphogenetic protein), büyüme hormonu , büyüme faktörleri , Uygun miktarda yüklenme ve kırık hattında minimal hareket

34 Stabil Tespit

35 İnstabil Tespit

36 İnstabil Tespit

37 ALT EKSTREMİTE KIRIKLARI

38 ACETABLUM FEMORAL HEAD FEMORAL NECK GREATER TROCHANTER FOVEA CAPITIS Vastus lateralis attaches to greater trochanter; the obturator internus, superior and inferior gamelli attach to the medial surface of the greater trochanter, Guteus medius to the lateral surface of the greater trochanter, and gluteus minimus to anterior surface of greater trochanter. Iliopsoas attaches to lesser trochanter Pectineus attaches just distal to the lesser trochanter LESSER TROCHANTER CORTICAL BONE MEDULLARY BONE

39 FEMUR BAŞI KIRIKLARI Avasküler nekroz (%40, ilk 6 saatte redüksiyon uygulansa bile %10)

40 TEDAVİ Kapalı redüksiyon

41 TEDAVİ Açık redüksiyon Kapalı redüksiyon olmuyorsa
Siatik sinir lezyonu varsa Redüksiyonu yumuşak doku veya kemik fragmanlar bozuyorsa

42 KOMPLİKASYONLAR AVN ARTRİT SİNİR LEZYONLARI HETEROTOPİK OSSİFİKASYON

43 FEMUR BOYUN KIRIKLARI Yaşlı nüfüs kadın da 3 kat daha sık
%90 basit düşme Osteoporoz Gençlerde yüksek enerjili travmalar

44 FEMUR BOYUN KIRIKLARI Sınıflama (Garden)

45 FEMUR BOYUN KIRIKLARI Vaskülerite

46 TEDAVİ Cerrahi dışında şeçenek yok İlk 6 saatte tedavi ile AVN düşük
Genç hasta internal fiksasyon Yaşlı düşkün hasta artroplasti?

47 FEMUR BOYUN KIRIKLARI

48 KOMPLİKASYONLAR Mortalite (%13-37) Enfeksiyon Nonunion (%4-30)
AVN, geç segmenter kollaps (%16-30)

49 TROKANTERİK KIRIKLAR Kollum kırıklarından daha yaşlı grupta görülür
Evans Sıniflamasi

50 TEDAVİ CERRAHİ

51 KOMPLİKASYONLAR Fiksasyon kaybı %20 Nonunion nadir Malunion rotasyon

52 FEMUR KIRIKLARI Yüksek enerjili kırıklar (AO sınıflaması)

53 Femoral kırıkları Yüksek enerjili yaralanmalar Trafik kazaları78%)
Sınıflama lokalizasyon konfigurasyon ve parçalanma düzeyine göre yapılır Çocuklarda epifiz plağına komşu bölgelerde sorunlara yol açar

54 TEDAVİ TRAKSİYON KAPALI İM ÇİVİLEME PLAK VİDA EKSTERNAL FİKSASYON

55 TEDAVİ

56 İntramedüller Elastik Çivi ve Kilitli Çivi

57 KOMPLİKASYONLAR Sinir lezyonları (traksiyona bağlı, peroneal vy pudental) Refraktür İmplant yetersizlikleri Enfeksiyon Nonunion ve malunionlar

58 DİZ ÇEVRESİ KIRIKLAR Femur distal uç kırıkları
Tibia proksimal uç kırıkları

59 Femur distal uç kırıkları
Tüm femur kırıklarının % 7 si Diz eklemini ilgilendirir ise tedavisi zor

60 Sınıflama AO/ OTA

61 Eşlik eden yaralanmalar
Femur boyun, asetabulum ve şaft kırıkları Yumuşak doku problemleri %5-10 açık kırık Diz bağ yaralanmaları %20 Nörovasküler problemler nadir %2

62 Tedavi Çogunlukla cerrahi Eklem içi kırıklar var ise mutlaka cerrahi
Plak ve vidalar vy İM çiviler (nadiren)

63 Tedavi

64 Patella Kırıkları Patella fracture NORMAL

65 TEDAVİ Ayrışmamış kırıklarda alçı ile konservatif tedavi
Ayrışmış kırıklarda AO Tansion-Band ( Gergi Bandı ) Vida ile tespit ( Uygun olgularda)

66 TİBİA PROKSİMAL KIRIKLARI
Tüm kırıkların %1 i, yaşlılarda %8 i Çoğunlukla eklem içi ve lateral plato %50-70 Bağ yaralanmaları ve metafizer kırıklar eşlik edebilir Tanıda CAT ve MRG çok yardımcı

67 Sınıflama Shatzker

68 Eşlik eden sorunlar Vasküler yaralanma (tibialis post) Bağ yaralanması
Açık kırıklar

69 Tedavi Eklem yüzünün anatomik redüksiyonu
Çöken parçanın kaldırılması ve greft Stabil internal tesbit Cerrahi tedavi çoğunlukla gerekir Anestezi altında muayenede stabil ise konservatif

70 Cerrahi tedavi

71 Komplikasyonlar Enfeksiyon Non ve malunion Hareket kısıtlılığı
Dejeneratif artrit

72 TİBİA KIRIKLARI Yumuşak doku örtüsü zayıf
Açık kırıklar sıklıkla görülür Nonunion ve eklem sertlikleri sık

73 Sınıflama OTA

74 Epidemiyoloji Ensık uzun kemik kırıklarından 26/100000 yılda
Erkek de sık

75 Komplikasyonlar Açık kırıklar (Yumuşak doku kaybı)
Ampütasyon (Tip IIIC %21-85) Refleks sempatik distrofi Kas gücünün düzelmesi (1yıla kadar) Kompartman sendromu ( en sık sebebi tibia kırıkları, %4.3)

76 Komplikasyonlar Malunion Nonunion
5 angüler vy rotasyonel açılanma, 1 cm den fazla kısalık 10 ise korreksiyon Nonunion 6-9 içinde iyileşme yoksa Enfekte, aseptik vy hipertrofik, atrofik

77 Tedavi Alçı ve breysler Eksternal fiksatörler İntramedüller çiviler
(Oymalı, oymasız) Plak ve vidalar

78 AYAK BİLEĞİ ÇEVRESİ KIRIKLARI
Yaşlı kadınlarda sık Tek malleol kırığı 2/3, Bimalleolar kırık 1/4, trimalleolar kırık %7 %2 si açık kırık

79 Anatomi

80 Anatomi

81 Sınıflama Lauge-Hansen

82 Tedavi Stabil izole malleolkırıkları Alçı
Unstabil kırıklar Açık redüksiyon plak ve vida tespiti.

83 Tedavi

84 Komplikasyonlar Redüksiyon kaybı Malunion Nonunion Enfeksiyon
Hareket kaybı Artroz

85 KALCANEUS KIRIKLARI

86 ÇOĞUNLUKLA Yüksekten düşme ile gelişir
Vertebra kırıkları eşlik edebilir

87 Metatars Kırıkları ve Tarso-MetatarsaYaralanmalar (Linsfranc Yaralanma)