FREUD’ UN PSİKANALİZ KURAMI Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

... konulu sunumlar: "FREUD’ UN PSİKANALİZ KURAMI Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN"— Sunum transkripti:

1 FREUD’ UN PSİKANALİZ KURAMI Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN
Z.K.Ü. HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ FREUD’ UN PSİKANALİZ KURAMI Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

2 İD EGO SÜPEREGO Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ İD EGO SÜPEREGO Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

3 Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU
PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Freud’a göre ruhsal yapı, bir buzdağına benzemektedir. Kişilik, buzdağının görünen kısmıdır. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

4 Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ İD: Dürtülerimiz yer alır. Doğuştan sahip olunan tüm güdülerin toplamıdır. Libido ve saldırganlık id’ den kaynaklanır. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

5 Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU
PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ EGO: İd’in istekleri ile dış dünyanın bağdaştırılmasına çalışır. Ego, kişiliğin yürütme organıdır. İd’in isteklerini gerektiğinde ertelemeye, hoş yaşantıları sevmeye, hoş olmayanlardan uzak durmaya çalışır. Kişiliğin akılcı, mantıklı karar organıdır. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

6 Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU
PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ SÜPEREGO: Geleneksel ve toplumsal değerlerin içsel temsilcileridir. Çevre tarafından onaylanmış ölçütlere göre davranmak ister ve toplumsal yasakları içerir. Kişinin ana- babası tarafından aktarılan toplumsal değerleri içerir. Bu anlamda “ vicdan” denilmektedir. Kişi, kimsenin olmadığı durumlarda bile vicdanı sayesinde kendi kendini denetleyerek kurallara uyar. Her zaman kafasına estiği gibi davranan ve sürekli toplumsal kuralları hiçe sayan insanlarda “id” baskındır. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

7 Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

8 FREUD PSİKOSEKSÜEL GELİŞİMİ 5 DÖNEMDE İNCELER:
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ FREUD PSİKOSEKSÜEL GELİŞİMİ 5 DÖNEMDE İNCELER: ORAL DÖNEM AY ANAL DÖNEM AY FALLİK DÖNEM 3-7 YAŞ LATENT DÖNEM GENİTAL DÖNEM Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

9 Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

10 Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

11 Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

12 Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

13 Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

14 ORAL DÖNEM : BAZI ŞİZOFRENİ TİPLERİ, MANİK DEPRESİF BOZUKLUKLAR
ANAL DÖNEM: PREGENİTAL KONVERSİYON NEVROZLARI, KOMPULSİYON NEVROZU GENİTAL DÖNEM: HİSTERİ

15 Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Freud; ilk 3 döneme nazaran son 2 dönemin kişilik üzerindeki etkisinin daha az olduğunu savunur. Ahlaki gelişim yani “vicdan” 3-5 yaşlarına denk gelen fallik dönemde gelişir. bu evrelerde çocuk, duygusal olarak anne- babayla çatışma yaşar. bu olumsuz duygulardan dolayı kendini “suçlu” hisseder ve suçluluk duyusundan kurtulmak için anne- babayı taklid eder. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

16 Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN
HALİÇ ÜNİVERSİTESİ HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ 1 Sadece ilk bebeklik yıllarına özel bir önem verilerek, diğer dönemlerin kişilik üzerindeki etkisi üzerinde fazla durulmamıştır. 2 Sağlıklı kişilikten çok “ hasta” kişiliğin “nasıl” oluştuğunu açıklar. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

17 PSİKOSOSYAL GELİŞİM KURAMI
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ ERİC ERİCSON’UN PSİKOSOSYAL GELİŞİM KURAMI Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

18 ERİC ERİCSON’UN PSİKOSOSYAL GELİŞİM KURAMI
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ ERİC ERİCSON’UN PSİKOSOSYAL GELİŞİM KURAMI Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

19 TEMEL GÜVEN- GÜVENSİZLİK:
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ TEMEL GÜVEN- GÜVENSİZLİK: İLK ÇOCUKLUK OYUN ÇAĞI OKUL ÇAĞI GENÇLİK DÖNEMİ YETİŞKİNLİK DÖNEMİ ÜRETKENLİK DÖNEMİ OLGUNLUK DÖNEMİ Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

20 Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU
PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ TEMEL GÜVEN- GÜVENSİZLİK: (0-1.5 YAŞ) Anne- çocuk veya annenin yerine geçen kişiyle bebek arasındaki etkileşimde ortaya çıkar. Annenin bebeği büyütürken benimsediği tutumla şekillenir. Burada annenin( veya annenin yerine geçen herhangi biri, bakıcı vs.) bebeği emzirme süresi ve şekli, bebeğe dokunuş şekli, bebeğin annenin yerine koyduğu geçin nesnesinin kullanımı ve bu yönde çocuğun desteklenmesi gibi özellikler çocukta ilerki dönemlerde güven duygusunu kazanabilmesinde son derece önemlidir. İLK ÇOCUKLUK: ÖZERKLİĞE KARŞI- KORKU, UTANÇ ( YAŞLAR) Aşırı koruyucu ve baskıcı tutum özerk olma çabalarını engeller. Çocuğun davranışlarından dolayı” utanç” duymasına yol açabilir. Katı bir tuvalet eğitimi nedeniyle çocuğun ilerki dönemlerinde özerk olmasına ket vurulabilir. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

21 OYUN ÇAĞI: GİRİŞİMCİLİĞE KARŞI- SUÇLULUK DUYGUSU
Z.K.Ü. HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ OYUN ÇAĞI: GİRİŞİMCİLİĞE KARŞI- SUÇLULUK DUYGUSU ( 3-6 YAŞLAR) Cinselliğin keşfedildiği dönemdir. Eğer çocuk sorularına karşı azarlanıp utandırılırsa merak duygusuna ket vurulmuş olur. Çocuğun araştırma girişimleri desteklenmeli; bir sonraki döneme ilerlemesine yardımcı olunmalıdır. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

22 4. OKUL ÇAĞI: BAŞARILI OLMAYA KARŞI AŞAĞILIK DUYGUSU ( 6- 15 YAŞ)
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ 4. OKUL ÇAĞI: BAŞARILI OLMAYA KARŞI AŞAĞILIK DUYGUSU ( YAŞ) Bu dönemdeki en olumsuz durum “aşağılık duygusu”nun gelişmesidir. Eğer çocuk sürekli olarak başkalarıyla kıyaslanıp eleştiriliyorsa, başarısız olduğu duygusuna kapılarak aşağılık hisseder. Bu dönemde yapılması gereken davranış, çocuğun, başarılı olduğu işleri övmek, başkalarıyla değil; kendi başarıları ile değerlendirmektir. “Ben başarılıyım” duygusu ile kişilik gelişimi olumlu etkilenir. 5. GENÇLİK: KİMLİK KAZANMA- ROL KARMAŞASI ( YAŞ) Kişinin kendisine “ ben kimim” sorusunu sorduğu dönemdir. Kişi bu dönemde başkalarını taklit ederek kendini bulmaya çalışır. Kişi bir grup veya rol ile özdeşleşir. Örneğin; çete üyeliği. Kimlik bocalamasına rol açan etmenler: Meslek seçimine yönelme Cinsel rollerde değişme Düşünme sistemindeki değişiklikler Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

23 İLK YETİŞKİNLİK: YAKINLIĞA KARŞI- UZAKLIK ( 21-35 YAŞ)
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ 6. YETİŞKİNLİK DÖNEMİ: İLK YETİŞKİNLİK: YAKINLIĞA KARŞI- UZAKLIK ( YAŞ) Kendi kimliğini başkalarının kimliği ile birleştirme isteği, insanı yakın ilişkiler kurmaya götürür. Ancak gelişmemiş bir kimlik buna engel olabilir. sonucunda yalnızlık duyguları gelişebilir. 7.ÜRETKENLİK- VERİMSİZLİK ( YAŞ) Toplumda yaralı işler gerçekleştirme,işinde ilerleme dönemleridir. 8. OLGUNLUK DÖNEMİ: BENLİK BÜTÜNLÜĞÜ- UMUTSUZLUK ( 55 YAŞ VE ÜSTÜ) Kişide yaşlılık duyguları başlar. “Bir daha dünyaya gelsem aynı hayatı yaşamak ister miyim?” diye sorar. Eğer kişi yaşadığı yaşamından memnun İse benlik bütünlüğüne ulaşır. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

24 PSİKOSOSYAL GELİŞİM KURAMININ EĞİTİME YANSIMASI
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ PSİKOSOSYAL GELİŞİM KURAMININ EĞİTİME YANSIMASI ANAOKULU DÖNEMİ: BU DÖNEMDE GİRİŞİMCİLİĞİN TEMELLERİ ATILMALIDIR. Anne babadan uzaklaşma doğaldır. Bu nedenle anaokuluna gitme olumlu görülmektedir. Arkadaşlarıyla oynamaları desteklenmeli ancak, birbirlerini alaya almamalarına özen gösterilmelidir. Çünkü utanç ve suçluluk duyguları gelişebilir. Yaratıcılığı geliştiren oyunlara olanak sağlanmalıdır. Resim, elişi vs. Kıskançlığı önleyici bir ortam oluşturulmalıdır. Henüz arkadaşlarıyla paylaşma, işbirliğine girme gibi sosyal davranışlar gelişmediğinden öğretmenlerin paylaşmayı öğretmeleri önemlidir. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

25 Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU
PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ İLKÖĞRETİM DÖNEMİ: Çocukların başarı duygularının gelişmesi için desteklenmeleri önemlidir. Başarılı olamayan öğrenciler kendilerini işe yaramaz ve değersiz hissedebilmektedirler. Öğretmenler, öğrencileri başarılı olabilecekleri alanlara yönlendirmelidirler. ORTAÖĞRETİM DÖNEMİ: Öğrencilerin bu dönemdeki hormonal değişiklikleri öğrenmeleri için açıklayıcı eğitimler verilmesi, kendilerini anlamalarını ve kabul etmelerini kolaylaştıracaktır. Okulda çocuğun kendini tanımasına, yeteneklerini keşfetmesine olanak tanınmalıdır. Yetenekli olduğu alanlarda çalışması sağlanarak “ başarıyı tattırmak” önemlidir Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

26 Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ
1 Ericson sadece çocukluk yıllarına ağırlık vermez. Kişilik gelişimini yaşam boyu süren bir süreç olarak kabul eder. “ yaşam boyu gelişim” ilkesini savunur. 2 Ericson sağlıklı kişilik gelişimi üzerinde daha çok durmaktadır. 3 Ericson, sosyal çevrenin kişilik gelişimi üzerindeki etkilerini daha fazla vurgulamıştır. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

27 GEÇİŞ NESNESİ VE GEÇİŞ FENOMENLERİ Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU
PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ GEÇİŞ NESNESİ VE GEÇİŞ FENOMENLERİ Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

28 BEBEĞİN İLK OBJESİ Herkesin ilk objesi annesidir.
Fizik doğum eyleminin herhangi bir şekilde çocuğu psikolojik olarak annesine bağladığını varsaydıracak nedenler yoktur. Bu nedenle, çocuğun ilk bakımını yapan kişi anne olarak dikkate alınmalıdır. İlk başlarda bir anne ile bir süt ninenin ayrımını sağlayabilecek bir kişi algısı henüz oluşmamıştır. Çocuk ancak daha sonraki izlenimleri ve deneyimleriyle annesini ayırt etmeyi öğrenir (koku, ses, dokunuş vs).

29 Bebek anne memesi veya bakan kişi yerine kendi nesnesini yaratır.
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Anne, bebek doğduğunda ve onu emzirmeye başladığında bebek, annesinin memesini kendi iç varlığıymışcasına içine alır. Bebek, zamanla, annenin başarısızlığıyla başa çıkma yetisi geliştikçe ve mental aktivitesi başladıkça dışsal gerçeklik süreci başlar. Bebek anne memesi veya bakan kişi yerine kendi nesnesini yaratır. Bu nesneye psikolojide geçiş nesnesi adı verilmektedir. Bu nesne bebeğin yaratıcılık gücüyle belirlenir. Oyuncak bir ayı, yumuşak tüylü bir bebek, battaniye kenarı, yün olabilir. Bebek zamanla nesne üzerinde hak sahibi olduğunu iddia eder. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

30 Geçiş alanından sonraki dönem oyun alanıdır.
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Bebek genellikle nesneyi, uykuya dalacağı zaman kullanarak anksiyetesine karşı bir savunma mekanizması geliştirir. Anne- baba veya bebeğe bakan kişi nesnenin değerini zamanla anlar ve bir yere gidildiğinde nesneyi yanlarında götürürler. Nesne pis koksa bile yıkanmaz. Geçiş alanı bebek için bir olgunlaşma dönemi olarak kabul edilmektedir. Geçiş alanından sonraki dönem oyun alanıdır. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

31 Geçiş fenomenleri 4.,6.,8.,12. aylarda görülmeye başlar.
Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Geçiş fenomenleri 4.,6.,8.,12. aylarda görülmeye başlar. Geçiş nesnesi depresif bir duygu-durumla karşılaşıldığında savunma mekanizması olarak uykuya dalmakta kullanılır. Bebek, geçiş nesnesi üzerinde mülkiyet sahibi olur. Nesne bebek tarafından değiştirlmedikçe asla değiştirmemelidir. Nesne, bizim bakış açımıza göre dışardan, bebeğe göre ise nesne ne içerden ne de dışardan gelmektedir. Nesne yıllar içinde unulmaz ancak bir kenara bırakılır. Yası tutulmaz. Bunun nedeni geçiş nesnesinin yaygınlaşmasıdır. Sanatsal yatırım, ilaç bağımlılığı, dinsel ritüeller, yalan söyleme- çalma vs. davranışlara yayılabilir. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

32 Z.K.Ü.HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU
PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Geçiş nesnesi hayat boyu korunur. Nesne anlamını kaybetmeye başladığında yaratıcılık ve oyun alanı başlamış olur. Kız çocukları ile erkek çocukları arasında geçiş nesnesi kullanımı açısından bir fark yoktur. Geçiş nesnesini anne yıkıyorsa aslında birşeyleri parçalıyor, yok ediyordur. Geçiş nesnesi kullanımında süreklilik ve ebeveynlerin ( ya da bebeğe bakan kişinin ) bu süreklilği desteklemesi –sağlaması oldukça önemlidir. Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

33 HALİÇ ÜNİVERSİTESİ HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU
PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN

34 HALİÇ ÜNİVERSİTESİ HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU
PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ DERSİ Öğr. Gör. Latife UTAŞ AKHAN