İnflamatuar Çene Lezyonları (2015)

... konulu sunumlar: "İnflamatuar Çene Lezyonları (2015)"— Sunum transkripti:

1 İnflamatuar Çene Lezyonları (2015)
Prof. Dr. Cahit ÜÇOK Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız Diş Çene Cerrahisi Anabilim Dalı

2 Anatomi Kemik Yapı

3 Anatomi Volkman Kanalı Havers Kanalı

4 Enflamasyon/İnflamasyon/İltahap
Vücudun herhangi bir iç-dış etkene karşı verdiği cevaptır. Bu etkenler; Travma Fiziksel (Cerrahi) Kimyasal Termik (Güneş ışınları, yanıklar) Mikroorganizmalar (Bakteriler, virüsler,mantarlar)

5 Enflamasyon/İnflamasyon/İltahap
Dolor (Ağrı) Rubor (Kızarıklık) Tumor (Şişlik) Calor (Sıcaklık) Functio Leata (Fonksiyon kaybı)

6 Periapikal enflamasyon sekelleri
Akut Kronik Periapikal Apse Periapikal Granülom Kronikleşme Kronik apse Kronik osteomiyelit Kan akımı Bakteriemi Kavernöz Sinüs Trombozu Kemiklere yayılım Osteomiyelit Periostitis Periapikal(Radiküler) kist Penetrasyon Mukozal-cilt sinüsleri Yumuşak dokuya yayılım Apse-sellülit

7 Pulpitis ve Periapikal hastalıkların özellikleri
Termal Elektrik Radyografi Tedavi Fokal reversible Pulpitis Hafif Normal Periapikal yok İritanın uzaklaştırılması Akut Pulpitis Orta-ciddi Çok-yok Kanal/Çekim Hiperplastik Pulpitis Yok yok Kanal Tedavisi Kronik Pulpitis Hafif -aralıklı azalmış Periapikal apse Perküsyonda ciddi Yok nekrotik pulpa Genellikle yok Periapikal Granuloma Yok-az Lüsent Periapikal kist Kistektomi/Kanal/Çekim

8 Pulpitis Dental pulpa vücuttaki tüm organların verdiği inflamatuvar reaksiyonları verir. ÖNCELİKLE; etrafını saran sert dokular(Dentin-Mine)inflamatuvar reaksiyona bağlı gelişen eksuda nedeniyle oluşan şişliğe izin vermez Vitaliteyi sağlayacak kollateral sirkülasyonu yoktur Pulpanın tamamını nekroze etmeden biopsi almak ve ilaç uygulamak imkansızdır AĞRI pulpadaki inflamasyonun derecesini saptamak için TEK BULGUDUR

9 Pulpitis Etiyoloji Dental pulpa’nın travmaya verdiği inflamatuvar cevaptır Pulpal cevap odontoblastların tamir dentini(reparative dentin) yapımını stimüle eder. Böylece pulpa için bir koruma mekanizması devreye girmiş olur. Ancak travma ciddi ise olay bu hücrelerin nekrozu ile sonuçlanır. Çürük pulpitis için en sık görülen travma kaynağıdır

10 Periapikal apse Etyolojisi
Tedavi edilmemiş pulpa nekrozu mikroorganizmanın virulansına ve hastanın defans mekanizmasının durumuna göre bir seyir izler  Nekrotik pulpa dokusu artıkları, inflamatuar hücreler, bakteriler (Anearobikler) Periapikal inflamasyonu artırıcı rol oynarlar

11 Periapikal apse Klinik Özellikleri
Periapikal apseli hastalarda tipik olarak kimyasal mediatörlerin sinir dokusuna etkisi ile non-vital dişin olduğu bölgede şiddetli ağrı hissederler. Eksuda ve nötrofil infiltrasyonu çevre dokuda baskıya neden olur. Dişin soket içinde hafif yükselmesine neden olur. Eksuda sadece lokal olarak değil çevre dokudaki zayıf noktalar üzerinden yayılma yolları arar.

12 Periapikal apse Etkilenen bölge palpasyonda hassas olup perküsyona hassasiyet de artar. İlgili pulpa nekrozu nedeni ile diş termal ve elektrik testlerine cevap vermez Olayın hızlı seyri nedeni ile kemik rezorpsiyonu için yeterli zaman yoktur. Radyografik olarak apikal periodontal membran boşluğundaki hafif kalınlaşma ile sınırlı bir görünüm vardır Kronik periapikal granülomun akut alevlenmesi durumunda apikalde radyolüsent görüntü izlenebilir.

13 Periapikal apse Mikroskopik olarak lezyon bölgesi bir likefaksiyon bölgesi olarak görülür Pus,pü,irin, iltihabi hücre sıvısı Nekrotik bölgenin etrafında nötrofil infiltrasyonu ve kan damarlarının dilatasyonu izlenir.

14 Periapikal apse Tedavi ve Prognoz
Akut apikal apse tedavisinde akut inflamasyon standart prensipleri uygulanır Dişin açılması yada çevre dokuda sellülit gelişmişse yumuşak dokudan drenaj yapılmalıdır. Antibiyotik uygulanmalıdır. Cerrahi olarak dişin çekimi yada kanal tedavisi uygulanır.

15 Periapikal apse Apsenin yayılımı; bukkal kortikal kemik veya gingival yumuşak doku yolu ile doğal drenaj oluşabilir. Şayet drenaj sağlanamazsa pürulan exuda apseleşebilir veya yüzün yumuşak dokusunda, oral kavitede veya boyunda sellülit gelişebilir. Sellülit; iltihabi prosesin apseleşme şeklinde lokal tutulmadan ziyade derine doğru yayılım gösteren akut bir şeklidir. Bu tip yayılım virulan mikroorganizmanın enzimleri vasıtası ile dokular arasına süratle gerçekleşebilir.

16 Sellülit submandibuler boşlukta ise “Ludwig Anjini” adını alır
Sellülit submandibuler boşlukta ise “Ludwig Anjini” adını alır. Major kan damarlarını içine alması ile durum ciddiyet arz eder. Bakteriemi ile sonuçlanabilecek şekilde mikroorganizmaların kan akımına geçmesi anlamını taşır. Aynı şekilde retrograd yayılım ile fasiyal ven yolu ile “cavernöz sinüs trombozu” tablosu gelişebilir ki ölümcül bir tablo riski yüksektir.

17 Periapikal Enflamasyon?

18 Apse (periodontal/periapikal??)

19 Periapikal enflamasyon sekelleri
Akut Kronik Periapikal Apse Periapikal Granülom Kronikleşme Kronik apse Kronik osteomiyelit Kan akımı Bakteriemi Kavernöz Sinüs Trombozu Kemiklere yayılım Osteomiyelit Periostitis Periapikal(Radiküler) kist Penetrasyon Mukozal-cilt sinüsleri Yumuşak dokuya yayılım Apse-sellülit

20 Lokalize osteitis/dry socket/alveolitis sicca dolorosa
En sık görülen alveolar lezyon %3 Kan pıhtısı ekspose olan alveol kemiğini örter Kan damarları ve bağ dokusu oluşumunu sağlar

21 Lokalize osteitis/dry socket/alveolitis sicca dolorosa
Diş çekimini takiben 2-3 gün içerisinde koruyucu pıhtının soketten uzaklaşması halinde soket duvarı ve çevreleyen yumuşak dokuda enflamasyon tablosu ortaya çıkar Ağrılı bir tablodur Travmatik çekim Oral hijyen bozukluğu Sigara kullanımı Pıhtının uzaklaşması

22 Çekim soketinde pü, kemik parçacıkları ve granülasyon dokusu bulunması
Süpuratif soket Çekim soketinde pü, kemik parçacıkları ve granülasyon dokusu bulunması

23 Tedavi Soketin anestezi altında temizlenmesi
Ilık serum fizyolojik ile irigasyon Antiseptik Antibiyotik+Analjezik Oral hijyen

24 Osteomiyelit Havers kanalları yolu ile korteks ve periosteuma yayılım gösterebilen bir kemik iliği infeksiyonudur

25 Osteomiyelit Kemiğin inflamatuar yıkımı ile devam eden tablo periostu etkilediği taktirde nekroz ile sonlanır

26 Osteomiyelit Epidemiyoloji Akut Hematojen Osteomiyelit için;
3-12 yaş Erkekler 10-100/ yıl (İngiltere) Gelişen ülkelerde daha yüksek

27 Osteomiyelit Periapikal Apse yayılımı
Etyoloji Periapikal Apse yayılımı Fiziksel Travma (Kırık veya cerrahi) Bakteriemi (Hematojen Osteomiyelit)

28 Osteomiyelit Akut Kronik (+ 6 Ay)
Akut osteomiyelit çoğunlukla infeksiyon kaynaklıdır

29 Osteomiyelit Mikrobiyolojik Etkenler Staphylococcus aureus
Haemophilus influenzae Streptococcus Escherichia coli Proteus

30 Osteomiyelit İnflamatuar yapıda AĞRI ilk belirtidir
Pirexia (Yüksek Ateş) Ağrılı lenfadenopati Lökositoz Parestezi (Alt Dudak)

31 Osteomiyelit Histopatoloji Osteoblastik aktivite AZALIR
Osteoklastik aktivite ARTAR Nekrotik kemik (Sekestr)sahaları bulunan bölgelerde osteositlerin kaybı ile birlikte kemik iliğinde likefaksiyon gelişir

32 Osteomiyelit Akut Osteomiyelit’in tedavisinde genellikle antibiyotik kullanımı ve drenaj İdeal olarak hassasiyet testi sonuçlarına göre hedefli antibiyotik kullanılmalıdır Tedavide her vaka bireysel değerlendirilmelidir (Hastalığın şiddeti, etken organizma, hastanın genel sağlığı)

33 Osteomiyelit İnflamasyon’un akut fazında radyografik belirti genellikle gözlenmez Zaman içerisinde diffüz radyolüsent değişimler ortaya çıkar

34 Kronik Osteomiyelit Garre Osteomiyeliti Diffüz Skleroze Osteomiyelit
Fokal Skleroze Osteomiyelit Osteoradyonekroz

35 Garre Osteomiyeliti PA CT MR

36 Garre Osteomiyeliti (Carl Garre 1893) Nonsupuratif ossifiying periostitis
Proliferatif periostitis ile karakterize bir kronik osteomiyelit subtipidir Periostal osteoblastik aktivite maksimum 25 yaş altı Kalıcı periosteal inflamatuar reaksiyon Sıklıkla mandibuler molar dişler

37 Garre Osteomiyeliti Mandibula posterior Genellikle tek taraflı
Asemptomatik Normal deri veya mukoza ile kaplı kemiksi sert şişlik “Soğan kabuğu” radyografik görünüm

38 Garre Osteomiyeliti Tedavisi Sorumlu dişin çekimi Antibiyotik

39 Kronik Osteomiyelit Akut Osteomiyelit’in bir sekeli olarak ortaya çıkabilir. Tedavi edilmemesi – Yetersiz Tedavi edilmesi Anatomik lokalizasyon Hasta’nın direnci Mikroorganizma’nın direnci İmmünolojik durum Beslenme Yaş Sistemik hastalıklar (Paget, osteopetrozis….) Radyoterapi (Baş boyun bölgesi)

40 Kronik Osteomiyelit Vital olmayan dişlerden kaynaklanan periapikal inflamasyon Diş Çekimleri Periodontal hastalıklar Açık kırıklar (Cilt veya mukoza bağlantılı)

41 Kronik Osteomiyelit Spesifik infeksiyöz ajanın tespiti zordur
Bakteriyel odağa ulaşma güçlüğü Mevcut floradan kontamine olma riski Önceden kullanılan antibiyotikler kültür şansını azaltır. Staphylococci,Streptococci, Bacteroides, actinomyces….

42 Kronik Osteomiyelit KLİNİK BULGULAR Mandibula (Molar Bölge)
Ağrı (Vaka’nın ciddiyetine göre değişen) Şişlik (Genellikle) Diş kaybı, Sinüs açıklığı (Daha az) Anestezi (Nadir)

43 Kronik Osteomiyelit RADYOGRAFİK ÖZELLİKLER Tipik değil
Fokal opak sahalar içeren lüsent lezyon Lüsent görüntü “Güve Yeniği” Geniş ve sınırları belirsiz

44 Cerrahi ile birlikte uygulandığında daha iyi sonuçlar verir.
Radyoterapi Primer tümör ve ilgili lenf düğümü alanını hedefleyen lokal bir tedavidir. Cerrahi ile birlikte uygulandığında daha iyi sonuçlar verir.

45 Radyoterapi Küratif (tedavi amacı ile)
Palyatif (Küçültmek veya ağrıyı azaltmak) Preoperatif (Küçültmek) Postoperatif (Mikroinvazyonları kontrol)

46 Eksternal İnterstisiyel
Radyoterapi Eksternal İnterstisiyel

47 Radyoterapi Eksternal yöntemde yüksek enerjili radyoterapi üniteleri kullanılır. Cobalt Mev gamma ışınları Van de Graaf 1-2Mev X ışınları Baş boyun bölgesinde genellikle Rad haftada 5 gün/200 rad

48 Radyoterapi İnterstisyel yöntemler kısa süreli ve lokal etkili olması avantajdır. Radyum 226, Sezyum 137, iridyum 192 izotopları

49 Radyoterapi Uygulanan bölge(Göğüs,cilt, mesane,baş boyun)
Süresi ve dozu İdeal olan tedavi öncesi müdahale Tedavi sırasında hastaya cerrahi işlem yapılmaz Cerrahi işlem için 3-6 hafta beklenir,antibiyotik profilaksisi yapılır

50 Kronik Osteomiyelit OSTEORADYONEKROZ
Azalan vaskülarite ve osteosit yıkımı Lokal radyasyon alan hastaların %20’sinde Sekonder infeksiyon genellikle eklenir Aseptik orijinlidir Antibiyotik tedavisi sekonder etkene karşı yapılır

51 Kronik Osteomiyelit HİSTOPATOLOJİ İnflamasyon (Hafiften ciddiye..)
İnflamatuar hücre (Çok sayıda) Fibro-osseoz lezyonlara benzerlik (Ossifiying fibroma, Fibröz displazi..) İleri vakalarda nekrotik kemik dokusu Nekrotik Kemik iliği-Osteositler

52 Kronik Osteomiyelit TEDAVİ Uygun antibiyotik seçimi
Kültür ve Hassasiyet Testi Doğru zamanda cerrahi yaklaşım

53 Kronik Osteomiyelit TEDAVİ
Sekestr oluşumunda yapılan cerrahi müdahale iyileşme dönemini hızlandırır.

54 Radyoterapi Atravmatik cerrahi uygulanmalı Hijyen şartları
Postoperatif bakım önemli

55 Osteoradyonekroz Damarlanmadaki azalma, enfeksiyona direncin düşmesi, radyasyon (baş-boyun bölgesinden radyoterapi), travma ve enfeksiyon bir araya gelince osteoradyonekroz ortaya çıkar.

56 Osteoradyonekroz Radyasyonun büyük bir kısmı kemik dokusu tarafından absorbe edilmektedir. Maksilla ve mandibula karşılaştırıldığında mandibula daha dens yapısı nedeniyle daha fazla radyasyon absorbe etmektedir. Mandibulada damarlanma azdır ve mandibuler osteoradyonekroz görülme riski daha fazladır. Eğer radyasyon tehtidi altında bulunan mukozada diş çekimi ya da protez vuruğu gibi bir yaralanma meydana gelirse kemikte enfeksiyon ve bunun sonucu nekroz ihtimali çok yüksektir

57 Kronik Osteomiyelit İnatçı vakalarda ve osteoradyonekrozda “Hiperbarik oksijen” uygulamaları belirgin fayda sağlamaktadır

58 Hiperbarik Oksijen Tedavisi
Hiperbarik Oksijen Tedavisi (HBOT) bir basınç odasında tümüyle basınç altına alınan hastaya aralıklı olarak % 100 oksijen solutmak suretiyle uygulanan medikal bir tedavi yöntemidir.

59 Hiperbarik Oksijen Tedavisi
HBOT uygulamalarında hastaların büyük çoğunluğu normalde içinde bulunduğumuz atmosferik basıncın 2-2,5 katı basınç altında oksijen solurlar.

60 Hiperbarik Oksijen Tedavisi
Bir HBOT seansı, olguya göre değişmekle birlikte, genellikle 1,5-2 saat sürer. Hastaların büyük bir bölümü günde bir seans tedavi görürler.

61 Hiperbarik Oksijen Tedavisi
En sık görülen yan etki basınç değişikliğinin kulak ve sinüslerde yaptığı etkidir. Bu durum tehlikeli olmayıp, basınç eşitleme yöntemlerinin öğrenilmesiyle önlenebilir.

62 Hiperbarik Oksijen Tedavisi
Diğer yan etkiler oldukça nadir görülmekte olup, oksijen toksisitesi, klostrofobi (kapalı yerde kalma korkusu) ve geçici miyopi olarak sıralanabilir.

63 Hiperbarik Oksijen Tedavisi
Plazmada çözünen oksijen miktarı artar · Hipoksik dokuların oksijenasyonu sağlanır · Anaerobik bakterilerin üremesi durdurulur · Bazı antibiyotikler ile sinerjistik etki sağlanır · Vazokonstriksiyon sayesinde ödem azalır · Karbonmonoksit ve siyanid zehirlenmesinde sitotoksik etkiyi önler · Yara bölgesindeki lökosit aktivasyonu güçlenir · Yara bölgesinde yeni damar oluşumunu (angiogenesis) sağlar · Yara bölgesinde konnektif doku oluşumunu uyarır

64 Hiperbarik Oksijen Tedavisi
Dekompresyon hastalığı (vurgun) · Hava ve gaz embolisi · Karbonmonoksit, siyanid zehirlenmesi, akut duman inhalasyonu, · Gazlı gangren · Yumuşak dokunun nekrotizan enfeksiyonları (derialtı, kas, fas, fasya) · Crush yaralanmaları, kompartman sendromu ve diğer akut travmatik iskemiler. · Yara iyileşmesinin geciktiği durumlar (diyabetik ve non-diyabetik) · Kronik refrakter osteomiyelit · Aşırı kan kaybı · Radyasyon nekrozları · Tutması şüpheli deri flepleri ve greftleri · Termal yanıklar · Beyin absesi · Anoksik ensefalopati · Ani işitme kaybı · Retinal erter oklüzyonu · Kafa kemikleri, sternum ve vertebralakarın akut osteomiyelitler

65 Hiperbarik Oksijen Tedavisi

66 Hiperbarik Oksijen Tedavisi

67 Hiperbarik Oksijen Tedavisi

68 Hiperbarik Oksijen Tedavisi

69 Kronik Osteomiyelit Antibiyotik Cerrahi Hiperbarik Oksijen
BİRLİKTE KULLANIM!!

70 Hiperbarik Oksijen Tedavisi
Vasküler proliferasyonu Kollajen sentezini Osteogenesizi UYARIR!!

71 Osteomiyelit

72 Osteomiyelit

73 Osteomiyelit

74 Osteomiyelit

75 Osteomiyelit

76 Osteomiyelit

77 Osteomiyelit

78 Osteomiyelit

79