DOÇ. DR. HATİCE BAKKALOĞLU

... konulu sunumlar: "DOÇ. DR. HATİCE BAKKALOĞLU"— Sunum transkripti:

1 DOÇ. DR. HATİCE BAKKALOĞLU
MSÖ405 ÖZEL EĞİTİM DOÇ. DR. HATİCE BAKKALOĞLU

2 DERSİN İÇERİĞİ ÜNİTE I: ÖZEL EĞİTİM ÜNİTE II: ÖZEL EĞİTİMDE DEĞERLENDİRME ÜNİTE III: BEP HAZIRLAMA ve ÖĞRETİMİN BİREYSELLEŞTİRİLMESİ ÜNİTE IV: KAYNAŞTIRMA ve DESTEK ÖZEL EĞİTİM HİZMETLERİ ÜNİTE V: AİLE EĞİTİMİ ÜNİTE VI: ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE VII: İŞİTME YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE VIII: GÖRME YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE IX: FİZİKSEL YETERSİZLİĞİ/SÜREĞEN HASTALIĞI OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE X: DİL VE KONUŞMA BOZUKLUĞU OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE XI: ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE XII: DUYGU DAVRANIŞ BOZUKLUĞU OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE XIII: OTİSTİK BOZUKLUĞU OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE XIV: ÇOKLU YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE XV: ÜSTÜN ZEKALI ÖĞRENCİLER Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

3 ÜNİTE XIV: ÇOKLU YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER
Çoklu Yetersizlik Nedir? Çoklu Yetersizliği Olan Öğrencilerin Yaygınlığı Çoklu Yetersizliğin Nedenleri Çoklu Yetersizliği Olan Öğrencilerin Özellikleri Çoklu Yetersizliği olan Öğr. Değerlendirilmesindeki Roller Çoklu Yetersizliği Olan Öğrenciler Nasıl Eğitim Alabilirler? Çoklu Yetersizliği Olan Öğrencilerin Eğitimlerinde Stratejiler Çoklu Yetersizliği Olan Öğrencilerin Eğitiminde Yaklaşımlar Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

4 Giriş Çoklu yetersizliği olan öğr., gereksinimleri ve özelliklerinin daha çok farklılaşması nedeniyle, engel grupları içerisinde en az konuşulan grup Ağır ve çok ağır düzeydeki zihin engelli öğr., işitme veya görme gibi ek olarak en az bir farklı engele birlikte sahip olan öğrenciler; Genelde bu yetersizlikler arasında otizm, zihin engellilik, iletişim yetersizlikleri, görme ve işitme kayıpları, bedensel yetersizlikler, travmatik beyin zedelenmesi, duygusal ve davranışsal yönden kabul edilen sınırın dışında olma, sağlıkla ilgili sürekli yetersizlik/ süreğen hastalıklara sahip olma Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

5 Tanım Zihinsel fonksiyonlarla bağlantılı çevrenin günlük isteklerine uyum sağlamada önemli derecede geriliği olanlar, “Fiziksel, zihinsel ya da duygusal problemlerinin yoğunluğundan dolayı, toplumsal, psikolojik, tıbbi ve eğitsel özel destek hizmetlere gereksinimi bulunan çocuklardır” şeklinde tanımlanmaktadır. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

6 Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2006)
Çok ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey, “bireyin zihinsel yetersizliği yanında başka yetersizlikleri bulunması nedeniyle öz bakım, günlük yaşam ve temel akademik becerileri kazanamaması nedeniyle yaşam boyu bakım ve gözetime ihtiyacı olan birey” olarak tanımlanmaktadır. MEB. Eğitim Uygulama Okulu Eğitim Programına (2002) göre, ağır ve çoklu yetersizlik; “bireyin ciddi biçimde konuşma ve dil gelişimi güçlüğü, sosyal, duygusal veya davranış problemleri ile temel öz bakım becerilerini öğrenmesinde ortaya çıkan gecikme durumudur”. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

7 Çoklu Yetersizliği Olan Öğrencilerin Yaygınlığı
Okul çağı çocukların nüfusuna göre % .1 ile %1 arasında değişmektedir ve çok engellilerin özel gereksinimli çocukların toplam nüfusu içerisindeki oranının %2 olduğu tahmin edilmektedir (ABD). Ülkemizde bu çocukların sayısının henüz gerçek olarak bilinmemesine karşın her 1000 çocuktan 3 veya daha azının ağır ve çok engelli olduğu kestirilmektedir. Çok engelli olan çocukların çoğunun; eğitimden dışlanmış olmaları, evde ve kurumlarda bulunmaları nedeniyle gerçek sayıları bilinmiyor Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

8 Çoklu Yetersizliğin Nedenleri
Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

9 Çoklu Yetersizliği Olan Öğrencilerin Özellikleri
Sınırlı konuşma ve iletişim, Temel fiziksel hareketlerde zorluk, Kullanamamadan dolayı becerileri çabucak unutma eğilimi, Bir öğrenme durumunu benzeri bir duruma uygulama ile ilgili becerilerde yani genellemelerde güçlükler, Yaşamla ilgili etkinliklerin büyük çoğunluğunda (ev yaşamı, boş zaman, sosyal toplum içinde yaşam ve mesleki yaşamla ilgili) özel desteğe ihtiyaç duymaları, Birçok tıbbi problemlere sahip olma, Ancak, çoklu ekip yaklaşımı ile öğrencilerin ihtiyaçlarına cevap verebilme (aileler, eğitim uzmanları, tıbbi uzmanlar ve diğerler örneğin sosyal hizmet uzmanları), Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

10 Devam… Bunlara uygulanacak eğitim programının dört temel alanı içermesi (günlük yaşam, boş zaman, sosyal ve mesleki yaşam), Program içeriğinin bu çocukların beceri kazandırıcı ve bunları günlük yaşamda kullanabilecek işlevsellikte olması, Öğretim etkinliklerinin, iletişim, işlevsel becerilerin gelişimi, yaşa uygun sosyal becerilerin öğretim alanlarını kapsamalıdır. Sınıf düzenlemelerinin öğr. tıbbi, özel beslenme ve özel olarak hazırlanmış araç ve gereçlerin uygulanmasına olanak tanıması, (bilgisayar programları, tekerlekli sandalyeler, yazı aletleri, başlıklar, mengeneler, özel hazırlanmış tutacaklar, iletişim için özel yapılmış masalar). Mesleki beceriler açısından özel araç ve gereçlere duyulan gereksinim düşünülmelidir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

11 Devam… Bilişsel özellikleri Akademik özellikleri, İletişim becerileri,
Sözel dil gelişimi, Matematik, Sosyal duygusal dil gelişimi, Davranışsal özellikleri, Motor gelişim, Yıkıcı davranışlar, Davranış ve genel eğitim ortamı Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

12 Yardım için; Bu öğrenciler, öğrendiklerini farklı insanlar üzerinde veya ortamlarda kullanmada veya öğrendiklerini uygulamada güçlükler yaşayabilmektedir. Bu problemleri belirtmek ve bu olumsuzlukları en aza indirmek için; Becerileri küçük adımlara bölerek öğretmek, Bir harfin nasıl yazılacağını göstermek için öğrencinin elinden tutarak fiziksel yardımla, göstererek, sözel ipuçları vererek veya model olma gibi yardımlar sağlama, Doğru bir tepki ile karşılaşıldığı zaman öğrenci hemen ödüllendirilmeli, Öğrendiklerini çok defa farklı ortamlarda ve farklı zamanlarda tekrar ettirmek ve becerilerini kullanabilmeleri için fırsat vermek. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

13 Değerlendirme Öğretim için değerlendirme (alternatif yollar),
Standart değerlendirme (yapay ortamlar, bilişsel ve dil güçlükleri, neden-sonuç ilişkisi ?) Değerlendirmenin otantik formları Birey temelli yaklaşım (güçlü zayıf yönleri, neyi öğrenmesi gerekir, öğrencinin ilgi ve özellikleri, gözleme dayalı veriler) Fonksiyonel ve ekolojik (çevresel) değerlendirme (öğr.nin yazılı-görsel notları, video ve dijital kayıtlar, çevrenin istekleri, öğr.nin performansı, beceri analizi, öğr. portfolyosu ) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

14 Çoklu Yetersizliği Olan Öğrencilerin Eğitimi
Erken çocukluk İlköğretim ve ortaöğretim İlköğretim sonrası eğitim Yarı-zamanlı katılım Bütünleştirme/kaynaştırma uygulamaları Geçiş programları Kontrollü iş ve meslek edinimi Toplum temelli öğretim Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

15 Çoklu Yetersizliği Olan Öğrencilerin Eğitimlerinde Stratejiler
Anlamlı ve bireyselleştirilmiş eğitim programı (anlamlı bireyselleştirilmiş program, programı anlamlı hale getirme), İşbirliğine dayalı yaklaşımlar (aktif aile katılımı, ekibin işbirliği) Olumlu (pozitif) davranış teknikleri (Olumlu Davr. Destek planı/ ODD) Bütünleştirme/kaynaştırma eğitimi Ailelerin algılamaları Kültürel faktörler Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

16 Çoklu Yetersizliği Olan Öğrencilerin Eğitiminde Yaklaşımlar
Bütün öğrenciler için akademik performans İlgili hizmetlerin birleşimi Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU