BRUCELLOZİS (MALTA HUMMASI,AKDENİZ HUMMASI)

... konulu sunumlar: "BRUCELLOZİS (MALTA HUMMASI,AKDENİZ HUMMASI)"— Sunum transkripti:

1 BRUCELLOZİS (MALTA HUMMASI,AKDENİZ HUMMASI)

2 AMAÇ Brucella hastalığını tanımak, bireyleri bu hastalıktan korumayı sağlama ve hasta olan bireylere gerekli bakımı verebilmektir.

3 HEDEFLER Bireyler Brucella hastalığını tanımlayabilecek. Brucellaya neden olan faktörleri bilecek. Brucellanın bulaşma yollarını bilecek. Brucelladan korunma yollarını sayabilecek.

4 BRUCELLOZİS (MALTA HUMMASI, AKDENİZ HUMMASI)
TANIMI VETARİHÇESİ 1814’te BURNET brucelllayı Akdeniz reminant ateşi olarak tanımladı. Aynı kişi 1856’da bunun maloya olmadığını ayrı bir hastalık olduğunu söyledi.1856’da Bruce brucellanın dalağından hastalık etkeni izole etti ve buna Microcossus melitensis adını verdi. Bu bakteri hareketsiz, sporsuz, kapsülsüz, gram(-) endotoksini olan basil veya caco-basil şeklinde görülür. Brucella mikroorganizması hücre içi bir parazittir.

5 ETİYOLOJİSİ Brucella türleri konak spektrumları geniş olan bakterilerdendir. Bulaştıktan sonra bölgesel lenf düğümlerinde çoğalır ve kana geçerler. Başta retikülo endotelyal sistem olmak üzere diğer sistemleride tutabilmekte ve sonuçta farklı klinik tablo ortaya çıkmaktadır. İnsanları enfekte eden türler :B.abortus, B.melitensis, B.suis ve nadirende B.canistir.

6 BRUCELLA AİLESİ TÜRLERİNİN KONAK ÖZELLİKLERİ VE VİRÜLANSI
1)Brucella Melitensis: Keçide bulunur ve en sık görülen tiptir. 2)Brucella Suis: Domuzda görülür ve orta sıklıktadır. 3)Brucella Abortus: Sığır, koyun, keçilerde görülür ve en az sıklıktadır. 4)Brucella Conis: köpeklerde görülür. 5)Brucella Avis: Koyunlarda görülür. 6)Brucella Neotomoe: Çöl ormanı farelerinde görülmüştür. B. Avis ve B.neotomoe hariç diğer brucella tiplerinin insanda patojenite özelliği vardır.

7 EPİDEMİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ
Brucellosiz tüm dünyada yaygın olarak görülmekle birlikte, özellikle Akdeniz Ülkeleri, Arap Yarımadası, Meksika ve Güney Amerika ve Hint Yarımadası’nda daha sıktır. Her yıl dünya genelinde yarım milyon insanın hastalıkla temas ettiği tahmin edilmektedir. Çocuklarda dâhil tüm yaş grupları hastalıktan etkilenmektedir. 20–50 yaşlarında görülür. Çocukların brucellaya karşı dirençli olduğu söylenir.

8 EPİDEMİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ
Brucellosiz erkeklerde (mesleğe bağlı olarak) kadınlardan daha fazla görülür. Çiftçilerde, hayvan bakıcıları, mezbaha işçileri, süt endüstrisinde çalışanlar, veteriner, laboratuar işçilerinde, kasaplarda görülür. Hastalık nisan - ağustos ayları arasında daha fazla görülmektedir. Bu da hayvanla uğraşın fazla olduğu aylardır.

9 ENFEKSİYON KAYNAKLARI
Süt, süt mamulleri, çiğ süt, çiğ et, hayvan atıkları, plasentalar, abortus olan hayvan fetüsleri vb. infeksiyon kaynağıdır.

10 BULAŞTIRMA YOLLARI Süt, çiğ et, plasenta, düşen hayvan fetüsleri, hayvan vajen ifrazatları vb. gibi hayvansal atıklarla ellerin veya basillerin kontamine olmasıyla bulaşır. Brucellozisin yapmış olduğu iltihaplı memeden sağılan sütün içerisinde bol miktarda bulunur. Bu surette yayılma imkânı bulur. Enfekte hayvan gübrelerinin havaya karışan fazları ile de bulaşabilir. Bakteri açık ve kuru havaya dayanıklı değildir. Enfeksiyonun bu yolla bulaşma şansı çok azdır.

11 BULAŞTIRMA YOLLARI Enfeksiyonun giriş kapısı sindirim kanalı ve deridir. Bakteri solunum yoluyla ve seksüel temasla organizmaya girer. Peynir ile de geçebildiği görülmüştür. İnsandan insana bulaşması nadirdir. Kan transfüzyonu ile geçebileceği bildirilmiştir. Kısaca; oral, inhalasyon, kutanöz, transplantasyon yolu ile bulaşmaktadır.

12 BRUCELLA GRUBU MİKROORGANİZMANIN ÇEVRE ŞARTLARINA DAYANIKLILIĞI
Grubu mikroorganizmalar genellikle konakçı hayvan dışında çoğalmazlar. Fakat ortamın ısı, nem ve asitlik değerlerine bağlı olarak değişik sürelerde canlılıklarını sürdürürler. Brucella mikroorganizmaları direkt güneş ışığı, dezenfektanlar, pastörizasyon ve kuru şartlara duyarlıdır. Güneş ışığında 1–2 saatte, 60 derecede 10 dakikada, 100 derecede hemen ölürler. Çeşme suyunda 4–8 derecede birkaç ay, 0 derecede 2,5 yıl, dondurulmuş dokularda birkaç yıl, nemli topraklarda 60 gün, 20 derecede %40 nemli ortamda 144 gün canlı kalabilirler.

13 BRUCELLA GRUBU MİKROORGANİZMANIN ÇEVRE ŞARTLARINA DAYANIKLILIĞI
İdrarda 30 gün, atık fetüste en az 75 gün ve uterus akıntılarında 200 ünden fazla canlı kalabilirler. Çiğ sütten yapılan tuzsuz krema yağında buzdolabında 142 gün , %10 tuz içeren salamura peynirde 45 gün, %17 tuz içeren peynirde ise 1 ay canlı kalabilirler. Etin normal dinlendirilmesi süresince oluşan ph değişikliği (asitlik) ette bulunabilecek brucella mikroorganizmasını öldürmeye yeterlidir.

14 BULAŞTIRICILIK SÜRESİ
İnsandan insana bulaşma pek olmadığından bu insanlar için söz konusu olamaz. İdrarı, dışkısı ve düşen fetüs ile bol miktarda mikroorganizmayı çevreye atmaktadır

15 İnkübasyon süreci 8-30 gün(ortalama 14 gün) den 6 aya kadar uzayabilir
KULUÇKA SÜRESİ İnkübasyon süreci 8-30 gün(ortalama 14 gün) den 6 aya kadar uzayabilir

16 KLİNİK BULGULAR ATEŞ: Başlangıçta hafiftir, sonra yükselir. Tifoya benzer ateş yapar. Ateşle birlikte bol miktar terleme vardır. Kırgınlık, baş ağrısı tarzında devam eder. Ateş ani olarak titreme ile yükselir.38–39 derece olur. Birkaç hafta yüksek ateş devam eder, sonra yine düşer. Diş etlerinde kanama, şişlik, diyare, konstipasyon olabilir. Splennomegali, görülebilir.

17 KLİNİK BULGULAR BAŞ, EKLEM, ADALE AĞRILARI: Hastalarda baş ağrısı, sırt ağrısı ve romatizmayı taklit eden eklem ağrıları vardır. Eklemlerde ağrı olmasına rağmen şişlik, kızartı, eklemlerde ateş yoktur. Romatizmadan kolayca ayırt edilebilir. Ağrılarla beraber hastada uykusuzlukta vardır. Genellikle kalça, dirsek ve omuz ağrıları vardır.

18 LABORATUAR BULGULARI Brucellada lökosit sayısı normal veya düşük olabilir. Hastada sekonder anemi vardır. Sedimantasyon hızı yüksektir. Hastanın tansiyonu düşebilir. Midede hiperklohidri olabilir. 3.haftadan sonra kan kültüründe brcella üretilebilir.

19 BRUCELLA ŞEKİLLERİ Klinik bulgularına ve sürelerine göre 3 şekilde görülür: 1)AKUT BRUCELLA: 3 gün veya daha az süre devam eden tiptir. Septisemi ile kendini gösterir. Belirtileri arasında en başta ayak ve kas ağrıları gelir. Ateşin yüksek olduğu zamanlarda uykusuzluk görülür. 2)SUBAKUT BRUCELLA: 3–12 ay süre ile devam eden tiptir. Baş ağrısı, çift görme, ense sertliği, ses kısıklığı ve kesilmesi, paraliziler şeklinde merkezi sinir sistemi belirtileri ile kendini gösterir.

20 3)KRONİK BRUCELLA: 1 yıldan fazla süren tiptir
3)KRONİK BRUCELLA: 1 yıldan fazla süren tiptir. İştahsızlık, kabızlık, bazen ishal ve karın ağrısı vardır. Öksürük ile birlikte balgam çıkar. Aşırı terleme, ateş aylarca devam edebilir. Bu tip brucellada genel durum pek fazla değişmez. Göze görünen en önemli belirti iştahsızlıkla birlikte kilo kaybıdır.

21 TANI KOYMA Hastalık birçok hastalıkla karışabilir. Hastalık genellikle ateş, halsizlik, iştahsızlık, yani genel infeksiyon belirtileri ile başlar. Daha çok öğleden sonra yükselen intermitan ve remintan ateş görülür. Ateş, titreme ve üşüme ile birlikte 38–39 dereceye yükselebilir. Her gün yarım derecelik bir artışla 40–41 dereceye kadar yükselebilir. Ateş genellikle gece yarısından sonra bol terleme ile düşer.

22 KAS VE İSKELET SİSTEMİ SEYİRLERİ:
Ateş ile birlikte en önemli ikinci bulgu kas ve eklem ağrılarıdır. Eklem bulguları hastalığın 3–4. haftasında en sık görülür. Tedavi başladıktan sonra şikâyetler azalır veya kaybolur. Tedavinin erken kesildiği veya yeterli dozun uygulanmadığı durumlarda şikâyetler tekrar ortaya çıkabilir. Daha çok kalça, diz, omuz ve ayak bilekleri tutulur.

23 Anemi, lökopeni, trombositopeni oluşabilir.
Eritematöz deri döküntüleri görülebilir. Bazen düşük yapan hayvanların plasentasını çıkarmak için müdahale eden veteriner hekim, hayvan sağlık memurları ve hayvan bakıcılarının ön kollarında dermatitler görülebilir. HEMATOJENİK SEYİR: Anemi, lökopeni, trombositopeni oluşabilir.

24 GİS SEYİRLERİ: Bulantı, kusma, karın ağrısı, diyare ya da konstipasyon gibi durumlar görülebilir. Brucellozlu hastalarda dalak ve karaciğer büyüklüğü genellikle birlikte tutulur. NÖROJENİK SEYİR: Baş ağrısı söz konusudur. Bu hastalarda BOS incelenmesinde protein artışı vardır. Glikoz düzeyi normal veya hafif azalmıştır.

25 KARDİYOVASKÜLER SİSTEM SEYİRLERİ:
Aort ve mitral kapaklarda tutulur. Bu vakalarda antimikrobik tedavi yetersiz kalabileceğinden cerrahi girişim gerekebilir. PULMONER SİSTEM SEYİRLERİ: Bronşit, bronkopnomoni, akciğer apsesi, plevral effüzyon oluşabilir. GENİTO ÜRİNER SİSTEM SEYİRLERİ: Erkeklerde en sık rastlanan bulgu uniteral epididimo orşittir.

26 AYIRICI TANI En çok şu hastalıklarla karıştırılır:
1)TİFO: Yüksek ateş vardır, terleme yoktur. 2)ROMATİZMA: Eklem ağrıları romatizmayı taklit eder. Fakat brucellada eklemlerde sadece ağrı vardır, şişlik, kızartı, sıcaklık yoktur. Sedimantasyon romatizmada yüksek iken brucellada o kadar yüksek değildir. 3)TÜBERKİLOZ: Bilhassa brucellanın pnomoniye benzer klinik şekilleri tüberküloz ile karıştırılır. Brucellada KOCK basili üretilmez. 4)DİĞER: Brucella gibi yüksek ateşle seyreden miliar, influenza, subakut bakteriyel endokardit vb. gibi birçok hastalıklarla karışabilir. Laboratuar bulguları ile ayırt edilebilir.

27 TEDAVİ Brucella intrasellüler yerleşme özelliğinde olduğu için antibiyotikler kombine edilerek tedavi yapılır. Tedavi hastalığın seyrine göre uzayabilir. GENÇ – ERİŞKİNLERDE BRUCELLA TEDAVİSİ: Tetrasiklinlerle sulfanamidler kombine olarak kullanılır. Tetrasiklinler günde 2 gr total 4 eşit parçaya bölünerek verilmelidir. Ek olarak 1–2 streptomisin eklenmelidir. Tedaviye 3 hafta devam edilmelidir. 3 hafta sonra streptomisin kesilerek 1–2 hafta tetrasikline devam edilir.

28 ÇOCUKLARDA BRUCELLA TEDAVİSİ:
Yine tetrasiklinler (kg/30mg) ve streptomisinler (kg/ 25–40) kullanılır. Sulfonamidler verilecekse (kg/0.15) verilmelidir. Burucellada spesifik tedavinin yanı sıra semptomatik tedavi yapılır.

29 KOMPLİKASYONLARI Hastalık sırasında burun kanamaları sık görülür. Bazı olgularda orşit oluşur. Kadınlarda menstürasyon bozukluklarına, gebelerde abortur (düşük çocuk) gibi komplikasyonlara rastlanır. Hastalık vücut direncini kırdığından sekonder enfeksiyon olarak pnömoni ve bronkopnömoni görülebilir. Ayrıca kemik iltihaplarına da rastlanabilir. Çiğ süt içen bir çocuğun brucelladan öldüğü, gebe kadının ise düşük yaptığı görülmüştür. Fakat normalde brucella hayvanlarda düşüğe neden olur. Komplikasyonlar hastalık geçtikten sonra uzun süre devam eder. Deri altına ve kas içinde abseler oluşabilir.

30 HEMŞİRELİK BAKIMI İnsandan insana bulaşmadığı için özel izolasyon gerekmez. Ateşli dönemlerde hastanın ateşini düşürmek için vücudu sık sık ılık su ile silinmeli, ter kokusu önlenmelidir. Vücut ağırlığı, özellikle oynar eklemlerin ağırlığını azaltabilmek için hasta sakin bir ortamda tutulmalı, eklemler yastıkla desteklenmelidir. Kemik çıkıntılarının bulunduğu bölgelere masaj yapılmalı, yatma pozisyonu sık sık değiştirilmelidir. Hasta beslenmesinde sindirimi kolay, enerji verici ve protein bakımından zengin gıdalar ve B vitamini verilir.

31 Hastanın durumundaki değişiklikler ve uygulanan tedaviye verdiği tepkiler izlenmelidir.(özellikle antibiyotiklere karşı) Düzenli ANT ve AÇT takibi yapılmalıdır. Hastanın baş ağrısı, çift görme, işitmeye ilişkin herhangi bir sorun olması halinde durum hemen doktora bildirilmelidir. Çünkü hastanın bu şikâyetleri ensefalit veya menenjit habercisi olabilir. Birey travmalardan korunmalıdır. Tedavi olan hastalara iyileşme dönemlerinin 6–8 hafta süreceği bildirilmelidir.

32 1)KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER:
KORUNMA 1)KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER: İlk iş hastalığın ihbarıdır. Vakaların brucella olup olmadığı kan alınarak laboratuara gönderilmesiyle saptanabilir. Çoğu kez hastalığın etkenini bulmak imkânsızdır. Bulunabilirse görüldüğü yerdeki veteriner hekim ile iş birliği yapılarak gerekli önlemler alınmalıdır. Bilhassa brucella düşük yapan hayvanlarda düşünülmelidir.

33 2)BULAŞMA YOLLARINA YÖNELİK ÖNLEMLER: Brucella insandan insana bulaşmadığı için tecridi gerektirmez. Yalnız hastaların atıkları her ihtimale karşı dezenfekte edilmelidir. Bulaşmayı önlemek için hayvanlar veteriner kontrolünden geçmeli, hasta olanlar tedavi edilmelidir. Hayvanlarla insanların aynı çatı altında yaşamalarına izin verilmemelidir. Brucella geçebilecek keçi, koyun, sığır gibi hayvanlarla ilgilenenlerin hayvanlara nasıl temas edeceği öğretilmelidir. Hayvan kadavraları ve atıkları gömülmelidir.

34 3)SAĞLAM KİŞİYE YÖNELİK ÖNLEMLER:
Rutin uygulanan aşısı yoktur. İneklerde brucella abortus tip19’un aşısı vardır. Bu aşı, hastalık görülen bölgelerde rutin olarak uygulanırsa sağlam kişiler korunmuş olur. Özellikle hayvancılık ile uğraşan kişilerin bu konuda eğitilmesi gerekmektedir. İnsanlar çiğ süt içmemesi konusunda bilgilendirilmelidir. Havyan doğurtanlara eldiven kullanmaları, tüm atıkları gömmeleri öğretilirse brucella hastalığının riski azalır. Yapılan araştırmalara göre Rusya’da yüksek riskli kişilere yapılan brucella aşısı vardır.

35 4)ULUSLAR ARASI ÖNLEMLER: İhbarı gerekmez
4)ULUSLAR ARASI ÖNLEMLER: İhbarı gerekmez. İhraç ve ithal edilen hayvanların ve hayvansal ürünlerin kontrolleri yapılmalıdır. Epidemi bölgelerinden getirilen ineklerde brucella aşısı sertifikası aranmalıdır. Salgın durumlarda bilimsel yardım talep edilmelidir.

36 KAYNAKLAR www.türkçebilgi.com www.msxlaps.org Sağlık.ceplog.com