ÇOCUK KANSERLERİNDE AĞRI

... konulu sunumlar: "ÇOCUK KANSERLERİNDE AĞRI"— Sunum transkripti:

1 ÇOCUK KANSERLERİNDE AĞRI

2 Dünyada her yıl 6 milyondan daha fazla insana kanser tanısı konulmakta, bunlardan 4 milyondan fazlası ölmektedir. Kanser, iki yüzden fazla türü tanımlanan bir hastalık grubudur. Her türün kendine özgü belirtileri bulunmakla birlikte hepsinin ortak yönü kontrolsüz çoğalan hücrelerin normal işlevi olan hücreleri öldürmeleridir

3 ÇOCUK KANSERLERİNDE AĞRI
Kanserli çocukların ve ailelerinin en büyük korkularından biri ağrıdır. Kanserde ağrı hastalığın kendisine veya kanser tanı ve tedavisi için yapılan girişimlere bağlı olabileceği gibi sağlıklı insanlarda olduğu gibi (baş ağrısı, kulak ağrısı veya kas ağrısı gibi) olağan şikayetler şeklinde de olabilir.

4 Kanser ağrıları, kemiğin içinin kanser hücreleri ile dolması sonucunda veya tümör hücreleri sinir veya diğer organlar üzerine bası yaptığında ortaya çıkar. Çocuklarda kanser tanısı veya erken tedavi döneminde tümöre bağlı ağrı baskındır. Kanser tanısı konan çocukların % 62'sinde doktora ilk başvuruda ağrı olduğu ve tanı öncesinde ortalama 74 gün süreyle çocukların ağrı çektiği bilimsel çalışmalarda gösterilmiştir.

5 AĞRININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Çocuklarda ağrının değerlendirilmesi için çok farklı yöntemler kullanılmaktadır. 1) Sözel tanımlayıcı ölçek; 2) Sayısal oranlama ölçeği; 3) Yüzler ölçeği; 4) Renkler ölçeği; 5) Fişler ölçeği kullanılabilir.

6

7 Çocuk kanserinde ağrıyı önleyici yaklaşım
Kanserli hastaların çoğunun sürekli ağrısı olduğundan,analjezikler gerektiginde değil,düzenli aralıklarla gün boyu verilmelidir.

8 Bu yaklaşım ile; Çocuğun ağrı çekme süresi kısalır Kontrol edilmediği için şiddetlenen ağrıya göre gereksinim duyulan analjezik doz daha düşüktür Düşük doz nedeniyle yan etkiler azdır Ağrının tekrar başlayacağı düşüncesinin yarattığı kaygı azalır Çocuğun aktiviteleri artar Yaşam kalitesi yükselir

9 Ağrı kesici ilaçların oral yolla verilmesine, çocuğun yutabildiği ve fiziksel ve bilişsel durumu uygun olduğu sürece devam edilmelidir Analjezik merdivenin uygulanması ; Dünya Sağlık Örgütü, ağrı kontrolü için üç basamaklı bir merdiven sistemi önermiştir.

10 ÇOCUKLARDA AĞRININ İLAÇ DIŞI YÖNTEMLERLE KONTROLÜ
Destekleyici Yöntemler Bilişsel / Davranışsal Yöntemler Fiziksel Yöntemler

11 1)Destekleyici yöntemler
Bu yöntem çocukların psikososyal bakımını içerir. Birinci ilke aile merkezli bakımdır. Bu süreçte eger imkan varsa ebeveynler ağrı durumunda çocuğun yanında kalarak onu rahatlatmalıdır. Ek olarak videolar, kitapçıklar ,resimler kullanılabilir.

12 2)Bilişsel/Davranışsal yöntemler
Bu yöntem bireyin dikkatini başka yöne çekme ve hipnoz gibi yöntemlerden oluşur. Bu tekniğin kullanılmasındaki amaç dikkatin ağrı dışındaki bir uyarana yoğunlaştırarak ağrı toleransını artırmaktır. Bu yöntemde müzik dinleme, televizyon izleme, kitap okuma,öykü anlatma olabilir Bebek ve küçük çocuklarda somut objelere gereksinim vardır

13 3)Fiziksel Yöntemler Fiziksel yöntemler dokunma, pozisyon verme, masaj, cilt simülasyonu ,sıcak ve soğuk uygulamayı içerir. Dokunma ; kucağa alma, okşama küçük çocuklar için önemlidir. Masaj ; fiziksel ve mental gevşeme sağlar. Soğuk uygulama; travma sonrası ağrı şişme ve kas spazmlarında yararlıdır.

14 Yüzeysel sıcak uygulama; kas ve eklem ağrılarında etkilidir
Yüzeysel sıcak uygulama; kas ve eklem ağrılarında etkilidir. Ancak şişme ve kanama eğilimini artırdığı için travma sonrası kontrendikedir. TENS (Transkütan Elektriksel Sinir Stimülasyon ) cilde yapıştırılan elektrotlar aracılığı ile periferik sinir uçlarına hafif miktarda elektrik verilmesini sağlayan ve hem akut,hem de kronik ağrılarda etkili olan bir yöntemdir.

15 Çocuk Hastalarda Onkolojik Acil Durumlar

16 Onkolojik Tanı Acil Bir Durum mudur ?
: Ailenin yaşadığı şok, tanı ve te i şaa AİLE AÇISINDAN Ailenin yaşadığı şok, tanı ve tedavi işlemlerin planlanması açısından acil bir durumdur… mleriErken tanı ve etkin tedavi morbidite ve mortaliteyi azaltan önemli bir faktör… çısından acil bir durumdur… : Doğru tedavi açısından acildir.. Hastanın yaşama şansı ve yaşarsa yaşam kalitesi buna bağlıdır..

17 Onkolojik Tedavi Acil Bir Durum mudur ?
HEKİM AÇISINDAN Doğru tedavi açısından acildir.. Hastanın yaşama şansı ve yaşarsa yaşam kalitesi buna bağlıdır.. Yaşam yüzdesi , geç etkiler yönününden …

18 Sık Karşılaşılan Klinik Pediatrik Onkolojik Aciller…
a) HASTALIĞA İLİŞKİN Tümor Lizis Sendromu Ön Mediastinal Kitle Spinal Kord Basısı Lökositoz ve Lökastaz Yaygın Damar içi Pıhtılaşma Hiperkalsemi

19 Serebrovasküler Olay, Stroke Tiflit Pankreatit
b) TEDAVİYE İLİŞKİN Ateş ve Nötropeni Sepsis Serebrovasküler Olay, Stroke Tiflit Pankreatit

20 Tümör Lizis Sendromu En sık görülen onkolojik acil.
Tanım : Tümör lizis sendromu (TLS) tedaviye bagli veya spontan hücre ölümü sonucu görülen bir dizi metabolik bozukluk sonucu oluşur. Hücre parçalanmasi sonucu çok miktarda ürik asit, potasyum, fosfat ve pürin metabolitleri dolaşıma katilir.

21 Kalsiyum-fosfat kristallerinin çökmesi sonucu hipokalsemi oluşur.
TLS’ da tedaviden daha önemlisi; riskli hastaların önceden tahmin edilerek gerekli önlemleri almak ve hayati tehdit eden bu komplikasyonu engellemektir.

22 HİPERLÖKOSİTOZİS ve LÖKOSTASİZ
Lösemilerde % 5-20 oranında görülür. İnfant ALL, AML, KML de sık görülür. AML de , ALL de lökositoz vardır. En sık pulmoner semptomlar ve nörolojik semptomlar görülür.

23 TEDAVİ Tüm Vakalar için Geçerli olan : Dikkatli klinik izlem ,Nörolojik muayene,böbrek fonksiyonları, Akc grafisi, Oksijen saturasyon izlemi, Oksijen desteği. Kemoterapi planlarının yapılması.

24 Spinal Kord Basısı Nadir görülür , % 67 si tanı anındadır.
Başlıca semptomlar: sırt ağrısı,ataksi,yürüme bozukluğu, parapleji… En sık nedenler : NBL, EWS , RMS.Nedenleride, NBL, EWS, MBL,RMS,AML.

25

26 Çocuğun alacağı tedavinin tam tipi kanserin tipine bağlıdır
Çocuğun alacağı tedavinin tam tipi kanserin tipine bağlıdır. Kanserli çocukların büyük bir çoğunluğu cerrahi tedavi, radyoterapi (ışın tedavisi), kemoterapi ya da bunların birleşimden oluşan tedavi alır.

27 Cerrahi Cerrahinin amacı kanserli tümör dokusunu vücuttan çıkarmaktır. Ameliyatlar genelde yatarak tümörün ait olduğu bölge ile ilgilenen cerrah tarafından yapılır (çocuk cerrahı, beyin cerrahı, ortopedist gibi). İyileşme zamanı, ameliyatın büyüklüğü ile ilgilidir. Tümörün yeri ve boyutuna bağlı olarak cerrahiden sonra radyoterapi, kemoterapi ya da her ikisi birden uygulanabilir.

28 Radyoterapi (Işın tedavisi)
Radyoterapi tek başına ya da diğer tedavilerle birlikte yapılabilir. Bu tedavi tipi, sağlıklı dokulara zararı en aza indirecek şekilde, yüksek enerjili X-ışını kullanarak kanser hücrelerini öldürür ve ayaktan tedavi şeklinde uygulanır. . Tedavi görecek vücut bölgesine özel bir boya sürülür. Bunun amacı radyasyon (ışın) alacak alanın işaretlenmesidir ve tüm radyoterapi tamamlanana kadar yıkanmamalıdır.

29 Radyoterapinin yan etkileri, ışının uygulanacağı alana bağlıdır
Radyoterapinin yan etkileri, ışının uygulanacağı alana bağlıdır. Yan etkiler; • Deri hasarı; tedavi alan bölgeyi güneş ışığından ve tahrişten korunmalıdır • Ağız yaraları (Baş-boyun ışınlamasında) • Işın alan bölgede geçici saç dökülmesi • İshal, bulantı, kusma ya da başarısı. Tedavi öncesi ya da sonrası verilen ilaçlar bu yan etkilerin bazılarını hafifletebilir.

30 Kemoterapi Kemoterapi , kanser hücrelerinin büyümesini durdurmak için özel ilaçları kullanılması demektir. Her ilaç kanser hücresini farklı şekilde öldürür.

31 Santral Kataterler Santral kateterler; kemoterapi, beslenme, kan ve ilaçların damara daha kolay verilmesini sağlar ve uzun dönem kullanılması mümkündür. Santral kateter takılması ilaç uygulamalarında, kemoterapi ve kan alırken tekrarlayan damara girişlerden, buna bağlı enfeksiyon riskinden ve ağrıdan kurtarır. Kanserli çocuklarda kullanılan 2 tip santral kateter mevcuttur. • Broviac ( ya da Hickman) kateter • Port kateter

32 İmmünoterapi Biyolojik tedavi olarak kabul edilir. Bağışıklık yanıtını uyaran ajanların kullanıldığı tedavi yöntemi olup tümöre karşı bağışıklık yanıtının uyarılmasıdır. vücudun korunma mekanizmalarına destek vererek vücuttaki yabancı olaylara (kanser) karşı savunmalarına destek olunur. Bu verilen maddelere tıpta biyolojik cevap uyaranları denilir. Kanser tedavisinde en sık kullanılan biyolojik cevap uyaranları ise; sitokinler, interlökinler, monoklonal antikorlardır

33 KEMOTERAPİ Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek veya bu hücrelerin büyümesini kontrol altına almak için antikanser ilaçlar kullanılarak yapılan tedavidir. Kanser tedavisinde tek başına veya cerrahi ve radyoterapi ile birlikte uygulanabilir.