Türkçenin Gelişim Aşamaları Dillerin Sınıflandırılması

... konulu sunumlar: "Türkçenin Gelişim Aşamaları Dillerin Sınıflandırılması"— Sunum transkripti:

1 Türkçenin Gelişim Aşamaları Dillerin Sınıflandırılması

2 Türkiye Türkçesinin Gelişim Aşamaları
Türkiye Türkçesinin tarihsel gelişimi kuramsal olarak üç evrede inceleniyor: Eski Anadolu Türkçesi (Eski Türkiye Türkçesi) 13. yüzyılda Anadolu beylikleri tarafından konuşuluyordu. 2. Osmanlıca ( yüzyıllar) Osmanlılar Anadolu beyliklerini kendilerine bağlayıp egemenlik alanını genişlettikten sonra İstanbul, yeni devletin başkenti, kültür ve sanat merkezi olarak öne çıkmaya başladı. Çevirilerin ve aruz ölçüsünün etkisiyle aydın ve sanatçıların dili değişmeye başladı. Türkçe, Arapça ve Farsçadan oluşan Osmanlıca, bu dönemin egemen dilidir.

3 Türkiye Türkçesinin Gelişim Aşamaları
3. Çağdaş Türkiye Türkçesi ( yüzyıllar) 1908’de ilan edilen II. Meşrutiyet’ten sonra, Selanik’te Genç Kalemler dergisi etrafında toplanan bazı aydınlar, ulusal edebiyatın ancak halk diliyle yaratılabileceği düşüncesinden yola çıktılar. Yeni Lisan adını alan bu akım temelde Türkçenin Arapça ve Farsça ögelerden arındırılmasını amaçlıyordu.

4 Çağdaş Türkiye Türkçesi
Önce dilde başlayan ulusallaşma hareketi, Ziya Gökalp’in Türkçülüğün Esasları (1918) kitabında siyasal bir içerik kazanmıştır. Bu akımın önemli sonuçlarından biri de İstanbul ağzının ortak konuşma ve yazı dili olarak benimsenmesi olmuştur. TRT Türk’te yayımlanmış «Genç Kalemler ve Yeni Lisan» ve «Türkiye Türkçesi» belgesellerine bakalım.

5 Çağdaş Türkiye Türkçesi
Cumhuriyet’in kurulmasından sonra 1 Kasım 1928 tarihinde Yazı Devrimi yapılmıştır. Arap harfleri bırakılıp Latin harfleri kullanılmaya başlanmıştır. 1932’de kurulan Türk Dili Tetkik Cemiyeti, 1938’de Türk Dil Kurumu adını alır, 1983’te devlet kuruluşu hâline getirilir.

6 Çağdaş Türkiye Türkçesi
1930’lardaki Öz Türkçecilik akımını, Atatürk’ün öncülüğünde girişilen dil devriminin doğal bir soncu olarak görebiliriz. Zaman içinde kimi aşırılıklardan ve tutarsızlıklardan sıyrıldıktan sonra, Türkçenin bilim ve kültür dili olarak gelişmesine katkıda bulunmuş bir akımdır. Buna en iyi örneklerden biri de Atatürk tarafından yazılmış geometri kitabıdır.

7 DİLLERİN SINIFLANDIRILMASI
Bugün yeryüzünde kaç dil konuşulduğu kesin olarak bilinmemektedir. Farklı araştırmacılar 3000 ila 7000 dilin konuşulmakta olduğunu söylüyorlar. Dünyada en çok konuşulan 5 ana dili, dünya nüfusunun yarısını içermektedir: Çince İngilizce Hintçe-Urduca, İspanyolca, Rusça Türkçe, Arapça, Portekizce, Fransızca, Bengalce Malayca-Endonezya dili, Japonca, Almanca

8 Dillerin Sınıflandırılması
Bir dilin yok olma tehdidi altında olmaması için en az 100 bin kişinin o dili konuşması gerek. Ayrıca, «tarih boyunca konuşulan binlerce dil arasından topu topu 106 tanesi edebiyat üretebilecek derecede yazıya bağlanabilmiş, büyük bir kısmı ise hiç yazılamamıştır. Bugün konuşulan dillerden yalnızca 78 tanesinin edebiyatı bulunmaktadır» (Walter Ong, Sözlü ve Yazılı Kültür)

9 Dillerin Sınıflandırılması
Dünyada konuşulan diller genellikle iki açıdan sınıflandırılmaktadır: 1. Kaynak ya da köken bakımından dünya dilleri 2. Yapı bakımından dünya dilleri

10 Kaynak ve köken bakımından dünya dilleri
Hint-Avrupa Dilleri Üzerinde en çok araştırma yapılmış dil ailesidir. Avrupa kolu: Latince, Fransızca, İspanyolca, Portekizce, İtalyanca, İngilizce, Almanca, İsveççe, Danca, Rusça, Lehçe, Çekçe, Slovakça, Bulgarca Hint-İran kolu: Hintçe, Urduca, Pencapça, Keşmirce, Çingene dilleri, Farsça, Kürtçe, Tacikçe. (Farsça ile İngilizce arasındaki benzerlikler?) Öbür diller: Arnavutça, Yunanca

11 Kaynak ve köken bakımından dünya dilleri
2. Kafkas Dilleri Gürcüce, Lazca, Abhazca, Adigece/Çerkesçe, Çeçence, Lezgice 3. Ural Dilleri Fin dalı: Fince, Estonca, Laponca Ugor dalı: Macarca, Samoyedce, Vogulca

12 Kaynak ve köken bakımından dünya dilleri
4. Altay Dilleri Türkçe (Türkiye Türkçesi, Azerice, Özbekçe, Kazakça, Yeni Uygurca, Tatarca, Türkmence, Kırgızca) Moğolca Tunguzca 5. Japonca 6. Korece

13 Kaynak ve köken bakımından dünya dilleri
7. Çin-Tibet Dilleri Çin dilleri: Çince Tibet-Birman dilleri: Tibetçe, Birmanca 8. Malaya-Polinezya Dilleri Malayca, Madagaskarca, Cavaca, Tahitice, Hawaice 9. Eskimo-Aleut Dilleri Eskimoca

14 Kaynak ve köken bakımından dünya dilleri
10. Amerika Yerli Dilleri Aztek-Tano dilleri, Mayaca, Keçuva-Aymara dilleri 11. Hami-Sami Dilleri (Afrika-Asya Dilleri) Sami dilleri: Arapça, İbranca, Maltaca, Aramca, Süryanca Hami dilleri: Berberi dilleri Mısır dilleri: Eski, orta, geç Mısırca Kuşi dilleri: Somalice

15 Kaynak ve köken bakımından dünya dilleri
12. Afrika Dilleri Çad dilleri, Sudan dilleri, Svahilice, Kongoca, Ruandaca 13. Eski Anadolu Dilleri Hititçe, Lidyaca, Likyaca, Frigyaca, Hattice, Urartuca, Karyaca 14. Baskça tuhaf-olacak

16 Kaynakça Çotuksöken, Yusuf. Uygulamalı Türk Dili. İstanbul: 2008.