Dil Edinimi ( ) Sunum 2 01 Aralık 2015

... konulu sunumlar: "Dil Edinimi ( ) Sunum 2 01 Aralık 2015"— Sunum transkripti:

1

2 Dil Edinimi (06005015) Sunum 2 01 Aralık 2015
Dilbilim Bölümü Dil Ve Tarih Coğrafya Fakültesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Üniversitesi Ankara, Türkiye Dil Edinimi ( ) Sunum 2 01 Aralık 2015 Profesör Doktor Seda GÖKMEN Profesör, Dilbilim Bölümü Dil Ve Tarih Coğrafya Fakültesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Üniversitesi Ahmed ALDUAIS Doktora öğrencisi, Dilbilim Bölümü Öğrenci No.: , E-posta: Cep telefonu:

3 Erken sözcük gelişme Clark, E. V. (1995). Early lexical development. In E. V. Clark, The Lexicon in Acquisition (pp ). Cambridge: Cambridge University Press.

4 Erken sözler: Yaş 1 Birçok duraklama Sert çabaları Tanımaz
Yetişkin telaffuz k. çocuk telaffuz

5 Erken sözler: Yaş 2 Yeni söz ekleme: haftalık Söz yapısı
Farklı anlamlar

6 Erken sözler: Yaş 2 örnek

7 Tek-söz konuşma k. çokluk-söz konuşma: Önceki çalışmaları
Keren İlk dil (ana dili): İbranice Tek-söz düzeyinde: 0y.10a-1-6 Haftaki sözlerin oranı: 0-45 32 hafta içinde edinilen sözler: 337 Yeni edinilen sözler şekli (s. 23) Kümülatif sözler şekli (s. 23)

8 Tek-söz konuşma k. çokluk-söz konuşma: Keren: Yeni edinilen sözler şekli
Yaş: 32 (hafta): 337 Söz oranı: 0-45

9 Tek-söz konuşma k. çokluk-söz konuşma: Önceki çalışmaları
Damon İlk dil (ana dili): İngilizce Yavaş bir başlangıç Haftaki sözlerin oranı: 25 42 hafta içinde edinilen sözler: 337 Yeni edinilen sözler şekli (p. 24) Kümülatif sözler şekli (p. 25)

10 Tek-söz konuşma k. çokluk-söz konuşma: Damon: Yeni edinilen sözler şekli

11 Tek-söz konuşma k. çokluk-söz konuşma: Damon: Kümülatif sözler şekli

12 Tek-söz konuşma k. çokluk-söz konuşma: Önceki çalışmaları
Keren k. Damon: karşılaştırma Keren Damon’den daha erken ve iyi edinimi göstermiştir Karen Damon’den daha fazla söz edinmiştir Karen 32 hafta boyunca 337 söz edinmiştir, oysa Damon 42 hafta boyunca aynı sayası edinmiştir Karen: söz hamlesi/sözcük dağarcığı (vocabulary spurt) Haftalık: 2-7/8 Eklemleme beceri artış

13 Anlamsal alanları: Motor gelişimi
Tek-sözlük faktörü Bilişsel dilbilim aşama Motor becerisi: sözcük dağarcığı (vocabulary spurt) Simgesel sistemi Çocuklar etrafında her şey için sözler var…

14 Anlamsal alanları: Çocuklar (sınırlı içerik) k
Anlamsal alanları: Çocuklar (sınırlı içerik) k. yetişkin (ayrıntılı içerik) Aynı sözler sayası ama yeni anlamlar gösterilir Anlamsal alanları (domaın): İnsanlar Hayvanlar Gide Vücut parçaları Giyim Araçlar Oyuncaklar Ev eşyaları Uzay ve hareket Rutin erken terimler

15 Anlamsal alanları: İnsanlar: (özel adlar içerir)
Yaş Söz sayısı Örnekler 2 18 Bebek adam Anne Erkek Kız İnsanlar

16 Anlamsal alanları: Hayvanlar
Yaş Söz sayısı Örnekler 2 25 Kedi Köpek Tavşan Ördek Fare Zebra Hayvan

17 Anlamsal alanları: Yiyecekler
Yaş Söz sayısı Örnekler 2 31 Süt Meyve suyu Peynir Fındık Yumurta Havuç Yemek Tahıl

18 Anlamsal alanları: Yiyecek eşyaları
Söz sayısı Örnekler 2 11 Şişe Bardak Kaşık Tabak

19 Anlamsal alanları: Vücut parçaları
Yaş Söz sayısı Örnekler 2 14 Burun Göz Baş Parmak El Diz

20 Anlamsal alanları: Giyim
Yaş Söz sayısı Örnekler 2 14 Bebek bezi Çorap Ceket Gömlek Düğme

21 Anlamsal alanları: Araçlar
Yaş Söz sayısı Örnekler 2 18 Araba Kamyon Tren Bisiklet

22 Anlamsal alanları: Oyuncaklar
Yaş Söz sayısı Örnekler 2 35 Blok (block) Top Paylaço (doll) Otobüs Daracık Oyuncak

23 Anlamsal alanları: Mobilya
Söz sayısı Örnekler 2 12 Sandalye Yastık Masa Halı Yatak Banyo

24 Anlamsal alanları: Ev eşyaları
Söz sayısı Örnekler 2 39 Telefon Işık Su ısıtıcısı Fiş Saat Merdiven

25 Anlamsal alanları: Uzay ve hareket
Yaş Söz sayısı Örnekler 2 birkaç Kapalı (off) yukarı

26 Anlamsal alanları: Rutin erken terimler
Yaş Söz sayısı Örnekler 2 birkaç Güle güle (işaret ile)

27 Anlamsal alanları: Faaliyetleri, durumlar ve sosyal rutinleri
Söz sayısı Örnekler 2 birkaç Gone/allgone Gone/down There/did it Uh-oh/ oh dear/ no More/ again

28 Anlamsal alanları: Eylemler (actions)
Yaş Söz sayısı Örnekler 2 74 do make get go

29 Anlamsal alanları: ÖZET

30 Damon deneyi: Anlamsal alan genişletme
Yaklaşım Katılımcılar Araş. evr. Sonuçlar Gözlemsel Okul öncesi Çocuklar Daha fazla söz edinirler Bir anlamsal alanı genişletilir Yaş: 1-2 Hayvan kategorisinde Yaş Eklenen söz 1.1.15 Köpek 1 hafta sonra Ayı, kuş (sırasıyla) 3 hafta sonra Ördek, fare (sırasıyla) Yaş 2: iyi bir başarı anlamsal alan (477 söz) 2 hafta sonra Kedi Birkaç hafta sonra Tavuk, at, kaplumbağa, balık, inek, tavşan, kaz, hayvan, domuz, maymun, karınca, böcek havlayan, uğur böceği (bir seferde)

31 Damon deneyi: Anlamsal alan genişletme

32 Anlamsal alanları: Anlamsal alan genişletme
Daha fazla anlamlar edinilir Hava durumu Renk Boyutluluk Boyutlu terimler kullanımı: olumlu ya da olumsuz ilk? adıllar: özne, nesne, vb.

33 Anlamsal alanları: İlk anlamlar
Durum-bağlı kullanım (situation-bound uses) Bir söz birçok durum Köpek: gerçek, oyuncak, resim, ses

34 Anlamsal alanları: İlk anlamlar
Özelleştirme k. aşırı genelleme Yaş 1 ve yaş 2 1/3 üretilen sözler Birkaç şeyleri çocuklara daha ilginç Anlama ve üretim: paralel İkisi de aynı anda yapılabilir (Öz: köpek sadece büyük), AG: bütün aynı boyda hayvanlar) Sadece yeni edinilen sözler etkilenir Tablo (s. 36) İki kategori var: Over-inclusions: dada (father and mother), apple (apples and oranges) Analogical-extensions [bilişsel], ball (onions), doorknobs (moon)

35 Anlamsal alanları: Özelleştirme k. aşırı genelleme

36 Anlamsal alanları: İlk anlamlar
Uyumsuzluk (mismatches) Bloom ve değerleri çalışması Tek-sözlük döneminde Araba Gerçek araba √ oyuncak araba ×

37 Anlamsal alanları: İlk anlamlar
Yetişkin kullanımı Yetişkin gibi anlamlar

38 Anlamsal alanları: İlk anlamlar
Çokluk-söz ifadeler Başlangıç: 1y.6a ve 2y.0a İkilik-söz aşama; ikilik-söz ifadeler

39 Anlamsal alanları: İlk anlamlar
Söz türleri ve söz yapısı Dilbilgisi kullanırken anlaşılabilir Griffiths ve Atkinson çalışması 1978 Örnekler Door (N)→ (V) Broom (N) → (V) Woodstock (N)→ (V) Rain (N)→ (-er)

40 Erken sözcük gelişme: Son
İlk sözler: yaş 1 Daha fazla söz: yaş 2 Basit sözler: yaş 1 Karmaşık sözler: yaş 2 Sınırlı içerik: yaş 1 Ayrıntılı içerik: yaş 2

41