-Çalışma Hayatında Ücret -İş Sözleşmesinin Feshi ve Sonuçları

... konulu sunumlar: "-Çalışma Hayatında Ücret -İş Sözleşmesinin Feshi ve Sonuçları"— Sunum transkripti:

1 -Çalışma Hayatında Ücret -İş Sözleşmesinin Feshi ve Sonuçları
Smmm Murat OMRAK

2 Türleri ve özellikleri
ÜCRET Türleri ve özellikleri

3 Ücret Tanımı Türk Lirası İle En geç Ayda Bir Senet Veya Kuponla Ödeme
Yapılamaz İşyeri-Banka Her ay ve Her işçi İçin 167 TL 5-Kişi Üzeri Banka Mayıs-2016 Sadece Ücret Değil Tüm Ödemeler Ücret Tanımı Madde 32 - Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.

4 Ücret Türleri ZAMANA GÖRE KARMA ÜCRET VERİME GÖRE (Akort Ücret)
ÜCRET EKLERİ Prim İkramiye Komisyon Kardan Pay Ücret Türleri

5 Asgari Ücret (Garanti Ücret)
VII. Ücrette adalet sağlanması MADDE 55- Ücret emeğin karşılığıdır. Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır.

6 Asgari Ücret Belirlenirken
Fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel seyri İşkollarının niteliği Ülkenin ekonomik durumu Ücretliler geçinme endeksleri ( Konut-Gıda-Giyim-Sağlık-Ulaşım-Kültür) Sadece İşçinin Kendi İhtiyaçları

7 Asgari Ücret Hesaplanırken
Bir günlük belirlenir. Aylık, haftalık, saat başı, parça başı ise bu ücret esas alınır. İşveren tarafından sağlanan sosyal yardımlar sebebiyle herhangi bir indirim yapılamaz. Asgari ücret arttırılsa bile bu yardımlar devam etmek zorundadır. Altında ücret ödenmesi işçiye derhal ve hakkı nedenle fesih hakkı verir Her İşçi İçin Her Ay 167 TL

8 GÜNLÜK ÜCRET (yevmiye-puantaj)
ÜCRETİN ZAMAN GÖRE BELİRLENMESİ Ve MAKTU ÜCRET KAVRAMI MAKTU ÜCRET GÜNLÜK ÜCRET (yevmiye-puantaj) HAFTALIK ÜCRET SAATLİK ÜCRET

9 Ayın Kaç Gün Olduğunun Önemi Yoktur
Ücret Türleri– (Maktu Ücret) Ayın Kaç Gün Olduğunun Önemi Yoktur 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Maktu Ücret 30 Günlük Ücret

10 Maktu Ücret Sistemlerinde
İstirahatli Günlerde Kesinti Yapılmaz Yada SGK’nın Ödediği İşgöremezlik Geliri İle Arasında Fark İşveren Tarafından Ödenir Yalnız Devamsızlık Süresine yada Disiplin Suçuna Ait Ücret Kesilir Her İşçi İçin Her Ay 167 TL

11 Ücret Ayın Gün Sayısına Göre Değişir
Çalışma Günü Hesabı– (Günlük Ücret) Ücret Ayın Gün Sayısına Göre Değişir 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Günlük Ücreti Sözleşmede Belirlenen Ücrettir.

12 Günlük Ücret Sistemlerinde
İşçiye İş Gördüğü Günler İçin Ücret Ödenir. (Yevmiye Ödemesi) Hakettiği Hafta Tatili Ücretleri Ödenir İstirahatli Günler İçin Ücret Ödenmez Ücreti Ayın Kaç Gün Olduğuna Göre Değişir Ücretin Ayda Bir Ödenmesi Maktu Ücret Anlamına Gelmez

13 Çalışılan Saat Toplamı 7,5 ‘a Bölünür
Ücret ve Gün Hesabı– (Saatlik Ücret) Örnek Günde 2 Ayda 52 saat çalışan işçi Ayda kaç gün çalışmış olur ? Çalışılan Saat Toplamı 7,5 ‘a Bölünür 52 saat 7,5 6,93 Gün 7 Gün Üzerinden Bildirim Yapılır. Saat Ücreti Sözleşmede Belirlenen Ücrettir.

14 ÜCRET YASAKLAR VE ÖNEMLİ HUSUSLAR
Ödeme Yeri Zamanı Gününde Ödenmesi İş Görme Borcundan Kaçınma Gecikme Ve Zamanaşımı Ücretin Korunması

15 Ücret kesme cezası MADDE İşveren toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası veremez. İşçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin işçiye derhal sebepleriyle beraber bildirilmesi gerekir. İşçi ücretlerinden bu yolda yapılacak kesintiler bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamaz. Her Denetimde 606 TL

16 Ulusal Tatil ve Genel Tatil Günleri
Süreler

17 23 NİSAN 19 MAYIS 1 OCAK YILBAŞI 1 MAYIS

18 30 AĞUSTOS 29 EKİM DİNİ BAYRAMLAR 15 TEMMUZ

19 Ulusal Tatil ve Genel Tatil Günleri
29 Ekim = 28 Ekim 13:00 ‘dan Başlar 1,5 gündür Ramazan Bayramı : Arefe Günü 13:00’ da başlar 3,5 gündür Kurban Bayramı : Arefe Günü 13:00’ da başlar 4,5 gündür

20 18 yaşın altında ve 50 yaş üzerindekiler için 20 günden az olamaz
Yıllık Ücretli İzin– Süreleri 1 yıldan 5 Yıla Kadar 14 iş günü 6.yıldan 15 yıla kadar 20 iş günü 15 yıl ve fazlası 26 iş günü 18 yaşın altında ve 50 yaş üzerindekiler için 20 günden az olamaz

21 Yıllık Ücretli İzin Süreler

22 Yıllık Ücretli İzin Bir bölümü en 10 gün olmak koşulu ile bölünebilir
4 güne kadar ücretsiz yol izni verilebilir Ücreti ödemek suretiyle çalışma yaptırılamaz Kullanılmadan iş akdi sonlanırsa ücreti ödenir

23 4 saate kadar 15 Dk 7,5 saate kadar 30 Dk 7,5 saatten fazla 60 Dk
Ara Dinlenmesi– (Süreler) 4 saate kadar 15 Dk 7,5 saate kadar 30 Dk 7,5 saatten fazla 60 Dk Her Denetimde 1.619 TL

24 Fazla Çalışma ve Resmi Tatil Günlerinde Çalışma

25 Fazla Çalışma Ücreti

26 Fazla Çalışma Ücretleri
İş Kanunun 41/1. maddesine göre; Haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla çalışmadır. İş kanunun 41/3. maddesine göre ; Haftalık çalışma süresinin 45 saatin altında belirlendiği durumlarda , belirlenen çalışma saati ile 45 saatlik süre arasındaki farka, Fazla Sürelerle Çalışma denir. Fazla çalışma ücreti normal çalışma ücretinin %50 fazlası iken, fazla sürelerle çalışma ücreti normal çalışma ücretinin %25 fazlası ile ödenir. Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saati aşamaz.(İK.md.41/8) Her Denetimde 1.619 TL

27 FAZLA ÇALIŞMA FAZLA ÇALIŞMA FAZLA ÇALIŞMA FAZLA SÜRELERLE 5 SAAT
%50 FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA 5 SAAT %25 45 SAAT 40 SAAT

28 Fazla Çalışma Ücreti Hesaplanması
Aylık Brüt Ücreti 2250 TL olan ve o ay içerisinde toplam 10 saat fazla çalışma (fazla mesai) yapmış olan bir işçinin alacağı fazla çalışma ücreti ne kadardır.

29 Fazla Çalışma Ücreti Hesaplanması
Günlük Çalışma 7,5 saat Haftalık Çalışma 45 saat Aylık Çalışma 225 saat

30 Brüt Ücret / Aylık Çalışma Saati x Katsayı x Fazla Mesai Saati
Fazla Çalışma Ücreti Hesaplanması Brüt Ücret / Aylık Çalışma Saati x Katsayı x Fazla Mesai Saati 2.250 TL 225 Saat 10 TL 10 TL x 1,5 Katı 15 TL 15 TL x 10 saat 150 TL

31 Fazla Çalışma Ücretinde İspat
Mahkemeler tarafından personelin fazla çalışma ücreti alacağını ispat noktasında tanık anlatımları yeterli görülmektedir. Ancak işverenin fazla çalışma ücretini ödediğini yazılı delille kanıtlaması halinde tanık anlatımlarına itibar edilmemektedir. Yargı uygulaması ile şekillendiği üzere, bordrolarda fazla mesai sütununda fazla mesai ücretinin yer alması, personelin bu bordroya imza atması ya da söz konusu ödenmenin maaş hesabına yapılması halinde personelin ödenen miktardan daha fazla çalışma ücreti alacağı olduğunu yazılı delille ispatlaması gerekecektir.

32 Fazla Çalışma Ücrete Dahil Olur mu?
Yargıtay’ın yerleşmiş uygulamalarına göre Asgari ücretin hakkaniyet ölçüsünde üzerinde ücret alan personellerin iş sözleşmelerinde “ücretin içinde fazla mesai çalışmalarının da bulunduğuna” dair hüküm var ise, yıllık 270 saate kadar yapılan fazla çalışma ücretinin aylık ücretin içinde olduğu kabul edilecek; personelin ancak yıllık 270 saati aşan kısım için fazla mesai ücretine hak kazanabilme durumu söz konusu olabilecektir.

33 Tatil Günleri Çalışma Ücretleri
Ulusal Bayram ve Genel tatil ücreti:İK.md.47/1 ‘e göre iş kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmasalar dahi bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam ödenir. Çalışılması halinde ise çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.

34 Tatil Günleri Çalışma Ücretlerinin Hesaplanması
Aylık Brüt Ücreti TL olan ve o ay içerisinde Ramazan Bayramında çalışmış olan bir işçinin alacağı fazla çalışma ücreti ne kadardır?

35 Brüt Ücret / 30 x Çalışılan Bayram-Genel Tatil Günü
Tatil Günleri Çalışma Ücretlerinin Hesaplanması Brüt Ücret / 30 x Çalışılan Bayram-Genel Tatil Günü 3.000 TL 30 gün 100 TL 100 TL x 3,5 Gün 350 TL 3.000 TL TL 3.350 TL

36 Hafta Sonu Çalışma Ücretleri
İşçi hafta sonu çalışmasa dahi çalışmış gibi günlük ücretini alacaktır. Hafta sonu çalışması , fazla çalışma sayılacağından %50 zamlı alacaktır. Toplamda alacağı tutar 2.5 gündeliğe tekabül edecektir.

37 Ücert Bordrosu

38 Ücret Hesap Pusulası Ücret Tediye Bordrosu

39 Ücret hesap pusulası MADDE İşveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır.

40 İşsizlik-SGK Kesintisi
ÜCRET PUSULASI Bordro Türü : Maaş Ad Soyad NESLİHAN İşyeri MURAT OMRAK Dönemi 2017 / 05 Ünvanı İşyeri No Ücret 2.181,60 Bölüm * Vergi No T.C.Kimlik No Giriş Tarihi 23/02/2017 MERSİS No Çıkış Tarihi Tic.Sic.No Adres GÜVEN MH. Buca/İzmir Merkez Adres 313 SOKAK NO:83 D:1 ŞİRİNYER Buca/İzmir TÜR SSK Gün Normal Gün Hafta Tatili Genel Tatil Ücretli İzin Rapor Genel Toplam 30 20 4 2 5 Toplam Tutar 2.865,10 1.185,00 237,00 118,50 296,25 KAZANÇLAR YASAL KESİNTİLER ÖZEL KESİNTİLER Kazanç Birim BRÜT ÜCRET 3.102,51 Özel Kesinti Fazla Mesai 10/S 111,09 B İşsizlik-SGK Kesintisi Matrah Yol 26/G 78,00 B SGK İşçi Primi 401,11 Özel Sigorta 200,00 N İşsizlik İşçi Primi 28,65 Prim 500,00 N SGK İşveren Primi 444,10 İkramiye 100,00 N İşsizlik İşveren Primi 57,30 VERGİ Önceki Ay Matrah 3.323,91 Yıl İçi Toplam 5.996,66 2.672,75 Gelir Vergisi 400,91 İndirim 0,00 2017 YILI MAYIS AYINA AİT, ADIMA TAHAKKUK EDEN YUKARIDA YAZILI GELİRLERE KARŞILIK NET TUTARIN TAMAMINI NAKDEN ALDIM. Damga Vergisi 23,55 Asgari Geçim İndirimi 133,31 Kazanç Toplamı Yasal Kesinti Toplamı 854,22 Özel Kesinti Toplamı 200,00 Kesintiler Toplamı 1.054,22 GÜNLÜK = 59,25 TL Brüt NET ÖDENEN 2.181,60(TL) Her Denetimde 606 TL

41 Ücret Tediye Bordrosu 5) İşverenler tarafından ibraz edilen aylık ücret tediye bordrosunda; işyerinin sicil numarası, bordronun ilişkin olduğu ay, sigortalının adı, soyadı, sigortalının sosyal güvenlik sicil numarası, ücret ödenen gün sayısı, sigortalının ücreti, ödenen ücret tutarı ve ücretin alındığına dair sigortalının imzasının bulunması zorunludur. Belirtilen unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen (imza şartı yönünden makbuz mukabilinde veya banka kanalıyla yapılan ödemeler hariç) ücret tediye bordroları geçerli sayılmaz ve her bir geçersiz ücret tediye bordrosu için Aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır

42 Asgari Ücertin Yarısı Tutarında
ÜCRET BORDROSU NORMAL KAZAÇ EK KAZANÇ TOPLAM KAZANÇ SGK MATRAHI SGK PRİM İŞZ. PRİM G.V. MATRAHI GELİR VERGİSİ AGİ KALAN G.V. DAMGA VERGİSİ KESİNTİLER TOPLAMI NET ÜCRET 1.777,50 248,85 17.78 1.510,87 226,63 133,31 93,32 13,49 373,44 1404,06 Asgari Ücertin Yarısı Tutarında

43 BORDRODA DİKKATE ALINACAK PARAMETRELER
Asgari ücret SGP Taban ve tavan tutarları Yemek yardımı tutarları Aile zammı tutarları Çocuk zammı tutarları Özel sağlık ve bireysel emeklilik katkı tutarı Asgari geçim indirimi Gelir vergisi tutarı Sakatlık indirimi tutarı Damga vergisi tutarı Kıdem tazminatı tavanı Puantaj Brüt ücret SGK Matrahı Gelir vergisi matrahı Fazla mesai Resmi tatil vb.

44 Türleri ve özellikleri
İş Sözleşmeleri Türleri ve özellikleri

45 Türleri ve özellikleri
İş Sözleşmeleri Türleri ve özellikleri

46 İş Sözleşmeleri Belirli- Belirsiz Süreli SüreKli ve Süreksiz
Kısmi –Tam süreli Deneme Süreli Çağrı Üzerine Türleri ve özellikleri

47 Belirli– Belirsiz Süreli
BELİRLİ SÜRELİ Biteceği Tarih Belli Ya Da Somut Bir Olaya Dayanan Tekrarlanırsa (ZİNCİRLEME) Kendiliğinden Biter BELİRSİZ SÜRELİ Adı Üstünde Fesih Bildirimi Gerektirir

48 Zincirleme İş Sözleşmesi – Belirli Sürelinin Tekrarı Halinde
Belirsiz Süreli Belirli Süreli Belirsiz Süreli

49 TAM SÜRELİ- KISMİ SÜRELİ
Kanun Önemli Ölçüde Az Olması Diyor Yönetmelik Tam Süreli İşçinin 2/3’ü diyor Kısmi Zamanlıya Fazla Mesai Yaptırılamaz Bölünebilir Haklardan Verilmesi Zorunlu

50 30 gün 20 gün 45 saat 30 saat 7,5 saat 5 saat Tam Süreli Aylık
Tam Süreli– Kısmi Süreli Tam Süreli Aylık 30 gün Kısmi Süreli 20 gün Tam Süreli Haftalık 45 saat Kısmi Süreli 30 saat Tam Süreli Günlük 7,5 saat Kısmi Süreli 5 saat

51 Deneme Süreli– İş Sözleşmesi
1 2 2 AY 1 2 3 4 4 AY

52 Sürekli– Süreksiz 27-28-29-30 SÜREKSİZ NİTELİK İTİBARİYLE 30 GÜN
31-32-… SÜREKLİ

53 Çağrı Üzerine Çalışma– Süreksiz
ÇAĞRI ÜZERİNE ÇALIŞMA 4 GÜN ÖNCE EN AZ HER ÇAĞRIDA 4 SAAT HAFTADA EN AZ 20 SAAT

54 İŞ SÖZLEŞMELERİ DÜZENLENİRKEN
İş ilişkisinin tarafları Sözleşmenin türü Tarafların hak ve yükümlülükleri İşçinin görev tanımının yapılması, Ücret ve ödeme şeklinin gösterilmesi, (Maktu-Aylık-Günlük-Parça Başı) Fazla mesai, ulusal ve dini bayram çalışmalarına ilişkin esasların düzenlenmesi, Çalışma yeri değişikliğine ilişkin hak ve yükümlülüklerin belirlenmesi, Ceza-i şartın kapsam, koşul ve miktarının belirlenmesi, Sözleşme süresinin belirlenmesi

55 Yazılı Sözleşmeler Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmeleri
Deneme Süresi Olan Sözleşmeler Takım Sözleşmeleri Geçici İş Sözleşmeleri Çağrı Üzerine Çalışma

56 REKABET YASAĞI Yazılı Olması Gerekir
Sözleşme Sona Erdikten Sonra Devam Eder İşçinin İktisadi Geleceği İçin Hakkaniyetli Olması Gerekir İşverenin Gerçek Bir Yararı Bulunmuyorsa Ortadan Kalkar Cezai Şart Konulabilir (işverenin Zararını Ödemek Zorundadır)

57 MÜFETTİŞ İNCELEMELERİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
HER SAYFA İMZA MATBU FORM KULLANMAK-BOŞLUK DOLDURMAK FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ DAHİLMİ ? FAZLA ÇALIŞMA ÜCRET PUSULASINDA BELİRTİLMİŞ Mİ/ BOŞ MU? BANKA ÖDEME ZORUNLULUĞU VARMI? 30-31 GÜN MAKTU ÜCRET ÜCRET PUSULASI VE İMZASI YILLIK ÜCRETLİ İZİN TALEPLERİ VE KULLANDIRILMASI GEÇERSİZ SÖZLEŞMELER (KÜÇÜK-KADIN-YABANCI)

58 İş Sözleşmesinde Fesih

59 Feshin Unsurları Fesih Tek Taraflı İrade Beyanıdır.
Karşı Tarafa Ulaştığında Sonuç Doğurur. Hakimiyet Alanına Girdiğinde (Posta Kutusuna Düştüğünde) İrade Beyanı Yapılmış Olur.

60 Sözleşmenin Sona Ermesi
İşçinin Ölümü Sözleşmeyi Sona Erdirir. İşverenin Kişiliği Göz Önünde Tutularak Yapılmamış Bir Sözleşme İşverenin Ölümüyle Kural Olarak Son Bulmaz. Belirli Süreli Sözleşme Sürenin Bitimiyle Son Bulur. Tarafların İradesi Yada Anlaşması İle Son Bulur.

61 İHBAR ÖNELSİZ (Derhal Fesih)
Fesih Türleri- Usül Açısından İHBAR ÖNELLİ (Süreli Fesih) Madde 17 Bildirimli Fesih İhbar Süresi Verilmesi İHBAR ÖNELSİZ (Derhal Fesih) Madde 24-25 Usulsüz Süreli Fesih Haklı Nedenlerle Fesih

62 Fesih Türleri- Sebep Açısından
GEÇERLİ SEBEPLE FESİH İş Güvencesi Bakımından Sebep Şartı Aranmakta Madde 18 HAKLI NEDENLE FESİH Haklı Neden Var İse Derhal Fesih Hakkı Doğar :Madde 24 ve 25 Her Haklı Neden Geçerli Sebeptir.

63 İş Güvencesi Kapsamında
Fesih Türleri- İşyerleri Bakımından İş Güvencesi Kapsamında Geçerli Sebep Şartı Yazılılık Şart İşe İade İle Sonuçlanır İş güvencesi Tazminatı Ödenir İş Güvencesi Dışında Gerekçe Yok Yazılılık Şart Değil (İspat Şartı) Kötü Niyet Tazminatı

64 Süreli Fesih

65 Süreli Fesih MADDE Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. İş sözleşmeleri; a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra, b) İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra, c) İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından         başlayarak altı hafta sonra, d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,

66 İhbar Süreleri 6 aya kadar 2 hafta 1,5 yıla kadar 4 hafta 3 yıla kadar
3 yıldan fazla 8 hafta

67 Süre Usulüne Uyulmaması
Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. (Usulsüz Süreli Fesih)

68 Yeni iş arama izni MADDE Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır. İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.

69 Kötü Niyet Tazminatı Fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir. İşçinin İspatı Gerekli – İş Güvencesi Olan İşyerlerinde Uygulanamaz. Medeni Kanun Madde 2: DÜRÜST DAVRANMA Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.

70 İş Güvencesi (Geçerli Nedenle Fesih)

71 İş Güvencesi Hükümleri
FESİHİN GEÇERLİ SEBEBE DAYANDIRILMASI MADDE Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan  işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.

72 İşveren Açısından İşçi İşçi İşçi 6 Aylık Kıdemi Olan
İş Güvencesi– Şartları 30 ve Daha Fazla İşçi Çalıştıran İşveren Açısından 6 Aylık Kıdemi Olan İşçi Belirsiz Süreli Çalışan İşçi İşveren Vekili Olmayan İşçi

73 Geçerli Sebepler İşçi açısından Davranış Yeterlilik İşveren açısından
İşin yada İşletmenin Gerekleri

74 Özellikle aşağıdaki hususlar fesih için geçerli bir sebep oluşturmaz:
Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak. b) İşyeri sendika temsilciliği yapmak. c) Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak.

75 Özellikle aşağıdaki hususlar fesih için geçerli bir sebep oluşturmaz:
d) Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri nedenler. e) 74 üncü maddede öngörülen ve kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek. f) Hastalık veya kaza nedeniyle 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen bekleme süresinde işe geçici devamsızlık

76 Feshin Sonuçları

77 Sözleşmenin feshinde usul
MADDE İşveren fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek zorundadır. Hakkındaki iddialara karşı savunmasını almadan bir işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi, o işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez. Ancak, işverenin 25 inci maddenin (II) numaralı bendi şartlarına uygun fesih hakkı saklıdır.

78 Fesih bildirimine itiraz ve usulü
MADDE İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir. taraflar anlaşırlarsa uyuşmazlık aynı sürede özel hakeme götürülür. Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Dava seri muhakeme usulüne göre iki ay içinde sonuçlandırılır. Mahkemece verilen kararın temyizi halinde, Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.

79 Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları
MADDE İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, İşveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Mahkeme veya özel hakem feshin geçersizliğine karar verdiğinde, işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarını da belirler.

80 Haklı Nedenle Fesih (Derhal Fesih Hakkı)

81 İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı
MADDE Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

82 I. Sağlık sebepleri: a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa. b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa

83 II. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa. b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa. c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.

84 II. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa. e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.

85 III. Zorlayıcı sebepler:
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.

86 İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı
MADDE Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

87 I- Sağlık sebepleri: a) İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hâle gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi b) İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda. (a)alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17 nci maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74 üncü maddedeki sürenin bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemez

88 II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması. b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.

89 II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması. f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.

90 II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması. g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi. h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.

91 II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

92 II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
III- Zorlayıcı sebepler: İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması.   IV- İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17 nci maddedeki bildirim süresini aşması.

93 Derhal Fesih Hakkının Kullanılması

94 Derhal fesih hakkını kullanma süresi
MADDE ve 25 inci maddelerde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın Öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve Her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz.   Bu haller sebebiyle işçi yahut işverenden iş sözleşmesini yukarıdaki fıkrada öngörülen süre içinde feshedenlerin diğer taraftan tazminat hakları saklıdır

95 Sabrınız İçin Teşekkürler
Smmm Murat OMRAK Sabrınız İçin Teşekkürler