ETİK DEĞERLER Hazırlayan = MSTFBTM

... konulu sunumlar: "ETİK DEĞERLER Hazırlayan = MSTFBTM"— Sunum transkripti:

1 ETİK DEĞERLER

2 Etik sözcüğü yunanca ‘KARAKTER’, ‘ADET’, ‘USUL’ veya ‘GELENEK’ ETHOS anlamına gelen ‘ETHOS’ sözcüğünden türetilmiştir. Etik; felsefenin beş ana dalından biridir. Bunlar: 1. Metafizik 2. Ontoloji (Varlıkbilim) 3. Epistemoloji (Bilgi kuramı) 4. Estetik 5. Etik Dünyanın farklı yerlerinde bir çok farklı toplulukta çok eski çağlarda beri etik anlayışının var olduğu bilinir.

3 ETİK; Doğruyla yanlışı, haklı ile haksızı, iyiyle kötüyü, adil ile adil olmayanı ayırt etmek ve buna uygun davranış sergilemektir. Toplumun bakış açısını da dikkate alarak, bireylerin uygun ve uygun olmayan davranışlarını belirlemektedir. KISACA AHLAKİ DEĞERLER DİYEBİLİRİZ.

4 Etik, ahlakın teorik yansımaları iken, ahlak ise günlük yaşamımızla ilgilenmektedir. Başka bir değişle etik; Doğru ve yanlış davranış teorisi, ahlak is onun pratiğidir. Ahlak toplumun niteliğine bağlıdır. Yani toplumdan topluma değişebilir. Bu nedenle; Ahlak - YÖRESEL Etik - EVRENSEL ETİK – AHLAK

5

6 ETİK TEORİLER VE SİSTEMLER ETİK TEORİ VE SİSTEMLER TANIM Amaçlanan Sonuç EtiğiBir eylemin ahlaki doğruluğu, amaçlanan sonuçları tarafından belirlenir. Kural EtiğiBir eylemin ahlaki doğruluğu, standartlar ve yasalar tarafından belirlenir. Toplumsal Sözleşme EtiğiBir eylemin ahlaki doğruluğu, belli bir toplumun normları ve gelenekleri tarafından belirlenir. Kişisel EtikBir eylemin ahlaki doğruluğu, kişinin vicdanı tarafından belirlenir. Sosyal Yaşam EtiğiKişinin yaşamında uyması gereken sosyal ve ekolojik kurallar.

7 ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ

8 İnsanlar Etik İlke Ve Değerlere Neden Aykırı Davranırlar? İyi niyetler Benlik güç gösterisi Aç gözlülük Arkadaşlık Hırs Kişisel veya ailevi kazanç Ekonomik sorunlar ve baskılar Yasaların, kuralların ve yöntemlerin bilinmemesi Servet açlığı Kısa yoldan köşeyi dönme

9 BireyselKurumsalToplumsal İşini KaybetmeSaygınlığını YitirmeYozlaşmanın Kurumsallaştırılması Saygınlığını KaybetmeMüşterisini KaybetmeEtik Değerlerin Önemini Yitirmesi Toplumdan Soyutlanmaİmajının ZedelenmesiAnomik Davranışların Yaygınlaşması Güvenirliğini Yitirmeİşbirliğinin ZayıflamasıGüvensizlik, Birbirine Güvenememe Kişisel Benliğin Zarar Görmesi Grup Çalışmalarının Etkinliğini Yitirmesi Bireysellik Kişisel İmajın BozulmasıKurum İçi İletişimin Zarar Görmesi Sürekli Meslek Ve İş Değiştirme, İşte Tatminsizlik Özsaygının YitirilmesiÖrgütsel Bağlılığın Zayıflaması Karşılıklı Saygısızlık Çalışma Arkadaşlarıyla İlişkilerin Bozulması Verim DüşüklüğüToplumsal Kayıp Etik Değerlere Aykırı Davranışların Sonuçları:

10 Etik Dışı Davranışların Önlenmesi İçin Neler Yapılabilir?  Etik dışı davranışların ülkeye verdiği zararlar konusunda toplumun her kesiminin bilinçlendirilmesi gerekir.  Bunun için ailede başlayıp, okullarda devam eden eğitimle etik ve sorumluluk gibi temel değerlerin verilmesi çok önemlidir.  Eğitim kurumları dışında, işyerlerinde de hizmet içi eğitimler, seminerler gibi etkinliklerle etik dışı davranışlara karşı bir kamuoyu oluşturmak, etik dışı davranışların önlenmesinde faydalı olacaktır.

11 Eylemi yönlendiren her türlü yargıya karar denir. Etik Karar Verme

12 Etik Sorunları Sorun sadece “ahlaka aykırı” sayılan davranışların toplumda yaygınlık ve saygınlık kazanması değildir. Daha da ciddi olan ve bunlara yol açan sorun, artık neyin ahlaklı neyin ahlaksız olduğu konusundaki ölçülerin yitirilmeye başlamasıdır. Ahlaklı ve ahlaksız davranışı birbirinden ayırmakta zorluk çekilmektedir. Günümüzde, yalnız kamu yönetiminde değil, toplumun her alanında genel anlamda etik problemlerle karşı karşıya bulunuyoruz. Siyasal ve yönetsel alanda ortaya çıkan yozlaşmanın temelinde, toplumsal etiğin erozyona uğraması yatmaktadır.

13 KAMU YÖNETİMİ ETİĞİ En basit anlamıyla, kamu görevlilerinin kamusal işleri yerine getirirken tarafsızlık, nesnellik ve dürüstlük ilkeleri çerçevesinde bulundukları makamı kişisel, özel, maddi veya partizan bir kazanç için kullanmaktan çekindikleri bir yönetim anlayışını ifade eder. Başka bir ifadeyle, etik ilke ve değerlere dayanan ve işleyişinde bu ilke değerlere işlerlik kazandıran yönetim biçim ve anlayışıdır.

14 Kamu Yönetiminde Etik Dışı Davranışlar ETİK DIŞI DAVRANIŞ AYRIMCILIK KAYIRMA RÜŞVET SÖMÜRÜ İHMAL BENCİLLİK İŞKENCE YOLSUZLUK ZİMMET DEDİKODU

15 Kamu Yönetiminde Etik Dışı Davranışların Nedenleri Etik dışı davranış nedenleri HIRS BİLGİSİZLİK DİSİPLİNSİZLİK DENETİM EKSİKLİĞİ YETERSİZ EĞİTİM İDEOLOJİK ETKİLER PSİKİYATRİK BOZUKLUKLAR

16 Özellikle doğrudan doğruya insanla ilgili mesleklerde uyulması gereken davranış kuralları olarak tanımlanabilir. Meslek etiğinin en önemli yanlarından biri, dünyanın neresinde olursan ol, aynı meslekte çalışan bireylerin bu davranış kurallarına uygun davranmalarının gerekli olmasıdır. MESLEK ETİĞİ

17 TIP ETİĞİ Sağlık alanında tutum ve davranışlarının değerlendirilmesidir. Tıp alanında sık kullanılan bir sözcükte ‘ Deontoloji’ dir. Deontoloji: Kişilerin üzerine düşen görev ve yükümlülüklerini bilmeyi sağlar. Bu alanda saptanmış kuralları sonraki kuşaklara aktarmaları ve onlara uymaları beklenir. Genel olarak hekim, hemşire ve diğer sağlık çalışanlarının mesleklerini icra etmeleri sırasındaki tutum ve davranışları ile bazı tıbbi olaylar karşısında nasıl davranmaları gerektiğini belirleyen ilke ve kuralların tamamı olarak da tanımlanır.

18 Kişi, bir etik kuralı kendisine rehber alarak olaylar karşısında gerekliliğine inandığı tutum ve davranışları gösterebilir. Sağlık alanında çalışan sağlık personeli tıbbi etik kurallarına sahip olması vazgeçilmez bir gerekliliktir. Bu kurallar meslek grubu içinde belli bir disiplin ortamı yaratır. TIP ETİĞİ HEKİMİN DAVRANIŞ İLKELERİ Zarar Vermeme İlkesi Dürüstlük İlkesi Yaşama Saygı İlkesi Adalet İlkesi Özerklik İlkesi Yasallık İlkesi

19 Eğitim insanı doğumdan ölüme etkileyen ve bir şekle sokmaya çalışan bir süreçtir. Her tür eğitim etiğinde temel olarak dört boyut yer almalıdır. Bu boyutlar; AMAÇKAPSAMYÖNTEMDEĞERLENDİRME ”AMAÇ ”,” KAPSAM”,” YÖNTEM” ve “DEĞERLENDİRME” dir. NİÇİN? NE? NASIL? NE OLDU? NİÇİN? Sorusunun yanıtını amaç boyutu oluşturmaktadır NE? Sorusunun yanıtını ise kapsam boyutunda verilir. NASIL? Sorusu yöntem boyutunda yanıtlanır. NE OLDU? Sorusu ise değerlendirme boyutunda elde edilen bilgilerle yanıtlanabilir. Eğitim ve etik arasında bu ilişki vardır. Buradan hareketle eğitim, yaşam boyunca süren etik bir kendini tanıma sürecidir. Bu durumda okullar; bireylere doğru davranışların kazanıldığı gerçek öğrenme ve gelişme merkezleri olmalıdır. Eğitimde Etiğin Önemi

20 ETİK GÜNÜ VE HAFTASI (25-31 Mayıs) ETİK GÜNÜ ETİK HAFTASI Kamu Görevlileri Etik Kurulu’nun kuruluşuna ilişkin 5176 sayılı kanun, 25 Mayıs 2004 tarihinde TBMM’nde kabul edilmiştir. Bu kurul, kamuda etik kültürünü oluşturmak üzere çalışmalar yapmak veya yaptırmak, bu konuda yapılacak çalışmalara destek olmak ve etik uygulamayı gözetmek görev ve yetkisi çerçevesinde, 2oo8 yılından itibaren her yıl 25 Mayıs günü ülke genelinde ‘ETİK GÜNÜ’, aynı günün yer aldığı haftanın da ‘ETİK HAFTASI’ olarak kutlanmasını kararlaştırmıştır. Etik gününün önemi: İNSANLARA AHLAKİ DEĞERLERİ HATIRLATMAK,İNSANLARDA BU BİLİNCİ GELİŞTİRMEYE YARDIMCI OLMAKTIR.

21 Günlük hayatta ve kamu hizmeti esnasında karşılaşacağınız ahlaki belirsizliklerde Vicdanınız kılavuzunuz olsun…

22 SORULAR - CEVAPLAR 1-) Etiği Tanımlayınız? 2-) Etik Değerlerimiz Nelerdir? 3-) İnsanlar Neden Etik Değerlere Aykırı Davranırlar? 4-) Etik Dışı Davranışların Önlenmesi İçin Neler Yapılmalıdır? 5-) Etik Gününün Önemi Nedir? 1-) ETİK; Doğruyla yanlışı, haklı ile haksızı, iyiyle kötüyü, adil ile adil olmayanı ayırt etmek ve buna uygun davranış sergilemektir. 2-) Güler yüzlü, Kararlı, Tutarlı, Tarafsız, Dürüst, Paylaşımcı, Gayretli, Sonuç Odaklı, Uyumlu, Anlayışlı, Cesaretli, Örnek Olan, İşini Severek Yapan, Güvenilir 3-) İyi niyetler, Benlik güç gösterisi, Aç gözlülük Arkadaşlık,Hırs, Kişisel veya ailevi kazanç Ekonomik sorunlar ve baskılar, Yasaların, kuralların ve yöntemlerin bilinmemesi, Servet açlığı, Kısa yoldan köşeyi dönme 4-) Toplumun her kesiminin bilinçlendirilmesi, eğitim kurumlarında, işyerlerinde de hizmet içi eğitimler, seminerler gibi etkinliklerle etik dışı davranışlara karşı bir kamuoyu oluşturmak. 5-) İnsanlara ahlaki değerleri hatırlatmak, insanlarda bu bilinci geliştirmeye yardımcı olmaktır.

23 KAYNAKÇALAR  www.tariharastirmalari.com/egitimde_etik_ilkeler.ppt  www.ktu.edu.tr/dosyalar/13_00_00_719a6.pdf  www.slideplayer.biz.tr