MOTORSAL ÖĞRENME REKREASYON YÖNETİMİ.

... konulu sunumlar: "MOTORSAL ÖĞRENME REKREASYON YÖNETİMİ."— Sunum transkripti:

1 MOTORSAL ÖĞRENME 16050041020 SEFA AYDAN TURİZM FAKÜLTESİ REKREASTON YÖNETİMİ

2 M OTORSAL ÖĞRENME Motorsal becerilerin kavranması, düzeltilip pekiştirilmesi ve uygulanması süreci, motorsal öğrenme sürecidir. Öğrenme programı, çevre veya öğretici tarafından değişik şekillerde verilir. Gerek öğrenen kişi, gerekse öğreten kişi açısından motor öğrenmenin önemleri şu şekilde sayılabilir: ●Sporda öğrenmenin nasıl olduğu, sportif öğrenme sürecinin tanınması ve pratiğe geçirilmesi, ●Başarıya ulaşmak için bilimsel yollarla etkili yöntemlerin uygulanması,

3 ●Başarılı olabilmek için en etkili ve en ekonomik yolların ve davranışların bilinmesi. ●Sporcunun, çabuk ve kalıcı olarak başarılı bir şekilde hareket yapımını nasıl öğrenebileceği. Kişiyi başkalarından farklı kılan en önemli unsurlardan biri, öğrenmedir. Öğrenme davranıştaki değişikliktir. (Olumlu-olumsuz, iyi- kötü) Tekrarla yada yaşantı sonucu gerçekleşir. Öğrenmeni olması için sürekli değişiklik olmalıdır. Motorsal öğrenmenin etkili olması için alıştırma şarttır. Motor becerilerde, çevre, bedensel iç uyarılar ve yapılacak iş arasında sürekli bir eşgüdüm yani koordinasyon vardır.

4 Öğrenmeye etki eden genel faktörler: ●Zeka, ●Yaş, ●Genel motivasyon, kaygı, ●Transfer(eski öğrenilenlerin aktarılması) olumlu olursa pozitif transfer, olumsuz olursa negatif transfer hiçbir etkisi olmazsa nötr transfer. ●Antrenman durumu. ●Yorgunluk.●Çevresel faktörler(ısı,ışık vs.) ●Kondisyonel düzey

5

6 M OTOR Ö ĞRENMENIN P SIKOLOJIK B OYUTLARı Motor öğrenme, yalnızca fiziksel aktivitelerle gerçekleşmez. Zihinsel faktörlerde motor öğrenmeye etki eder. Öğrenilmiş davranışların tümünde, zihinsel, duyusal ve motorik özellikler vardır. Kişinin zihinsel yönü ağır basan davranışları, bilişsel(kognitiv) alana giren davranışlardır. Sportif etkinliklerde, kasların, organların, bir veya birkaçının yada tümünün kullanılmasında, doğuştan gelen ya da sonradan öğrenilen davranışlar söz konusudur. Bu davranışlar psiko-motor davranışlarıdır. Ancak sportif eylemler, algılama, anımsama, tasavvur, öncelleme, ve düşünme süreçleri ile değişik şekillerde etkilenirler. Tüm bu faktörler bilişsel(kognitiv) faktörlerdir. Buna göre motor bir eylemin oluşumunda şöyle bir düzenleme söz konusudur.

7 KOGNİTİV (BİŞLİŞSEL) İŞLEM KOGNİTİV (BİŞLİŞSEL) İŞLEM MOTORİK Output MOTORİK Output Olan/İdeal Değer Karşılaştırması (Feedback) (Raefferenz) Olan/İdeal Değer Karşılaştırması (Feedback) (Raefferenz) Snsorik İnput Snsorik İnput Weineck ve Choswit, 1983

8 Sensorik İnput: Duyu yolları ile uyarıların alınması, algılanması. Kognitiv(Bilişsel) İşlem: Hareketin tasarlanması, planlaması, zihinde canlandırılması gibi zihinsel süreçler. Motorik İnput: Tasarlanan motorsal etkinliğin gerçekleştirilmesi için effetör organlara(kaslara) gerekli uyarıların yapılması. Feedback(Reafferenz): hareketin olan değeri ile ideal değeri arasındaki karşılaştırmanın yapılması.(Düzeltme)

9 Motorsal bir eylem, buna göre 3 evrede düzenlenir: 1-Pre-motor evre, 2-Motorsal evre 3- Post-motorsal evre. Bu üç evre, periyodik bir döngü sistemi içinde birbirine bağlanmış olup, motor öğrenme sürecinin idaresini ve düzenlenmesini sağlar. Bu üç evrenin, bir motorsal eylemi gerçekleştirmesinde, uyarıların duyu yolları aracaılığıyla alınıp işlenmesi önemli rol oynar. Bu uyarılar, gerek dıştan alınan gerekse organizmanın kendi içinden gelen uyarılarıdır. Bu uyarılara ANALİZATÖR adı verilir.

10 P RE -M OTOR E VRE Hareket tasarımının gerçekleşmesi için yukarıda sözü edilen uyarıların(analizatörlerin) alındığı evredir. Uyarılar, çevreden ya da organizmanın kendi içinden ne kadar kapsamlı ve optimal olarak alınırsa, bilişsel işlemler o denli etkili şekilde gerçekleşirler. Hareket Hissi Kinestetik Analizatörler Vestibuler Analizatörle r Taktik Analizatörler Akustik Analizatörler Visuel(optik) Analizatörler

11 Bu 5 analizatör, dış ve iç analizatörler olmak üzere 2 bölümde incelenebilirler. DIŞ ANALİZATÖRLER Visuel(Optik) Analizatörler: Kendi Hareketinin Hissi Rakip ve takım arkadaşlarının davranışları Çevredeki alan-zamansal değişiklik Alan için vücudun bir araçla olan ilişkisi Vücudun alanla olan ilişkisi Visuel Analizatörler Visuel Analizatörler

12 Görme duyusu ile ilgili analizatörlerdir. Çevreden gelen uyarılar, en çabuk şekilde görerek algılanırlar. Motor öğrenme sürecinde, görsel(visuel) analizatörler çok önemli yer tutarlar. Bir hareketin doğru şekli, görerek elde edilir. Rakip, top, takım arkdaşı, seyirci, hakem, antrenör, objeler, saha gibi çevreden alınan uyarılar ve sinyaller, en kısa yoldan görerek alınırlar. Akustik (İşitsel) Analizatörler: İşitme yoluyla bir hareket hakkında bilgi edinildiği onun ayrıntıları hakkında ve düzeltici olarak direktiflerinin alınabildiğin yanı sıra, rakibin takım arkadaşının, seyircinin, hakemin, antrenörün, topun veya objelerin duyulması önemli rol oynarlar. Bunu yanın sıra hareketlerin desteklenmesine yardımcı olan eş-müzik- tempo-rakibin ayak sesleri gibi unsurlar da işiterek alınırlar.

13 Aküstik Analizatörler Topla temastaki ses(hatalı manşet) Enstrüman El çırpma Rakipten gelen ses(nefes sesi) Teknik-Taktik Bilgiler(antrenör) Dışardan sesle hareketin desteklenmesi(antrenör) Start Sesi(düdük sesi) Seyirci

14 Taktil Analizatörler: (Dokunma ile ilgili) Motive edici dokunuş (sırt sıvazlama) Eşin dokunmasıyla uyarı alınması Rakipten gelen uyarılar(dokunuş) Antrenörün yardımıyla alınan uyarılar (cimnastik) Ortamdan alınan uyarılar(zemin) Araç değişimi ile alınan uyarılar(stafet) Dış etmenler(rüzgar) Araçtan alınan uyarı(raket,cirit) Taktil Analizatörler

15 Bazı uyarılar, dokunarak algılanırlar. İkili mücadele sporlarında ve sportif oyunlarda rakibin dokunularak hissedilmesi, topun ya da diğer sportif objelerimn dokunularak algılanması, spor yapılan alanın hissedilmesi, sıcak-soğuk gibi unsurların hissedilmesi taktil analizatörlerin etkisine bağlıdır.

16 İ Ç A NALIZATÖRLER Vestibuler Analizatörler(Denge ) Linear olarak hızla giderken elde edilen bilgiler(kayakçı) Dönüşlerdeki ve salınımlardaki sağlamlık hissi(salto,burgu) Dönüş hızına ilişkin bilgiler(buz pateni, prüvet) Vücut dengesinin hissedilmesi(tek elden geçen hareket) Dış unsurlara karşın denge ile ilgili bilgiler(rakibin davranışı) Vücut bölümlerinin (kayakla atlama) Vesibuler Analizatör ler

17 İç kulaktaki denge özelliğine bağlı olarak sportif etkinliklerde vücudun durumunun hissedilmesi, oryantasyonu, vücut ağırlık noktasının yer değiştirmesi, dönüşler, pozisyon değişiklikleri, ani duruş ve hız değişiklikleri kısaca denge gerektiren tüm etkinlikler vestibuler analizatörlerce düzenlenir. Tabii bir çok motorsal özellik, bu analizatörün optimal bir şekilde algılanmasında önemli bir rol oynar.(motorsal ve koordinatif özellikler.) Kinestetik Analizatörler(Effektör Organlarla İlgili) Kaslar, tendonlar, bağlar hareketlerin hissedilmesini sağlayan unsurlardır. Bu unsurlar koordinasyonun temelini oluşturular. Vücut bölümlerinin hissedilmesi, hızlanma, yavaşlama, frenleme, kuvvet kullanımı gibi sportif etkinliklerde ortaya çıkan unsurlar kinestetik analizatörlerin optimal bir şekilde hissedilmelerine bağlıdır.

18 2. Sıçrama -sıçrama kaslarının kullanımı -kollar ve bacaklarla sıçramanın desteklenmesi 3. Eller üzerinden geçiş -el itişi -bacak savuruşu -gövdenin yay pozisyonu 1.Hazırlık ve koşu -koşu hızı -adım dinamiği -son adım hissi 4.Bitiriş -ayaklar üzerine düşüş -denge ve kontrol Kinestetik Analizatörler (elli aşma örneği) Kinestetik Analizatörler (elli aşma örneği)

19 M OTORSAL EVRE Bu evrede hareket tasarımı zihinsel olarak gerçekleşir. Bunun için çevreden gelen uyarıların etkili bir şekilde algılanmaları gereklidir. Çevreden gelen bir çok uyarana karşı, sporcu belirli bir etki altındadır. Bu uyarılarım tanınması, elde edilmesi, zihinsel bir süreç olarak gelecekte kullanılmak üzere depolanması, algılanma olarak tanımlanabilir. Kişinin, içinde bulunduğu ortamın farkında olmasına algılama denir.

20 Algılamaya Şu Faktörler Etki Eder: 1. Çevre, 2. Heyecan Durumu, 3. Dikkat, 4. Yorgunluk, 5. Yaş, 6. Antrenman Durumu Tepkilerin geliştirilmesi ilk çocukluk yıllarında gerçekleşir. Küçük yaşlarda çok çeşitli durumlara, yeniliklere ve öğrenmeye açık olan çocuklar motorsal aktivitelerle zihinsel yeteneklerini de geliştirirler. Bunun için uygulanan programların iyi seçilmiş olması şarttır. Motorsal evrede, algılamanın yanı sıra motivasyon, kaygı ve uyarılar, bellek becerilerin öğrenilmesi ve motor aktivitelerinin oluşmasında önemli rol oynarlar. Ayrıca algılanan hareketin zihinde canlandırılması şarttır.

21 Antizipasyon(Öncelleme) Algılanan hareketin zihinde canlandırılmasına Antizipasyon denir. Ideomotorik: Tasarlanan hareketin ya da motorsal etkinliğin zihinsel olarak uygulanmasıdır. Bu mental antremanın temelini oluşturur hareket ile ilgili anlatım veya yazı yazma ideomotoriktir.

22 Visuel Bilgiler(gözler) Taktil Bilgiler(dokunsal) Sözel Bilgiler(direktifler) Sözel olmayan akustik bilgiler ANALİZATÖRLER Afferenz sentez Bilgilerin Alınması Hedefe yönelik işlem ve motor bellek ile bağlantı Hedef: Planlanan hareketin tam uygulanması Efektörlerle hareketin uygulanması Kinestetik BilgilerEfferenz Hareketin Verimi: Sonuç boyu- Yaşantı boyu- Deneyim boyutu

23 P OST - MOTORSAL EVRE Bu evrede, hareketin olan şekli ile ideal şekli arasında bir düzenlemenin yapılması söz konusudur. Buna Feedback veya Reafferenz adı verilir. Bu evrede, effektör organlar yani kaslar, düzeltici geri bağlama işlemini gerçekleştirirler. Bu düzeltmeler dışarıdan yapılabileceği gibi sporcu kendisi de yapabilir.