Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
YayınlayanKoray Hamzaoğlu Değiştirilmiş 8 yıl önce
2
Yemek planlamada ana ilke; beslenme bilgilerini uygulayarak, birey, aile ya da grupların iyi beslenmesini sağlamaktır. Sağlıklı beslenmenin temel ilkelerinden birisi her öğünde dört temel yiyecek grubunun da bulunmasıdır.
3
D ÖRT TEMEL BESIN GRUBU ŞUNLARDıR Süt ve Türevleri, Et, Yumurta, Kuru baklagil Taze Sebze ve Meyveler Tahıl ve Türevleri Yağlar ve Şekerler
4
.
5
1. S ÜT VE TÜREVLERI Süt, yoğurt, ayran, peynir, süttozu, çökelek dondurma, sütlü tatlılar… Kalsiyum ve fosforun en iyi kaynağıdır. İyi kaliteli protein içerirler. Demir ve C vitamini yönünden çok yetersizdir. A vitamini çeşitli B grubu vitaminleri mineraller yönünden önemlidirler.
6
E T, Y UMURTA, K URU B AKLAGILLER Sığır, koyun, kümes hayvanları, tavşan ve av hayvanlarının etleri, balık ve öteki su ürünleri Yumurta Her türlü kuru baklagiller (fasulye, nohut, mercimek, bakla, börülce…) Fındık, ceviz, fıstık, susam, badem, çekirdek gibi yağlı tohumlar En önemli özellikleri proteince zengin olmalarıdır.
7
2. S EBZE VE M EYVELER Vitamin, mineral ve selüloz bakımından iyi kaynaktır. Yeşil, sarı ve turuncu sebze meyveler A vitaminin ön maddesi karotenlerce zengindir Yeşil yapraklı sebzeler, B grubu vitaminlerinin çoğu ve C-K ve E vitaminlerince zengindir Demir ve Kalsiyumun karşılanmasında az da olsa katkı sağlarlar Bağırsakların çalışmasını düzenlerler Protein oranı ve enerji değeri düşüktür
8
3. TAHıL VE TÜREVLERI Buğday, mısır, pirinç, arpa, yulaf ile bunlarla yapılan ekmek, bulgur, şehriye, irmik tahıl grubuna girer. Karbonhidratça çok zengindir. Bulunan proteinin kalitesi çok düşüktür. Kepeği ve embriyosu alınmamış tahıllarda B grubu vitaminlerinin bir kısmı ile bazı mineralleri de bulunur. Tahılın kepeği posa yönünden çok zengindir. C ve A vitaminleri bulunmaz. Ucuz enerji kaynağıdır.
9
4. Y AĞLAR VE ŞEKERLER Yağlar, zeytin, şeker, bal, pekmez, reçel, tahin helvası, pasta ve çikolata bu gruba girer. Enerji değerleri çok yüksektir. Enerji ihtiyacı arttıkça diyette yağ, şeker ve tatlıların miktarı arttırılır.
10
YEMEK PLANLAMA Yemek Planlama İlkeleri
11
. Yemek planlamada ana ilke; beslenme bilgilerini uygulayarak, birey, aile ya da grupların iyi beslenmesini sağlamaktır. Bunun için de,
12
1. İyi beslenmeyi sağlayacak çeşit ve miktardaki besinlerin belirlenmesi; Besin ihtiyaçları yaş, cinsiyet, aktivite ve özel durumlara (emzikli, hamile, yaşlı, hasta vb.) göre tespit edilir.
13
2. Besinlerin Satın Alınması Tahıl, süt ve et grubu olmak üzere tüm gruplardan besin satın alınmalıdır. Günlük alınması gereken besinler hariç, diğerleri çeşidine göre haftalık veya aylık alınmalıdır. Aynı ya da yakın fiyatla seçilen besinlerin kalitelisi seçilmelidir. Bozuk ve çürük besinler ucuz diye tercih edilmemelidir.
14
3.Besinlerin, sağlık ve ekonomik kurallara uygun olarak saklanması, hazırlanması, pişirilmesi Uzun süre saklanabilen besinler ucuz mevsimlerde alınmalı ve uygun ortamlarda saklanmalıdır. Tarhana, reçel, salça, kurutma, kavurma yapılmalıdır. Besinler, ucuz ve bol bulunan pazarlardan, toptancılardan alınmalıdır.
15
4. Sağlık, beslenme ve temizlik kurallarına uyulmalı
16
5.Amaca uygun çeşit, miktar ve kalitede araç ve gereç seçilmeli
17
6. Beslenme alışkanlıkları, zevkleri ve çevre düzeni dikkate alınmalı
18
7. Meyve ve sebzelerin bol bulunduğu aylara ait çizelgeleri hazırlanmalı
19
8. Yemek listesi düzenlenirken bireyi zararlı alışkanlıklardan caydırıcı, iyilerini pekiştirici ve yeni alışkanlıklar kazandırıcı uygulamalara yer verilmelidir.
20
Günlük Yemek Listesi Düzenleme
21
G ÜNLÜK YEMEK LISTESI DÜZENLERKEN A. Birinci (Esas) yemek: Yemek listesi düzenlenirken ilk olarak et, yumurta ve kuru baklagil grubundan yapılan yemekler belirlenir. B. İkinci Yemek: İkinci yemek, birinci yemeğe göre değişmek üzere, tahıl ya da sebze yemeklerinden seçilir. C. Üçüncü Yemek: Üçüncü yemek de birinci ve ikinci yemeğe göre seçilir.
22
1.Gün2. Gün3. Gün Etli Kuru Fasulye Pirinç Pilavı Kayısı Hoşafı Fırın Tavuk Pirinç Pilavı Salata Sebzeli Güveç Pirinç Pilavı Üzüm Hoşafı Menü Hazırlarken Önceki ve Sonraki Günlere Dikkat Edilmesi Gerekmektedir.
23
Yiyeceklerin özelliklerine göre birbirlerine uyumlu gruplar halinde sıralanmalarına “menü” denir.
24
Sabah Kahvaltısı 1. grup2. grup3. grup4. grup 5. gr SütZeytinPortakalÇayEkmek PeynirPekmezElmaMeyve SuyuPoğaça YumurtaBalŞeftaliÇorbalarSimit ? ÇökelekReçelÜzümSüt ?Gözleme ? Salam,SucukYağDomatesYufka SosisBiberLavaş
25
Öğle ve Akşam Yemekleri 1. Birinci (Ana) Yemek 2. İkinci Yemek 3. Üçüncü Yemek
26
Birinci (Esas) Yemek Listesi= Etli y BÜYÜK/KÜÇÜK PARÇA ET YEMEKLERİKÖFTELER Kuzu/Koyun Haşlama-Kapama-Kızartma Söğüş Tas Kebap Şehriyeli Güveç Çoban Kavurma İzmir Köfte Fırın Köfte Çiftlik Köfte Terbiyeli Köfte ETLİ SEBZE YEMEKLERİTAVUKLAR Etli Türlü (Yaz-Kış) Karnıyarık Kıymalı Bezelye-Karnabahar-Ispanak Etli Taze Fasulye-Bamya Musakka Haşlama Tavuk Fırında Tavuk Sebzeli Tavuk Tavuk Kızartma ETLİ KURUBAKLAGİL YEMELERİBALIKLAR Etli Nohut Kuru Fasulye Barbunya Fırında Balık Balık Buğulama Balık Tava ETLİ DOLMA VE SARMALAR Kabak Dolma Biber Dolma Domates Dolma Patlıcan Dolma Karışık Dolma Lahana Sarma Yaprak Sarma
27
ÇORBALARBÖREKLER Tarhana Mantar çorba Pirinç Çorba Ezogelin Çorba Kıymalı Tepsi Böreği Ispanaklı Börek Talaş Böreği Su Böreği PİLAVLARZEYTİNYAĞLI DOLMA VE SARMALAR Pirinç Pilavı Şehriyeli –Domatesli Pirinç Pilavı Bulgur Pilavı Nohutlu Pilav Zeytinyağlı Biber Dolma Zeytinyağlı Patlıcan Dolma Zeytinyağlı Yaprak Sarma Zeytinyağlı Lahana Sarma ZEYTİNYAĞLI SEBZE YEMEKLERİ ZEYTİNYAĞLI KURUBAKLAGİL YEMEKLERİ Zeytinyağlı Bakla Zeytinyağlı Pırasa Zeytinyağlı Taze Fasulye İmambayıldı Karnabahar Kızartma Biber Kızartma Karışık Kızartma Zeytinyağlı Barbunya Zeytinyağlı Kuru Fasulye(Pilaki) MAKARNALAR Fırın Makarna Peynirli Makarna Soslu Makarna İkinci Yemek: Listesi:Ç,P,B,Zy
28
Üçüncü Yemek Listesi: S,T,M,K SALATALARTATLILAR Domates Salata Havuç Salata Karışık Salata Çaban Salata Patlıcan Salata Patates Salata H amur Tatlıları Kadayıf Lokma Tatlısı Şekerpare Revani Yoğurt Tatlısı Baklava Sütlü Tatlılar Muhallebi Sütlaç Keşkül Kazandibi Helvalar İrmik Helvası Un Helvası Tahin Helvası Meyveli Tatlılar Ayva Tatlısı İncir Tatlısı Kabak Tatlısı Diğer Tatlılar Aşure Pelte KOMPOSTO VE HOŞAFLAR Çilek Komposto Vişne Komposto Ayva Komposto Şeftali Komposto Kuru Kayısı Hoşafı Kuru Erik Hoşafı MEYVELERDİĞERLERİ Tüm Meyveler Yoğurt Cacık Ayran
29
Pilav, makarna, börek yanına tatlı verilmemelidir. ?? Etli sebze yemekleri ve etli dolmalar yanına; zeytinyağlı sebze yemekleri veya zeytinyağlı sarmalar verilmemelidir. ?? Zeytinyağlı sebze yemeklerinin yanında salata verilmemelidir.?? Balık verildiğinde yanına her ikisi de üçüncü gruptan olan tatlı ve salata verilebilir.?? Etli dolma veya sarmaların yanına pilav veya makarna verilmemelidir.??
30
SABAHÖĞLEAKŞAM 1 Süt Yeşil Zeytin Bal-Yağ Ekmek Fırın Köfte Şehriye Pilavı Erik komposto Ekmek Kıymalı Patates Peynirli Makarna Portakal Ekmek 2 Çay Siyah zeytin Peynir Ekmek Bahçıvan Kebap Pilav/ yoğurt Aşure Ekmek ? Un Çorba Kadınbudu Köfte Karışık Salata Yoğurt 3 Çay Kayısı reçeli-Yağ Yumurta Ekmek Çiftlik Köfte Pirinç Pilavı Marul Salata Ekmek ? Şehriye Çorba Etli Türlü Hanımgöbeği Ekmek ? 4 Çay Peynir Çilek reçeli-Yağ Ekmek Etli Nohut Bulgur Pilavı Cacık(Kıvırcık) Ekmek İzmir Köfte Peynirli Tepsi Böreği Komposto Ekmek 5 Süt Yeşil zeytin Vişne reçeli-Yağ Ekmek Etli bezelye Fırın makarna Elma komposto ekmek Düğün çorba Macar gulaş Tel kadayıf ekmek 6 Çay Yumurta Siyah zeytin Ekmek Fırında tavuk İç Pilavı Yoğurt Ekmek Sebze Çorbası Etli Yaprak Sarma Tel kadayıf Ekmek 7 Süt Yeşil zeytin Çilek Reçeli ekmek Ekmek Bahçıvan Kebap Fırın Makarna Ayva Komposto ekmek Mercimek Çorba Etli Kış Türlüsü Tahin Helva Ekmek Haftalık Örnek Yemek Listesi
31
D ÖRT GRUP BESIN MADDESININ PORSIYON DEĞERLERI Süt ve Türevlerinin Ortalama Porsiyon Ölçüleri Süt, Yoğurt: 1 orta boy su bardağı (230-250g) Ayran: 2 orta boy su bardağı (230-250g) Peynir, çökelek: 2 kibrit kutusu büyüklüğünde (50- 60g) Muhallebi, sütlaç: 2 küçük kase ya da 1 büyük kase
32
Et, yumurta ve kuru baklagil grubunun ortalama porsiyon ölçüleri Etler ve su ürünleri: Kemiksiz 90g, kemikli 180g Köftelerde: 60-70g Etli yemeklerde et: 30-40g (kemiksiz) Pirzola, köfte: 3- 4 parça (büyüklüğüne göre) Kuşbaşı: 4-5 parça Yumurta: 2 adet (100g) Kuru baklagil yemeği: 1 tabak (çiğ 60g baklagil) Kuru baklagil çorbası: 2 çorba tabağı(2 su bardağı) Etli sebze yemeği: 1 tabak (1 su bardağı) Etli kuru baklagil yemeği: 2 tabak (2 su bardağı)
33
………………………………………………… Taze Sebze ve Meyvelerin Ortalama 1 Porsiyonluk Miktarları Şöyledir: Bir adet orta boy sebze ve meyve (90-100g) bir porsiyondur: elma, armut, şeftali, havuç, domates, portakal vb. 1 tabak sebze yemeği ( 1.5-2 kepçe kadar), çiğ olarak 150-200g (kıyılmış 1 su bardağı) kadarı 1 porsiyondur: ıspanak, lahana, karnabahar,pırasa, pazı gibi sebzeler. (1 kg sebze 5-6 poorsiyon) 1 tabak salata, 4-5 yaprak marul. 3-4 yeşil biber, 2-4 dolmalık biber birer porsiyondur. (kıyılmış 1 su bardağı kadar)
34
. Tahıl ve Türevlerinin Ortalama 1 Porsiyonluk Miktarları Şöyledir: Ekmek. Orta büyüklükte 1 dilim (1 parmak kalınlığında ve 50 g kadar) Pilav, makarna: 1-2 servis kaşığı (50-60g çiğ) Tepsi böreği: 1- 2 dilim (10cm²) kadar Sigara böreği : 3-4 adet Tahıl çorbaları: 1 su bardağı (2 kepçe) kadar Bisküvi: 3-5 adet
35
S UDA P IŞIRME S ıRASıNDA Ç EŞITLI B ESINLERDE O RTALAMA V ITAMIN K AYBı (%) BESİNTiamin B1 Riboflavin B2 Niasin B3 C vit Et……………………… Yumurta………………. Tahıl…………………… Kuru baklagil………… Sebze (yeşil yapraklı) Domates………………. Patates ……………..... 35 25 10 20 40 5 40 20 10 0 25 5 25 0 10 0 25 5 25 - 60 15 60
36
Y EMEK P LANLAMA VE G ÜNLÜK Y EMEK L ISTESI D ÜZENLEMEDE D IĞER E SASLAR 1. Önce, besin gruplarına göre haftalık yiyecek listesi hazırlanmalıdır. 2. Besinleri hazırlama, yıkama, pişirme, bekletme ya da saklama sırasında besin kaybını en aza indirici yöntemler uygulanmalıdır.
37
. 3. Yemek ve yiyecekler zararlı ve hastalık yapıcı etkenlere karşı korunmalı, serin ve kapalı yerlerde bekletilmelidir. 4. Yemeklerin hazırlanması, pişirilmesi ve dağıtımında porsiyon ölçüleri esas alınmalıdır. 5. Bir günlük ve öğünlük yemekler, maliyet, yapım zorluğu ve besin değeri yönünden dengeli ve uyumlu olmalıdır. 6. Yiyecek ve yemekler arasında; görünüş, renk, yapı, kıvam, lezzet, sıcak-soğuk yenmesi gibi özellikleri yönünden uyum sağlanmalıdır.
38
. 7. Yemek listesi düzenlerken, aile bireylerinin istek ve görüşleri dikkate alınmalıdır. 8. Öğündeki yemek sayısı arttıkça porsiyonlar küçültülmelidir. 9. Gebelik, emziklilik gibi özel durumlarda, çocukluk çağında genel ilkeler doğrultusunda yemek listesine gerekli ekler yapılmalıdır.
39
S ONUÇ OLARAK Besinlerin İçerdiği Besin Öğelerinin Miktarı: Besin kaynağının türüne Yetiştirildiği toprağa Bakımına Beslenmesine Üretiminden tüketimine dek besine uygulanan işlemlere bağlıdır.
40
1. (…)Yiyeceklerin özelliklerine göre birbirlerine uyumlu gruplar halinde sıralanmalarına menü denir. 2. (…) Kahvaltı planlarken, reçel, bal, pekmez- yağ tek yiyecek olarak düşünülür. 3. (…) Etli sebze yemekleri 2. grup yemeklerde yer alır. 4. (…) Zeytinyağlı yaprak sarma 1. grup yemeklerde yer alır. 5. (…) Balık verildiğinde yanına her ikisi de üçüncü grup olan yemeklerden olmasına rağmen, salata ve tatlı verilebilir. 6. (…) Menü haftalık, aylık ya da yıllık olarak hazırlanabilir. 7. (…) Zeytinyağlı sebze yemeklerinin yanında salata verilmemelidir. D D Y D D D Y
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.