MİGRASYON (MIGRATION).

... konulu sunumlar: "MİGRASYON (MIGRATION)."— Sunum transkripti:

1 MİGRASYON (MIGRATION)

2 MİGRASYON - AMAÇ Sismik migrasyon, kesitteki eğimli yansımaları gerçek yerlerine taşıyan ve saçınma enerjisini yok eden dalga denklemi kuramlı bir işlemdir. Migrasyonun amacı, sismik hat boyunca elde edilen yığma kesitini jeolojik kesite benzer hale getirmektir.

3 MİGRASYON - TÜRLERİ Tür Özellikleri Zaman migrasyonu (time migration)
Yığma kesiti saçılmalar veya yapısal eğim içerdiğinde ihtiyaç duyulur. Düşey ve yumuşak yanal hız değişimleri için geçerlidir. Derinlik migrasyonu (depth migration) Yığma kesiti büyük yanal hız değişimleri ve yapısal eğim içerdiğinde ihtiyaç duyulur. Yığma öncesi kısmi migrasyon (Prestack partial migration-PSPM) veya DMO Zıt eğimler ve yanal hız değişimleri, yığma sonrası migrasyonun hatalı sonuçlar üretmesine neden olur. DMO, zıt eğimler sorununu çözerek daha kaliteli yığma kesitleri üretir. Yığma öncesi tam zaman migrasyonu (Full-time migration before stack) Çıktısı migrasyonlu kesittir ve migrasyonsuz kesit gibi bir ara çıktı üretilemez. Zıt eğim sorununa en kesin çözümü üretir. DMO bu yöntemin basitleştirilmiş şeklidir. Yığma öncesi derinlik migrasyonu (Prestack depth migration-PSDM) Çok fazla yanal hız değişimi olması durumunda ihtiyaç duyulur.

4 MİGRASYON - TÜRLERİ

5 MİGRASYON - TÜRLERİ Bir migrasyon kesitinin yorumlanabilirliği 1- Kullanılan algoritmaya 2- Yığma kesiti kalitesine (0 ofset kesiti ne kadar yansıttığına) 3- S/N oranına 4- Migrasyonda kullanılan hızlara bağlıdır.

6 MİGRASYON - TÜRLERİ Migrasyon Tür Ortam Stolt f-k Zaman
Faz kayması (Gazdag) Omega-x Sonlu Farklar Expilicit Sonlu Farklar-T Expilicit Sonlu Farklar-D Derinlik Kirchhoff-T Kirchhoff Kirchhoff-D Yığma öncesi Kirchhoff-T Yığma öncesi Kirchhoff-D

7 MİGRASYON - TÜRLERİ Migrasyon Hız türü V(x) V(z) Stolt VRMS (x,t) Kötü
Faz kayması (Gazdag) VINT (x,t) Yok İyi Omega-x Orta Expilicit Sonlu Farklar-T Expilicit Sonlu Farklar-D VINT (x,z) Kirchhoff-T Kirchhoff-D Çok iyi Yığma öncesi Kirchhoff-T Yığma öncesi Kirchhoff-D İyi/Çok iyi

8 MİGRASYON - ETKİLERİ Jeolojik kesitteki yansıtıcının boyu, sismik kesitteki boyundan küçüktür, bu yüzden migrasyon yansıtıcıların boyunu kısaltır. Jeolojik kesitteki yansıtıcının gerçek eğimi sismik kesitteki eğiminden büyüktür. Migrasyon yansıtıcıları eğim yukarı taşır ve yansıtıcıların eğimini artırır.

9 MİGRASYON - ETKİLERİ Migrasyon sonrası yığma kesitindeki senklinal yapıları genişler, antiklinal yapıları ise daralır.

10 MİGRASYON - ETKİLERİ Migrasyon, yansıtıcıların ani kesilmelerinden oluşan saçılmaları yok eder ve fay düzlemleri daha belirgin hale gelir. Yatay tabakalar migrasyon işleminden etkilenmezler.

11 Migrasyon, papyon-kravat (bow-tie) etkisini yok eder.
MİGRASYON - ETKİLERİ Migrasyon, papyon-kravat (bow-tie) etkisini yok eder. Yığma kesitlerinde görülen çok sayıdaki tümsek şekilli yapı antiklinal ve senklinallere çevrilir.

12 MİGRASYON - SIFIR OFSET YAKLAŞIMI
derinlik modeli Migrasyon teorisi, eşdeğer kaynak-alıcı çifti (sıfır ofset) veri için uygulanabilir. Yığma kesitleri sıfır ofset veriye bir yaklaşım oldukları için migrasyon işlemi yığma kesitlerine uygulanabilir. Problem, yığma kesitlerinin sıfır ofset veriyi ne derece yansıttığıdır (yansımaların hiperbolik olduğu varsayımı). 1- Karmaşık jeolojik ortamlarda, güçlü yanal hız değişimleri nedeniyle bazı yansımalar hiperbolden uzaklaşır. 2- Tekrarlı yansımaların varlığı, ve 3- Zıt eğimli olayların varlığı yığma kesitlerini sıfır ofset kesitlerden uzaklaştırır. sıfır ofset kesit yığma kesiti

13 MİGRASYON - ETKİLERİ

14 MİGRASYON - ETKİLERİ

15 KIRCHHOFF MİGRASYONU

16 KIRCHOFF MİGRASYONU - Genel
yan yana birçok nokta kaynaktan oluşan yansıtıcı (Huygens ilkesi) Yeraltında bir nokta kaynaktan çıkan sinyal (üst panel), yüzeydeki alıcılarda saçılma hiperbolü olarak kaydedilir (alt panel). Yansıtıcıların yan yana duran birçok nokta kaynaktan oluştuğu düşünülürse, bunların her biri sismik kesitte bir saçılma hiperbolü oluşturur. Kaynaklar birbirine yaklaştırıldıkça, hiperboller gerçek yansıtıcı arayüzeyin tepkisinin toplamını verirler. İçteki saçılma hiperbolleri birbirlerini yok eder, her iki uçtaki hiperboller kalır.

17 KIRCHOFF MİGRASYONU - Genel
Kirchhoff migrasyonu, saçılma toplama yöntemini kullanır ve dalga denkleminin integral çözümüne dayanır.

18 KIRCHOFF MİGRASYONU - Genel
Kirchoff migrasyonu, veri üzerinde saçılma hiperbolü boyunca genlikleri toplar. 1- Kesitteki bir giriş izinin verilen bir zaman örneğinde, verilen bir Vrms hızı için bir saçılma hiperbolü eğrisi hesaplanır. 2- Bu eğrinin apexi, zaman örneğinin üzerine gelecek şekilde giriş kesitinin üzerine konulur. 3- Sismik kesitte eğri üzerine denk gelen genlikler toplanır ve toplam apex noktasına atanır.

19 Derinlikle değişen hız
KIRCHOFF MİGRASYONU - Apertür Genişliği Pratikte genliklerin toplandığı saçılma hiperbolü eğrisinin genişliğine migrasyon apertürü denir ve saçılma hiperbolünün uzandığı iz sayısı ile ifade edilir. Sabit hız Derinlikle değişen hız Saçılma hiperbolünün eğriselliğini hız kontrol eder. Düşük hızlı saçılma hiperbolleri daha dar apertüre sahiptir.

20 KIRCHOFF MİGRASYONU - Apertür Genişliği
Hız derinlikle arttığından, kesitin sığ kısımlarının migrasyonu dar, derin kısımlarının migrasyonu daha geniş apertür gerektirir. HIZ ARTIŞI

21 KIRCHOFF MİGRASYONU - Apertür Genişliği
Migrasyon için uygun apertür genişli ne olmalıdır…? Saçılma hiperbollerinin bastırılması: Apertür ne kadar darsa, migrasyonun saçılma hiperbollerini bastırmadaki etkinliği o kadar azalır. Eğimlerin taşınması: Küçük apertürlü migrasyon, çıkış kesitinde çok dik olayları yok eder. En uygun apertür genişliği giriş kesitindeki en dik eğimli olayın migrasyondaki yer değiştirmesinin yarısıdır.

22 KIRCHOFF MİGRASYONU - Apertür Genişliği

23 KIRCHOFF MİGRASYONU - Apertür Genişliği
SONUÇ OLARAK... 1- Çok küçük apertür genişliği çok dik olayların bastırılmasına ve hızlı değişen genliklere neden olur. 2- Çok küçük apertür genişliği, özellikle kesitin derin kısımlarında sahte yatay olaylar (smearing) oluşturur. 3- Çok büyük apertür genişliği ise büyük bilgisayar zamanı demektir.

24 KIRCHOFF MİGRASYONU - Eğim sınırlaması
Migrasyon sırasında, migrasyonlu kesitte olması istenen en büyük eğim miktarı tanımlanabilir. Bu özellik, çok dik eğime sahip ilişkili gürültünün bastırılmasında kullanılabilir. Eğim miktarının sınırlandırılması, migrasyon zamanını (ve fiyatını) azaltmanın bir yoludur.

25 KIRCHOFF MİGRASYONU - Hız hataları
aşırı migrasyon (over migration) düşük migrasyon (under migration) aşırı migrasyon (over migration) düşük migrasyon (under migration)

26 SONLU FARKLAR (FINITE DIFFERENCE) MİGRASYONU

27 SONLU FARKLAR MİGRASYONU - Genel
Dalga alanının aşağı uzanım ilkesini kullanan migrasyon yöntemidir. Yüzeydeki dalga alanının aşağı uzanımı, alıcıların yeriçine derinlere indirilmesi ile eşdeğerdir. Dikkat edilmesi gereken nokta, alıcı kablo uzunluğunun derinlere inildikçe azaldığıdır. Saçılma hiperbolü, alıcılar kaynak üzerindeyken tamamen bastırılır, t=0’da tek bir nokta haline gelir.

28 SONLU FARKLAR MİGRASYONU-Derinlik Adım Aralığı
Derinlere doğru dalga alanının hesaplanması, bilgisayarda ayrık derinlik aralıklarında yapılır. Derinlik adım miktarı, sonlu farklar migrasyonunun performansını belirler.

29 SONLU FARKLAR MİGRASYONU-Derinlik Adım Aralığı
Büyük adım aralığı düşük migrasyona neden olur ve saçılma hiperbolü eğrisinde sıçramalar (kinks) ve dağılmalar (dispersiyon) oluşur.

30 SONLU FARKLAR MİGRASYONU-Derinlik Adım Aralığı
Derinlik adım aralığı arttıkça düşük migrasyon ortaya çıkar. Saçılma hiperbolü boyunca oluşan dispersiyon büyük derinlik adım aralıklarında oldukça belirgindir. Dik eğimli olayların migrasyonu için daha küçük derinlik adım aralıkları gerekir. Ekonomik nedenlerden dolayı derinlik adım aralığı mümkün olduğu kadar büyük seçilmektedir.

31 SONLU FARKLAR MİGRASYONU - Hız Hataları
aşırı migrasyon (over migration) düşük migrasyon (under migration)  düşük migrasyon (under migration) aşırı migrasyon (over migration)

32 FREKANS-DALGASAYISI (f-k) MİGRASYONU

33 f-k MİGRASYONU FREKANS-DALGASAYISI (f-k) MİGRASYONU
Fourier dönüşümü ortamında yapılan migrasyon işlemidir. f-k MİGRASYONU Stolt migrasyonu (sabit hızlı bir ortam öngörür, gelişigüzel hızlara da geliştirilmiştir) Faz kayması (Gazdag) migrasyonu (düşey yöndeki hız değişimlerini dikkate alır)

34 FREKANS-DALGASAYISI (f-k) MİGRASYONU

35 f-k MİGRASYONU - Genel f-k migrasyonu ile saçılmalar da bastırılır.
Sıfır eğimli olay (A) apexdir ve f-k ortamında frekans ekseni üzerine çizilir. Diğer eğimli olaylar da frekans ekseninden gittikçe uzaklaşan radyal hatlar olarak görülürler. Migrasyon sonrası hiperbolün oluşturduğu bu hatlar genişletilir ve bir yelpaze oluşturulur.

36 Stolt f-k MİGRASYONU - Stolt Gerilme Faktörü (W)
Stolt yöntemi, sabit hızlı ortamlar için geçerlidir. Değişken hızlı ortamlar için Stolt algoritması, kesiti yaklaşık sabit hız kesitine dönüştürür, ardından sabit hızlı Stolt algoritması uygulanır ve giriş hız alanı tekrar başlangıçtaki haline dönüştürülür. Bu dönüşüm düşey yönde (zaman ekseni boyunca) bir gerilme meydana getirmektedir. Sabit hızlı ortamlar için W=1 en iyi sonucu üretir. Sabit hızlı ortamlarda, W<1 düşük migrasyon, W>1 ise aşırı migrasyon anlamına gelir.

37 Gazdag f-k MİGRASYONU - Derinlik Adım Aralığı
Faz kayması yönteminde, düşük derinlik adım aralığı nedeniyle düşük migrasyon oluşmaz. Ancak yansıtıcılar boyunca derinlik adım aralıklarına eşit aralıklarda, sonlu farklar yöntemine benzer şekilde sıçramalar oluşur. Sorun öncelikle dik eğimlerde ortaya çıkar. Bu nedenle dik eğimler daha küçük derinlik adım aralığı gerektirir.

38 YIĞMA ÖNCESİ TAM MİGRASYON (PRESTACK FULL MIGRATION)

39 YIĞMA ÖNCESİ TAM MİGRASYON
Zıt eğimler varsa, sıfır ofset kesitler yığma kesitlerine artık eşdeğer değildir. Bunun nedeni yığma hızlarının eğim bağımlı olmasıdır (Levin denklemi). Yığma sonrası migrasyon algoritmaları sıfır ofset kesit kabulü yaptığından, zıt eğimler durumunda yığma sonrası migrasyon geçerliliğini yitirir.

40 YIĞMA ÖNCESİ TAM MİGRASYON
çift kapanım zıt eğimler

41 YIĞMA ÖNCESİ TAM MİGRASYON
Yığma öncesi tam migrasyon, belirgin şekilde mükemmel sonuçlar üretmektedir: kesitte tüm eğimler mevcuttur. Ancak yöntem çok pahalıdır. Fiyatı düşürmek için migrasyon öncesi kısmi yığma yapılır. Yöntem migrasyonlu bir kesit üretir. Migrasyonsuz bir yığma kesiti gibi herhangi bir ara ürün elde edilemez. Yığma öncesi tam migrasyon Yığma sonrası klasik migrasyon

42 YIĞMA ÖNCESİ KISMİ MİGRASYON
(DIP MOVEOUT-DMO)

43 YIĞMA ÖNCESİ KISMİ MİGRASYON (DMO)
Tek bir eğimli tabaka için NMO denklemi ele alınırsa (Levin denklemi) : yansıtıcının eğimi v: yansıtıcının üstündeki ortamın hızı X: kaynak-alıcı ara mesafesi Bu NMO ifadesi iki kısma ayrılırsa Önce ortamın hızını kullanarak NMO düzeltmesi, sonra da DMO düzeltmesi uygulanabilir. DMO denklemine göre, eğim ne olursa olsun DMO ‘nun sıfır ofset veri üzerinde (x=0) bir etkisi yoktur. Eğim arttıkça DMO düzeltme değeri de büyür, hız azaldıkça da düzeltme artar.

44 YIĞMA ÖNCESİ KISMİ MİGRASYON (DMO)
DMO işlem akışı 4 ana aşamadan meydana gelir. Tüm bu işlemler bütünü, aslında yığma öncesi tam migrasyon ile bir defada yapılmaktadır.  Yığma öncesi CDP gruplarındaki yansıma noktasının, kaynak ve alıcının orta noktasında (O) ve kaydedilen yansımanın tx zamanında olduğu varsayılır.  NMO düzeltmesi sonrası bu yansımanın varış zamanı sıfır ofset zamanına (t0) kaydırılır, ancak yansıma halen orta nokta konumundadır.  DMO, bu yansımayı sıfır ofset uzaklığına taşır.  Yığma sonrasında uygulanan migrasyon işlemi ile de, yansıma gerçek yerine (M) ve gerçek yansıma zamanına taşınır.

45 YIĞMA ÖNCESİ KISMİ MİGRASYON (DMO)
DMO işleminin etkileri : DMO, her bir izi sıfır ofsete kaydırır ve her ortak ofset kesiti, sıfır ofset kesite eşdeğer hale gelir. Birbirini kesen hatların birbiri ile uyumu (crossline tie) iyileştirilir. DMO sonrasında tüm CDP grupları ortak derinlik noktasından alınan yansımalarına sahip olurlar. Anormal derecede yüksek eğime sahip ilişkili gürültü yok edilir, çok dik fay düzlemleri daha belirgin hale gelir. Özellikle uzak ofsetlerdeki S/G oranı iyileştirilir. Yığma hızları eğimden bağımsız hale gelir ve zıt yönde eğimli olaylar doğru şekilde yığılmış olur. Hız analizi iyileştirilir ve yığma için kullanılan hız alanı migrasyon için de kullanılabilir hale gelir. Yığma sonrası zaman migrasyonu, yığma öncesi zaman migrasyonuna eşdeğer hale gelir.

46 MİGRASYON - YIĞMA ÖNCESİ KISMİ MİGRASYON (DMO)
yığma öncesi tam migrasyon DMO+yığma+migrasyon DMO sonrası migrasyon kalitesi, yığma öncesi tam migrasyon kalitesi ile hemen hemen eşdeğerdir.