SÖZ DİZİMİ İLE İLGİLİ İŞARETLER

... konulu sunumlar: "SÖZ DİZİMİ İLE İLGİLİ İŞARETLER"— Sunum transkripti:

1 SÖZ DİZİMİ İLE İLGİLİ İŞARETLER
NOKTALAMA İŞARETLERİ Noktalama, yazıda cümle çeşidini göstermek, aynı değerde söz birliklerini ayırmak, hem okumayı kolaylaştırmak, hem de sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini hatırlatmak için bir takım işaretler kullanmaya denir.Söz dizimi değerleri olan bu işaretlere ise noktalama işaretleri denir. Noktalama işaretlerine söz dizimi ile ilgili işaretler ve yardımcı işaretler olarak iki kısımda inceliyoruz. SÖZ DİZİMİ İLE İLGİLİ İŞARETLER NOKTA (.) : Hüküm bildiren söz birliğinden sonra konur. Yarın gideceğim. Kısaltmaların sonuna konur. Alb.(albay) Cad.(cadde) Sıra sayı sıfatı anlamı vermek için sayıların önüne konur. 13.(onüçüncü) VII.(yedinci) Belli bir günü gösteren tarihlerde gün, ay ve yılı bildiren sayıların arasına konur. Saat ve dakika gösteren sayılar arasına konur. Sabah da gideceğim. Sıra gösteren rakam ve harflerden sonra konur. a.sesli harfler b.sessiz harfler

2 Gelsen de bir, gelmesen de.
VİRGÜL (,) : Cümlede aynı değerdeki kelime ve kelime gruplarının arasına konur. Yurdumu, ulusumu, bayrağımı çok seviyorum. Aralarında şekilce ve anlamca ilişki bulunan cümleler arasına konur. Gelsen de bir, gelmesen de. Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için konur. Bütün parasını, hepsi beş yüz liraymış, bana verdi. Anlamı kuvetlendirmek için tekrarlanan kelimeler arasına konur. Ufuk, yaklaşır, yaklaşır, bi daha yaklaşır. İKİ NOKTA (:) : Açıklama yapmak veya örnek vermek gerektiğinde konur. Hiç batmayan bir güneş düşündüm: Artık akşam olmuyor. Bir cümlede sıralama yapılacaksa konur. Ünlü uyumu iki türlüdür: 1- Büyük Ünlü Uyumu 2- Küçük Ünlü Uyumu Bir söz aktarılırken kullanılır. Ahmet dedi ki: Ben burada kalmayacağım.

3 NOKTALI VİRGÜL (;) : Aralarında şekil ve anlamca ilişki bulunan virgülle ayrılmış iki cümleden sonra yapıca bunlara benzeyen ve aynı şekilde virgülle ayrılmış olan iki cümleyi öncekinden ayırmak için kllanılır. At ölür, meydan kalır ; yiğit ölür, şan kalır. Kendilerinden eelki cümleyle ilgi kuran ancak, yalnız, fakat, çünkü, öyleyse vb. bağlaçlardan önce konur. ÜÇ NOKTA (…) : Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur. - Babanızın hasta olduğunu söylediler.Şimdi nasıl? - Onu dün… Açıklanılması istenilmeyen kelimelerin yerine kullaılır. … Genel Müdürü Sıtkı Bey almış. Bir takım örnekler verilirken bunlara daha başkalarının da katılabileceğini, fakat uzatmamak için sözün kesildiğini anlatmak için kullanılır. Manavda çeşit bol: Domates, patlıcan, biber… SORU İŞARETİ (?) : Soru cümlesinin sonuna konur. Acaba tarihe şekil veren devlet midir ?

4 YARDIMCI İŞARETLER ÜNLEM İŞARETİ (!) : KISA ÇİZGİ(-) :
Sevinç, keder, hayret, beğenme gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur. Ne mutlu Türk’üm diyene! Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur. Ey Türk gençliği ! YARDIMCI İŞARETLER KISA ÇİZGİ(-) : Satır sonuna sığmayan kelimelerin bölünmüş olduğun göstermek için kullanılır. ………………………………sınav sonuç- larını elimize geçmedi. Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır. Üç gün sonra ben de – işlerimi bitirebilirsem- oraya geleceğim. Dilbilgisinde ekler ve kökler arasına ayırıcı işaret olarak konur. ver-gi , bul-uş , ev-ler

5 KESME İŞARETİ ( ’ ) : Özel adlardan sonra gelen iyelik ve durum eklerini ayırmak için kullanılır. İstanbul’da , Eskişehir’den , Ahmet Haşim’ in… NOT: Ancak kurum ve kuruluş adlarından sonra kesme işareti kullanılmaz. Türkiye Büyük Millet Meclisine Kişi adlarından sonra kullanılan unvanlara gelen ekler de kesme ile ayrılmaz. Ayşe Hanıma , Ali Beyden , Enver Paşayı Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. TBMM’nin Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. 1995’ te , 8’inci gün

6 GÖZDE YÜCEL