ÖZEL E Ğİ T İ MDE ETK İ L İ Ö Ğ RET İ M YÖNTEMLER İ KONU Ö ğ renmenin Aşamaları (Yanlışsız Ö ğ retim Yöntemleri) HAZIRLAYANLAR.

... konulu sunumlar: "ÖZEL E Ğİ T İ MDE ETK İ L İ Ö Ğ RET İ M YÖNTEMLER İ KONU Ö ğ renmenin Aşamaları (Yanlışsız Ö ğ retim Yöntemleri) HAZIRLAYANLAR."— Sunum transkripti:

1 ÖZEL E Ğİ T İ MDE ETK İ L İ Ö Ğ RET İ M YÖNTEMLER İ KONU Ö ğ renmenin Aşamaları (Yanlışsız Ö ğ retim Yöntemleri) HAZIRLAYANLAR

2 Ö Ğ RENMEN İ N AŞAMALARI Davranışsal Amaç Yazma Bir davranışsal amaçta dört ö ğ enin bulunması gerekmektedir:  Birey  Davranış  Koşullar  Ölçüt Ö ğ renmenin her bir aşaması için ö ğ retim sunmak üzere hazırlanarak davranışsal amaçlarda bu ö ğ eler de ğ işiklik gösterse de yer almadır.

3

4 ED İ N İ M  İ lk ö ğ renme olarak da bilinir.  Çocu ğ un daha önce yapamadı ğ ı bir davranışı yapabilir hale gelmesidir.  Bu aşamada davranışın do ğ ru sergilenmesi önemlidir.

5 Edinimin iki do ğ rusundan söz edilebilir:  Ö ğ renmeyen bireyler için ö ğ retim programında de ğ işiklik yapılarak bu bireylerin ö ğ renmeleri konusunda yardım edilebilir.  Bireye zor bir beceri ö ğ retilirken bu beceriyi nasıl yerine getirebilece ğ ine ilişkin bilgi sunularak ö ğ renme kolaylaştırılabilir.

6 Edinim kazandırılması için iki yaklaşım söz konusudur:  Davranış öncesi uyaranları kontrol eden “Yanlışsız Ö ğ retim Yöntemleri”,  Hata düzeltmesi

7 Yanlışsız Ö ğ retim  Bireylerin beceri ve kavramları en iyi şekilde ö ğ renmelerinin, ö ğ retim sırasında yaptıkları hatalardan de ğ il, ö ğ retim sırasında gerçekleştirdikleri olumlu yanıt ve alıştırmalardan kaynaklandı ğ ını ifade edilmektedir ve bu varsayımdan kaynaklanan yaklaşıma yanlışsız ö ğ retim adı verilmiştir.

8 Hata Düzeltmesi  Hata düzeltmesi ise, birey ö ğ retim sırasında yanlış tepkide bulundu ğ unda uygulamacının bireyin tepkisinin yanlış oldu ğ unu vurgulayarak bireyden sergilemesi beklenen tepkinin ne oldu ğ unu ifade etmesidir.

9 Edinim Aşamasının Önemi  Bir bireyin bir davranış ya da beceriyi edinim aşamasında ö ğ renmesinin; bireyin güvenli ğ i, daha ba ğ ımsız olması ve yaşam kalitesinin artması açılarından önemli oldu ğ u bir gerçektir.

10 Edinimi Kolaylaştıran Etmenler  Dikkati sa ğ layıcı uyaran sunmak.  Geri bildirim sunmak.  Denemeleri art arda sunmak.

11 Edinim Aşaması İ çin Davranışsal Amaç Nasıl Yazılır?  Edinim aşamasında çocu ğ un ya da bireyin bir davranışı do ğ ru olarak yerine getirmesi amaçlanmaktadır. ÖRNEK:“Ayşe, ellerini yıka.” dendiğinde beceri basamaklarını izleyerek ellerini %100 doğrulukla yıkar.

12 Edinim Aşamasında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Yolları Nelerdir?  Edinim aşamasında olası sorunları belirlemek ve bu sorunlara çözüm üretmek üzere amaç çizgisi çizilir.  Amaç çizgisi çizerek uygulamacı meydana gelen de ğ işmenin yeterli miktarda olup olmadı ğ ını de ğ erlendirir.

13 AKICILIK  Öğrenilen bir davranışın hızlı ve kolay yapılabilmesidir.  Hızlı ve kolay sergilenmesinde ölçüt akranlardır.  Çocuk kolaylıkla yerine getirdiği davranışı daha çok sergileme eğilimindedir.  Akıcılığı kazanılmış bir davranış kimi durumlarda daha karmaşık bir davranış için önkoşul olur.  Güvenlik nedeniyle önemlidir.  Akıcılığı sağlamak üzere ALIŞTIRMA yapılmalıdır.  Akıcılık sağlamak istendiğinde her doğru davranış değil davranış önceden belirlenen oranda sergilendiğinde pekiştirilmelidir.  Davranışın tümü sergilendiğinde pekiştirilmelidir.

14 Akıcılık Aşamasının Önemi  Akıcılığı yüksek olan bir davranışın genellenebilmesi ve kalıcılığı, tepki rekabeti arttırılarak sağlanabilir. Tepki rekabeti, iki ya da daha fazla davranışın aynı amaca yönelik olarak kullanılmasıyla benzer pekiştireçlerin elde edilmesidir.

15 Akıcılı ğ ı Kolaylaştıran Etmenler  Akıcılığı kolaylaştırmak için en uygun yöntem, bireyin daha fazla alıştırma yapmasını sağlamak ve pekiştirmektir.  Akıcılığı kolaylaştıran bir diğer etmen ise, yukarıda değinilen alıştırmaların aralıklı deneme sunuş biçimiyle yapılmasıdır.

16 Akıcılık Aşaması İ çin Davranışsal Amaç Nasıl Yazılmalıdır?  Akıcılık aşamasında davranışsal amaç yazılırken, ölçüt bileşeninde hedef davranış için akıcılı ğ ın ölçütünün ne oldu ğ u belirtilmelidir.  Akıcılık için ölçüt üç biçimde belirlenebilir: a. Alanyazın taraması yapılarak. b. Bireyin çevresindeki kişilerle görüşülerek. c. Fark analizi yapılarak ÖRNEK: “Ayşe ellerini yıka.” dendiğinde 1 dakika içinde ellerini yıkar.

17 Akıcılık Aşamasında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Yolları Nelerdir?  Akıcılık aşamasında bir sorun oldu ğ unu işaret eden üç tür e ğ ilimden söz edilmektedir: a.Veri noktaları dura ğ an olabilir. Di ğ er bir deyişle, artma ya da azalma e ğ ilimi göstermeyebilir. b.Veri noktaları performansta kötüleşme gösteriyor olabilir. c.Veri noktaları de ğ işkenlik gösterebilir.

18 Edinim Aşaması ile Akıcılık Aşaması Karşılaştırması  Edinim aşamasında bireyin bir davranışı ya da beceriyi do ğ ru olarak sergilenmesi hedeflenirken, akıcılık aşamasında davranış ya da becerinin hızlı ve kolay biçimde sergilenmesi hedeflenmektedir.

19 KALICILIK  Kalıcılık, ö ğ retim sona erdikten sonra da bireyin ö ğ rendi ğ i davranış ya da beceriyi sergileyebilmesidir.

20 Elde edilen davranış de ğ işikli ğ inin kalıcılı ğ ı; a. Bazen daha karmaşık davranışların ö ğ renilmesinde önkoşul olma özelli ğ i taşıyabilir. b. Çocu ğ un pekiştireç kazanma olasılı ğ ını arttırır. c.Çocu ğ un ba ğ ımsız yaşama hazırlanması açısından önemlidir. d. Davranışın ö ğ retim dışındaki ortamlara genellemesi için önemlidir.

21 Kalıcılı ğ ı Kolaylaştıran Etmenler  Kalıcılı ğ ı kolaylaştırmak için, ö ğ retilen beceri ve davranışlar bireyin yaşamında işlevsel olmalı, alıştırma yapılmalı, denemeler da ğ ınık sıra ile sunulmalı ve pekiştirme tarifesinde uyarlama yapılarak pekiştireçler silikleştirilmeli.

22 Kalıcılık İ çin Davranışsal Amaç Nasıl Yazılmalıdır?  Kalıcılık aşaması için yazılan davranışsal amaçta da ölçütün, bir başka deyişle, davranış ya becerinin belli bir düzeyde do ğ ru sergilenmesinin (edinim) ve belli bir hızda sergilenmesinin (akıcılık) vurgulanmasının önemli oldu ğ unu ifade etmektedir. ÖRNEK:“Ayşe, öğretim sona erdikten 15 gün sonra ellerini yıka.” dendiğinde ellerini yıkar.

23 Kalıcılık Aşamasında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Yolları Nelerdir?  Kalıcılık aşamasında karşılaşılan en önemli sorun, kalıcılık için bir planlama yapılmaksızın ö ğ retimin edinim aşamasında ölçüt karşılanır karşılanmaz sona erdirilmesidir. Bu durumda edinim ya da akıcılık aşamasında görülen ilerleme de sekteye u ğ rayabilir. Bu nedenle kalıcılı ğ ın gerçekleşebilmesi için sürekli pekiştirme tarifesinden sabit ya da de ğ işken oranlı ya da zaman aralıklı tarife kullanımına geçilmeli, mümkün olan durumlarda ise, sembol pekiştireçler kullanılmalıdır.

24 GENELLEME  Uyaran genellemesi, ö ğ renilen davranışların ö ğ retimin gerçekleşti ğ i ortamın dışındaki ortamlarda ya da farklı uyaranların varlı ğ ında ortaya çıkmasıdır. Tepki genellemesi de ğ iştirilmek istenene hedef davranışla ilgili olan ve henüz ö ğ retilmemiş olan davranışların sergilenmesi olarak tanımlanmaktadır.

25 Genellemenin Önemi  Genelleme, de ğ iş yönergeler sunuldu ğ unda, araç-gereçler sunuldu ğ unda, hedef uyaran de ğ işik kişiler tarafından sunuldu ğ unda ya da hedef uyaran de ğ işik ortamlarda sunuldu ğ unda bireyin hedef davranışı sergilemesidir.

26 Genellemeyi Kolaylaştıran Etmenler  genellemeyi kolaylaştırmak için dört biçimde uyarlama yapılabilir. Bunlar; 1. Ortamda uyarlama yapmak. 2. Davranış öncesi uyarlama yapmak. 3. Davranışta uyarlama yapmak. 4. Davranış sonrasında uyarlama yapmak.

27 Genelleme Aşaması İ çin Davranışsal Amaç Nasıl Yazılmalıdır?  Genelleme aşamasına ilişkin davranışsal amaçlarda, hem davranışın ne kadar do ğ ru sergilenmesinin hedeflendi ğ inin, hem de ne hızla ya da kolaylıkla sergilenmesinin beklendi ğ inin ifade edilmesi gerekti ğ i vurgulanmıştır. ÖRNEK:“Ayşe, misafirlikte, dışarıda yemekte ellerini yıka.” dendiğinde ellerini yıkar.

28 B İ Z İ D İ NLED İĞİ N İ Z İ Ç İ N TEŞEKKÜR EDER İ Z.