VERGİ HUKUKUNDA SÜRELER

... konulu sunumlar: "VERGİ HUKUKUNDA SÜRELER"— Sunum transkripti:

1 VERGİ HUKUKUNDA SÜRELER
Doç.Dr. Adnan GERÇEK VERGİ HUKUKUNDA SÜRELER Vergi Hukukunda Süreler: Vergilendirme sürecinde birtakım yükümlülüklerin yerine getirilmesi, işlemlerinin yapılması ve hakların kullanılması ile ilgili belirlenmiş zaman dilimine süre denir. SÜRELERİN SINIFLANDIRILMASI ORGANLARA GÖRE 1- Yasal Süreler 2- İdari Süreler 3- Yargısal Süreler HUKUKİ NİTELİKLERİNE GÖRE 1- Hak Düşürücü Süreler 2- Zamanaşımı Süreleri 3- Vergi Ödevleriyle İlgili Süreler 4- Müsamaha (Hoşgörü) Süreleri 5- Düzenleyici Süreler

2 SÜRELERİN SINIFLANDIRILMASI
Doç.Dr. Adnan GERÇEK SÜRELERİN SINIFLANDIRILMASI ORGANLARA GÖRE SÜRELER: Yasal Süreler: Kanunla belirlenmiş sürelere denir. Vergiye ilişkin işlemlerde (örneğin bildirim süreleri, beyan süreleri, ödeme süreleri) süreler kanunlarla belirlenmektedir. Yasal süreler, doğrudan kanun gereği işlemeye başlamaktadır. Kesindir ve sadece kanunda belirtilen nedenlerle uzatılabilir. İdari Süreler: İdare tarafından belirlenen sürelerdir. Kanunla idareye süre belirleme yetkisi verilebilir. İdari süreler 15 günden az olamaz ve idare tarafından uzatılabilir.Bu sürenin mutlaka ilgilisine tebliği gerekmektedir. VUK m.30/3 Hükmü Bu madde hükmüne göre; mükellef beyannamesinde vergi matrahına ilişkin bilgileri göstermemişse kendisine 15 günden az olmamak üzere süre verilir. Bu sürede mükelleften eksiği tamamlaması istenilir. VUK m.139 Hükmü Bu madde hükmüne; vergi incelemesi yapılırken mükelleften defter ve belgelerini Daireye getirmesi istenebilir. Haklı bir mazeret öne süren mükelleflere, defter ve belgelerini getirmeleri için “uygun bir süre” verilir.

3 Yargısal süreler: Yargı organları tarafından belirlenen sürelere denir
Yargısal süreler: Yargı organları tarafından belirlenen sürelere denir. İYUK bazı hallerde (örneğin mahkemeye bilgi veya belge verme süresi) süre belirleme yetkisini yargı organına vermiştir. Bu süreler yargı oranı tarafından uzatılabilir.

4 SÜRELERİN SINIFLANDIRILMASI
Doç.Dr. Adnan GERÇEK SÜRELERİN SINIFLANDIRILMASI HUKUKİ NİTELİKLERİNE GÖRE SÜRELER - 1: Hak Düşürücü Süreler: Sürenin geçmesi ile bir hakkın kullanılması imkanını ortadan kaldıran sürelerdir. Hak düşürücü süreler kanunla belirlenen zamanda başlamakta ve kanunla belirlenen bir anda sona ermektedir. Örneğin dava açma süreleri - 30 gün (İYUK m.7), Terkin talebinde bulunma süresi - 6 ay (AATUHK m. 105/II), Düzeltme fişine bağlı parayı geri almak için başvuru süresi - 1 yıl (VUK m. 120/2). Zamanaşımı Süreleri: Vergi idaresinin kamu alacağını tarh etme yetkisini veya Tahakkuk etmiş bir kamu alacağının tahsil etme yetkisini ortadan kaldıran sürelerdir. Örneğin Tarh zamanaşımı (VUK m. 114), Tahsil zamanaşımı (AATUHK, m. 102), Ceza kesme zamanaşımı (VUK m. 374), Düzeltme ZA (VUK m. 126).

5 SÜRELERİN SINIFLANDIRILMASI
Doç.Dr. Adnan GERÇEK SÜRELERİN SINIFLANDIRILMASI HUKUKİ NİTELİKLERİNE GÖRE SÜRELER - 2: Vergi Ödevleriyle İlgili Süreler: Mükelleflerin maddi ve şekli olmak üzere iki türlü vergi ödevi vardır. Mükellef tarafından vergi ödevlerinin yerine getirilmesi için belirlenmiş sürelerdir. Bu süreler içinde vergi ödevini yerine getirmeyen mükellef cezai bir yaptırımla karşı karşıya kalmaktadır. Müsamaha (Hoşgörü) Süreleri: Mükellefin yerine getirmediği bir vergi ödeviyle ilgili yararlanabileceği özel sürelerdir. Örneğin pişmanlık ve ıslah süresi - 15 gün (VUK m. 371), Cezalarda indirim süresi – 30 gün (VUK m. 376). Bu sürelere uyulmadığı takdirde bir daha kanun hükümlerinden yararlanmak mümkün değildir.

6 SÜRELERİN SINIFLANDIRILMASI
Doç.Dr. Adnan GERÇEK SÜRELERİN SINIFLANDIRILMASI HUKUKİ NİTELİKLERİNE GÖRE SÜRELER - 3: Düzenleyici Süreler: İdarenin ve yargı organlarının görevleri ile ilgili işlemlerini daha düzenli yapmaları için belirlenmiştir. Örneğin yoklama fişinin gönderme süresi-7 gün (VUK m. 132), Posta ile gönderilen beyannamelerin tarh süresi - 7 gün (GVK m. 109, KDVK m. 45) Bu sürelerin yaptırımı yoktur. Yani idarenin ya da yargı organlarının bu sürelere uymaması halinde yasa bir yaptırım öngörmemiştir. Sürelerin Belirlenmesinin Sonuçları: Mükellefler süreler ile ilgili kanuni düzenlemelerle karşılaştıklarında, hemen bu sürelerin hukuki niteliğini belirlemeleri ve bunlara uygun davranmaları gerekir. Aksi takdirde; hak kayıpları, ceza uygulaması veya bazı imkanlardan yararlanamama durumları söz konusu olabilir.

7 SÜRELERİN HESAPLANMASI
Doç.Dr. Adnan GERÇEK SÜRELERİN HESAPLANMASI Sürelerin hesaplanabilmesi için sürenin başladığı tarihin bilinmesi gerekmektedir. Bu tarih genellikle tebliğ tarihidir. Sürelerin gün olarak hesaplanması: Süre gün olarak belirlenmişse tebliğ günü hesaba katılmaz. Süre tebliğ tarihini izleyen günden başlar. Sürelerin hafta olarak hesaplanması: Süre hafta olarak belirlenmişse sürenin başladığı güne son haftada karşılık gelen günün mesai bitiş saatinde süre sona erer. Sürelerin ay olarak hesaplanması: Süre ay olarak belirlenmişse sürenin başladığı güne son ayda karşılık gelen günün mesai bitiş saatinde süre sona erer. Ancak sürenin sona erdiği ayda başladığı güne tekabül eden bir gün yoksa ayın son gününün tatil saatinde süre sona erer. Sürelerin yıl olarak hesaplanması: Süre yıl olarak belirlenmişse sürenin başladığı güne son yılda karşılık gelen günün mesai bitiş saatinde süre sona erer.

8 SÜRELERİN HESAPLANMASINA İLİŞKİN ESASLAR
Doç.Dr. Adnan GERÇEK SÜRELERİN HESAPLANMASINA İLİŞKİN ESASLAR Öğleden sonra tatil olan günlerde, süre o gün saat 13.00’te biter. Beyanname ve bildirimlerin taahhütlü olarak posta aracılığıyla gönderilmesi durumunda o gün saat 23.59’a kadar verilebilir. Beyannamelerin elektronik ortamda gönderilmesi durumunda e-beyannameler saat 23.59’a kadar verilebilir (VUK m. 28). Hesaplamada resmi tatil (milli, dini, idari ve hafta sonu) günleri süreye dahil edilir. Sürenin son günü resmi tatile rastlarsa süre, tatili takip eden ilk iş günün mesai bitiş saatinde süre sona erer (VUK m. 18). Vergileme ile ilgili işlemlerin son günü Mali Tatile (1-20 Temmuz) rastlarsa süre 7 gün uzar. Dava açma süreleri ise mali tatil süresince işlemez. Dava açma süresinin son günü Adli Tatile (20 Temmuz-31 Ağustos) rastlarsa süre 7 gün uzar.

9 DAVA AÇMA İLE İLGİLİ SÜRELER
Doç.Dr. Adnan GERÇEK DAVA AÇMA İLE İLGİLİ SÜRELER İŞLEM VE KONU SÜRENİN BAŞLANGICI SÜRE VERGİ - CEZA İHBARNAMESİ TEBLİĞİNE KARŞI DAVA AÇMA TEBLİĞİ İZLEYEN GÜN 30 GÜN İHTİRAZİ KAYITLA BEYANA KARŞI DAVA AÇMA TAHAKKUK FİŞİNİN KESİLDİĞİ GÜNÜ İZLEYEN GÜN İTİRAZ VEYA TEMYİZ YOLUYLA DAVA AÇMA MAHKEME KARARININ TEBLİĞ TARİHİNİ İZLEYEN GÜN ÖDEME EMRİ TEBLİĞİNE KARŞI DAVA AÇILMASI ÖDEME EMRİNİN TEBLİĞİNİ İZLEYEN GÜN 7 GÜN İDARİ DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERE KARŞI DAVA AÇILMASI İDARİ DÜZENLEYİCİ İŞLEMİN RESMİ GAZETEDE YAYINLANDIĞI TARİHİ İZLEYEN GÜN 60 GÜN

10 Doç.Dr. Adnan GERÇEK SÜRELERİN UZAMASINA YOL AÇAN HALLER Sürelerin uzamasına yol açan haller VUK, İYUK ve 5604 sayılı Mali Tatil Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bunlar haller: Mücbir Sebep (VUK m. 15) Zor Durum (VUK m. 17) Sürelerin Uzamasına Yol Açan Haller Ölüm Hali (VUK md 16) Mali Tatil Diğer nedenler * Adli Tatil * Uzlaşmada süre uzatımı * MB’nın ödemede süre uzatımı Kamu Denetçisine Başvuru

11 MÜCBİR SEBEP NEDENİYLE SÜRELERİN UZAMASI
Doç.Dr. Adnan GERÇEK MÜCBİR SEBEP NEDENİYLE SÜRELERİN UZAMASI MÜCBİR SEBEP: Kişilerin iradesi dışında meydana gelen, öngörülemeyen ve önlenemeyen olaylardır. Mücbir sebepler nedeniyle vergiye ilişkin ödevlerini yerine getiremeyen mükellefler için süreler işlemez ve uzar (VUK - 15). Mükellef uzayan süre içinde ödevlerini yerine getirirse vergi kabahati işlemiş sayılmaz ve ceza da verilmez. MÜCBİR SEBEP HALLERİ - VUK m. 13: Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk, Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler, Kişinin iradesi dışında meydana gelen mecburi gaybubetler, Sahibinin iradesi dışında defter ve belgelerin elinden çıkması. gibi hallerdir.

12 MÜCBİR SEBEBİN MUHATABI VE İSPAT
Mücbir sebebin muhatabı hukuken kendisinden vergi ödevini yerine getirmesi beklenen kişidir. Bu durumda mücbir sebebin muhatabı veri mükellefi ya da vergi sorumlusudur Mücbir sebep herkes tarafından bilinen bir olaydan kaynaklanıyor ise ispata gerek yoktur. Mücbir sebep sübjektif bir nedenden kaynaklanıyor ise bu durumda ispat yükü yükümlüye düşer.

13 ZOR DURUM NEDENİYLE SÜRELERİN UZAMASI
Doç.Dr. Adnan GERÇEK ZOR DURUM NEDENİYLE SÜRELERİN UZAMASI ZOR DURUM: Mücbir sebep halleri kadar ağır olmayan, ancak mükellefin ödevlerini yerine getirmesini engelleyen durumlardır. Zor durumda kalan mükelleflere, kanuni sürenin bir aydan az olması halinde bir aya kadar, bir aydan fazla olması halinde bir katına kadar süre verilebilmektedir (VUK - 17). Zor durum halleri kanunda sayılmamıştır ve mükellefin zor durumda olup olmadığı idarenin takdirine bırakılmıştır. ZOR DURUMDAN YARARLANABİLMEK İÇİN ŞARTLAR: (VUK m. 17) Mükellef kanuni sürenin bitiminden önce ek süre talebiyle idareye başvurmalıdır, Başvuru yazılı şekilde yapılmalıdır, Ek sürenin verilmesi verginin tahsilini tehlikeye düşürmemelidir, Zor durum hali Gelir İdaresince kabul ve uygun görülmelidir, Zor durum ile vergi ödevi arasında sebep-sonuç ilişkisi olmalıdır.

14 ZOR DURUM İLE MÜCBİR SEBEP ARASINDAKİ FARKLAR
Doç.Dr. Adnan GERÇEK ZOR DURUM İLE MÜCBİR SEBEP ARASINDAKİ FARKLAR Mücbir sebep halleri kanunda sayılmış iken, Zor durum halleri kanunda sayılmamıştır. Mücbir sebebin vergi ödevini yerine getirememeye etkisi mutlak iken, zor durumun etkisi nispidir. Mücbir sebep halleri meydana geldikten sonra bunun kabulü ile ilgili idarenin takdir yetkisi yok iken, zor durum hallerinin kabulü açsından idarenin takdir yetkisi vardır. Mücbir sebep hallerinde sürenin ne kadar uzayacağını mücbir sebebin devamı belirlerken, zor durumda süre kanuni sürenin bir katını aşmamak üzere uzatılabilir.

15 ÖLÜM HALİNDE SÜRELERİN UZAMASI
Doç.Dr. Adnan GERÇEK ÖLÜM HALİNDE SÜRELERİN UZAMASI ÖLÜM: Ölüm işi bırakma hükmündedir (VUK m. 164). Mükellefin ölmesi halinde, vergilendirme ile ilgili ödevler mirası reddetmemiş mirasçılara geçer. Medeni Kanun m. 606’ya göre, mirasçılar 3 ay içinde mirası reddedebilmektedirler. Bu süre ile uyumlu olarak vergi hukukunda da 3 aylık süre verilmiştir (VUK m. 16). Ölüm halinde uzayacak süre mirasçılara geçen bildirme ve beyanname verme ödevlerine yönelik olan sürelerdir. Bildirme ve beyanname verme sürelerine, bu sürelerin sonundan itibaren 3 ay eklenir. GVK m. 92/2’de ölüm halinde Yıllık Gelir Vergisi Beyanname verme süresinin 4 ay uzayacağına ilişkin özel hüküm vardır. Tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin uzaması ile ilgili bir düzenleme olmadığından, ödeme süreleri 3 aylık uzayan süre kapsamına girmez.

16 Danıştay mirasın kabul ya da reddine ilişkin olan bu üç aylık sürede vergi alacağının muhatabının belirsizliği nedeniyle gecikme zammının işlemeyeceğine karar vermiştir.

17 DİĞER NEDENLERLE SÜRELERİN UZAMASI
Doç.Dr. Adnan GERÇEK DİĞER NEDENLERLE SÜRELERİN UZAMASI Vergi İncelemesi Nedeniyle defter ve belgelerin vergi idaresince muhafaza altına alındığı tarih ile vergi beyannamesinin verileceği tarih arasında 1 aydan kısa süre varsa beyanname verme süresi kendiliğinden 1 ay uzamaktadır (VUK m. 144/5). Maliye Bakanlığı 500’den fazla mükellefi olan vergi dairelerine ödeme süresini 15 gün uzatabilmektedir (VUK m. 111/5). Tarhiyat Sonrası Uzlaşma sağlanamamış ve dava açma süresi geçmiş veya 15 günden az kalmışsa, dava açma süresi 15 gün uzar (VUK Ek m. 7). Mali Tatile rastlayan vergi ödevleri, ödeme süreleri ve idari çözüm yollarına başvuru süreleri 7 gün uzar. Muhasebe kayıt ve bildirim süreleri ile dava açma süreleri ise işlemez. Adli Tatile rastlayan dava açma süreleri, adli tatili izleyen günden itibaren 7 gün uzar (İYUK m. 8). Kamu Denetçisine Başvuru (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu m. 17)

18 MALİ TATİLİN SÜRELERE ETKİSİ - 1
Doç.Dr. Adnan GERÇEK MALİ TATİLİN SÜRELERE ETKİSİ - 1 5604 sayılı Kanun ile 2007 yılından itibaren Dünya’da tek uygulama örneği olan Mali Tatil yürürlüğe girmiştir. Mali Tatil her yıl Temmuz ayının birinden yirmisine kadar uygulanır. Haziran ayının son gününün tatil günü olması halinde, mali tatil Temmuz ayının ilk iş gününü takip eden günden başlar. Mali Tatil süresince verilmesi gereken beyanname, vadesi mali tatile rastlayan vergi borçları, iş kazası ve meslek hastalığı dışında SGK’ya ilişkin beyan, bildirim ve ödemeler, uzlaşma talep etme ve cezalarda indirim başvurusu ve bilgi verilmesine ilişkin süreler, tatilin bittiği tarihten itibaren 7 gün uzar. Mali Tatil süresince yapılması gereken muhasebe kayıt ve bildirim süreleri ile vergi davası açma süreleri işlemez. Mali Tatil süresince inceleme başlanılamaz ve defter ve belge ibrazı talep edilemez (aramalı incelemeler hariç).

19 MALİ TATİLİN SÜRELERE ETKİSİ - 2
Doç.Dr. Adnan GERÇEK MALİ TATİLİN SÜRELERE ETKİSİ - 2 Mali Tatil süresince bilgi isteme talepleri mükellef ve sorumlulara bildirilmez, tebligat yapılırsa süre mali tatilin son gününden itibaren işlemeye başlar. Mali Tatilin sona erdiği günü izleyen 7 gün içindeki süreler de yedinci günün mesai saati bitiminde sona ermiş sayılır (27.07) Mali Tatil nedeniyle beyanname verme süresi uzamış olan vergilerde ödeme süresi, beyan süresinin takip eden üçüncü günün mesai saati bitimine kadar uzamış sayılır. (30.07) MALİ TATİLE DAHİL OLMAYAN VERGİLER: ÖTV, BSMV, ÖİV, beyan ve ödeme süreleri. İcra yoluyla yapılan ve resmi kurumlarca müzayede yerlerindeki satışlara ilişkin KDV beyan ve ödeme süresi, Harçlar Kanununa göre beyan ve ödeme süreleri. Pişmanlık talepli beyannamelerin ödeme süresi.

20 ADLİ TATİLİN SÜRELERE ETKİSİ
Doç.Dr. Adnan GERÇEK ADLİ TATİLİN SÜRELERE ETKİSİ Adli Tatile rastlayan dava açma süreleri, adli tatili izleyen günden itibaren 7 gün uzar (İYUK m. 8). Adli Tatil ülkemizde 20 Temmuz-31 Ağustos tarihleri arasındadır. Dava açma süresinin son günü adli tatile rastlarsa, dava açma süresi 7 gün uzayarak otomatik olarak 7 Eylül tarihine gidecek. Mali Tatil süresince dava açma süreleri işlemez iken, Adli Tatil dava açma sürelerini uzatmaktadır.

21 KAMU DENETÇİSİNE BAŞVURUNUN SÜRELERE ETKİSİ
Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu MADDE 17- Dava açma süresi içinde yapılan başvuru, işlemeye başlamış olan dava açma süresini durdurur. MADDE 21 – (1) Başvurunun Kurum tarafından reddedilmesi hâlinde, durmuş olan dava açma süresi gerekçeli ret kararının ilgiliye tebliğinden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlar. (2) Başvurunun Kurum tarafından yerinde görülerek kabul edilmesi hâlinde; ilgili merci Kurumun önerisi üzerine otuz gün içinde herhangi bir işlem tesis etmez veya eylemde bulunmaz ise durmuş olan dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye başlar. (3) Kurumun, inceleme ve araştırmasını, başvuru tarihinden itibaren altı ay içinde sonuçlandıramaması hâlinde de durmuş olan dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye başlar.

22 VERGİ HUKUKUNDA ZAMANAŞIMI
Doç.Dr. Adnan GERÇEK VERGİ HUKUKUNDA ZAMANAŞIMI Zamanaşımı: Belirli bir sürenin geçmesi ile idarenin vergiyi tarh ve tebliğ etme yetkisini veya tahakkuk etmiş vergiyi tahsil etme yetkisi ortadan kaldıran bir müessesedir. Zamanaşımı ile; Vergi idaresinin, alacaklarını daha özenli takip edeceği, Devlet ile mükellef arasındaki alacak-borç ilişkisinin çok uzun zamana yayılmasının çıkarabileceği belirsizliğin giderileceği, Mükelleflerin defter ve belgelerini yıllarca saklama külfetinden ve eziyetli vergi incelemelerinden korunacağı, Yargı organlarının, gecikmiş davaların aşırı yükünden kurtarılacağı umulmaktadır.

23 Vergilendirme yetkisi devletlerin vazgeçilmez egemenlik haklarından birisidir. Devletler Anayasadan aldıkları bu yetki çerçevesinde vergi koymakta, istemekte ve almaktadırlar. Vergilendirme süreci olarak ifade edebileceğimiz bu süreçte devlet ile mükellef arasında hukuki bir ilişki ortaya çıkmaktadır. Bu hukuki ilişkinin zaman boyutu sürelerle belirlenmiştir.  Bu hukuki ilişkinin alacaklısı olarak devlet, alacaklılık hakkını belli süreler içerisinde kullanmak zorundadır. Devletin alacaklılık hakkı sonsuz değildir. Devlet vergi alacağını zamanaşımı süresi içerisinde istemek ve tahsil etmek zorundadır.

24 Doç.Dr. Adnan GERÇEK ZAMANAŞIMI ÇEŞİTLERİ Tarh zamanaşımı, Düzletme zamanaşımı ve Ceza kesme zamanaşımı VUK’da düzenlenmiş iken, Tahsil zamanaşımı AATUHK’da hüküm altına alınmıştır. Tarh Zamanaşımı (VUK – 114) Zamanaşımı Çeşitleri Tahsil Zamanaşımı (AATUH-102) Ceza Zamanaşımı (VUK – 374) Düzeltme Zamanaşımı (VUK-126)

25 Vergi Hukukunda Zamanaşımının Niteliği
Vergi hukukunda zamanaşımı kamu borcunu sona erdirmez ancak alacağın devlet tarafından takibini engeller. Zamanaşımı yükümlünün bu konuda müracaatı olmaksızın resen dikkate alınması gereken bir husustur.

26 TARH ZAMANAŞIMI Beş yıllık bu genel süreyi değiştiren özel hükümler
Doç.Dr. Adnan GERÇEK TARH ZAMANAŞIMI Tarh zamanaşımı: Vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği takvim yılını izleyen yıl başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar. (VUK m. 114) Tarh Zamanaşımı vergi idaresi için Hak Düşürücü Süre niteliğindedir. Beş yıllık bu genel süreyi değiştiren özel hükümler Emlak Vergisi Kanunun 40. m. göre Zamanaşımı bina ve arazinin bildirim dışı kaldığı idarece öğrenildiği tarihi izleyen yılın başından başlar. VİV Kanununun 20. maddesine göre Zamanaşımı intikal eden malların idarece tespit edildiği tarihte başlar. Damga vergisinde kağıtların düzenlenmesi ve ibrazı tarihini izleyen takvim yılı başından itibaren 5 yıllık Zamanaşımına uğrayan bir belgeden yararlanıldığı takdirde, bu belge için vergi alacağı yeniden doğar.

27 Tarh zamanaşımının başlangıcında dikkate aldığımız husus vergiyi doğuran olayın ne zaman gerçekleştiğidir. Tarh zamanaşımını dolması ile vergi idaresinin bir vergiyi tarh ve tebliğ etme yetkisi ortadan kalkar. İdare yükümlüye ödeme emri ya da vergi ihbarnamesi gönderemez. Ancak kamu borçlusu zamanaşımına uğramış kamu alacağının ödemek için idareye başvuru ise isteği üzerine tarh ve tebliğ yapılır.

28 Doç.Dr. Adnan GERÇEK TAHSİL ZAMANAŞIMI Tahsil Zamanaşımı: Tahsil zamanaşımı, vergiler ve diğer bütün kamu alacakları için geçerli olmak üzere, AATUHK’nda düzenlenmiştir. Bu kanunun 102. maddesine göre, kamu alacağı, vadesini izleyen yılın başından itibaren beş yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Tahsil zamanaşımı süresi dolduktan sonra alacaklı kamu idaresinin söz konusu vergiyi tahsil etme yetkisi ortadan kalkar. Ancak, yükümlünün rızası ile yapacağı ödemeler kabul edilir. Tahsil zamanaşımı sonunda kamu borcu “Doğal borç” veya “Eksik borç” haline gelir. Borçlar Kanunu’na göre Talep edilemeyen ancak ödendiğinde kabul edilen borçlara “Doğal borç” veya “Eksik borç” denir.

29 Doç.Dr. Adnan GERÇEK CEZA KESME ZAMANAŞIMI Ceza Kesme Zamanaşımı: Kanunda belirtilen süreler geçtikten sonra cezası kesilemez (VUK m. 374) Ceza Kesme Zamanaşımı Süreleri: Vergi ziyaı cezasının bağlı olduğu vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından itibaren 5 yıldır Genel Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük (Damga Vergisi) cezalarında usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın başından itibaren 2 yıldır Vergi ziyaı ile usulsüzlüğün birleşmesi halinde ceza, vergi ziyaı cezası için geçerli zamanaşımı süresi içinde kesilir.

30 DÜZELTMEDE ZAMANAŞIMI
Doç.Dr. Adnan GERÇEK DÜZELTMEDE ZAMANAŞIMI Düzeltmede Zamanaşımı: VUK m. 116da belirtilen hatalardan birini ya da birkaçının varlığı halinde idareden söz konusu hatanın düzeltilmesi istenebilir. Vergi hataları ancak 5 yıllık tarh zamanaşımı süresi içinde düzeltilebilir.

31 ZAMANAŞIMININ DURMASI VE KESİLMESİ
Doç.Dr. Adnan GERÇEK ZAMANAŞIMININ DURMASI VE KESİLMESİ Zamanaşımının Durması: Kanunda belirtilen bir durumun meydana gelmesi üzerine, daha önce işleyen zaman saklı kalmak üzere sürenin işlememesi ve daha sonra zamanaşımının kaldığı yerden devam etmesidir. Zamanaşımının Kesilmesi: Kanunda belirtilen bir durumun meydana gelmesi halinde, daha önce geçmiş olan zamanın silinmesi ve durumun meydana geldiği takvim yılını takip eden yılın başından itibaren zamanaşımının sıfırdan tekrar işlemeye başlamasıdır.

32 TARH ZAMANAŞIMININ DURMASI VE KESİLMESİ
Doç.Dr. Adnan GERÇEK TARH ZAMANAŞIMININ DURMASI VE KESİLMESİ Tarh Zamanaşımını Durduran Haller: 1.Takdir Komisyonuna Başvurulması: Vergi dairesince matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulması, zamanaşımını durdurur. Duran zamanaşımı mezkûr komisyon kararının vergi dairesine tevdiini takip eden günden itibaren kaldığı yerden işlemeye devam eder. Ancak işlemeyen süre her hâl ve takdirde bir yıldan fazla olamaz. 2. Mücbir Sebep. Tarh Zamanaşımının Kesen Haller: Kanunda tarh zamanaşımını kesen hal yoktur.

33 Anayasa Mahkemesi'nin kararına göre zamanaşımı hükümlerindeki açıklık, sadece zamanaşımı süresinin, başlangıç ve bitişinin yasada gösterilmesiyle kendisini göstermez. Vergilemede hukuksal kararlılığın sağlanması amacıyla getirilen zamanaşımını durduran nedenlerle, durma süresinin ve duran zamanaşımının işlemeye başlama tarihinin de açık, belirgin, somut ve öngörülebilir olması, keyfiliğe izin vermemesi yasallık ve hukuk devleti ilkesinin gereğidir.

34 Ceza Kesme Zamanaşımını Durduran Haller:
Takdir Komisyonuna Başvurulması Mücbir Sebep. Ceza Kesme Zamanaşımının Kesen Haller: Ceza kesme zamanaşımı içinde Ceza İhbarnamesi tebliğ edilmesiyle zamanaşımı kesilmiş olur.

35 ZAMANAŞIMININ DURMASI VE KESİLMESİ HALLERİNDE SÜRELERİN HESAPLANMASI
Doç.Dr. Adnan GERÇEK ZAMANAŞIMININ DURMASI VE KESİLMESİ HALLERİNDE SÜRELERİN HESAPLANMASI Zamanaşımının Durması halinde, duran süre, zamanaşımı süresinin sona erdiği tarihe ilave edilir ve bu durumda süreler uzamış olur. Zamanaşımının Kesilmesi halinde ise, zamanaşımı süresi sıfırlanır ve takip eden yılın başından itibaren sıfırdan tekrar işlemeye başlar. Düzeltme Zamanaşımı tarh zamanaşımının son yılı içinde yapılan işlemlerin tarihinden itibaren 1 yıl olarak hesaplanır.