 OLAY  Vergi mükellefi Kar Ticaret Anonim şirketi hakkında yapılan vergi incelemesinde 2012 ve 2013 yıllarına ait vergi beyannamelerinin şirket yasal.

... konulu sunumlar: " OLAY  Vergi mükellefi Kar Ticaret Anonim şirketi hakkında yapılan vergi incelemesinde 2012 ve 2013 yıllarına ait vergi beyannamelerinin şirket yasal."— Sunum transkripti:

1  OLAY  Vergi mükellefi Kar Ticaret Anonim şirketi hakkında yapılan vergi incelemesinde 2012 ve 2013 yıllarına ait vergi beyannamelerinin şirket yasal temsilcisi tarafından eksik verildiği anlaşılmış inceleme neticesinde ikmalen tarhiyat yapılmış vergi cezası kesilmiştir. İlgili işlemler şirkete 15.04.2014 tarihinde tebliğ edilmiştir.  Soru 1- Kar Ticaret AŞ’nin vergi borcu ve cezasından doğan sorumluluğunun değerlendiriniz?  Soru 2-Vergi mükellefi AŞ değil de 13 yaşındaki Ahmet Bey olsaydı cevabınız değişir miydi? 1

2 VERGİLENDİRME SÜRECİ  Vergilendirme süreci, vergi idaresi tarafından yapılan ve vergi ödevlisini bağlayıcı nitelikte ve yerine getirilmesi zorunlu olan işlemlerdir. 2

3 Vergilendirme İşlemleri  Herhangi bir vergi borcunun doğması için birinci şart, bir vergi kanunu hükmünün bulunmasıdır(verginin kanuniliği ilkesi).  İkinci şart, bütçe kanunu ile bir mali yükümün o yıl tahsiline izin verilmesidir. Kanunun o yıl Bütçe Kanunu’nun C cetvelinde yer alması gerekir(ön izin ilkesi).  Üçüncü şart, vergiyi doğuran olayın meydana gelmesidir. V.d.o., vergi konusu ile yükümlü arasında kurulan ilişkidir. 3 Arş. Gör. Arif Nazif Aydın

4  Vergiyi Doğuran Olay  Vergi alacağı, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın meydana gelmesi veya hukuki durumun tamamlanması ile doğmaktadır(VUK m.19).  V.d.o., vergi alacağı ve borcunun sebebini oluşturmaktadır.  V.d.o. meydana gelmesiyle, vergi borcunun doğması için vergi dairesinin herhangi bir işlem yapmasına gerek kalmaz, vergi borcu kendiliğinden doğar. 4 Arş. Gör. Arif Nazif Aydın

5 Aşağıdaki hallerde vergiyi doğuran olay meydana gelmiş olur; Gelir vergisinde gerçek kişilerin gelir elde etmesi, Kurumlar vergisinde sermaye şirketleri ve diğer kurumların kazanç elde etmeleri, Katma değer vergisinde satıcının bir malı teslim etmesi veya hizmeti ifa etmesi, Emlak vergisinde bir gerçek veya tüzel kişinin gayrimenkule sahip olması, Motorlu taşıtlar vergisinde bir gerçek veya tüzel kişinin adına sicile tescil edilmiş kara veya hava taşıtına sahip olması, Veraset ve intikal vergisinde kişilerin ölüm veya bağış yoluyla ivazsız mal edinmesi, Damga vergisinde gerçek ya da tüzel kişilerin kanunda yazılı sözleşme ve diğer kağıtların imzalaması. 5 Arş. Gör. Arif Nazif Aydın

6  Vergi dairesinin vergilendirme işlemlerine başlayabilmesi ve mükelleften vergi borcunu isteyebilmesi için, vergiyi doğuran olayın muafiyet ve istisna sınırları içinde olmaması gerekir.  Vergi kanunlarında yer alan muafiyet hükümleri ile kişi ve kuruluşlar, istisna hükümleri ile de çeşitli konular vergi dışında bırakılmaktadır.  V.d.o. meydana gelerek muafiyet ve istisna hükümleri dışında kalmışsa, vergilendirme süreci (işlemler kural olarak yazılı) başlar. 6 Arş. Gör. Arif Nazif Aydın

7  Vergiyi doğuran olay, vergi alacağının ve vergi borcunun sebebini oluşturur. Vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile birlikte soyut kanun normu kendisine bağlanan birçok hukuki sonuç ile birlikte somut olarak ortaya çıkacaktır. 7

8  Vergiyi doğuran olaya bağlanan hukuki sonuçlar dolayısıyla vergiyi doğuran olayın gerçekleşme tarihinin bilinmesi gereklidir. 8

9 Vergiyi Doğuran Olaya Bağlanan Hukuki Sonuçlar  -Uygulanacak vergi kanunlarının tespiti  -Matrahın tespiti  -Zamanaşımının hesaplanması  -Gecikme faizinin başlangıcını tespiti  -Vergi mükellefinin tespiti ve sonuçları 9

10 Verginin Tarhı  VUK m. 20; Verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muameledir. 10

11  Verginin tarh edilebilmesi için, vergi konusunun üzerinden vergi hesaplanacak ekonomik kısmının, yani matrahın bilinmesi zorunludur.  Verginin konusunun, vergi hesaplanmasına esas alınan değer ya da miktarına matrah denilmektedir. 11

12  Matrah verginin hesaplanmasında esas alınan değer ya da miktardır.  Matrah;  1)yükümlü beyanı ile  2)idari bir işlemle saptanabilir a)Genel-objektif matrah saptama : Emlak vergisinde arazi ve arsa birim değerlerinin mahalleler itibariyle belirlenmesi. b)Özel-subjektif matrah saptama : İkmalen, resen, idarece tarh. Matrah, yükümlünün durumuna göre belirlenir. 12

13  Tarh idari bir işlemdir.  Bireysel - subjektif / Yükümlendirici / Kesin ve yürütülmesi zorunlu/ Kurucu değil, Belirtici (Tespit edici) işlemdir.  VUK 19= V.d.o. ile vergi alacağı doğar.  Kurucu bir işlem değildir. Ancak vergi alacağına kimlik kazandırır.(ödenecek verginin tesbiti)  İdari işlem niteliğindeki vergilendirme işlemleri dava konusu yapılabilmektedir. 13

14 Tarh Çeşitleri Beyana Dayalı Tarhiyat İkmalen Vergi Tarhı Re’sen Vergi Tarhı İdarece Vergi Tarhı 14

15  Matrahın yükümlü tarafından belirlenmesine beyan usulü denir.  Bu yöntem, yükümlülerin kendi kendilerini vergilendirme usulü olarak da anılmaktadır.  Başarılı olması, vergi bilincine ve idarenin denetlemesine bağlıdır.  Beyan usulünde yükümlü ya da sorumlu, matrahı kendisi belirlemekte ve bunu vergi dairesine bildirmektedir. 15 Beyana Dayalı Tarh

16  VUK m. 25- Vergi kanunlarına göre beyan üzerinden alınan vergiler "Tahakkuk fişi" ile tarh ve tahakkuk ettirilir.  Bu esasa göre, vergi dairesince beyannamenin alınması üzerine bir tahakkuk fişi tanzim olunur ve bunun bir nüshası mükellefe veyahut beyannameyi mükellef namına vergi dairesine tevdi edene verilir.Bu suretle vergi tahakkuk etmiş olur. Tahakkuk fişinin mükellefe verilen nüshası aynı zamanda beyannamenin makbuzu yerine geçer. 16

17  Vergi Kanunlarına göre mükelleflerin beyanı üzerinden verginin tarh edilmesidir. Beyanname elden verilir ise vergi, tahakkuk fişi ile tarh ve tahakkuk ettirilir.  Beyanname posta ile gönderilmişse tahakkuk fişi düzenlenir, postayla gönderilir.  Elektronik ortamda beyanname verilmesi halinde tahakkuk fişi de elektronik ortamda düzenlenir. 17

18  Böylece tarh-tebliğ-tahakkuk aşamaları aynı anda tamamlanmış olur. (VUK m. 25 = Tahakkuk Fişi)  Yükümlünün beyanı asıl olmakla birlikte; vergi idaresi bunu ayrıca denetleyecektir:  Matrahın eksik bildirilmesi ya da tümüyle gizlenmesi durumlarında vergi idaresi yükümlünün yerine geçerek matrahı saptayacaktır. İdarenin saptadığı bu matrah üzerinden tarhiyata gidilir. 18

19  Yükümlüler, kural olarak kendi beyanları üzerine yapılan tarhiyata karşı dava açamazlar. 2 istisnası var: a)Vergi hatası b)İhtirazi Kayıt 19

20 20

21  İhtirazi kayıt, mükelleflerce kanuni gerekçe gösterilerek beyan edilen matrah ve matrah kısmı üzerinden tarh edilen vergiye dava hakkının saklı tutulması yolunda beyannameye yazılı nota ihtirazi kayıt adı verilir şeklinde tanımlanmıştır.  İHTİRAZI KAYDI GEREKLİ KILAN NEDENLER  Mükelleflerin beyan ettikleri matrah veya matrah kısmı üzerinden tarh edilecek vergiye ihtirazi kayıt koymalarının nedeni, beyan ettikleri matrah veya matrah kısmının vergiye tabi olup olmadığı hususundaki tereddütlerinden kaynaklanmaktadır.  Tereddüt oluşmasının nedeni, ilgili mevzuatın yeterince açık olmaması ve vergi idaresinin konu hakkında görüş bildirmemiş olması olabileceği gibi vergi idaresinin konu hakkında görüşünü açıklamış olmasına karşın vergi idaresinin konu ile ilgili görüşünün doğruluğu konusunda şüphe duyulmasıdır. 21

22  Mükelleflerin beyana dayanan vergilerle ilgili olarak vergi idaresi ile farklı görüşe sahip olması durumunda konuyu iki şekilde yargıya taşımaları mümkündür. Bunlardan birincisi idarenin yorumunun aksine ve kendi yorumu doğrultusunda beyanda bulunması ve vergi idaresi tarafından re’sen, ikmalen veya idarece tarh edilecek vergi ve cezalara karşı yargı yoluna gitmek olacaktır. İkincisi ise vergi idaresinin görüşü doğrultusunda beyanda bulunmak ancak ihtirazi kayıt şerhi koymak suretiyle konuyu yargıya taşımak olacaktır. 22

23 İkmalen Vergi Tarhı  VUK m. 29 İkmalen vergi tarhı, her ne şekilde olursa olsun bir vergi tarh edildikten sonra bu vergiye müteallik olarak meydana çıkan ve defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak miktarı tespit olunan bir matrah veya matrah farkı üzerinden alınacak verginin tarh edilmesidir. 23

24  Tamamlayıcı tarh: Bu işlem beyan usulünde belli bir vergi tarhından SONRA ortaya çıkan ve idarece saptanan matrah farkı için yapılan bir vergilendirmedir. 24

25  İkmalen Vergi Tarhı için iki şart gereklidir.  Daha önce aynı vergi için bir vergi tarh edilmiş olmalı (bir beyanname verilmiş veya diğer şekilde)  Matrah veya matrah farkı defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere göre tespit edilmiş olmalıdır. 25

26 Resen Vergi Tarhı  VUK m. 30- Resen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunmasıdır. İnceleme raporunda bu maddeye göre belirlenen matrah veya matrah farkı resen takdir olunmuş sayılır. 26

27  Matrahın maddi delillere ve kanuni ölçülere dayanılarak kısmen ya da tamamen saptanmasına imkan bulunmayan durumlarda ve zamanında beyanname verilmemesi gibi bir kısım kanuni şartlar gerçekleştiğinde resen tarh yoluna gidilir 27

28 İdarece Tarhiyat  VUK Mükerrer m. 30- Verginin idarece tarhı; 29. ve 30. maddeler dışında kalan hallerde, mükelleflerin verginin tarhı için vergi kanunları ile muayyen zamanlarda müracaat etmemeleri veya aynı kanunlarla kendilerine tahmil edilen mecburiyetleri yerine getirmemeleri sebebiyle zamanında tarh edilemeyen verginin kanunen belli matrahlar üzerinden idarece tarh edilmesidir. 28

29  Mükellefin vergi borcuna ilişkin ödevlerini yerine getirmediği VE VUK’a göre resen ve ikmalen tarhiyatın geçerli olmadığı bir kısım durumlarda matrah yine idarece saptanmaktadır.  BEYAN esasının UYGULANMADIĞI durumlarda  Örnek: GVK 64’te diğer ücret gelirleri  Bu mükelleflere vergi karnesi alma zorunluluğu getirilmiştir (VUK 247).  Basit usulde ticari kazanç sahibi, yanında çalıştırdığı kişilerin karnelerini almalarını vergilerini ödemelerini sağlama sorumluluğu bulunmaktadır. (VUK 251)  Bunu sağlamazsa alınamayan vergi ve vergi cezası kendisinden idarece tarh yoluyla alınır. 29

30 Tebliğ VUK Md. 21- Vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe veya ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesidir 30

31 VUK m. 93- Tahakkuk fişinden başka, vergilendirme ile ilgili olup, hüküm ifade eden bilimum vesikalar ve yazılar adresleri bilinen gerçek ve tüzel kişilere posta vasıtasıyla ilmuhaberli taahhütlü olarak, adresleri bilinmeyenlere ilan yolu ile tebliğ edilir. 31

32  Yükümlünün adına salınan vergiden haberdar olması için tarh işleminin kendisine tebliği gerekir.  **Uygulamaya ilişkin işlemdir.  **İdari ve yargısal sürelerin işlemeye başlamasında da belirleyici unsur tebliğ tarihidir.  AATUHK m. 8  vergilendirme sürecine ilişkin tüm idari aşamalarda Vergi Usul Kanununun tebligat hükümleri esas alınmaktadır.   Yargı uyuşmazlığı>İYUK’un 60> Tebligat Kanunu hükümleri çerçevesinde yürütülecektir 32

33 Tebliğ Yapılacak Kişiler VUK m. 94  Mükelleflere  Kanuni temsilcilere  Umumi vekillere  Vergi cezası kesilenlere  İkametgah adresinde bulunanlara ve memur ya da müstahdemlere  Veli, vasi ve kayyımlardan birine (md. 95)  Erat’a vasıtalı tebliğ (md. 96)  Yurtdışında bulunanlara (md. 97)  Kamu idare ve müesseselerine (md. 98) 33

34 VUK m. 95 Mükellef yerine geçen veli, vasi veya kayyım gibi vergi sorumlusu birden fazla olursa, tebliğ bunlardan yalnızca birine yapılır. Şayet tebliğin mevzuu olan işe ayrı bir vasi veya kayyım bakmakta ise, tebliğ bunlara yapılır. 34

35 Vasıtalı Tebliğ VUK m. 96 tebliğler kıta komutanı veya müessese amiri en yakın üst vasıtasıyla yapılır  Kara, deniz, hava ve jandarma eratına yapılacak tebliğler kıta komutanı veya müessese amiri gibi en yakın üst vasıtasıyla yapılır. Bu evrakı derhal tebliğ olunacak kimseye vermediği takdirde üst tazminle mahkum olur. Bu cihetin tebliğ evrakında yazılı olması şarttır. 35

36 Yabancı Memlekette Bulunanlara Tebliğ VUK m. 97  Yabancı memlekette bulunanlara tebliğ o memleketin yetkili makamı vasıtasıyla yapılır. Bunun için bir anlaşma varsa veya o memleketin kanunları müsait ise o yerdeki Türk siyasi memuru veya konsolosu tebliğin yapılmasını yetkili makamdan ister.  Kendisine tebliğ yapılacak kişi Türk vatandaşı ise tebliğ Türk siyasi memuru veya konsolosu vasıtasıyla yapılır.  Yabancı memleketlerde bulunan kimselere tebliğ olunacak evrak, tebligatı çıkaran merciin bağlı bulunduğu Bakanlık vasıtasıyla Dışişleri Bakanlığına, oradan da Türkiye elçilik veya konsolosluğuna gönderilir. 36

37 Kamu İdare ve Müesseselerine Tebliğ VUK m. 98  Kamu idare ve müesseselerine yapılacak tebliğ, bu idare ve müesseselerin en büyük amirlerine veya bunların muavinlerine veya en büyük amirine veya bunların muavinlerine veya en büyük amirin yetkili kılacağı memurlara yapılır. 37

38 TEBLİĞ ÇEŞİTLERİ  Posta Yolu ile Tebliğ  İlan Yoluyla Tebliğ  Memur Vasıtasıyla Tebliğ  Dairede ve Komisyonda Tebliğ 38

39 Posta İle Bilinen Adrese Tebliğ VUK m. 100 Bilinen adreslere gönderilen mektuplar posta idaresince muhatabına teslim edildiği tarihte tebliğ edilmiş sayılır. 39

40 Bilinen Adresler VUK m. 101 İşe başlama, adres değişikliği ve işi bırakmada bildirilen adresler, Beyannamelerde belirtilen adresler Yoklamalarda tespit edilen adresler Dava açma dilekçelerinde ve cevaplarda verilen Yetkili memurlar tarafından tutanakla tespit edilen adresler (ilgilinin tutanakta imzasının bulunması şartıyla) Bilinen adreslerden tarih itibariyle ilgili makama en son bildirilmiş veya tespit edilmiş olan geçerlidir 40

41 İlan Yoluyla Tebliğ VUK m. 103  Muhatabın adresi hiç bilinmezse;  Muhatabın bilinen adresi yanlış veya değişmiş olur ve bu yüzden gönderilmiş olan mektup geri gelirse;  Başkaca sebeplerden dolayı posta ile tebliğ yapılmasına imkan bulunmazsa;  Yabancı memleketlerde bulunanlara tebliğ yapılmasına imkan bulunmazsa. 41

42  İlan yoluyla tebligatın nasıl yapılacağı VUK m. 104’de düzenlenmiştir. İlan yoluyla tebligatta tebliğ işleminin uygulanma yöntemini vergi ya da vergi cezasının ayrı ayrı tutarı belirler. 42

43  Madde 104 - İlan aşağıdaki şekilde yapılır:  1.İlan yazısı tebliğ yapan vergi dairesinin ilan koymaya mahsus mahalline asılır ve (3) numaralı bende göre ilana çıkarılır. Tebliğin konusu, her biri için ayrı ayrı olmak üzere, (1.800 YTL) az vergi veya vergi cezasına taalluk ettiği takdirde ayrıca (3) numaralı bende göre ilan yapılmaz ve ilan yazısının askıya çıkarıldığı tarihi izleyen onbeşinci gün ilan tarihi olarak kabul edilir.  2. İlan yazısının bir sureti mükellefin bilinen son adresinin bağlı olduğu muhtarlığa gönderilir. 43

44  VUK 104/3: VUK 104/3: İlan ile yapılan tebliğin konusu 2.000 -TL - 200.000 -TL arasındaki vergi veya vergi cezasına taalluk ettiği takdirde ilan, ilgili vergi dairesinin bulunduğu yerin belediye sınırları içinde çıkan bir veya daha fazla gazetede yayımlanır.  Tutarın 200.000 –TL’yi aşması halinde ilan, Türkiye genelinde yayın yapan günlük gazetelerden birinde ayrıca yapılır.  İlanın neticeleri: Madde 106 - İlan üzerine bizzat veya bilvekale müracaat edenlere, yerinde, adres bildirenlere ise posta ile tebliğ yapılır.  İlan tarihinden başlayarak bir ay içinde ne vergi dairesine müracaat yapmış ve ne de adresini bildirmiş olanlara bir ayın sonunda tebliğ yapılmış sayılır. 44

45 Memur Vasıtasıyla Tebliğ VUK m. 107  Maliye Bakanlığı tebliğleri posta yerine memur vasıtasıyla da yaptırtmaya yetkilidir.  Bu madde hükmünün uygulanmasında da bu kısımdaki tebliğ esaslarına uyulur. 45

46 Dairede ya da Komisyonda Tebliğ  Yükümlü sorumlu ya da ilgili maliye dairesi ya da komisyonda bulunduğu sırada kendisine imza karşılığı tebliğ evrakı verilebilir. 46

47 Tebligatta şekil şartları  VUK m. 108 çerçevesinde tebliğ edilen belgelerde verginin türü veya miktarı, vergi mahkemesinde dav a açma süresinin yazılmamış olması veya belgenin yetkili makam tarafından düzenlenmemesi belgeleri geçersiz kılar. 47

48  OLAY I- Kayseri’de bulunan bürosunda avukatlık yapan Ahmet, 2015 yılına ilişkin verdiği beyannamesinde gelir vergisi matrahını 150.000TL olarak beyan etmiş ve tahakkuk eden vergiyi ödemiştir. Vergi dairesi, istihbarat arşivine ulaşan bilgilerden Ahmet’in lüks bir ev aldığını tespit etmiştir. Bunun üzerine görevlendirilen vergi denetmenleri, defter, kayıt ve belgelerden Ahmet’in 2015 yılı gerçek kazancının 300.000TL olduğunu tespit etmiş ve inceleme raporu düzenlemiştir. Vergi inceleme raporuna dayalı olarak eksik bildirilen matrah için tarhiyat yapılmış ve düzenlenen vergi ceza ihbarnamesi 05.01.2016 tarihinde tebliğ edilmiştir. 48

49  Bu vergi cezadan kurtulmak isteyen Ahmet, hukuk fakültesi mezunu olmadığını, yasal süresinde bitiremeyince okulla ilişiğinin kesildiğini, sahte diploma temin ederek Baro’ya başvurduğunu ve ruhsat aldığını, dolayısıyla avukatlık yapma hakkının bulunmadığını itiraf etmiştir.  1-) Ahmet hakkında yapılan tarh işleminin türü ve şartları hakkında bilgi veriniz.  2-) Yapmış olduğu itirafların Ahmet’in vergilendirilmesine engel teşkil edip etmediği konusunda gerekçeli konusunda gerekçeli olarak bilgi veriniz. 49

50  OLAY II- Kayseri Vergi dairesi, 2014 yılına ilişkin serbest meslek kazancını beyan etmeyen Avukat A adına 20.000TL vergi tarh etmiş ve buna bağlı olarak vergi cezası kesmiştir. Vergi ceza ihbarnamesi 1 Aralık 2015 tarihinde tebliğ edilmiştir.  1-) Vergi dairesinin yaptığı tarh işleminin türünü ve şartlarını açıklayınız. 50

51 51

52 52

53 53

54 Tahakkuk  VUK Md. 22 – Verginin tahakkuku, tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken bir safhaya gelmesidir. 54

55  Bu aşama ya belli dava süresinin geçirilmesiyle KENDİLİĞİNDEN ya da mahkemenin açılan davayı RED KARARI üzerine gerçekleşir.  Bir idari işlem değildir. 55

56  BEYAN usulünde yükümlünün beyanı esas tutulup doğru varsayıldığından ödenecek vergi miktarı bakımından bir kuşkuya yer kalmamaktadır. Dolayısıyla tarh işlemi ile birlikte tahakkuk fişi de kesilir.  tarh işlemi ile tahakkuk aşaması birleşmiş bulunmaktadır. 56

57  VUK 378/2: Yükümlüler beyan ettikleri matrahlara ve bu matrahlar üzerinden tarh edilen vergilere karşı dava açamazlar.  VUK 25: beyana dayanan tarhiyatta vergi kural olarak tarh sırasında tahakkuk etmektedir.  Yükümlünün beyana dayanan tarhiyatta dava açamayacağının istisnası İHTİRAZİ KAYITLA VERİLEN BEYANNAMELERDİR. 57

58  İYUK 27/3: İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerinden yapılan işlemlerden dolayı açılan davalar, tahsil işlemini durdurmaz. Bunlar hakkında yürütmenin durdurulması istenebilir.  YANİ ihtirazi kayıt, tahakkuka engel değildir. ***** Beyanname ihtirazi kayıtla verilse bile vergi tarh anında tahakkuk etmektedir. 58

59  İDARE tarafından yapılan tarhiyatlarda idarenin yaptığı işlemler yükümlüye haber verilmekte ve yükümlüye belli hukuki yolları kullanma imkanı tanınmaktadır. Böylece tahakkuk, burada ayrı bir aşama olarak ortaya çıkmaktadır.  Tarh edilen vergi borcu kendisine tebliğ edilen yükümlü ya bu borcu kabul edip öder, ya da hakkında tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğu kanısında ise belli hukuki yollara başvurur 59

60  Madde 22 - Verginin tahakkuku, tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken bir safhaya gelmesidir.  KESİNLEŞME: tüm olağan kanun yollarına başvuru imkanlarının tüketilmesi anlamına gelir. Başvurulacak yargı merci kalmadığında artık vergi kesinleşmiş olur 60

61  1) 30 günlük süreyi dava açmadan geçirerek vergi borcunu kabul etmiş olan yükümlü bakımından vergi tahakkuk eder. Aynı zamanda artık hukuken süresinde kullanılabilecek herhangi bir yargısal başvuru imkanı kalmamış olduğundan tahakkuk eden vergi kesinleşmiş de olur.  2) Yükümlü süresi içinde vergi davası açarsa tahakkuk (ödenecek duruma gelme) mahkeme kararına kadar ertelenir. (VUK 112/3; İYUK 27/3). 61

62  2) a) Vergi mahkemesi yükümlünün iddiasını KABUL EDERSE (dava kazanılırsa), vergi artık tahakkuk etmez.  2) b) Vergi mahkemesi davayı RED EDERSE (dava kaybedilirse), vergi borcu tahakkuk eder.  (çünkü vergi işleminin doğruluğu yönündeki belirtiler iyice kuvvetlenmiş olur)  Davası RED edilip borcu tahakkuk eden yükümlü vergisini öder. Hâlâ tarh işlemi ve mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu kanısındaysa ÜST yargı mercilerine (kanun yollarına) başvurur. 62

63  3) KANUN yollarına başvurma yürütmeyi durdurmaz. Ancak üst yargı mercileri bu yönde bir karar alabilir. (İYUK 52).  Vergi tahakkuk etmiştir FAKAT kanun yolları tüketilmediğinden HENÜZ kesinleşmemiştir.  3) a) Başvuru REDDEDİLDİĞİ takdirde yükümlü aleyhine olan alt derece mahkemesi kararı KESİNLEŞİR.  3) b) Üst yargı merci vergi mahkemesinin kararını bozarsa, yani yükümlüyü haklı görürse> daha önceden tahakkuk ettiği için ödenmiş olan verginin iadesi yoluna gidilir (İYUK 28). İYUK 52/4: Kararın bozulması yürütmeyi kendiliğinden durdurmaktadır. 63

64  ***Hakkında UZLAŞMAYA varılan vergi miktarı için artık herhangi bir hukuki başvuru imkanı kalmamış bulunduğundan bu vergi hem tahakkuk etmiş olur; hem de kesinleşmiş olur. 64

65  a)Beyana dayalı tarhiyatta tahakkuk aşaması tarh işlemine adeta yapışıktır.  b)TAHAKKUKU TAHSİLE BAĞLI VERGİLERDE tahsil işlemi tahakkuku da kapsar. ( VUK m. 24 ). Örnek Damga vergisi. Eğlence vergisi. Bu vergi türlerinde tahsil işlemi tahakkuk da kapsar. Yani verginin önce tarh ve tahakkuk aşamalarından geçmesi düşünülemez. 65

66 VUK Md. 22 -Tahakkuk Tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken safhaya gelmesidir Kesinleşme Tahakkuk eden bir vergi için idare veya Yargıda itiraz imkanının kalmamasıdır 66

67 Tahsil  VUK Md. 23 – Verginin tahsili, kanuna uygun surette ödenmesidir. 67

68  Bir idari işlemdir. Tarh ve tahsil işlemleri> temel işlem-sonuç işlem (bağlı işlem; zincirleme işlem).  Tahsil aşamasını>6183 sayılı AATUHK’tur. Bu kanun yalnız vergilerin değil TÜM KAMU ALACAKLARININ tahsil aşamasını düzenleyen ilke ve hükümleri düzenlemektedir. 68

69  Bireysel-subjektif  Yükümlendirici  İnşai (yapıcı) bir idari işlemdir.  **Tarh işlemine yetkili vergi dairesi, tahsil işlemine de yetkilidir.  1)Yükümlü iradi olarak borcunu vadesinde öder.  2)Yükümlü iradi olmakla birlikte borcunu vadesinden sonra ödeyebilir. Bu durumda asıl borca ayrıca gecikme zammı eklenir. (m. 51).  3)Yükümlüce kendiliğinden ödenmeyen borcun tahsili için vergi dairesi harekete geçer. Bu durumda ise verginin cebren tahsili söz konusudur. 69

70 VERGİ ALACAĞINI ORTADAN KALDIRAN NEDENLER 70 1-Ödeme2-Takas3-Uzlaşma 4- Pişmanlık ve ıslah 5- Zamanaşı mı 6- Tahakkuktan vazgeçme 7 - Cezalardan indirim 8- Af 9- Terkin 10- Hata Düzeltme 11- Ölüm