DOLANDIRICILIK SUÇLARI VE UYGULAMALARI Murat ESEN Yargıtay Üyesi.

... konulu sunumlar: "DOLANDIRICILIK SUÇLARI VE UYGULAMALARI Murat ESEN Yargıtay Üyesi."— Sunum transkripti:

1 DOLANDIRICILIK SUÇLARI VE UYGULAMALARI Murat ESEN Yargıtay Üyesi

2 DOLANDIRICILIK Giriş, Dolandırıcılık suçlarına bakan Yargıtay Ceza Daireleri, Çanınan kimlik bilgilerinin kötüye kullanılarak dolandırıcılık yapılması ihtimali nedeniyle alınabilecek önlemler.

3 Dolandırıcılık suçunun basit hali 5237 sayılı sayılı TCK
Dolandırıcılık suçunun basit hali sayılı sayılı TCK. 157 maddesinde, nitelikli hali ise 158 maddesinde düzenlenmiştir. Eski 765 sayılı TCK. da dolandırıcılık suçunun basit hali 503. nitelikli hali ise maddesinde düzenlenmişti.

4 DOLANDIRICILIK Eski TCK maddesinde düzenlenen ticarete hile karıştırmak suçu 5237 sayılı yeni TCK. da düzenlenmemiştir. Bu suçların 5237 sayılı TCK. 158/1. maddesi kapsamına girip girmediği göz ardı edilmemelidir.

5 DOLANDIRICILIK TCK 157. maddesindeki düzenleme;
“Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir.”

6 DOLANDIRICILIK MADDİ UNSURLARI DOLANDIRICILIK SUÇUNUN UNSURLARI
MANEVİ UNSURU

7 MADDİ UNSURLARI 1- Fail 2- Mağdur – suçtan zarar gören
3- Dolandırıcılık suçunun konusu 4- Hareket( Hile aldatma oyun) 5- Yarar sağlama 6- Uygun nedensellik bağı

8 FAİL Gerçek kişi olan herkes dolandırıcılık suçunun faili olabilir. Tüzel kişiler fail olamaz. Tüzel kişiler kullanılarak dolandırıcılık suçu işlenmiş ise, tüzel kişilere cezai yaptırım uygulanmaz.

9 FAİL Ancak tüzel kişi hakkında TCK maddesi gereğince güvenlik tedbirlerine başvurulabilir. Tüzel kişiler kullanılarak dolandırıcılık suçu işlenmiş ise, tüzel kişilerin organlarını temsil eden veya suça katılan çalışanları gerçek kişilere cezai yaptırım uygulanır.

10 FAİL Failin haksız menfaati kendisine temin etmesi gerekmez, başkası yararına temin etmesi halinde de dolandırıcılık suçu oluşur.

11 FAİL Failin kamu görevlisi olması halinde, suç görevin sağladığı güveni kötüye kullanmak suretiyle işlenmişse, TCK 252/2 maddesindeki irtikap suçunun oluşup oluşmayacağı tartışılmalıdır. Kamu görevlisinin yetkisi olmadığı bir işi yapabileceği veya yaptırabileceği kanaati oluşturarak yarar sağlaması halinde, TCK 255. maddesindeki yetkili olmadığı bir iş için yarar sağlama suçu oluşabilir.

12 MAĞDUR Mağdur bir suç nedeniyle zarar görmüş, haksızlığa uğramış olan kişidir. Dolandırıcılık suçu hayatta olanlara karşı işlenir Tüm suçların doğal mağduru devlet ise de, dolandırıcılık suçlarında doğrudan bireylere zarar verildiğinden, dolandırıcılık suçunun mağdurları öncelikle kişilerdir.

13 MAĞDUR Dolandırıcılık suçunda hileli hareketler ancak gerçek kişilere karşı yapılıp, hileli hareketlerle gerçek kişi olan bir insan aldatıldığından, Tüzel kişiler bu suçun mağduru değil zarar görenidir.

14 MAĞDUR - ZARAR GÖREN Aldatılan kişi tüzel kişilerin elemanı veya yöneticisi olabilir. Bu durumda aldatılan kişi dolandırıcılık suçunun mağduru, tüzel kişi ise zarar görenidir. İşten çıkarılan bir şirket çalışanı şirket alacaklarını tahsile devam ederse, mağdur borcu ödeyen kişidir. Şirket ise zarar görendir.

15 MAĞDUR Hile yapılan kişi ile zarar gören kişi farklı olabilir.
Bu durumda yapılan hile ile meydana gelen zarar arasında illiyet bağı olması gerekir . Aldatılan kişinin haksız yarar sağlanan mal varlığı üzerinde tasarrufta bulunma yetkisi olmalıdır. Böyle bir yetkinin olmaması halinde hırsızlık veya diğer suçlar tartışılacaktır..

16 MAĞDUR Mağdur kendisine yapılan hileli hareketleri denetleyebilecek, yapılan hileli hareketlere karşı kendisini koruyabilecek durumda olmalıdır. Özgür iradesi ile düşünüp karar verebilecek durumda olmalıdır.

17 DOLANDIRICILIK SUÇUNUN KONUSU
Dolandırıcılık suçunun işlenmesiyle, mağdur veya zarar görenin mal varlığında azalma, sanık veya üçüncü bir kişinin mal varlığında artma olmaktadır. Dolandırıcılık suçunun maddi konusu, kişiye sıkı sıkıya bağlı olmayan, aktarılması ve devri mümkün olan haklar, parayla ölçülebilen mallar, alacak ve borçlardır.

18 DOLANDIRICILIK SUÇUNUN KONUSU
Dolandırıcılık suçunun konusu taşınır veya taşınmaz mal olabilir. Para, mal, hukukça hükme haiz bir senet, çek, her türlü maddi menfaat dolandırıcılık suçunun konusu olabilir. Manevi menfaat dolandırıcılılık suçunun konusu olamaz.

19 HİLE Çok hareketli suç görüntüsünde olan dolandırıcılık suçunun, oluşması için birden fazla fiilin gerçekleşmesi gerekir. Bu hareketlerin birincisi hiledir. Hile, desise eski ve yeni kanunlardaki kavramlar. Hile nitelikli bir yalandır. Fail tarafından yapılan hileli davranış belli oranda ağır, yoğun ve ustaca olmalı, sergileniş açısından mağdurun inceleme olanağını ortadan kaldıracak nitelikte bir takım hareketler olmalıdır.

20 HİLE Kullanılan hileli davranışlara inanan mağdur tarafından sanık veya bir başkasına haksız çıkar sağlanmalıdır Hilenin aldatıcı nitelikte olup olmadığı olayın özelliği, mağdurun durumu, fiille olan ilişkisi, kullanılan hilenin şekli, varsa kullanılan, gizlenen veya değiştirilen ve belgenin nitelikleri her olayda ayrı ayrı değerlendirilmelidir.

21 HİLE Hile icra i bir davranışla gerçekleştirileceği gibi, karşı tarafın içine düştüğü hatadan veya yanlış bilgi sahibi olmasından yararlanarak, yani ihmali davranışla da gerçekleşebilir. Bu durumda kişinin karşı tarafı hataya düştüğü konusunda bilgilendirme, yükümlülüğünün veya görevinin olması gerekir.

22 HİLE Hataya düşürülen kişi ile hukuki ilişki bulunulan durumlarda böyle bir yükümlülük vardır. Ayrıca muhatabın hatası karşısında kişinin ihmali davranışlarının, örneğin susmasının bir beyan açıklama değerini taşıması gerekir. Satılanın hacizli olduğunu gizleyerek satış yapmak.

23 MENFAAT- YARAR SAĞLAMA
Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için, yapılan hilenin etkisi ile, hileye maruz kalan kişinin veya başka bir kişinin zararına olarak, fail veya bir başkası menfaat elde etmelidir. .

24 MENFAAT- YARAR SAĞLAMA
Önceden doğmuş bir borç veya zarar için sonradan hileli davranışlarda bulunulması, sonradan sahte çek veya senet verilmesi halinde, borç veya zarar aldatıcı hile veya hareketler sonucu meydana gelmediğinden, dolandırıcılık suçu oluşmaz. Unsurları varsa sahtecilik suçu oluşur.

25 MENFAAT- YARAR SAĞLAMA
Önceden yapılan hukuki ilişki sırasında verilen çek veya senetlerin sonradan yenilenmesi nedeniyle önceki borç sona ermekte, yeni bir borç ilişkisi doğmaktadır. Bu nedenle borcun yenilemesi sırasında verilen senet veya çeklerin sahte olması durumunda dolandırıcılık olur. CGK. 03/03/1998 tarihli 6/8-69 sayılı ilamı. HGK. 30/03/2005 T. 2005/ E. 2005/204 K sayılı ilamı.

26 NEDENSELLİK BAĞI Hileli davranışlarla mağdurun aldatılması ile zararın doğması arasında illiyet bağı bulunması, failinde illiyet bağının bilincinde olması gerekir. Fail hileli hareketlerde bulunmalı, bunun sonucu mağdur aldatılmalı, mağdur bozulan iradesi sonucu faile veya üçüncü bir kişiye menfaat sağlamalıdır.

27 NEDENSELLİK BAĞI Mağdur sanık tarafından yapılan hileli hareketler sonucu değil de, başka bir nedenle yanılgıya düşmüş ise, Aldanma veya yanılmada nedensellik bağı bulunmadığından dolandırıcılık suçu oluşmaz.

28 SUÇUN MANEVİ UNSURU Dolandırıcılık suçları kasten işlenebilen suçtur.
Taksirle işlenemez. TCK 157. madde gerekçesinde dolandırıcılık suçlarının kasten işlenebileceği gibi olası kastla da işlenebileceği yazılmıştır. TCK21/2. Maddesi “Kişinin, suçun kanunî tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen, fiili işlemesi hâlinde olası kast vardır.” Bu konudaki görüşler.

29 SUÇUN MANEVİ UNSURU Kastta failin hileli davranışla mağdurun veya bir başkasının mal varlığında eksilme olacağını, kendisinin veya üçüncü bir kişinin mal varlığında artma olacağını bilmesi gerekir. Failin yaptığı davranışların hile teşkil ettiğini bir başkasını aldatıcı nitelikte olduğunu bilmesi gerekir.

30 SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ
1- Teşebbüs 2- Suça Katılma 3- Kovuşturma usulü ve TCK 167. madde 5- Zincirleme suç 6- Dava zaman aşımı 7- Tekerrür

31 SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ TEŞEBBÜS TCK 35
Failin, işlemeyi amaçladığı bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan engeller veya nedenlerle tamamlayamaması hali suça kalkışma veya teşebbüstür. Bu durumda fail teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur.

32 SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ TEŞEBBÜS
Suça teşebbüs hâlinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre cezalandırılır. Temel cezanın belirlenmesinde, TCK 61/1-e maddesinde de meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığı ölçü olarak kabul edildiği için, 35/2. madde temel ceza belirlendikten sonra indirim sırasında verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilerek uygulanır.

33 SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ TEŞEBBÜS
5237 sayılı TCK 35. maddesinde eksik ve tam teşebbüs ayrımı yok. Haksız menfaatin temin ile bir malın hile davranışlar sonucu teslimine kadar dolandırıcılık suçuna teşebbüs mümkündür. İndirim oranı zararın veya tehlikenin az veya çok olmasına, failin sonuca yaklaşma derecesine göre belirlenecektir.

34 SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ TEŞEBBÜS
Hazırlık hareketi, İcra hareketlerine başlama teşebbüs, Suçun tamamlanması, Dolandırıcılıkta hazırlık hareketlerinin sona ermesi ile icra hareketlerinin başlamasının ayrımını yapmak zor olduğundan her olayı ayrı değerlendirmek gerekir. Örnek; Trafik kazası hasarı başvurusu,

35 ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ SUÇA KATILMA TCK 37
Katıma ( İştirak): Bir suçun birden çok fail tarafından işlenmesidir. İştirak kurallarının uygulanabilmesi için Birden fazla fail olması gerekir. Failler arasında iştirak iradesi bulunmalı gerekir. Suçun icra hareketlerine başlanmış olması gerekir.

36 ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ SUÇA KATILMA TCK 37
TCK 37/1. maddesi; suçu birlikte işleme; suçun kanuni tanımında yer alan suçu, doğrudan doğruya birlikte işleyenler kişilerden her biri asli fail olarak sorumlu tutulmuştur. Dolandırıcılık suçunun işlenmesi birden çok fail tarafından gerçekleştirilmesi mümkündür. Örnek: Mağdurun ikna için başka bir fail ile görüştürülmesi, faillerden bir kısmının mağduru ikna için alıcı rolüne girerek değersiz bir saatin çok kıymetli olduğunu söyleyerek alması, üçkağıt oyunu, define bulma iddiası gibi.

37 ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ SUÇA KATILMA TCK 37
TCK 37/2. maddesi; Suçun işlenmesinde bir başkasını araç olarak kullanan kişi de asli fail olarak sorumlu tutulmuştur. Kusur yeteneği olmayanlar suçta araç olarak kullanılması halinde failin cezası, üçte birden yarısına kadar artırılmıştır.

38 ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ SUÇA AZMETTİRME TCK 38
Başkasını suç işlemeye azmettiren kişi, işlenen suçun cezası ile cezalandırılacağı TCK 38/1. maddesinde belirtilmiştir. Azmettirme; suç işleme düşüncesi bulunmayan bir kişiyi suç işlemeye ikna etmektir. Azmettiren bilerek ve isteyerek hareket etmeli, suç işleme düşüncesi bulunmayan bir kişiyi suç işlemeye ikna etmelidir. Azmettirmede ağırlaştırıcı haller, TCK 38. madenin ikinci, hafifletici haller ise madenin 3. fıkrasında belirtilmiştir.

39 ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ SUÇA AZMETTİRME TCK 38
Azmettirme için üç koşulun gerçekleşmesi gerekir. a- Suçu işleyen kişide önceden suç işleme düşüncesi olmaması gerekir. Aksi halde 39/2. maddesi olur. b- Azmettirilen şahıs kasten işlenen suçun icra hareketlerine başlamış olmalıdır. c- Azmettiren işlenen suçun cezası ile cezalandırılır. Kişiselleştirmeler nedeniyle sonuç ceza farklı olabilir.

40 ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ YARDIM ETME TCK 39
TCK 39. maddesinin hangi hallerde uygulanacağı 2. fıkrada belirtilmiştir. a) Suç işlemeye teşvik etmek veya suç işleme kararını kuvvetlendirmek veya fiilin işlenmesinden sonra yardımda bulunacağını vaat etmek. b) Suçun nasıl işleneceği hususunda yol göstermek veya fiilin işlenmesinde kullanılan araçları sağlamak. c) Suçun işlenmesinden önce veya işlenmesi sırasında yardımda bulunarak icrasını kolaylaştırmak.

41 ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ YARDIM ETME TCK 39
TCK 39/2. maddesinin (a) ve (b) bendindeki yardımlar manevi yardım, (c) bendindeki yardımlar ise maddi yardımdır. Fail suçu oluşturan icra hareketlerini yapmayıp bu hareketleri yapana destek olmaktadır. Eski ceza kanununda fer’i iştirak ismi değiştirilerek kabul edilmiştir.

42 ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ SUÇA YARDIM ETME TCK 39
Suça katılan her fail kendi kusurlu fiiline göre cezalandırılacaktır. Cezayı hafifleten veya ortadan kaldıran kişisel sebepler, sadece o suç ortağı için geçerli olup diğer şerikler için uygulanmayacaktır. TCK 39/2. maddesindeki yardım etme hükümleri, kanunda dolandırıcılık için belirtilen temel ceza belirlendikten sonra, varsa teşebbüs hükümlerinden sonra, yaş küçüklüğü hükümlerinden önce uygulanacaktır.

43 ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ SUÇA YARDIM ETME TCK 39
Dolandırıcılık suçunda kullanılacak rapor veya kimlik kartını hazırlayıp bilerek vermede, hileli davranışların nasıl yapılacağını anlatmada, suça konu hesabına hesabına yatırılan parayı çekip vermede yardım etme vardır.

44 KOVUŞTURMA USULÜ SUÇUN YAPTIRIMI PARA CEZASININ HESABI
Dolandırıcılık suçları Cumhuriyet savcısı tarafından kamu adına soruşturulur. Dolandırıcılık suçlarının TCK 167/1. maddesindeki akrabalar aleyhine işlenmesi halinde ceza verilmez. Dolandırıcılık suçlarının TCK 167/2. maddesindeki akrabalar aleyhine işlenmesi halinde takibi şikayete bağlıdır.

45 TCK 157. maddesinde; Dolandırıcılık suçuna bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verileceği belirtilmiştir. TCK maddesinin son fıkrasında; Dolandırıcılık suçuna iki yıldan yedi yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verileceği, .

46 KOVUŞTURMA USULÜ SUÇUN YAPTIRIMI PARA CEZASININ HESABI
T CK Son fıkrasında; (e), (f), (j) ve (k) bentlerinde sayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı üç yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamayacağı belirtilmiştir.

47 KOVUŞTURMA USULÜ SUÇUN YAPTIRIMI TEMEL CEZANIN BELİRLENMESİ MADE 61/1
Buna göre Hakim somut olayda; a) Suçun işleniş biçimini, b) Suçun işlenmesinde kullanılan araçları, c) Suçun işlendiği zaman ve yeri, d) Suçun konusunun önem ve değerini, e) Meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığını, f) Failin kast veya taksire dayalı kusurunun ağırlığını, g) Failin güttüğü amaç ve saiki, Göz önünde bulundurarak, işlenen suçun kanuni tanımında öngörülen cezanın alt ve üst sınırı arasında temel cezayı belirler.

48 KOVUŞTURMA USULÜ SUÇUN YAPTIRIMI PARA CEZASININ BELİRLENMESİ MADE 61/8
Adlî para cezasının hesaplanması; TCK 52 maddesinde; en az yirmi ve en fazla yüz Türk Lirası olan bir gün karşılığı olarak belirlenen adlî para cezası; TCK 61/8. maddesi hükmüne göre cezanın belirlenmesi ve bireyselleştirilmesine yönelik artırma ve indirimlerin, gün üzerinden yapılacağı, adlî para cezasının, belirlenen sonuç gün ile kişinin bir gün karşılığı ödeyebileceği miktarın çarpılması suretiyle bulunacağı belirtilmiştir.

49 KOVUŞTURMA USULÜ SUÇUN YAPTIRIMI PARA CEZASININ HESABI
TCK 157. maddesindeki ve TCK 158/1. maddenin (e - f - j - k) bentleri dışındaki para cezalarının alt sınırı belirtilmediği için, para cezalarının alt sınırları TCK maddesindeki asgari had olan beş günden az olamayacaktır. Mağdur veya suçtan zarar görenlerin taraf olarak iddianamede eksik gösterilmesi. Aynı gerekçe ile hapis cezasının alt sınırdan verilip, para cezasının alt sınır aşılarak verilmesi.

50 TCK 167 UYGULAMASI Dolandırıcılık suçunda şahsi cezasızlık sebepleri;
Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin, üst soy veya alt soyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlâtlığın, aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin, Zararına olarak işlenmesi hâlinde, İlgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.

51 TCK 167 UYGULAMASI TCK 167 maddesinde belirtilen eşlerden birinin, ölmesi veya boşanma halinde, Ceza kanunu açısından, kayın baba veya kayın valide gelin ve damat haklarında kayın hısımlığı sona erer. Medeni kanun 18/2. maddesi, “Kayın hısımlığı, kendisini meydana getiren evliliğin sona ermesiyle ortadan kalkmaz” CGK. 28/05/2013 gün 2012/ E. 2013/265 K. sayılı ilamı.

52 TCK 167 UYGULAMASI 765 sayılı eski TCK 524/2. maddesindeki, “analık, babalık” düzenlemesi 5237 sayılı TCK maddesinde bulunmuyor. Bu nedenle üvey anne, üvey baba ve üvey evlatlar TCK maddedeki şahsi cezasızlık sebeplerinden yararlanamıyor. 23. Ceza 2016/3674 E K. sayılı ilamı.

53 TCK 167 UYGULAMASI Şahsi indirim sebepleri; Dolandırıcılık suçunun, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının, Zararına olarak işlenmesi hâlinde; İlgili akraba hakkında şikâyet üzerine verilecek ceza yarısı oranında indirilir.

54 BİLEŞİK SUÇ TCK 42 TCK 42. maddesinde; Biri diğerinin unsurunu veya ağırlaştırıcı nedenini oluşturması dolayısıyla tek fiil sayılan suça bileşik suç denir. Bu tür suçlarda içtima hükümleri uygulanmaz, düzenlemesi yapılmıştır. 5237 sayılı TCK da kaç tane fiil varsa o kadar suç ve o kadar ceza vardır kuralının istisnası 42. maddedeki Bileşik suç, 43. maddedeki zincirleme suç, 44. maddedeki fikri içtimadır.

55 BİLEŞİK SUÇ TCK 42 TCK 42. Maddesin de, biri diğerinin unsurunu veya ağırlaştırıcı nedenini oluşturan suçlarda, suçu oluşturan araç suçtan dolayı ayrıca ceza verilmeyeceği, dolayısıyla cezalara içtima hükümlerinin uygulanmayacağı açıkça belirtilerek bu konuda meydana gelen bir kısım yanlış uygulamaların bundan böyle giderilmesi amacı güdülmektedir.

56 BİLEŞİK SUÇ TCK 42 TCK 42. maddesinin istisnası.
TCK 212. maddesindeki düzenleme, Sahte resmi veya özel belgenin bir başka suçun işlenmesi sırasında kullanılması halinde, Hem sahtecilikten hem de diğer ilgili suçtan ayrı ayrı ceza verilir. Kimliği konusunda yalan beyanda bulunarak tedavi olmada iki ayrı suç olur.

57 ZİNCİRLEME SUÇ TCK. 43 Dolandırıcılık suçları zincirleme biçimde işlenebilir. (43/1) Evlenme vadiyle mağdurdan, değişik zamanlarda menfaat temin edilmesi gibi. Dolandırıcılık suçları tek bir fiille birden çok kişiye karşı işlenebilir. (43/2) Burada dikkat edilmesi gereken husus tek bir fiilin olmasıdır.

58 ZİNCİRLEME SUÇ TCK. 43 Temin edilecek haksız menfaatin miktarı başlangıçta belirlenip, sonradan haksız menfaat değişik tarihlerde birden çok defada alınmışsa, hilenin yapıldığı sırada alınacak haksız menfaat miktarının tamamı belli olduğundan zincirleme suç oluşmaz. Tek suç olur.

59 FİKRİ İÇTİMA TCK 44 İşlediği bir fiil ile birden fazla farklı suçun oluşmasına sebebiyet veren kişi, bunlardan en ağır cezayı gerektiren suçtan dolayı cezalandırılır.

60 ZAMANAŞIMI Asli zaman aşımı süreleri;
TCK 158. maddesindeki nitelikli dolandırıcılık suçunda hapis cezasının üst sınırı 7 yıl olduğu için, suçun asli zaman aşımı süresi TCK 66/1-d maddesine göre 12 yıldır. TCK maddesindeki dolandırıcılık suçunda öngörülen hapis cezasının üst sınırı 5 yıl olduğu için, suçun asli zaman aşımı süresi, TCK 66/1-e maddesine göre 8 yıldır.

61 ZAMANAŞIMI Bu süreler, dolandırıcılık suçuna konu olan
haksız çıkarın sağlandığı tarihten, Teşebbüste son hareketin yapıldığı günden, Teselsülde teselsülün sona erdiği günden, İtibaren başlar. Suç tarihinde yaşı küçük olanlar için yapılan düzenleme dikkate alınmalıdır. Kesilme halinde zaman aşımı süresi en fazla yarısına kadar uzar.

62 TEKERRÜR TCK 58 Tekerrür hükümlerinin uygulanması için, işlenip cezası kesinleşmiş bir suç olacak, işlenip kesinleşen bu suçun infazından sonra, Beş yıldan fazla hapis cezasına mahkumiyet halinde beş yıllık süre içinde, beş yıl veya daha az hapis cezasına mahkumiyet halinde üç yıllık süre içinde, yeni bir suç işlenmiş olacak, İnfaz tamamlanmamış ise süre başlamaz, kaçmak sanığın lehine olmaz

63 TEKERRÜR TCK 58 Taksirli ve kasıtlı suçlar arasında tekerrür uygulanmaz. Taksirli ve kasıtlı suçların kendi içlerinde tekerrür uygulanır. TCK 50 Maddesindeki seçenek yaptırımlar uygulanmış ise, asıl mahkumiyet çevrilen tedbir olduğundan tekerrür uygulanmaz. 18 yaşından önce işlenen suçlar tekerrüre esas olmaz.

64 TEKERRÜR TCK 58 Askeri suçlarla diğer suçlar arasında tekerrür olmaz.
Yabancı ülkede mahkemelerinde verilen mahkumiyetlerde, sadece kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu imal ve ticareti, para ve kıymetli damgada sahtecilik suçları tekerrüre esas olur.

65 DOLANDIRICILIK VE DİĞER SUÇLARIN FARKLARI
DOLANDIRICILIK HIRSIZLIK KARŞILAŞTIRILMASI DOLANDIRICILIK YAĞMA KARŞILAŞTIRILMASI DOLANDIRICILIK BİLİŞİM SUÇU KARŞILAŞTIRILMASI DOLANDIRICILIK GÜV. KÖT. KULANMA KARŞILAŞTIRILMASI

66 DOLANDIRICILIK HIRSIZLIK KARŞILAŞTIRILMASI
Hırsızlık suçunun konusu taşınır mallardır. Dolandırıcılıkta taşınır olmayan taşınmaz mallarda suça konu olabilir.

67 DOLANDIRICILIK HIRSIZLIK KARŞILAŞTIRILMASI
Hırsızlıkta suça konu malı sanık mağdurun bilgisi dışında almaktadır. Dolandırıcılıkta ise mağdur suça konu malı sanığa kendisi vermektedir. Ancak suça konu malın teslimi sanığın hileli hareketleri ile mağduru aldatması mağdurun iradesini fesada uğratması sonucu olmaktadır.

68 DOLANDIRICILIK HIRSIZLIK KARŞILAŞTIRILMASI
Dolandırıcılıkta haksız menfaatin temin edilmesi ile suç tamamlanmış olur. Hırsızlıkta sanığın malı aldıktan sora, kendi hakimiyet alanına sokmasıyla suç tamamlanır.

69 DOLANDIRICILIK HIRSIZLIK KARŞILAŞTIRILMASI
Dolandırıcılıkta kendisine hile yapılan mağdurun yapılan hileyi algılayabilecek, zayıfta olsa algılama yeteneğinin olması gerekir. Algılama yeteneği hiç olmayan bir kişinin aldatılmasından söz edilemeyeceği için, eylem dolandırıcılık değil hırsızlık suçu olacaktır.

70 DOLANDIRICILIK HIRSIZLIK KARŞILAŞTIRILMASI
ÖRNEK: Muska yazmak veya büyü bozmak hilesi ile sanığa verilen altınların el çabukluğu ile alınmasında, Ceza Genel Kurlunun görüş ve içtihadı; başlangıçta altınlar hile ile teslim edildiği başlangıçta hilenin altınları almak için yapılmış olması nedeniyle TCK 1581-a kapsamına giren dolandırıcılık suçu olur yönündedir. Hırsızlık olur diyen farklı görüş SB

71 DOLANDIRICILIK YAĞMA KARŞILAŞTIRILMASI
Yağma suçunda mağdur suça konu malı cebir şiddet tehdit sonucu sanığa teslime zorlanmaktadır. Dolandırıcılık suçunda ise ise mağdur suça konu malı sanığa kendisi vermektedir. Ancak malın teslimi sanığın hileli hareketleri ile mağduru aldatması iradesini fesada uğratması sonucu olmaktadır.

72 DOLANDIRICILIK YAĞMA KARŞILAŞTIRILMASI
Yağmada ve dolandırıcılıkta her iki suçta da hem taşınır mallar, hemde taşınır olmayan taşınmaz mallar suça konu olabilir.

73 DOLANDIRICILIK YAĞMA KARŞILAŞTIRILMASI
Kişinin uyku ilacı verilerek uyutulması, uyuşturucu madde verilerek veya sarhoş edilerek, kendisini tamamen bilemeyecek savunamayacak hale getirilip malının alınması hallerinde, TCK 148/3 maddesindeki yağma suçunu düşünmek gerekir.

74 DOLANDIRICILIK YAĞMA KARŞILAŞTIRILMASI
Kişinin uyuşturucu madde verilerek veya sarhoş edilip, algılama yeteneği zayıflatılarak malının alınması hallerinde, TCK 158/1-c maddesindeki dolandırıcılık suçunu düşünmek gerekir.

75 DOLANDIRICILIK YAĞMA KARŞILAŞTIRILMASI
Kişinin uyku ilacı verilerek uyutulması, uyuşturucu madde verilerek veya sarhoş edilerek, kendisini tamamen bilemeyecek savunamayacak hale getirilip malının alınması hallerinde, TCK 148/3 maddesindeki yağma suçunu düşünmek gerekir.

76 DOLANDIRICILIK BİLİŞİM SUÇU KARŞILAŞTIRILMASI
Dolandırıcılık suçunun unsuru olan hile veya aldatıcı hareketin, gerçek bir kişiye yönelik olması gerekir. Hileli hareket bir insana değil de bir makineye veya otomata yönelikse, dolandırıcılık suçu olmaz bilişim suçu olur.

77 DOLANDIRICILIK BİLİŞİM SUÇU KARŞILAŞTIRILMASI
Bilişim sistemleri veya araçları kullanılıp bir insana hile yapılmışsa, bilişim suçu değil, TCK 158/1-f maddesindeki dolandırıcılık suçu düşünülmelidir. Sahte kimlik veya belgeler kullanılarak bankadan kredi çekilirse dolandırıcılık suçu, bu şekilde kredi kartı alınırsa bilişim suçu olur.

78 DOLANDIRICILIK GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA KARŞILAŞTIRILMASI
Güveni kötüye kullanma suçunda suça konu mal veya ekonomik değer taşıyan eşya mağdur tarafından aldatılmamış özgür bir iradeyle geri almak iade edilmek üzere teslim edilmektedir Dolandırıcılıkta suça konu mal veya ekonomik değer taşıyan eşya, mağdur tarafından yapılan hile ile aldatılma sonucu, fesada uğratılmış bir iradeyle faile veya üçüncü bir kişiye teslim edilmektedir.

79 DOLANDIRICILIK GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA KARŞILAŞTIRILMASI
Güveni kötüye kullanma suçunda, verilen mal veya ekonomik değer taşıyan eşyanın iade veya geri verme süresi dolup iade edilmezse güveni kötüye kullanma suçu oluşur. Dolandırıcılık suçunda ise, verilen mal, eşya veya ekonomik değerin sanık veya üçüncü bir kişinin mülkiyetine geçmesiyle suç tamamlanmış olur.

80 Dolandırıcılık Suçunda Yetki
Dolandırıcılık suçunda; CMK 12. maddesindeki genel yetki kuralları uygulanır. Davaya bakmak yetkisi, suçun işlendiği yer mahkemesine aittir. Teşebbüste son icra hareketinin yapıldığı, kesintisiz suçlarda kesintinin gerçekleştiği ve zincirleme suçlarda son suçun işlendiği yer mahkemesi yetkilidir.

81 Dolandırıcılık Suçunda Yetki
Bir banka şubesinden başka bir banka şubesine para göndertilmesi şeklinde irtikap edilen dolandırıcılık suçlarında, yetkili mahkeme  paranın gönderildiği yer mahkemesidir. ATM den çekilmek üzere, yatırılan para her yerde herhangi bir ATM den çekilebileceği için paranın yatırıldığı yer mahkemesi yetkilidir. 23. CD. 2015/17818 E. 2015/624 K. sayıl ilamı

82 Dolandırıcılık Suçunda Görev
TCK 157. maddesindeki dolandırıcılık suçlarına bakmakla asliye ceza mahkemeleri görevlidir. TCK 158. maddesindeki dolandırıcılık suçlarına bakmakla 5235 salılı kanunun maddesi gereğince ağır ceza mahkemeleri görevlidir.

83 Dolandırıcılık Suçunda Görev
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin görevsizlik uyuşmazlığının giderilmesi kararları. İBK /26-16 sayılı ilam. CGK. 2010/1-158E. 2011/296 K. sayılı ilamı.

84 DOLANDIRICILIK SUÇU HUKUKİ İHTİLAF AYRIMI
Hukuki ihtilafın tanımı: İçerisinde suç barındırmayan, ceza soruşturmasına konu olmayan hukuki anlaşmazlık veya çekişmelerdir.

85 DOLANDIRICILIK SUÇU HUKUKİ İHTİLAF AYRIMI
Hukuki ihtilafa konu olan işlemler tamamen serbest iradeyle gerçekleşir. Hukuki ihtilafa konu olan olayda taraflardan birinin irade özgürlüğünü etkileyerek, mal varlığı veya diğer ekonomik değerlerini elinden almak amacıyla yapılan hileli veya aldatıcı hareketler bulunmaz.

86 DOLANDIRICILIK SUÇU HUKUKİ İHTİLAF AYRIMI
Dolandırıcılık suçunda ise, suça konu mal veya diğer ekonomik değerler, sanığın hileli hareketleri ile mağduru aldatması ve mağdurun irade özgürlüğünü fesada uğratması sonucu sanığa veya üçüncü bir kişiye verilmektedir. Hukuki ihtilafın tespiti halinde soruşturma veya kovuşturma.

87 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK TCK 158
Nitelikli dolandırıcılık suçunun düzenlenme sebepleri. Bir fiille 158/1. maddesindeki birden çok fıkranın ihlali halinde temel cezanın artırılarak belirlenmesi,

88 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-a
Dolandırıcılık suçunun; Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle, işlenmesi. Mağdurun dini inanç ve duygularının istismar edilmesi suretiyle dolandırıcılık suçunun işlenip çıkar sağlanması gerekir. İstismar edilen din ve mezhebin hangisi olduğu sonucu etkili değildir.

89 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-a
Yapılan hilenin dini inanç ve duyguları istismar olup olmadığını olay bazında değerlendirilmesi gerekir. Gerçekte yapılmayacak olan bir caminin yapılması için para alınması halinde bu suç oluşur.

90 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-a
Muska yazmak, büyü bozmak bahanesi ile okunmak için alınan altınların, el çabukluğu ile alınmasında, hilenin altınları almak için yapılmış olması nedeniyle dolandırıcılık suçu olur. CGK içtihatları bu yöndedir. Ölen akrabası için hayır yapacağı iddiası ile dolandırıcılık.

91 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-b
Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle, işlenmesi, (Eski TCK. 504/7) Mağdurun gerçekten zor ve tehlikeli bir durumda olması gerekir.

92 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-b
Zor durumda olmayıp mağdurun tehlikede veya zor durumda olduğuna inandırılması bu bent kapsamına girebilir. Değerlendirmeler olaysal olarak yapılır.

93 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-c
Dolandırıcılık suçunun ‘Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak’ suretiyle, işlenmesi, Mağdurda algılama yeteneği mevcut ancak zayıf olmalıdır. Algılama yeteneği hiç bulunmayan bir kişinin aldatılmasından söz edilemeyeceği için, yapılan eylem dolandırıcılık değil hırsızlık suçunu oluşturur.

94 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-c
Yaş küçüklüğü yaşlılık akıl zayıflığı sarhoşluk gibi nedenlerle algılama yeteneği zayıf olanlar, kendilerine yöneltilen fiilin anlam ve sonuçlarını kavramakta güçlük çekenlerin normal insanlara göre aldatılması daha kolaydır. Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığının tespiti için rapor alınması gerekir.

95 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-c
Kişinin uyku ilacı, uyuşturucu madde verilerek veya sarhoş edilerek, kendini bilemeyecek savunamayacak hale getirilip malının alınması hallinde, 148/3 maddesindeki yağma suçu olur. Bu şekilde kişinin algılama yeteneği kısmen zayıflatılarak malının alınması hallerinde, TCK 158/1-c maddesindeki dolandırıcılık suçunu düşünmek gerekir.

96 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-d
TCK 158/1-d maddesi Dolandırıcılık suçunun; “Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasî parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle” işlenmesi. Bu maddede belirtilen, kamu kurum, kuruluşları ile vakıf veya derneklerin, suçtan zarar görmeyip suçun işlenmesinde araç olarak kullanılması gerekir Suçtan zarar görmeleri halinde 158/1- (e) bendi gündeme gelecektir.

97 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-d
Kamu kurum ve kuruluşlarının isimlerinin dolandırıcılık suçunda kullanılması yeterli değildir. Bu kurumlara ait bir kimlik belgesinin, basılı evraklarının, araç ve gereçlerinin, kurumun varlığının dolandırıcılık suçunda kullanılması gerekir.

98 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-d
Kamu kurumları Anayasanın 123 maddesinde belirtilen ”kanunla veya kanunu verdiği yetkiyle kurulurlar”. Kamu kurum ve kuruluşları, kamu hizmeti veren veya kamu hizmeti niteliğinde faaliyette bulunan özel hukuk tüzel kişiliklerinden farklıdır. Kızılay, Yeşil ay, Hava kurumu gibi özel hukuk tüzel kişilerine kamuya yararlı dernekler denmektedir. Bunlar kamu kurumu değildir.

99 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-d
Noterler 1512 sayılı noterlik kanununun 1. maddesine göre kamu hizmeti veriyorlar, kamu hizmeti vermeleri, kamu kurumu oldukları anlamına gelmemektedir. Noterler 5237 sayılı TCK 158/1-d maddesi kapsamında kamu kurumu niteliğinde değildir.

100 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-d
2002 yılından önce noterlerin varlıkları kullanılarak yapılan satış devir kiralama gibi işlem yapılarak dolandırıcılık suçu işlenmesi halinde, eski 765 sayılı TCK. 503/4 maddesi kapsamında kamu kuruluşu kabul edilmiş iseler de, Sonradan bu görüşten vazgeçilmiş ve noter aracı kılınarak işlenen suçlar 503/1 maddesi kapsamında kabul edilmiştir.

101 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-e
Dolandırıcılık suçunun, Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak, işlenmesi halinde, kamu kurum ve kuruluşlarının çalışanları aldatılmakta, kurum ve kuruluşlar zarar görmektedir. Kurum veya kuruluşun aldatılan çalışanı dolandırıcılık suçunun mağduru, kurum ise suçtan zarar görendir.

102 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-e
Dolandırıcılık suçunun Kamu kurum ve kuruluşları zararına olarak, en çok işlendiği örnek olaylar. Ölen kişinin maşını almaya devam etmek. Çalışmayan kişiyi çalışıyor göstermek. Başkasının kimlik bilgilerini kullanarak tedavi olma Haksız destek primi almak. Maaş almak için anlaşmalı boşanma.

103 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-e
Ölen anne babasından maaş almak için anlaşmalı boşanma durumunda, 5510 sayılı kanunun 56. maddesi gereğince gereğince durumun tespiti halinde maaş kesilir verilen para geri alınır. CGK karına göre, ölen anne babasından maaş almak için anlaşmalı boşanma kamu kurumunu dolandırmak için yapılan hile olarak kabul edilmiyor.

104 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-e DOĞRUDAN GELİR DESTEĞİ
Çiftçilerin ekonomik durumlarının düzeltilmesi veya bazı tarım ürünlerinin artırılmasının sağlanması amacıyla verilen destekler nedeniyle işlenen suçlar. Ekilmeyen arazide üretim yapılmış gibi gerçeğe aykırı beyanda bulunulması, Hiç arazi olmadığı halde, sahte tapu belgesi veya kira sözleşmesi sunularak ekim yapıldığının beyan edilmesi, Gerçek üretim miktarı abartılarak gerçeğe aykırı beyanda bulunulması, Sahte müstahsil makbuzu sunularak üretim yapıldığının iddia edilmesi,

105 Haksız destek primi almak,
Konuya ilişkin Bakanlar kurulu kararı ve ilgili tebliğin onaylı örneklerinin dava dosyasına konulması gerekir. Suç mahallinde fenni bilirkişi ile keşif yapılarak tapu kaydı veya kira sözleşmesindeki bilgilerin ekildiği iddia edilen arazi ile uyumlu olup olmadığının tespiti gerekir.

106 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-e
Başkasının kimlik bilgileri ile tedavi olma fiilinde, acilden giriş, hamilelik veya doğum, yaş küçüklüğü gibi, Muayene ve tedavi olan kişinin yasa gereği tedavi ve muayenesinin Devlet tarafından karşılanması veya ücretsiz yapılması gerekiyorsa dolandırıcılık suçu olmaz. Varsa yalan beyanda bulunmak veya sahte kimlik veya belge kullanmak suçundan işlem yapılabilir.

107 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-f
Dolandırıcılık suçunun, Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması, suretiyle işlenmesi. Bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle dolandırıcılık suçunun oluşması için, hileli hareketlerin mağdurlara insanlara yapılması gerekir.

108 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-f
Hile veya aldatıcı hareket doğrudan bilişim sistemine karşı yapılırsa suç dolandırıcılık değil bilişim suçu (245) veya bilişim sistemi kullanılarak hırsızlık (142/2-e) suçu olur. Bilişim sistemleri kullanılarak bir insanın aldatılması halinde dolandırıcılık olur.

109 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-f
Bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle dolandırıcılıkta, internetten ilan veya satış yapılarak dolandırıcılık suçu işlenmesi, Hilenin yüz yüze görüşmede yapılması, TCK 158/1. maddesi, f - g karşılaştırılması Ceza Genel Kurulunun 02/04/2013 gün 2012/1293 esas2013/111 karar sayılı ve 11/06/2013 gün 2012/239 esas2013/289 karar sayılı ilamları.

110 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-f
Banka; 5411 sayılı bankacılık kanununu tanımlar ve kısaltmalar başlıklı 3. maddesinde Mevduat, katılım, kalkınma ve yatırım bankaları olarak ifade edilmektedir. Kredi kurumu; Mevduat kabul edip borç veren kuruluşlardır. TCK 158 maddesinin gerekçesinde, “Kredi kurumu deyiminden banka olmamasına karşın, kanunen borç para vermeye yetkili kurumlar anlaşılır.” denilmektedir.

111 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-f
21 aralık 1992 tarihli kredi kurumları ve büyük risklerin denetlenmesi ile ilgili direktifte “mevduat kabul edip borç para veren kuruluş” olarak belirtilmektedir. 1977 tarihli birinci bankacılık direktifinde, “Piyasadan para veya geri ödenebilir fonları toplayarak kendi hesabına kredi verme faaliyeti yürüten teşebbüsler” olarak belirtilmektedir.

112 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-f
Örnek olaylar; Hesabından para çekilenin durumu, Çekin gerçek olup haksız ele geçmesi, Çekin sahte olarak basılmış olması, İddianame ve kararda bankaların taraf olarak gösterilmesi,

113 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-g
Dolandırıcılık suçlarının, Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle” işlenmesi, Basın yayın organları vasıtası ile çok sayıda kişiye kolaylıkla ulaşılması, basın yayın organlarına güvenilmesi nedeniyle aldatılmanın daha kolay olması nazara alınarak bu nitelikli halin varlığı kabul edilmiştir.

114 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-g
765 sayılı eski ceza kanununda olmayan bu nitelikli halde hileli harekette bulunanın gazete veya basın yayın organın sahibi veya çalışanı olması şart değildir. Üçüncü kişilerde bu suçu işleyebilir. Hilenin mağdurla yüz yüze görüşme sırasında yapılması.

115 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-h
Dolandırıcılık suçunun “Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında” işlenmesi, TTK. 14. maddesi “bir ticari işletmeyi kısmen dahi olsa kendi adına işleten kimseye tacir denir.”

116 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-h
Ticari işletmeyi fiilen faaliyete geçirmese bile ticaret siciline kayıt ve ilanla duyurulmuşsa tacir sayılır. TTK 15. maddesi; Küçük ve mahcurlara ait ticari işletmeleri bunların adına işleten veli ve vasi tacir sayılmaz. Tacir sıfatı temsil edilene aittir. Şu kadarki kanuni mümessil ceza hükümleri bakımından tacir gibi mesul olacaktır.

117 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-h
Öncelikle ticari faaliyeti olan bir şirket olup olmadığı, şirketin kurulup tüzel kişilik kazanıp kazanmadığı,eylemi yapanın suçun işlendiği sırada şirket yöneticisi veya temsilcisi olup olmadığı, işlenen fiilin ticari faaliyetle olan bağlantısı araştırılacaktır.

118 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-h
Tacirin dolandırıcılık suçunu ticari faaliyeti sırasında işlemesi halinde bu madde uygulanır. Tacirin yeni evlenen çocuğuna aldığı eşyalar için sahte çek vermesinin ticari faaliyetle ilgisi olmadığından bu madde uygulanmayacaktır.

119 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-h
Kooperatifin yöneticileri,1163 sayılı kanunun 62. maddesi gereğince, kooperatife karşı işledikleri suçlardan dolayı kamu görevlisi gibi cezalandırılır. Kooperatif yöneticilerinin üçüncü kişilere karşı işledikleri örneğin, inşaat malzemesi karşılığında sahte bono veya çek vermesi, kontenjan olmadığı halde üye kaydı yapmış gibi bir kimseye belge verip karşılığında alınan paranın mal edinmesi gibi eylemleri bu bentteki dolandırıcılık suçları kapsamına girer.

120 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-i
Dolandırıcılık suçunun “Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması” suretiyle işlenmesi, Serbest meslek sahipleri; 193. Sayılı Gelir Vergisi kanunun 65/2 maddesinde serbest meslek faaliyeti, “sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi ve mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.” biçiminde tanımlanmıştır. .

121 Serbest Meslek Sahipleri 158/1-i
193. Sayılı gelir vergisi kanunun 66. maddesinde ise, serbest meslek faaliyeti “serbest meslek faaliyetini mutat meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır” denilmiştir. Serbest hekim, avukat, mali müşavir, muhasebeci, mühendis, mimar serbest meslek mensubudur. Emlak komisyoncusu, bakkal, mağaza sahibi veya çalışanı, kamyon veya otobüs sahibi serbest meslek sahibi olarak kabul edilmiyor. .

122 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-i
Bu nitelikli halin uygulanabilmesi için, sadece serbest meslek mensubu olmak yeterli değildir. Suçun mesleki faaliyet nedeniyle işlenmesi, yada işlenmesinde mesleki faaliyetin ön plana çıkarılması meslek nedeniyle duyulan güvenin suistimal edilerek suçun işlenmesi gerekir. 11. C. D gün 2318/3612 sayılı ilamı.

123 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-j
Dolandırıcılık suçunun Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla, işlenmesi Banka ve kredi kurumları yasa ile kurulan, mevduat toplayan gerçek kişilere kredi vererek kar amacı güden kurumlardır.

124 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-j
Hileli hareket doğrudan doğruya banka veya diğer kredi kurumlarına yöneliktir. Sahte belgelerle konut taşıt, tüketici, ticari kredi gibi kredi alınmasında bu suç oluşur. Sahte belgelerle para yerine sadece kredi kartı alınarak kullanılması halinde TCK maddedeki bilişim suçu oluşur.

125 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-j
Hileli davranış kredinin alınmasından sonra yapılmış ise dolandırıcılık suçu oluşmaz. Dolandırıcılık olması için hileli hareketin menfaat elde etmek için yapılması menfaatin hileli hareketin sonunda elde edilmesi gerekir. Banka yetkililerinin üçüncü kişilerle anlaşarak sahte veya gerçeğe aykırı belgelerle bankadan kredi almaları bankacılık zimmetini oluşturur.

126 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-j
Kredi alındıktan sonra borcun ödenmemesi nedeniyle bankaya sahte çek veya senet teminat mektubu verilmesi durumunda bu belgeler önceden doğan borcun ödenmesi için verildiğinden, Dolandırıcılık suçu olmaz, varsa sahtecilik suçu oluşur.

127 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-k
Dolandırıcılık suçunun “Sigorta bedelini almak maksadıyla” işlenmesi, Sigorta türü önemli değildir. Sigortanın konusu taşınır veya taşınmaz mal olabileceği gibi hayat sigortası da olabilir. Yasalar gereği sigorta yapma yetkisine haiz bir sigorta şirketinin dolandırılması gerekir.

128 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-k
Sigorta bedelinin alınması sigortayı yapan şirkete zarar verilmesi yeterlidir. Haksız ve hileli hareketlerle alınmaması gereken bir sigorta bedelinin alınması halinde suç oluşur. Sigorta bedelinin alınması amacıyla sigortalı eşyayı saklayıp hırsızlık süsü verilmesi veya olmayan trafik kazasını olmuş gibi veya eskiden olmuş trafik kazasını yeni olmuş gibi gösterip evrak düzenleme fiilleri,

129 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/1-j
Sigorta şirketine para almak için başvurmadan önce suçun ortaya çıkması, Sigorta şirketine para almak için başvurduktan sonra para almadan suç ortaya çıkması, Sigorta şirketine para almak için başvurmadan önce suç ortaya çıkması,

130 158/1- son UYGULAMA SORUNLARI
Nitelikli Dolandırıcılık suçunda TCK 158/1. maddesi son fıkrasındaki, e, f, j, k bentlerinde sayılan hâllerde, ‘adlî para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz’ düzenlemesinin uygulanması. TCK 52. ve 61/8. maddelerinin ihlali. Ceza Genel Kurulunun 12/02/2013 gün 2012/1364 E. 2013/51 k. sayıl ilamı

131 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/2
TCK 158/(2). Maddesi; Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak menfaat temin etmek. (Eski TCK 278. M.) Bu suça nüfuz ticareti de denmektedir. Korunan hukuki yarar kamu idaresinin şeref ve itibarıdır.

132 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/2
Nüfuzundan yararlanılan kişinin kamu görevlisi olması gerekir. O işi yapmaya yetkili olup olmadığının önemi yoktur. Tanındığı söylenen kamu görevlisinin adının belirtilmesi gerekir. İsim verilmese bile, kimden söz edildiği, rütbesi, makamı, unvanı, lakabı söylenerek belirtilmişse suç olur.

133 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/2
Herkes bu suçun faili olabilir. Fail kamu görevlileri nezdinde hatırı sayıldığını onlarla ilişkisi bulunduğunu söyleyip mağduru kandırmalıdır. İstenen işin yapılması için faile çıkar sağlanmalıdır. Fail kamu görevlisi ise ve yetkili olmadığı işi kamuda yaptırabileceği kanısını uyandırarak mağduru aldatmışsa TCK 255. maddesi tartışılmalıdır.

134 NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK 158/2
Benim kamu kurumlarında tanıdıklarım var, işinizi hallederim, yüksek makamlarda hatırım sayılır, dostlarım sayesinde halledemeyeceğim iş yoktur, yetkililere ziyafet vereceğim, salıvermeyi sağlayacağım, bakanlıktaki görevlilere vereceğim gibi, isim, unvan, makam belirtmeden söylenen sözlerle işlenen filler 158/2 kapsamına girmez.