Kültürlerarası Farklılaşma Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS.

... konulu sunumlar: "Kültürlerarası Farklılaşma Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS."— Sunum transkripti:

1 Kültürlerarası Farklılaşma Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS

2 Kültürel Boyutlar A Kolektivizm-Bireycilik B Güç Mesafesi C Belirsizliğe Bakış Açısı D Eril-Dişil Kültür Hofstede, kültürel farklılıkları 4 boyutta açıklamıştır.

3 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S A. Kolektivizm-Bireycilik (Collectivism, Individualism – IDV) KolektivistlerBireyciler Çözümleme BirimiGrup,ToplulukBirey Başarının NedeniTopluluk tarafından verilen destek Beceri, yetenek Başarısızlığın NedeniÇaba azlığıKötü şans, zor görev Özbenliğin TanımıKurallara göre yapılırBireyin özelliklerine göre yapılır Tavır ve Normlarİç bağımlılığı önde tutar Bağımsızlığı önde tutar DeğerlerGüvenlik, itaat, görev, hiyerarşi, uyum Başarı, yarışma, özgürlük,özerklik İç GruplarÖnemliÖnemsiz Toplumsal Davranışİç grup dışındakiler dışlanır Derin ilişkiler yok

4 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S A. Kolektivizm-Bireycilik (Collectivism, Individualism – IDV) Toyota Adapazarı Fabrikası’nın ortalamanın üzerindeki performansı “Kolektivizm beraberinde kaytarmacılı ğ ı getirir.” Earley’nin gözlemleri Kolektivist ve Bireyci toplumlara ilişkin gözlemleri Kolektivist Do ğ u’ya, Bireyci Batı’nın yönetim kuramlarını uygulama çabası

5 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S B. Güç Mesafesi (Power Distance Index - PDI) Düşük bir güç mesafesini savunanlar “herkesin eşit hakları olmalı” derken; Yüksek bir güç mesafesini savunanlar ise “güce sahip kişilerin ayrıcalıkları olmalı” demektedir. Örneğin, Filipinler, Türkiye, Fransa gibi ülkelerde güç mesafesi çok yüksek iken; Danimarka, Avusturya ve Amerika gibi ülkelerde güç mesafesi düşüktür.

6 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S B. Güç Mesafesi (Power Distance Index - PDI) Eşitsizlikleri algılama farklılığı Kast Sistemi: “Öteki tarafta kralsın be oğlum” Sorgulanamaz! Güç mesafesi yüksek, Ata-erkil aile yapısı Devlet kollayıcıdır. Merkez ve sağ partiler siyasi iktidar sahibidirler.Katı hiyerarşi. Kolektivisttirler. Güç mesafesi düşük, Gücün dağıldığı aile yapısı, sendikalar pragmatisttir,sol tandanslı partiler hakimdir. Bireyci toplumlardır.

7 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S B. Güç Mesafesi (Power Distance Index - PDI) Güç Mesafesi Düşük Ülkeler Güç Mesafesi Yüksek Ülkeler Astlar bağımsız olmaya değer verir. Astlar güven ortamı arar. Otoriterlik kişilikten gelir.Otoriterlik sosyal normlardan kaynaklanır. Yöneticiler,astlarına danışıp karar alırlar. Yöneticiler otokratiktir. Çalışanlar patronlarına karşı rahattır. Çalışanlar patronları ile çelişmekten kaçınır. Çalışanların, özgüven ve güven tutumu yüksektir. Çalışanlar birbirine güven konusunda isteksiz tutum sergiler Sık denetim rahatsızlık yaratır. Sık denetim güven hissi uyandırır.

8 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S C. Belirsizlikten Kaçma ( Uncertainty Avoidance Index – UAI) Belirsizlikten kaçma boyutu, toplumların belirsizlik karşısındaki tolerans derecesinin bir göstergesi olarak tanımlanabilir. ABD, Danimarka, İsveç, İngiltere, İrlanda, Hollanda ve Norveç gibi ülkeler belirsizlikten kaçma oranının düşük olduğu ülkeler iken; Türkiye, Yunanistan, Japonya, Kore, Latin Avrupa ve Latin Amerika ülkeleri belirsizlikten kaçma oranının yüksek olduğu ülkelerdir.

9 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S C. Belirsizlikten Kaçma ( Uncertainty Avoidance Index – UAI) İngilizlerin Magna Carta’dan günümüze anayasa algısı “Az ve öz” 1923’ten günümüze bizim(!) anayasalarımız “X maddesinin, Y bendinin, Z fıkrasının…” Batıda Bilim-Kurgu kütüphaneleri, bizde fikri kitaplar Belirsizlik, sevenler için bir fırsat, sevmeyenlere ise ızdırap! (stres,endişe,sinir,..) “Devlete sırtımı dayadım mı, benden kralı yok!” anlayışı belirsizlikten kaçmanın bir tezahürü.

10 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S D. Eril-Dişil Kültür (Masculinity- Femininity) Eril kültür özellikleri, “kendini öne çıkarmak, performans sergilemek, görülebilir bir başarı sa ğ lamak ve para kazanmak” *Materyalizm,Vahşi Kapitalizm Japonya, ABD, Almanya, İ sviçre.. Dişil kültür özellikleri, “kendini öne çıkarmamak, insan ilişkilerine paradan daha fazla önem vermek, hayat kalitesini arttırıcı faaliyetler yapmak, çevreyi korumak, insanlara yardımcı olmak, güç gösterisinde bulunmamak” vb. özelliklerden oluşmaktadır. Türkiye, Fransa, İ spanya, Brezilya..

11 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S 4 Boyutun Birlikte Analizi Güç mesafesi düşük ve belirsizliği seven ülkeler (ABD,İngiltere,İsveç) *Taylor Güç mesafesi düşük, belirsizlikten hoşlanmayan ülkeler (Almanya,İsrail,İsviçre) *Weber Belirsizliği fırsat olarak algılayan fakat toplumun gücü merkezileştirdiği ülkeler (Singapur,Malezya,Hong Kong) *Güçler ayrılığı üzerindeki denetim Gücün merkezileştiği, belirsizlikten hoşlanmayan ülkeler (Türkiye,Fransa,İtalya) *Fayol

12 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S Denetim Noktası (Locus of Control) ve Kültür Denetim noktasına göre insanlar ikiye ayrılmaktadırlar: İçseller ve dışsallar. İçseller,kendi yazgılarını denetleyebilecekleri inancındadırlar. Çevreden aldıkları tepkilere, kendilerinin neden olduğuna inanırlar. Özdenetimleri sayesinde çalışmak için dış denetime gerek duymazlar. Dışsallar,başarı ve başarısızlıklarıyla kendi davranışları arasında ilişki kurmazlar. Başarıyı torpile, başarısızlığı da çevresel faktörlere bağlarlar. Sıkı denetim olmazsa çalıştırılamazlar.

13 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S Düşük ve Yüksek Sinerjili Toplumlar Yüksek Sinerjili ToplumDüşük Sinerjili Toplum Karşılıklı yararlar için işbirliği Yenme ve çatışma içgüdüsünü üstün tutma Herkes kazansın yaklaşımıBen kazanayım diğerleri kaybetsin yaklaşımı Sosyal refaha ulaşma amacıGelir dağılımının adaletsizliği Yüksek güvenDüşük güven Etkili lider seçme becerisiÇıkar ilişkisine dayalı lider seçimi Seven ve verici olanla, sevilen ve alan arasında bir dengenin oluşması Seven ve verici olanın sömürüleceği inancı

14 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S “Güven” Unsuru Yüksek güvenli toplumlarda; ortalama bir birey diğer bireylere güvenir. Bu güven kurumlar arasındaki ilişkiye de yansır. Düşük güvenli toplumlarda ise birey diğer bireylere güvenmez. Bunun yerine birey toplumun el birliği ile oluşturduğu emniyet birimine güvenir. Güven= Sosyal Sermaye Oluşumu *ABD’de borsaya kote olmuş 3000 anonim şirket *TR’de borsaya kote olmuş 360 şirket var ama..kurumsallaşma?

15 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S “Güven” Unsuru “Toplumların zenginliğinin kaynağı nedir?” Cevap: Sosyal Zenginlik=Güven Yüksek güvenli şirketlerde ortak hareket etme,birlikte karar verme ön plandadır. Düşük güvenli şirketlerdeyse ortak hareket etme görülmez. Yüksek güven, net mesaj Düşük güven, dolaylı anlatım Yüksek güven, güvene dayalı yetki devri Düşük güven, güvensizlik sonucu katı hiyerarşi

16 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S Geniş ve Dar Bağlamlı Kültürler Dar bağlamlı kültürlerde dilin kullanım biçimi amaca dönük Geniş bağlamlı kültürlerdeyse kişiler söylemek istediklerinin önemli bir bölümünü saklı tutarlar. Bireyci, Batılı toplumlarda yetişmiş kişilerden oluşmuş gruplarda kişiler genellikle belirli konulara odaklanmış, kısa, “ben” sözcüğünü çok kullanan ve belirgin amaçları vurgulayan bir konuşma biçimini yeğlerler. Türk toplumunda ise genellikle konudan konuya atlayan, “belki” ve “olabilir” benzeri tanımlamalar içeren bir konuşma biçimi yürürlüktedir

17 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTAN İ S TEŞEKKÜRLER…