Volkan Topografyası Dr. Okan BOZYURT.

... konulu sunumlar: "Volkan Topografyası Dr. Okan BOZYURT."— Sunum transkripti:

1 Volkan Topografyası Dr. Okan BOZYURT

2 Volkan Topografyası Volkanizma olayına bağlı olarak meydana gelen yerşekillerini içeren topografyaya volkan topografyası denir. Volkanizma olayı sırasındaki inşa ve tahrip faaliyetleri sonucu oluşan bu yerşekilleri, oluşumlarından sonra aşındırma etmenlerinin (dış etmen ve süreçler) etkilerine maruz kalırlar ve şartlar elverişli ise, aşındırılarak yeterli bir süre sonra ortadan kaldırılırlar. Bu sırada sahada etkin olan aşındırma etmenine bağlı olarak da çeşitli yerşekilleri meydana gelir.

3 Volkan Topografyası Volkan topografyasının oluşumunda, aşınım şekillerinin (aşınım kalderaları gibi) dışında, iklimin etkisi yoktur. Bu nedenle volkan topografyasının görüldüğü bölgeler morfojenetik bölge (morfoklimatik bölge) olarak ayrılmamaktadırlar. Diğer bir deyişle, volkanik yerşekillerini, çeşitli iklimler altında ve dolayısıyla çeşitli morfojenetik bölgeler dahilinde görmek mümkündür.

4 Volkan Topografyası Buna göre de, volkan topografyası hangi morfojenetik bölgede yer alıyorsa o bölgenin aşındırma etmen ve süreçlerinin etkilerine maruz kalır ve sahada o bölgeye ait yerşekilleri de görülür. Örneğin flüvyal morfojenetik bölgede yer alan bir volkanik saha akarsu topografyasına ait, buzul bölgelerinde yer alan bir volkanik saha ise buzul topografyasına ait şekiller içerir. Örneğin yurdumuzun Kula volkanlarının yer aldığı kesimi halen akarsular tarafından şekillendirilmektedir

5 Volkan Topografyası Aynı şekilde, yurdumuzun en önemli volkan konilerini oluşturan Ağrı Dağı, Süphan' Dağı ve Erciyes Dağı gibi yüksek volkanik kütleleri akarsular tarafından işlendikleri gibi, sürekli kar sınırının üzerinde kalan kesimlerinde, buzulların aşındırma ve biriktirme faaliyetlerine maruz kalmaktadırlar. Dolayısıyle bu sahalarda, sel yarıntılarının ve akarsu vadilerinin yanı sıra, sirkler, tekne şeklinde buzul vadileri, hörgüç kayalar, moren sırt ve tepeleri gibi buzul topografyasına ait çeşitli yerşekilleri bulunur.

6 Volkan Topografyası Volkanizma, daha önce de belirtildiği gibi yerin iç kısmında yer alan magmanın, yerkabuğu içine doğru sokulması veya yeryüzüne doğru yükselmesi sürecidir. .

7 Derinlik Volkanizması
Volkan Topografyası Derinlik Volkanizması Yükselme bazen herhangi bir derinlikte son bulur. Buna derinlik volkanizması veya plütonizma denir. Derinlik volkanizması veya plütonizma ile, diğer bir deyişle, magmanın yerkabuğu içine sokulması ve orada yerleşip katılaşması ile çeşitli intrüsif kütleler (plütonlar) meydana gelir.

8 Derinlik Volkanizması
Volkan Topografyası Derinlik Volkanizması Bunlar bulunuş durumlarına ve şekillerine göre: batolit, lakolit, filon, sill gibi çeşitli isimler alırlar

9 Derinlik Volkanizması
Volkan Topografyası Derinlik Volkanizması Derinlik volkanizmasının yeryüzünün şekillenmesinde önemli bir etkisi yoktur. Buna karşılık yüzey volkanizması veya dar anlamda volkanizma yeryüzünün şekillenmesinde çok daha önemli bir rol oynar. Bu rol doğrudan ve dolaylı yollardan gerçekleşir.

10 Bazen de magma, yerkabuğunu geçerek yeryüzüne çıkar.
Volkan Topografyası Yüzey Volkanizması Bazen de magma, yerkabuğunu geçerek yeryüzüne çıkar. Buna da yüzey volkanizması veya dar anlamda volkanizma denir.

11 piroklastik madde örtüleri
Volkan Topografyası Yüzey Volkanizması Yüzey volkanizmasının doğrudan oynadığı rol, yerin iç kısmında yer alan magmanın, yerkabuğunu katederek yeryüzüne çıkması ve orada birikerek: volkan konileri, maarlar, lav akıntıları, lav örtüleri piroklastik madde örtüleri gibi bir takım yerşekilleri oluşturmasıyla meydana gelir.

12 Volkan Topografyası Yüzey Volkanizması Yüzey volkanizmasının yeryüzünün şekillenmesindeki dolaylı etkisi ise, örneğin, volkanik yerşekillerinin oluşumuyla mevcut jeomorfolojik gelişim düzeninde bir takım duraklamalar ve karışıklıklar meydana gelmesiyle kendini gösterir.

13 Volkan Topografyası Yüzey Volkanizması Mesela akarsularla işlenen bir saha söz konusu ise, burada akarsu ağlarında parçalanmalar meydana gelir. Önleri lav akıntılarıyla veya volkan konileriyle tıkanan vadiler kapalı havzalara dönüşebilirler. Bu yerlerde suların toplanmasıyla volkanik set gölleri oluşur (Van Gölü gibi).

14 1-magma malzemesinin fiziksel ve kimyasal özelliklerine,
Volkan Topografyası Yüzey Volkanizması Yüzey volkanizmasıyla meydana gelen ve yeryüzünde mevcut şekillerin üzerine ve yanına eklenen bu yerşekilleri: 1-magma malzemesinin fiziksel ve kimyasal özelliklerine, 2-volkanizmanın (püskürmenin) meydana geldiği yerin şekline, 3-volkanizmanın süresine 4-volkanizmanın şekline bağlı olarak değişik özellikler gösterir.

15 Volkan Topografyası Örneğin:
Yüzey Volkanizması Örneğin: magmanın çok sıcak, bazik bileşimde ve dolayısıyle çok akıcı olması, diğer bir deyişle, yeryüzüne çıkış noktasından itibaren uzak yerlere kadar yayılabilmesi tabla veya kalkan şeklindeki volkanların meydana gelmesine yol açar. Buna karşılık magmanın az sıcak, asit karakterde ve dolayısıyle az akıcı (kıvamlı, viskoz) olması, piroklastik konileri, maarlarm, kalderalarm oluşmasına olanak sağlar.

16 Volkan Topografyası Yüzey Volkanizması Magmanın yeryüzüne çıkışı tek bir bacadan oluyorsa tek volkan konileri; uzun bir yarık boyunca oluyorsa dizi halinde volkan konileri meydana gelir

17 Volkan Topografyası

18 Volkan Topografyası

19 Volkan Topografyası

20 Volkan Topografyası

21 Volkan Topografyası

22 Volkan Topografyası

23 Volkan Topografyası

24 Volkan Topografyası

25 Volkan Topografyası

26 Volkan Topografyası

27 Volkan Topografyası

28 Volkan Topografyası

29 Volkan Topografyası

30 Volkan Topografyası

31 Volkan Topografyası

32 Volkan Topografyası

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71