T.C SAKARYA ÜNİVERSİTESİ

T.C SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
DÖNEM SONU MUHASEBE İŞLEMLERİ

DÖNEMSONU İŞLEMLERİ (ENVANTER İŞLEMLERİ)
Muhasebenin başlıca işlevlerinden biri dönemsonunda işletme ile ilgili taraflar için doğru ve güvenilir bilgilere dayalı mali tabloların hazırlanmasıdır. İşletmenin dönem başından dönemsonuna kadar geçen süre içinde yaptığı bazı faaliyetlere ilişkin kayıtlarda ve işlemlerde istemeden unutmalar, hatalar olabilir. Bazı varlıklarda çeşitli nedenlerle kayıplar ve yıpranmalar olabilir. Bazı varlıkların gerçek değerleri ekonomik koşulları.enflasyon gibi nedenlerle deftere kayıtlı değerlerinden farklı olabilir. Bu ve buna benzer olaylardan dolayı dönemsonunda işletmenin sahip olduğu varlıklar ile ödemekle yükümlü olduğu borçların gerçek tutarlarının bilinmesi için envanter işlemlerinin yapılması zorunlu olmaktadır.

DÖNEM SONUNDA YAPILACAK İŞLEMLER
Dönem sonunda muhasebe kayıtlarına göre genel geçici mizan düzenlenir. Muhasebe dışı envanter işlemleri yapılarak iktisadi kıymetlerin gerçek durumu tespit edilir. Muhasebe dışı envanter sonuçları ile genel geçici mizan karşılaştırılır, varsa farklar bulunur. Bulunan farkların sebeplerine göre gerekli düzenleyici muhasebe kayıtları yapılarak muhasebe içi envanter işlemleri yapılır. Muhasebe kayıtları ile envanter sonuçlarının uyumu sağlanarak genel kesin mizan düzenlenir.

DÖNEMSONU İŞLEMLERİ ENVANTERİN TANIMI: Envanter kavramı (envanter çıkarma); Sayım, kontrol ve düzeltme işlemleri yapmak suretiyle belirli bir tarihteki alacakların borçların ve varlıkların miktar ve değerlerin saptanmasıdır.

ENVANTER ÇIKARMAK ENVANTER ÇIKARMAK, Bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir” (V.U.K. Md. 186, T.T.K. Md. 73 )

DÖNEMSONU İŞLEMLERİ NELERDİR?
1-KAYDİ ENVANTER (MUHASEBE İÇİ ENVANTER) VERGİ BEYANANMELERİ DOĞRU FİNANSAL TABLOLAR 2-FİİLİ ENVANTER (MUHASEBE DIŞI ENVANTER) 3-DEĞERLEME

KAYDİ ENVANTER Muhasebe kayıtlarındaki tutarlar muhasebe içi envanteri gösterir.

FİİLİ ENVANTER İşletmenin sahip olduğu ekonomik değerlerin; Sayılması Ölçülmesi Tartılması ve Değerlendirilmesidir.

DEĞERLEME Bir işletmenin varlık ve kaynaklarının belirli bir tarihteki değerlerinin para birimi ile ifade edilmesidir. V.U.K’ una göre değerleme, vergi matrahlarının hesaplanması ile ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir.

ENVANTER İŞLEMİ YAPACAK OLANLAR
Bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri. Her türlü ticaret şirketleri. Kurumlar vergisine tabi olup bilanço esasına göre defter tutan diğer tüzel kişiler. İşletme hesabı esasına göre defter tutanlardan emtia üzerine iş yapan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri. bilanço günü itibariyle envanter çıkarmak zorundadır.

ENVANTER ZAMANI : Dönem sonu envanteri, 31 Aralık tarihli bilanço günü itibariyle yapılır. Envanter işlemlerinin yıllık beyanname verilme süresi içinde bitirilmesi gerektiği zımnen kabul edilmiştir. Envanter işlemi ne zaman biterse bitsin 31 Aralık tarihli bilanço günündeki sonuçları gösterir. Envanter esas itibariyle yıllık olarak çıkartılır ve envanter defterine kaydolunur. Ancak büyük mağazalar ve eczaneler fiili envanterlerini üç yılda bir çıkartabilirler. Fiili envanter yapılmadığı dönemlerde değerleme kaydi envanter üzerinden yapılır.

DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ V.U.K’ a Göre:
Maliyet bedeli: Ekonomik bir varlığın edinilmesi yada değerinin artırılması nedeniyle yapılan ödemeler ve bunlarla ilgili olarak yapılan tüm giderlerin toplamını ifade eder.(satınalınan mallarda maliyet bedeli alış bedeli ve alış giderleri toplamından, Üretilen mallarda ise ilk madde ve malzeme, direk işçilik giderleri ve genel üretim giderlerinden oluşur.) Borsa rayici: Gerek menkul kıymetler ve kambiyo borsasına, gerekse ticaret borsalarına kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden evvelki son muamele gününde borsadaki muamelelerinin ortalama değerini ifade eder. (Yabancı paralar) Tasarruf değeri: Bir iktisadi kıymetin değerleme gününde sahibi için arz ettiği gerçek değer. Mükellef isterse alacak ve borçlarını tasarruf değeri ile değerleyebilir.

DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ V.U.K’ a Göre
Mukayyet değer: Bir iktisadi kıymetin muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap değeri (defter değeri olarak da adlandırılır). İtibari (nominal) değer: Her türlü senetlerle, hisse senedi ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değerleridir.(Ulusal para,tahviller, bu değer ile değerlenir.) Vergi değeri: Bina ve arazinin rayiç bedeline denir. Rayiç bedel: Bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım-satım değeridir. Emsal bedeli: Gerçek değeri olmayan veya tespit edilemeyen bir iktisadi kıymetin değerleme gününde benzerlerine göre piyasada sahip olduğu değerdir.

TİCARİ KÂR VE MALİ KÂR TİCARİ KÂR: Ticaret Kanunu hükümlerine ve muhasebe ilkelerine göre bulunan kâra ticari kâr denir. MALİ KÂR: Vergi Kanunlarına göre bulunan kâra mali kâr denir. Ticari Kar(Dönem Karı) ( + ) Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler ( - ) Vergiden istisna edilmiş kazançlar ( - ) Son beş yıla ait Geçmiş Yıl Zararları Mali Kar

HAZIR DEĞERLERE İLİŞKİN DÖNEMSONU İŞLEMLERİ
«10 – HAZIR DEĞERLER» Hesap grubu aşağıdaki hesaplardan oluşmaktadır. 100 Kasa Hesabı 101 Alınan Çekler Hesabı 102 Bankalar Hesabı 103 Verilen Çekler ve Ödeme Em.Hesabı 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı

KASA HESABINA İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
Bu hesap işletmenin elinde bulunan ulusal ve yabancı paraların Tl. karşılığının izlenmesinde kullanılır. Tahsil olunan para tutarları bu hesaba borç, ödemeler ve bankaya yatan para tutarları alacak kaydedilir. “100 kasa hesabı” varlık hesabı olup, borç kalanı verir. Kasa Hesabının Envanteri; kasanın fiili olarak sayılması suretiyle gerçekleşir. Kasada bulunan para ile defter kayıtlarındaki hesap kalanı karşılaştırılır.

SAYIM SONUCUNDA KASADA;
KASA DENKLİĞİ KASA FAZLASI KASA NOKSANLIĞI Bunlardan biri çıkabilir.

HAZIR DEĞERLER 1- KASA DENKLİĞİ:
Kasa mevcudu ile kasa hesabı kalanının eşit olmasıdır. Bu durum tahsilatların ve ödemelerin doğru yapıldığını gösterir. Böyle bir durumda kasa hesabı ile ilgili herhangi bir kayıt yapılmaz.

KASA DENKLİĞİ Kasa hesabı defteri kebir kaydı aşağıdaki gibidir.
Örnek: (X) işletmesinin tarihinde yapmış olduğu fiili sayım sonucunda kasa mevcudu TL’dir. Kasa hesabı defteri kebir kaydı aşağıdaki gibidir. B KASA A Kasa hesabı borç kalanı= Kasa hesabı borç kalanı= TL Kasa hesabı borç kalanı – kasa mevcudu = 0 - - 8.000 7.000 Bu durumda kasa denktir ve herhangi bir muhasebe kaydı yapılmaz.

2- KASA FAZLASI: Sayım sonucu kasada bulunan fiili para mevcudunun kasa hesabının borç kalanından fazla olmasıdır. Kasa fazlası; eksik ödeme, fazla tahsilat,kaydın unutulmuş olması veya eksik yazılmış olması gibi nedenlerle oluşur.

397 – SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI
Sayım sonucunda tespit edilen; Kasa Fazlaları, Menkul Kıymet Fazlaları, Stok Fazlaları, Maddi Duran Varlık fazlaları, Diğer Sayıl ve Teselllüm Fazlaları ‘nın geçici olarak kaydedilip izlendiği hesaptır.

KASA FAZLASI: Kasa sayım fazlasının tespitinde “100 Kasa Hesabı”na borç, “397 Sayım Tesellüm Fazlaları hesabı” na alacak kaydedilir. Bu kayıttan sonra kasa fazlalığının nedeni bulunduğunda, “397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları” hesabı borç, ilgili hesap alacak kaydedilir. Nedeni bulunamayan kasa fazlaları “397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları hesabı” na borç, karşılığında “679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar hesabı” na alacak kaydedilir.

KASA FAZLASI Örnek: (X) işletmesi tarih. sayım sonucunda kasa mevcudu 1500 TL’dir. Kasa hesabı yandaki gibidir. B 100 KASA A - - 8500 7500 Kasa hesabı borç kalanı= 8500 – 7500 Kasa hesabı borç kalanı= 1000 Kasa fazlası= Kasa mevcudu – kasa hesabı borç kalanı 1500 – = 500 Tl. Kasa fazlalığı / 1 100 KASA HESABI 500 397 SAYIM VE TES. FAZ. Kasa fazlası 500

KASA FAZLASININ BULUNMASI
Örnek: Bir önceki örnekte kasadaki 500 TL’lik fazlalığın nedeni; paranın işletmemize kredili borcu olan müşteri Ali Kaya’dan tarihinde Tl. tahsil edildiği halde bu tahsilatın kayıtlara Tl. olarak işlendiği belirlenmiştir.. ________ _________ 397 SAYIM VE TES. FAZ. 500 120 ALICILAR HES Ali Kaya

KASA FAZLASININ BULUNAMAMASI
Örnek: İşletme, kasadaki 500 TL fazlalığını bütün aramalarına rağmen bulamamıştır. ________ _________ 397 SAYIM VE TES. FAZ Kasa fazlası 679 DİĞER OLANDIŞI GEL.VE KÂR

KASA FAZLASI Örnek: tarihinde Kasada yapılan sayımda defteri kebir kayıtlarına göre Tl. kasa fazlalığı olduğu görülmüştür. Yapılan araştırma neticesinde tarihinde Garanti Bankasından kasa ihtiyacı için çekilen Tl.nin kayıtlara işlenmediği tespit edilmiştir. 1 ___________ _________ 100 KASA HESABI 397 SAY.TES.FAZ.HS 2 ___________ _________ 102 BANKALAR HES Garanti Bnk.

197 – SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI
Sayımlar sonucunda tespit edilen kasa, stok ve maddi duran varlıklar noksanlıklarının geçici olarak kayıt ve izlendiği hesaptır. Kasa Sayım Noksanı, Menkul Kıymet Noksanları, Stok Noksanları, Maddi Duran Varlık Noksanları, Diğer Sayım ve Tesellüm Noksanları…..

KASA NOKSANLIĞI 3- KASA NOKSANLIĞI:
Sayım sonucunda kasada bulunan fiili para mevcudunun kasa hesabının borç kalanından noksan olmasıdır. Bu noksanlık; ödenmesi gereken tutarın yanlışlıkla fazla ödenmesi, eksik tahsilat yapılması yada kasadan sorumlu kişinin zimmetine para geçirmesi gibi nedenlerle oluşur.

KASA NOKSANLIĞI Kasa noksanlığının nedeni bilinmiyorsa “100 Kasa Hesabı”na alacak, “197 Sayım ve Tesellüm Noksanlığı hesabı”na borç kaydedilir. Bu kayıttan sonra noksanlığın nedeni bulunduğunda “197 Sayım ve Tesellüm Noksanlığı Hesabı” na alacak, ilgili hesap borç kaydedilir. Nedeni bulunamayan kasa noksanlığı “689 Diğer Olağandışı Gider ve Zarar Hesabı”na borç, “197 Sayım ve Tesellüm Noksanlığı Hesabı”na alacak kaydedilir.

KASA NOKSANLIĞI B 100 KASA A Örnek: (x) işletmesi tarihinde yapılan sayım sonucu kasa mevcudu 3000 TL’dir. Kasa hesabı yandaki gibidir. - - 6500 3000 Kasa hesabının borç kalanı = 6500 – 3000 Kasa hesabının borç kalanı = 3500 Kasada olması gereken - kasa mevcudu = 3500 – 3000 Kasa noksanlığı = Tl. / 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKS. kasa noksanlığı 500 500 100 KASA

KASA NOKSANLIĞININ BULUNMASI
Örnek: Bir önceki soruda noksanlığın nedeni; işletmenin kredili borçlu bulunduğu (XXX) Ltd.Şirketine tarihinde yapılan Tl. nakit ödemenin, kayıtlara Tl. olarak işlenmesinden kaynaklandığı anlaşılmıştır. 320 SATICILAR 500 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKS. Kasa noksanlığı 500

KASA NOKSANLIĞININ BULUNAMASI
Örnek: İşletme, kasadaki 500 TL noksanlığının nedenini tüm aramalarına rağmen bulamamıştır. / 689 DİĞER OLANDIŞI GİD. VE ZARARLAR HES. 500 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLIĞI HES. 500

KASA NOKSANLIĞI Örnek: Kasadan sorumlu bir kişi varsa ; İşletme, kasadaki 500 TL noksanlığının nedenini tüm aramalarına rağmen bulamamış olup kasa sorumlusu personele borç olarak yazmıştır. / 135 PERSONELDEN ALACAKLAR HESABI 500 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLIĞI 500

DÖVİZ KASASINA İLİŞKİN İŞLEMLER
İşletme kasasına giden yabancı paralar ‘100 Kasa Hesabı’nın borcuna alış kuru üzerinden hesaplama yapmak suretiyle TL. karşılıkları ile kaydedilirler. İşletmede bulunan yabancı paralar bilanço günü VUK.na göre borsa rayici üzerinde değerlemeye tabi tutulur. Borsa rayici yoksa Merkez Bankası kurları dikkate alınır.

DÖVİZ KASASINA İLİŞKİN İŞLEMLER
Değerleme işlemleri sonucu kasada ortaya çıkan; Olumlu fark «646 Kambiyo Karları Hesabı’nın alacağına, 100 Kasa Hesabının borcuna kaydedilir.» Olumsuz fark «656 Kambiyo Zararları Hesabı’nın borcuna, 100 Kasa Hesabı’nın alacağına kaydedilir.»

Örnek: Değer artışı varsa;
tarihinde işletme kasasında 1.85 Tl. kayıtlı değere sahip 1000 Euro bulunmakta olup, Merkez Bankası tarafından ilan edilen değerleme kuru 2.25 Tl.dir. Değerleme yaparak yevmiye kaydını yapınız. ______31/12/2010________ 100 Kasa Hesabı 400 646 Kambiyo Karları Hs. 400 Yabancı para kasasının değerleme kaydı _______________________________

Örnek: Değer azalışı varsa;
tarihinde işletme kasasında 1.65 Tl. kayıtlı değere sahip 500 Dolar bulunmakta olup, Merkez Bankası tarafından ilan edilen değerleme kuru 1.20 Tl. dir. Değerleme yaparak yevmiye kaydını yapınız. ______31/12/2010________ 656 Kambiyo Zararları Hs. 225 100 Kasa Hesabı Hs Yabancı para kasasının değerleme kaydı (1.65 – 1.20) x 500$ = 225 Tl. _______________________________

ALINAN ÇEKLER HESABI 101 Alınan Çekler Hesabı; işletmenin emrine düzenlenmiş veya ciro edilmiş, ancak henüz karşılığı tahsil edilmemiş olan çeklerin kaydedilmesi ve izlenmesi için kullanılan bir hesaptır. Hesap kalanı ile çek mevcudu arasında bir fark olursa, farkın nedeni araştırılır ve bulunan nedene göre muhasebe kaydı yapılır.

101 – ALINAN ÇEKLER HESABI Dönemsonunda alınan çekler yazılı (itibari) değerleriyle değerlemeye tabi tutulur. Yabancı paralı çekler alındıkları tarihteki kur üzerinden kaydedilirler. Tahsil edildiklerinde ise, tahsil edildikleri tarihteki kur üzerinden işlem görürler. Çekin tahsil edildiği tarihteki kur ile çekin alındığı tarihteki kur arasındaki olumlu fark 646 Kambiyo Karları hesabına, olumsuz fark ise 656 Kambiyo Zararları hesabına kaydedilir.

101 - ALINAN ÇEKLER HESABI Dönem Sonunda;
Alınan vadeli çekler içerisinde ticari nitelik taşıyanlar dönem sonunda 121 Alacak Senetleri Hesabına; ticari nitelik taşımayanlar ise 136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabına aktarılır.(Borç olarak alınan şahıs çekleri.)

101 – ALINAN ÇEKLER HESABI Örnek: Dönemsonunda işletmenin elinde ileri tarihli ticari nitelikte TL tutarında, çek bulunmaktadır. 10.000 121 ALACAK SENETLERİ 10.000 101 ALINAN ÇEKLER

101 – ALINAN ÇEKLER HESABI B 101 ALINAN ÇEK. A Örnek: İşletmenin, dönemsonu sayım sonucu elindeki çek mevcudu 4100 TL’dir. Çek hesabı yandaki gibidir. - - 4500 500 Alınan çek hesabı = 4500 – 500 Alınan çek hesabı borç kalanı = 4000 Çek mevcudu – alınan çek hs. Borç kalanı 4100 – = Tl.çek fazla görünüyor.

101 – ALINAN ÇEKLER HESABI Örnek: Bir önceki soruda işletmenin çeklerindeki eşitsizliğin nedeni müşteriden kredili borcuna karşılık alınan 100 TL çekin hesaplara kaydedilmediğinden olduğu anlaşılmıştır. _________ _________ 101 ALINAN ÇEKLER HES 120 ALICILAR HESABI sehven unutulan çekin kaydı

101 - ALINAN ÇEKLER HESABI Dönemsonunda işletmenin elinde Tl tutarında vadeli müşteri çekleri bulunmaktadır. Bu çekler için dönemsonunda aşağıdaki kayıt yapılır. _______31/12/2010_______ 121 ALACAK SENETLERİ HES ALINAN ÇEKLER HS Vadeli çeklerin Alacak Senetleri hesabına devri

101 - ALINAN ÇEKLER HESABI 101 ALINAN ÇEKLER HES. 4.500.-
Yukarıdaki şekilde geçici olarak «Alacak Senetleri Hesabı»na kaydedilen vadeli çekler için izleyen dönemin başında aşağıdaki kayıt yapılır. _______01/01/2011______ 101 ALINAN ÇEKLER HES 121 ALACAK SENETLERİ HS Vadeli çeklerin alacak senetleri hesabından geri alınma kaydı.

ALINAN ÇEKLER HESABI ÖRNEK: tarihinde işletmede yapılan sayımda işletmenin portföyünde Tl. nominal değerli vadeli çeklerin bulunduğu tespit edilmiştir. Dönemsonu işlemi olarak Alacak Senetleri hesabına devrinin yapılması işlemi, ________31/12/2009______ 121 ALACAK SENETLERİ — 101 ALINAN ÇEKLER — Vadeli çeklerin Alacak Senetleri Hesabına devri.

ALINAN ÇEKLER HESABI Örnek: Yukarıdaki kaydın iptali için izleyen dönemin başında ( tarihinde) aşağıdaki yevmiye kaydı yapılacaktır. ________ ________ 101 ALINAN ÇEKLER HS — 121 ALACAK SENETLERİ HS — Vadeli çeklerin tekrar Alınan Çekler hesabına devri.

103 – VERİLEN ÇEKLER VE ÖD.EM.HS. (-)
Öncelikle dönemsonunda bu hesapta bir hata veya noksan tespit edilmişse bunun düzeltilmesi gerekiyor. Verilen vadeli çekler içerisinde ticari nitelik taşıyanlar dönem sonunda «321 Borç Senetleri Hesabı»na, ticari nitelik taşımayanlar ise «336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı»na aktarılır. VUK çeklerin reeskonta tabi tutulmasına izin vermemektedir.

VERİLEN ÇEKLER VE ÖD. EMİRLERİ (-) HESABI
HAZIR DEĞERLER VERİLEN ÇEKLER VE ÖD. EMİRLERİ (-) HESABI TL cinsinden Verilen Çekler dönem sonlarında itibari (nominal) değerleriyle değerlemeye tabi tutulur. Yabancı para cinsinden Verilen Çekler dönem sonu MB. Yayınlanan ilgili yabancı para kuru esas alınarak değerlemeye tabi tutulur.

101 - VERİLEN ÇEKLER VE ÖD.EM.HS.
Hataların Düzeltilmesi Örnek 1: günü yapılan incelemede işletmenin daha önce vermiş olduğu Tl.tutarındaki çekin alacaklı tarafından tahsil edildiği, ancak bu olayın muhasebe kayıtlarına işlenmediği fark edilmiştir. _______ _______ 103 VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ HES.(-) 102 BANKALAR HES Sehven unutulan kayıt.

A- Hataların düzeltilmesi
Örnek 2: tarihinde yapılan incelemede işletmenin satıcı Gürbüz Aydın’a olan Tl. tutarındaki senetsiz borcuna mahsup edilmek üzere çek verdiği, ancak muhasebe kayıtlarına işlenmediği anlaşılmıştır. _______ _______ 320 SATICILAR HESABI 103 VERİLEN ÇEK.VE ÖD.EM.HES.(-) Sehven unutulan kayıt

103 – VERİLEN ÇEKLER VE ÖD.EM.HS.
B- Vadeli Çeklerin Dönemsonunda «Borç Senetleri Hesabı»na devri; Örnek 1: Dönem sonunda işletmenin elinde ileri tarihli vermiş olduğu ticari nitelikteki TL tutarında çek bulunmakta olup dönemsonu işlemi olarak bu miktarın Borç Senetleri hesabına devri işleminin yapılması, 8.000 103 VERİLEN ÇEK VE ÖD. EMİRLERİ (-) 321 BORÇ SENETLERİ 8.000

103 – VERİLEN ÇEKLER VE ÖD.EM.HS.(-)
B- Vadeli Çeklerin Dönemsonunda «Borç Senetleri Hesabı»na devri Örnek 2: Yukarıdaki şekilde geçici olarak «Borç Senetleri Hesabı»na kaydedilen vadeli çekler için izleyen dönemin başında aşağıdaki kayıt yapılır. ________ _______ 321 BORÇ SENETLERİ HES 103 VERİLEN ÇEK.VE ÖD.EM.HS.(-)

102 – BANKALAR HESABI Bankadaki TL cinsinden mevduatlar mukayyet (kayıtlı) değerleri üzerinden değerlenir. Bu hesap banka hesaplarına yatırılan ve bu hesaplardan çekilen paraların izlenmesinde kullanılır. Bankalara yatırılan ve bankalardan çekilen yabancı para işlemin yapıldığı tarihteki kur üzerinden kaydedilir. Dönem sonunda ise dönem sonu yabancı para kuru esas alınarak değerleme yapılır.

102 – BANKALAR HESABI Dönemsellik ilkesi gereği, dönemsonunda dönem aşan vadelere sahip hesaplarda içinde bulunulan döneme ait faiz tutarı hesaplanarak tahakkuk ettirilmesi ve o yılın gelirleri içerisinde gösterilmesi gerekir. Hesaplanan faiz geliri, «181 Gelir Tahakkukları hesabı»na borç; «642 Faiz Gelirleri hesabı»na alacak kaydedilir.

102 – BANKALAR HESABI İzleyen dönemde, banka tarafından vadeli mevduata yansıtılan faiz tutarı 102 Bankalar hesabının borcuna, bu tutar üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi ve Fon Kesintisi 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar hesabının borcuna, önceki dönemde tahakkuk ettirilen faiz geliri 181 Gelir Tahakkukları hesabının alacağına kaydedilir. Böylelikle 181 Gelir Tahakkukları hesabı kapatılmış olur.

102 - BANKALAR HESABI A- Hataların düzeltilmesi
Örnek 1: Bankadan gelen hesap özeti ile Bankalar Hesabı karşılaştırıldığında, işletmeye senetsiz borcu olan müşteri Ayşe Yılmaz’ın Tl. tutarında havale yaptığı, ancak durumun muhasebe kayıtlarına geçirilmediği fark edilince aşağıdaki kayıt yapılacaktır. _________ _________ 102 BANKALAR HESABI 120 ALICILAR HESABI Sehven unutulan kayıt

102 - BANKALAR HESABI A- Hataların düzeltilmesi
Örnek 2: tarihinde işletmenin Bankalar Hesabına ait yardımcı defter kayıtlarının incelendiğinde daha önce İş Bankası Hesabından çekilen Tl.nin Garanti Bankası Hesabından çekilmiş gibi muhasebe kayıtlarına geçirildiği anlaşılmıştır. Yapılacak kayıt aşağıdaki gibidir. ________ ________ 102 BANKALAR HES.(Garanti Bnk.) BANKALAR HES.(İş Bnk

102 - BANKALAR HESABI B- Dönemsonunda banka hesabına yatan faizlerin kaydı.
Örnek: tarihinde Garanti Bnk.dan gelen hesap özeti incelendiğinde, Bankanın işletmemizin mevduat hesabına 800 Tl. faiz olarak yatırıldığı görülmüştür. ________ ______ 102 BANKALAR HS — .00 Garanti Bnk. 642 FAİZ GELİRLERİ — Mevduat hesabına işletilen faizin kaydı

102 - BANKALAR HESABI C- Dönemsonuna kadar tahakkuk eden ancak tahsil zamanı gelmemiş vadeli mevduat faizlerinin kaydı. Örnek: tarihinde %8 faiz oranı ile 1 yıl vadeli yatırılan paranın tarihinde 2013 yılı faiz geliri olarak 3 aylık döneme isabet faiz geliri Tl. olarak hesaplanmıştır. Bu durumda yapılacak kayıt. _______ _______ 181 GELİR TAHAKKUKLARI HES — 642 FAİZ GELİRLERİ HES — ….hesaba ait faiz tahakkuk kaydı

102 – BANKALAR HESABI Örnek: tarihinde T.İş Bnk.sına Tl. %12’ den bir yıllığına vadeli yatırılmış olup; dönemsonunda( ) 2013 yılına isabet eden faiz tutarı Tl.olarak hesaplanmış olup ilgili hesaplara kaydediniz. A . n . t x12x78 gün F = = = Tl yılına isabet eden faiz. 100 – 1200 – 1.300 181 GELİR TAHAKKUKLARI 1.300 642 FAİZ GELİRLERİ

102 – BANKALAR HESABI Örnek: tarihinde 1 yıl vadeli T.İş Bankasına yatırılan paranın vadesi tarihinde dolmuş olup, işletmenin vadeli hesabına isabet eden TL faiz geliri işletmenin aynı bankadaki vadesiz mevduat hesabına banka tarafından yatırılmıştır. Faiz gelirinin muhasebe kaydını yapınız. (İşletme faiz gelirlerinin tarihinde 2012 yılına isabet eden TL tutarındaki kısmını faiz geliri olarak tahakkuk ettirmiştir.) ________ ________ 102 BANKALAR HES 181 GELİR TAHAKKUKLARI HES 642 FAİZ GELİRLERİ HES

108 – DİĞER HAZIR DEĞERLER Nitelikleri itibari ile hazır değer sayılan pullar, vadesi gelmiş kuponlar, tahsil edilecek banka ve posta havaleleri (yoldaki paralar) değerleri kapsar.

108 – DİĞER HAZIR DEĞERLER Örnek: tarihinde işletme daha önce satın aldığı 250 TL’lik posta pulundan yapılan sayımda da bu posta pullarını 150 TL’lik kısmı kullanıldığı anlaşılmıştır. / 7/A 770 GENEL YÖNETİM GİD. 150 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER. 150

11 - MENKUL KIYMETLER 110 HİSSE SENETLERİ
111 ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLAR 112 KAMU KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLAR 118 DİĞER MENKUL KIYMETLER 119 MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)

MENKUL KIYMET NE DEMEKTİR ?
Faiz ve kar payı sağlamak, veya fiyat değişmelerinden yararlanarak karlar elde etmek amacıyla geçici bir süre elde tutulmak üzere alınan hisse senedi, tahvil, hazine bonosu, yatırım fonu katılma belgesi, kar-zarar ortaklığı belgesi gelir ortaklığı senedi gibi kıymetler olarak tanımlanmıştır.

HİSSE SENETLERİ İşletmenin geçici yatırım amacı ile aldığı ve sattığı hisse senetlerin kaydedildiği hesaptır. Dönem içerisinde yapılacak olan hisse senedi satışlarında satış tutarı alış tutarından fazla ise aradaki olumlu fark «645 Menkul Kıymet Satış Karları Hesabı»na alacak kaydedilir; satış tutarı alış tutarından az ise aradaki olunsuz fark «655 Menkul Kıymet Satış Zararları Hesabı»na borç kaydedilir.

110 – HİSSE SENETLERİ HESABI
Dönemsonunda işletmenin elinde bulunan hisse senetleri için borsa rayici ile değerlendirildiğinde aradaki olumsuz fark için karşılık ayrılır. Karşılık ayırmak için «654 Karşılık Giderleri Hesabı»na borç; «119 Menkul Kıy.Değer Düş.Hesabı»na alacak kaydı yapılarak karşılık ayırılır. Dönem sonunda borsa rayici alış değerinden yüksek ise aradaki fark kadar «110 Hisse Senetleri Hesabı»na borç, «645 Menkul Kıy.Sat.Karları Hesabı»na alacak kaydı yapılır.

110 - HİSSE SENETLERİ a- Hisse Senedi Satışlarının Kaydı
Örnek 1: İşletmenin portföyünde bulunan her biri 18 Tl. alış fiyatına sahip 300 adet …A.Ş. Hisse senetlerinin 100 adedinin her biri tarihinde 20 Tl.ye satılması durumunda yapılacak kayıt, ________ ________ 100 KASA HESABI — 110 HİSSE SEN.HES — 645 MEN.KIY.SATIŞ KAR.HS — Hisse senedi satışı

110 - HİSSE SENETLERİ HESABI
Örnek 2: İşletmenin portföyünde bulunan her biri 21 Tl. alış fiyatına sahip 400 adet …..A.Ş. Hisse senetlerinin 200 adedinin her biri tarihinde 19 Tl.den satılması durumunda yapılacak kayıt aşağıdaki gibi olacaktır. _________ ________ 100 KASA HESABI — 655 MENKUL KIY.SATIŞ ZARARI — 110 HİSSE SENETLERİ HES — Zararına hisse senedi satışı

TEMETTÜ ( KÂR PAYI ) Şirketlerin bir yıllık faaliyet dönemleri sonucunda elde ettikleri Net Dönem Kârı üzerinden (yasal karşılıklar ayrıldıktan sonra) dağıttıkları ve ortakların şirkette sermayelerinin bulunması karşılığında elde ettikleri getiridir. Yatırım amaçlı Hisse Senetlerine isabet eden kar payı(temettü) tutarları «640 İştiraklerden Temettü Gelirleri Hesabı»nın alacağında izlenir.

HİSSE SENETLERİ A- Hisse Senetleri Getirilerinin (Temettü) kaydı
Örnek 1: İşletmede bulunan hisse senetlerine isabet eden 2009 yılı kar payı tutarı Tl.olup, tarihinde 1000 Tl.si İş Bnk. Hesaba yatırılmış, kalan kısmı ise daha sonra yatırılacaktır. _________15/06/2010_______ 102 BANKALAR HESABI — 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER 640 İŞT.TEMETTÜ GEL.HS — Temettü gelirine ilişkin kayıt

Örnek 2: İşletmede bulunan hisse senetlerine isabet eden Tl. tutarındaki kar payının tahsil edilmemiş olan Tl. lik kısmı da tarihinde iş bankasına yatırılmıştır. _________..../…/2009_______ 102 BANKALAR HESABI — 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER — Temettü gelirine ilişkin kayıt

110 – HİSSE SENETLERİ DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
a- Hisse Senetlerinin Değerlemesi Dönem sonunda; Piyasa değeri alış değerinin altına inen hisse senetleri, borsa rayici değeri ile değerlenir ve değer azalışı için gider yazılarak karşılık ayrılır. Bu amaçla hisse senetlerindeki değer azalışları “654 Karşılık Giderleri Hesabı”na borç, aktifi düzenleyici pasif karakterli bir hesap olan “119 Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı”na alacak kaydedilir.

110 – HİSSE SENETLERİ Örnek 1: İşletmenin tarihinde elinde alış değeri tutarı TL olan Vestel A.Ş.ye ait hisse senedi bulunmaktadır tarihindeki borsa rayici ise TL’dir. Bu hisse senetlerine karşılık ayrılması uygun görülmüştür. ( – = TL Karşılık ayrılacak) 1.000 654 KARŞILIK GİDERLERİ 119 MENKUL KIYMET DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞ.(-) 1.000

Örnek 2: İşletmenin elinde bulunan Vestel A.Ş.ye ait Tl. tutarındaki hisse senetleri Tl. fiyatla tarihinde satılmış olup para bankaya yatmıştır. (Satılan bu hisse senetleri için hesaplarda tarihinde Tl. tutarında karşılık ayrıldığı görülmektedir.) __________31/05/2014_______ 102 BANKALAR HESABI — 119 MENKUL KIYMET DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞ.(-) — 110 HİSSE SENETLERİ — 645 MENKUL KIY.SATIŞ KARI HS — 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR — Hisse senetlerinin satışı ve ayrılan karşılık kaydının iptali

Açıklama; Menkul Kıymet değer düşüklüğü sebebiyle ayrılan karşılıklar VUK.na göre kanunen kabul edilmeyen gider statüsünde olup mali karın hesaplanmasında KKEG olarak dikkate alınması gerekmektedir. Bu nedenle işletmenin bunları nazım hesaplarda izlemesi gerekir. Hisse senetleri değerleme gününde değer düşüklüğü olması durumunda karşılık ayrılarak gider yazılmakta, borsa rayici alış bedelinden yüksek olsa da hisse senetleri satılmadığı sürece, gelir tahakkuk etmediği sürece ihtiyatlılık kavramı gereği gelir kaydı yapılamamaktadır.

Örnek 1: 31. 12. 2009 tarihinde işletmenin portföyünde her biri 22 Tl
Örnek 1: tarihinde işletmenin portföyünde her biri 22 Tl.alış fiyatına sahip 600 adet Beko A.Ş. Hisse senedi bulunmakta olup tarihinde hisse senetlerinin borsa rayici 19 Tl.dir. Hisse senedine karşılık ayrılacaktır. __________ ________ 654 KARŞILIK GİDERLERİ HES — 119 MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) — Değer düşüklüğü nedeniyle hisse senetlerine karşılık ayrılması

Söz konusu hisse senetleri satıldığında;
Sözkonusu Beko A.Ş.ye ait 600 adet hisse senetlerinin tamamı 2010 yılında adedi 26 Tl.den toplam 26x600= Tl. ye satılırsa satışa ilişkin olarak yapılacak kayıtlar aşağıdaki gibi olacaktır. _________.../…/2010________ 102 BANKALAR HESABI — 110 HİSSE SENETLERİ HS — 645 MEN.KIY.SATIŞ KARLARI — Hisse senedi satış kaydı __________.../…/2010_________ 119 MENKUL KIY.DEĞER DÜŞ.KARŞILIĞI(-) — 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR — Karşılık iptal kaydı.

Dönem sonunda menkul kıymet hisse senedinin alış değeri borsa rayicinden yüksekse. SPK mevzuatına göre değerleme, Dönem sonunda elimizde bulunan hisse senetlerinin alış değeri, dönem sonundaki borsa değerinden yüksekse aradaki fark kadar aşağıdaki kayıt yapılır. _______.../…/20.. ________ 655 MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARLARI HS. XXXX 110 HİSSE SENETLERİ HESABI XXXX Dönem sonunda elimizde bulunan hisse senetlerinin alış değeri, dönem sonundaki borsa değerinden düşükse aşağıdaki kayıt yapılır. ________.../…/20.. ________ 110 HİSSE SENETLERİ HS. XXXX 645 MENKUL KIYMET SATIŞ KARLARI HS. XXXX

MENKUL KIYMETLER Örnek: İşletme elinde bulunan Arçelik A.Ş.ye ait hisse senetlerine TL. kar payı alacağı olduğu tarihinde işletmeye bildirilmiştir. İşletmenin alacağı kar payı ile ilgili tahakkuk kaydını yapınız, 2 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER hisse senedi temettü 1.000 640 İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ 1.000

MENKUL KIYMETLER İşletmenin Arçelik A.Ş.ye ait hisse senetlerinden alacağı Tl. tutarındaki kar payı tarihinde Garanti Bankasındaki hesabına yatmıştır. / 102 BANKALAR HES. 1.000 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER hisse senedi temettü 1.000

111-112 ÖZEL VE KAMU KESİMİ TAHVİL SENET VE BONOLARI HES.
Tahvillerin Yıl Sonuna Kadar İşlemiş Faizlerinin Kaydı Özel veya kamu kesimi tarafından çıkarılmış tahvil, senet ve bonolarının dönemsonunda bilanço günü itibarıyle istenebilir duruma gelmemiş bulunan, dolayısıyle nakden veya hesaben tahsil edilmemiş içinde bulunulan yıla isabet eden faizleri hesaplanarak bunlar tahakkuk yoluyla o yılın faiz gelirlerine alınır. Faiz gelirinin hesaplanmasında aşağıdaki formül uygulanır. A.n.t Nominal değer(A) x Faiz Oranı(n) x Süre(t) FAİZ = 100 (Yıllık 100) (Aylık 1200) (Günlük 36000)

111-112 ÖZEL VE KAMU KESİMİ TAHVİL SENET VE BONOLARI HES.
Örnek: tarihinde işletmenin elinde başlangıç tarihi , faiz oranı %50 olan 1 yıllık TL tutarında Kamu Kes.Tah. vardır. n= 153 gün t= %50 A= 31 Ağustos:31 30 Eylül :30 31 Ekim :31 30 Kasım :30 31 Aralık :31 153 gün A.n.t FAİZ = 36.000 X153X50 FAİZ= = 76.500 36.000 / 50 181 GELİR TAHAKKUKLARI Faiz gelir tahakkukları 76.500 642 FAİZ GELİRLERİ 76.500

Tahvillerin itfa tarihinde yapılacak muhasebe kaydı;
Elimizde bulunan başlangıç tarihi , faiz oranı %50 olan 1 yıllık TL tutarında Kamu Kes.Tahvili itfa tarihi olan tarihinde faizi ile birlikte Garanti Bnk.daki hesaba yatmıştır. İtfa tarihinde yapılacak kayıt aşağıdaki gibidir. _______ _____ 102 KASA HESABI — 181 GELİR TAHAKKUKLARI — 642 FAİZ GELİRLERİ — 112 KAMU KESİMİ TAH.SEN.BON — Tahvil faiz geliri ve itfası

12 - TİCARİ ALACAKLAR 120 ALICILAR 121 ALACAK SENETLERİ
122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU(-) 126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)

120 – ALICILAR HESABI İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz (kredili, veresiye, vadeli) alacakların izlendiği hesaptır. VUK’a göre Dönemsonunda işletmenin Tl. cinsinden alacakları mukayyet(kayıtlı) değer ile, yabancı paralı alacakları ise borsa rayici ile değerlenir.

120 – ALICILAR HES. Örnek 1: tarihinde Alıcı Burcu SERT işletmeye olan TL’lik borcunu işletmenin bankadaki mevduat hesabına yatırdığı halde olayın kayıtlara işlenmediği anlaşılmıştır.. / 102 BANKALAR 5.000 5.000 120 ALICILAR Burcu SERT

ÖRNEK 2: 31. 12. 2010 tarihinde; alıcı Metin Esen’in işletmeye olan 3
ÖRNEK 2: tarihinde; alıcı Metin Esen’in işletmeye olan Tl. tutarındaki senetsiz borcuna karşılık senet verdiği ve bunun kayıtlara işlenmediği tespit edilmiştir. ________ _______ 121 Alacak Senetleri Hs — Cüzdandaki Sen. Metin Koç. 120 Alıcılar Hesabı — Metin Koç

121 - ALACAK SENETLERİ HES. İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmetten kaynaklanan senetli alacaklarını kapsar. VUK’a göre alacak senetleri değerlemesinde mukayyet(kayıtlı) değer veya tasarruf değer(peşin değer) ölçeği uygulanır.

121 - ALACAK SENETLERİ Örnek: tarihinde işletmenin portföyünde (cüzdanında) tarihli TL’lik bir alacak senedi bulunmaktadır. uygulanacak olan reeskont oranı %30 dir. Senedin dönem sonu itibariyle tasarruf değerini (peşin değer) bularak yevmiye kaydını yapınız. Reeskont oranları T.C Merkez Bankası tarafından açıklanmaktadır.

TİCARİ ALACAKLAR REESKONT = İtibari (nominal değer) – Tasarruf değeri
A.n.t A: Senedin nominal değeri n: Vade t: Faiz oranı F: Faiz F = (n.t) A: t: %30 n: 30 gün F: ? 20.000X30X30 F= = = 487,80 36000+(30X30) 36.900

121 – ALACAK SENETLERİ Yevmiye kaydı;
487,80 657 REESKONT FAİZ GİD. 122 ALACAK SNT.REESKONTU HS.(-) 487,80 / YENİ YILDA İSE TERS KAYIT YAPILIR. 487,80 122 ALACAK SNT.REESKONTU HS.(-) 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 487,80

ÖRNEK SORU ? Örnek : tarihinde işletmenin elinde vade tarihi olan Tl. nominal değerli alacak senedi bulunmaktadır. Tasarruf değer ölçeği kullanarak senedin dönemsonundaki tasarruf değerini hesaplayınız. (Senede uygulanacak faiz oranı % 20’dir) tarihindeki reeskont uygulaması ile ilgili yevmiye kayıtlarını yapınız. (A) Nominal değer : Tl. (t ) Vadeye kalan gün sayısı : (n ) İskonto oranı : % 20

Reeskont Tutarı : A x n x t / 36000 + (n x t) =
8.000 x 20x31 Reeskont Tutarı: = (20x31) _________ ______ 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 122 ALACAK SENETLERİ REES.(-) _____________________________________________ YILINDA YAPILACAK KAYIT, ________ _____________ 122 ALACAK SENETLERİ REES.(-) 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ

128 – ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
VUK’a göre bir alacağın Şüpheli Alacak olarak kabul edilmesi için; Alacak, dava veya icra safhasında bulunmalı, Yapılan protestoya ve yazılı ihtarlara istinaden birden fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmeyen ve dava ve icra takibine değmeyecek kadar küçük tutarda olması gerekmektedir. Bu şartlardan birini sağlayan alacaklar şüpheli alacak hükmündedir.

ÖRNEK: İşletmemizin icra takibindeki Nuray Çalış isimli müşteriden olan Tl. tutarında senetli alacağımızın tahsili şüpheli duruma düşmüştür Yevmiye kaydını yapınız. __________ / __________ 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR HES 121 ALACAK SENETLERİ HESABI Takipteki Alac.Snt.leri Takipteki alacağın şüpheli duruma düşmesi .

ÖRNEK: İşletmemizince yazılan birçok ihtar yazısına istinaden borçlu bulunan Hasan Yılmaz tarafından ödenmeyen ve takip masrafı yapmaya değmeyecek kadar küçük olan 100 Tl. tutarındaki senetsiz alacağımız şüpheli duruma düşmüştür. Gerekli yevmiye kaydını yapınız. _________ / _________ 128 ŞÜPHELİ TİC.ALAC.HES 120 ALICILAR HES Müşteri Hasan Yılmaz Şüpheli duruma düşen senetsiz alacağımız

129 - ŞÜPHELİ TİC.ALACAKLAR KARŞILIĞI HS.
Şüpheli Ticari Alacağa Karşılık Ayrılması; Alacak işletmenin iş konusu ile ilgili olmalı, Alacak hasılat ve gelir olarak kaydedilmiş olmalı Alacak dava ve icra safhasında bulunmalı, Yapılan protestoya ve yazılı ihtarlara istinaden birden fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmeyen ve dava ve icra takibine değmeyecek kadar küçük tutarda olması gerekmektedir. Alacak değerleme günü itibarıyle şüpheli duruma düşmüş olmalı, Mükellef Bilanço esasına göre defter tutuyor olmalı,

Şüpheli Ticari Alacağa Karşılık Ayrılması; Örnek: İşletmemize borcu olan Nuray ÇALIŞ adındaki müşterimiz senetli TL’lik borcunu kabul etmediğinden, hakkında dava açılan ve şüpheli duruma düşmüş olan bu şüpheli alacağa %100 karşılık ayrılmıştır. _______ …._________ 654 KARŞILIK GİDERLERİ HES — 129 ŞÜPHELİ TİC.ALAC.KARŞ.HES — Şüpheli Tic.Alac. Karşılık ayrılması

Örnek: Bir önceki örnekte Nuray ÇALIŞ’ a ait Tl. şüpheli alacağımızın 500 TL’lik kısmı bankadaki hesabımıza yatırılmıştır. Kalan kısmı, dava sonucunda kaybettiğimiz için, tamamen değersiz hale gelmiştir.(bu alacağa %100 karşılık ayrılmıştır. Kalan kısmının kayıtlardan düşmesi gerekiyor) / 1 2 102 BANKALAR HS. 500 128 ŞÜPHELİ TİC. ALACAK. 500 129 ŞÜP. TİC. AL. KARŞ.(-) 500 644 KONUSU KAL. KARŞ. 500 / 3 129 ŞÜP. TİC. AL. KARŞ.(-) 4000 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK. 4000

Örnek: Cansu A.Ş şüpheli alacak durumda olan TL tutarında ki alacağı için karşılık ayırmaya karar vermiştir. / 654 KARŞILIK GİDERLERİ 3.000 129 ŞÜP. TİC. AL. KARŞ. 3.000 /

129 - ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI HES.
Örnek: İşletme müşterisi Cansu A.Ş’den , şüpheli alacaklı durumunda olup da karşılık ayırdığı TL tutarında ki alacağı ile ilgili olarak mahkeme kararı neticesi sonunda alacak tahsil edilemez hale gelmiştir. Yevmiye kaydını yapınız. ________.../…/20… _______ 129 ŞÜPHELİ TİC.ALAC.KARŞ.HES.(-) — 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALAC — Alacağın değersiz hale gelmesi

129 - ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI HES.
Örnek: tarihinde % 50 karşılık ayrılan Tl. tutarındaki şüpheli alacağın Tl.lik kısmı tarihinde nakit olarak tahsil edilmiştir ve kalanının tahsil edilemeyeceği kesinleşmiştir. Yalnızca tarihinde yapılması gereken yevmiye kaydını gösteriniz.. __________ _________ 100 KASA HESABI — 129 ŞÜP.TİC.ALAC.KARŞILIĞI HS.(-) — 689 OLAĞ.DIŞI GİD.ZARAR HS — 128 ŞÜPHELİ ALACAKLAR HS — 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIK — tarihinde yapılacak muhasebe kaydı.

DİĞER ALACAKLAR 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 132 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR
133 BAĞLI ORTAKLARDAN ALACAKLAR 135 PERSONELDEN ALACAKLAR 136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR

TİCARİ MALLAR VE STOKLAR DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
150 İLK MADDE VE MALZEME 151 YARI MAMÜLLER-ÜRETİM 152 MAMÜLLER 153 TİCARİ MALLAR 157 DİĞER STOKLAR 158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI(-) 159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI

TİCARİ MALLARA İLİŞKİN DÖNEMSONU İŞLEMLERİ
«153 Ticari Mallar Hesabı» herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile satın alınan ticari malların(emtia) izlenmesinde kullanılır. Satın alınan ticari mallar(emtia) maliyet bedeli ile bu hesaba borç, satılması veya herhangi bir nedenle ambardan çekilmesinde ise maliyet bedeli ile alacak kaydedilir. VUK’a göre normal ticari mallar maliyet değeri ile, değeri düşen mallar ise emsal bedel ölçeği ile değerlenir.

153 – TİCARİ MALLAR HESABI DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
a) Hatanın düzeltilmesi; Bilanço günü Ticari Mallar Hesabının kalanı ile dönem sonu sayım bilgileri karşılaştırılır; hesap kalanı ile sayım bilgileri arasında fark var ise, farkın sebebi araştırılarak gerekli düzeltme kayıtları yapılır.

Hatanın düzeltilmesi;
Dönem Sonu İşlemleri- Hatanın düzeltilmesi; Örnek: günü yapılan kontrollerde «X» ticari malı stoklarında kayıtlara göre Tl.lik fazlalık tespit edilmiştir. Yapılan araştırmada söz konusu fazlalığın nedeninin peşin alınan malın faturasının kaydının unutulmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır. ( kdv.) ________ ______ 153 TİCARİ MALLAR HES — 191 İNDİRİLECEK KDV — 100 KASA HESABI — Sehven unutulan kayıt

ÖRNEK: 31. 12. 2010 tarihinde yapılan kontrollerde 10. 11
ÖRNEK: tarihinde yapılan kontrollerde tarihinde Metin Koç’a tamamı kredili olarak satılan Tl.KDV.lik mal satışının kayıtlara işlenmediği tespit edilmiştir. _________ _________ 120 Alıcılar Hes Yurt İçi Sat. Hes — 391 Hesaplanan KDV. 300.— Sehven unutulan mal satış kaydı.

Dönem Sonu İşlemleri- Firelerin Kaydı
İşletme stoklarında yer alan nihai malların bekletilmesi, depolanması, nakliye ve pazarlaması sırasında kırılma, sızma, akma, kesilme, çürüme, çekme, uçma gibi nedenlerle meydana gelen miktar azalmaları olarak ifade edilebilir. Dolayısıyla ticaret işletmelerinde meydana gelen fireler alım satıma konu nihai malların ağırlığında ve hacminde meydana gelen azalmalar olarak ifade edilebilir.

Dönem Sonu İşlemleri - Firelerin Kaydı
Kanuni olarak kabul edilen fireler «normal fireler»dir. (örneğin Tic.San.Od.nın tespiti). Bunun dışındaki fireler «anormal fire» olarak adlandırılır ve KKEG olarak dikkate alınır. Aralıklı envanter yönteminde firelerin kaydı yapılmaz. Firelerin kaydı devamlı envanter yöntemi kullanan işletmeler tarafından yapılabilmektedir. Fireler muhasebeleştirilirken, normal fire olarak adlandırılan kısım «621 Satılan Ticari Malların Maliyeti Hesabı» na, anormal fire olarak tanımlanan kısım ise «689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabı»na borç olarak yazılırken «153 Ticari Mallar Hesabı»na alacak kaydedilir.

Dönem Sonu İşlemleri- Firelerin Kaydı
Örnek: tarihinde işletmede yapılan sayımda Tl.lik kısmı normal fire, 1.200Tl.lik kısmı ise anormal fire olmak üzere, Tl.lik firenin sözkonusu olduğu tespit edilmiştir. Yevmiye kaydını yapınız. ________ _______ 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD.ZAR — 621 SATILAN TİCARİ MAL. MAL. HES — 153 TİCARİ MALLAR HES — Firelerin muhasebeleştirilmesi

STOK DEĞERLEME İŞLEMLERİ
STOKLARIN DEĞERLENMESİ İKİ YÖNTEME GÖRE YAPILIR Aralıklı Sayım Yöntemi (Aralıklı envanter yöntemi) Aralıksız Sayım Yöntemi (Devamlı envanter yöntemi)

A- Aralıklı Envanter Yöntemi
Bu yöntemde mevcut malların satılması durumunda sadece elde edilen brüt satış gelirine ait kayıt yapılırken malın sevkine ilişkin ilgili mal hesabının alacağına herhangi bir kayıt yapılmaz. Böyle olunca stok miktarı ancak dönem sonunda yapılacak sayım sonucunda belli olur. Bu uygulamada Ticari Mallar hesabının kalanından dönem sonu stok maliyeti çıkartılmak suretiyle satışların maliyeti bulunur. Bu tutar «621 Satılan Tic.Mal.Mly.Hs.»na borç, «153-Ticari Mallar Hs.»na alacak olarak kaydedilir.

Aralıklı Envanter Yöntemine Göre Stok Değerleme;
153 – TİCARİ MALLAR HESABI Aralıklı Envanter Yöntemine Göre Stok Değerleme; Can İşletmesinin Tarihinde «153 Ticari Mallar Hesabı»nın defteri kebir durumu aşağıdaki gibi olup dönemsonunda yapılan sayımda Mal mevcudunun Tl. olduğu görülmektedir. 1. adım – 3.000= B Tic.M.Hs. A 2. adım – 6.000= _________ …___________ 621 Satılan Tic.Mal.Maliyeti Hs 153 Ticari Mallar Hes Satılan Tic.Malların maliyet kaydı

STOK TAKİP YÖNTEMLERİ(Uygulama)
ARALIKLI SAYIM YÖNTEMİ (ARALIKLI ENVANTER) Uygulama: ÇALIŞ Ticaretin Aralıklı Envanter yöntemine göre muhasebe kayıtlarını yapalım, kâr veya zararı bulalım. ’de satıcı Ayşe ticaretten 9000TL +%18 KDV tutarında mal almıştır. ’de alıcı Burcu AK’ a kredili 8.000TL +%18 KDV tutarında satmıştır. 1 2 153 TİC. MALLAR HS. 191 İND. KDV 9000 1620 320 SATICILAR HS. 10620 Mal alımı 120 ALICILAR HS. 9.440 8.000 1.440 600 YURTİÇİ SAT. 391 HESAPLANAN KDV Mal satımı /

STOK TAKİP YÖNTEMLERİ ’de satıcı Ayşe ticaretten almış olduğu 5000 TL +%18 KDV tutarındaki kısmı beğenmeyip iade etmiştir. ’de alıca Burcu AK TL +%18 KDV tutarındaki malı beğenmeyip işletmeye iade etmiştir. 3 4 320 SATICILAR HS. 5.900 153 TİCARİ MALLAR 391 HES. KDV 5.000 900 Alıştan iade 2.000 360 610 SATIŞTAN İADELER 191 İND. KDV 120 ALICILAR 2.360 Satıştan iade

Dönem sonu mal mevcudu (stok) 1200 TL’dir.
’de alıcı Burcu AK’ a 300 TL +%18 KDV tutarında satış iskontosu yapmıştır. ’de satıcı Ayşe ticaret işletmeye 800 TL +%18 KDV tutarında alış iskontosu yapmıştır. Dönem sonu mal mevcudu (stok) 1200 TL’dir. 5 6 611 SATIŞ İSKONTOLARI 191 İND. KDV 300 54 354 120 ALICILAR Satış iskontosu 320 SATICILAR 944 602 DİĞ. GELİRLER HS. 391 HES. KDV 800 144 Alış iskontosu

STOK TAKİP YÖNTEMLERİ 153 TİC. Mallar HS. Borç Kalanı (9000-5000) 4000
Dönem Sonu Mal Mevcudu 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti Envanter Kayıtları 7 8 621 SATILAN TİC. MAL. MALİYETİ 2.800 153 TİCARİ MALLAR 2.800 Satılan malın maliyeti 600 YURTİÇİ SAT. HS. 8.000 602 DİĞER GELİRLER HS. 800 690 DÖNEM K/Z 8.800 Gelir hesabının 690 a devri

STOK TAKİP YÖNTEMLERİ 690 DÖNEM K/Z 4.300 610 SATIŞTAN İADELER
9 10 690 DÖNEM K/Z 4.300 610 SATIŞTAN İADELER 611 SATIŞ İSKONTOLARI 621 SAT. TİC. MAL. MALİYETİ 2.000 300 Giderlerin 690 a devri 690 DÖNEM K/Z 4.500 590 DÖNEM NET KÂRI 4.500 Dönem kârı

DEFTER-İ KEBİRLER B 153 A B 600 A B 610 A B 611 A 9000 5000 2800 8.000
2.000 2.000 300 300 8.000 9000 7800 B 621 A B 690 A B 590 A B 602 A 2.800 2.800 4.300 4.500 8.800 4.500 800 800

B - Devamlı(Aralıksız) Envanter Yöntemi:
Devamlı envanter yönteminde her satışta, satış gelirine ait kaydın ardından, aynı satışa ilişkin maliyet kaydı da yapılır. Böylece istenildiğinde «153 Ticari Mallar Hesabı»nın borç bakiyesine bakılarak işletmede bulunan stokların değeri hakkında bilgi sahibi olunabilir. Bu yöntemin az sayıda ve büyük ürünlerin üretildiği beyaz eşya ve otomotiv sanayi gibi işletmelerde uygulanması daha uygundur. Bu yöntemde satılan malın satış kaydından sonra satılan malın maliyeti ile «621 Satılan Ticari Malların Maliyeti» hesabı borçlandırılır.

ARALIKSIZ SAYIM YÖNTEMİ (DEVAMLI ENVANTER YÖN.)
Uygulama: ÇALIŞ Ticaretin Aralıklı Envanter yöntemine göre muhasebe kayıtlarını yapalım, kâr veya zararı bulalım. ’de satıcı Ayşe ticaretten 9000TL +%18 KDV tutarında kredili mal almıştır. ’de maliyeti 3.000TL malı alıcı Burcu AK’ a kredili 8.000TL +%18 KDV tutarında satmıştır. 1 2 2.a 153 TİC. MALLAR HS. 191 İND. KDV 9000 1620 320 SATICILAR HS. 10620 Mal alımı 9.440 120 ALICILAR HS. 600 YURTİÇİ SAT. 391 HESAPLANAN KDV 8.000 1.440 Mal satımı / 621 SAT. TİC. MAL. MALİYETİ 3.000 153 TİC. MALLAR 3.000 Satılan malın maliyeti

’de satıcı Ayşe ticaretten almış olduğu 5000 TL +%18 KDV tutarındaki kısmı beğenmeyip iade etmiştir. ’de alıca Burcu AK TL +%18 KDV tutarındaki malı beğenmeyip işletmeye iade etmiştir.(Maliyet Tl.) 3 4 4.a 320 SATICILAR HS. 5900 153 TİC. MALLAR 391 HSP.KDV 5000 900 Alıştan iade 610 SATIŞTAN İADELER 191İND. KDV 2.000 360 120 ALICILAR 2.360 Satıştan iadeler / 1.000 153 TİC. MALLAR 621 SAT. TİC. MAL. MALİYETİ 1.000

Dönem sonu mal mevcudu (stok) 2.000 TL’dir.
’de alıcı Burcu AK’ a 300 TL +%18 KDV tutarında satış iskontosu yapmıştır. ’de satıcı Ayşe ticaret işletmeye 800 TL +%18 KDV tutarında alış iskontosu yapmıştır. Dönem sonu mal mevcudu (stok) TL’dir. 5 6 611 SATIŞ İSKONTOSU 191 İND. KDV 300 54 120 ALICILAR 354 Satış iskontosu 320 SATICILAR HS. 944 602 DİĞER GEL.HS. 391 HES.KDV 800 144 Alış iskontosu

Envanter Kayıtları 600 YURTİÇİ SAT. 8.000 602 DİĞER GEL.HS. 800
600 YURTİÇİ SAT. 8.000 602 DİĞER GEL.HS. 800 7 8 9 690 DÖNEM K/Z 8.800 Gelirin 690 a devri 690 DÖNEM K/Z 4.300 2.000 300 610 SATIŞTAN İADE 611 SATIŞ İSKONTALARI 621 SAT. TİC. MAL. MALİYETİ Giderin 690 a devri 4.500 690 DÖNEM K/Z 590 DÖNEM NET KÂRI 4.500

DEFTER-İ KEBİRLER B 153 A B 600 A B 610 A B 611 A 9000 1000 5000 8.000
2.000 2.000 300 300 8.000 3000 10000 8000 B 621 A B 690 A B 590 A 3000 1000 2000 4.300 3.700 8.000 3.700

TİCARİ MALLARDA DEĞERLEME YÖNTEMİ
VUK.na göre STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİ Fiili Maliyet (gerçek maliyet) Ortalama Maliyet Yöntemi İlk Giren İlk Çıkar (FİFO) Yöntemi Son Giren İlk Çıkar (LİFO) Yöntemi (2004 yılında uygulamadan kaldırıldı.)

FİİLİ MALİYET (GERÇEK MALİYET) Bu yöntemde değerleme gününde işletmede mevcut malların, hangi maliyet bedeli ile satın alındığının saptanması ve gerçek maliyetler üzerinden değerlemeye tabi tutulması esastır. Bu yöntem daha çok ürün çeşidi az ve ürün bedeli yüksek olan işletmelerde uygulanır. Örnek: Beyaz eşya veya taşıt alım satımı yapanlar.

ORTALAMA MALİYET YÖNTEMİ Ortalama maliyet yöntemi ikiye ayrılır. Basit ortalama Maliyet Ağırlıklı ortalama Maliyet

TİCARİ MALLARDA DEĞERLEME YÖNTEMİ A- Aralıklı Envanter Yönteminde Stok Değerleme Uyg.
Örnek: B işletmesinin Ocak – Aralık 2011 dönemi mal alışlarına ve satışlarına ilişkin veriler aşağıdaki gibidir. A MALİ STOK KARTI Alış tarihi Dönem başı stok Alış Alış Alış Miktar (kg) 5000 5500 8500 9000 28.000 Birim fiyat (TL) 10 15 20 25 Tutar (TL) Tl. Tl. Tl. Tl. Tl. Satış tarihi 7000 8000 20.000 Alışlar Satışlar Dönem sonu stok : kg : kg : 8000 kg İSTENENLER: Basit ortalama maliyet yöntemine göre stokların maliyetini bulunuz. Ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre stokların maliyetini bulunuz.

İSTENENLER: Basit Ortalama Maliyet Ortalama Maliyet = Stok Maliyeti = 8000kg x 17.5 TL = Satılan Malın Maliyeti = Toplam alış – Dönem Sonu Stok Satılan Malın Maliyeti = – = = 17.5 TL 4

b. Ağırlıklı Ortalama Maliyet Yöntemi Ortalama fiyat = = 8000kg x = – Dönem Sonu Stok Satılan Malın Maliyeti = Toplam Alışlar – Dönem Sonu Stok Satılan Malın Maliyeti = – = TL TL 28000

İLK GİREN İLK ÇIKAR (FİFO) YÖNTEMİ Bu yöntemde ilk alınan malların çıkışı yapılır. Örnek: B Malı Alışları Açıklama Miktar Fiyat (TL) Alış (peşin) Alış (peşin) Çıkış Alış (peşin) Çıkış İSTENENLER: Hareketli ağırlık ortalama maliyet yöntemine stok maliyetini bulunuz. FİFO’ ya göre stokların maliyetini bulunuz.

FİFO YÖNTEMİ TARİH GİREN ÇIKAN KALAN Miktar Birim fiyat Tutar 1000 50
Alış 1000 50 50.000 - 60 60.000 Çıkış 500 30.000 80 40.000 100 8.000 400 32.000 TOPLAM 2500 2100 MAL ALIŞLARI = SATILAN MALIN MALİYETİ = DÖNEM SONU MAL MEVCUDU =

157 – DİĞER STOKLAR HESABI 158 – STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI HES
157 – DİĞER STOKLAR HESABI 158 – STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI HES. DEĞERİ DÜŞEN MALLARA İLİŞKİN ÖRNEKLER Vergi usul kanununun 278. maddesinde belirtilen nedenlerle, kıymetini kısmen veya tamamen kaybeden mallar maliyet bedeli yerine emsal bedeli ile değerlenir. Mallarının değerinin düşmesi için bazı nedenlerin olması gerekir. Örnek: Malların bozulması, çürümesi, kırılması veya deprem, su basması yangın gibi afetler nedeniyle değer kaybına uğramalıdır. Örnek: Maliyeti TL olan mal çıkan yangın sonucunda Takdir Komisyonunca %60 değerini kaybetiği tespit edilmiş ve bu stoklar için karşılık ayrılmasına karar verilmiştir. 1 2 157 DİĞER STOKLAR 12.000 12.000 153 TİCARİ MALLAR 654 KARŞILIK GİDERLERİ 12.000 158 STOK DEĞ. DÜŞÜK KARŞILIĞI 12.000 X 0,06 = TL

DEĞERİ DÜŞEN MALLARA İLİŞKİN ÖRNEKLER
Değeri düşen stokların tamamı 2010 yılında Tl.ye nakit olarak satılmıştır. ________.../…/2010_______ 100 KASA HESABI — 158 STOK DEĞER DÜŞ.KARŞ.HS — 157 DİĞER STOKLAR HS — 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIK — 679 O.DIŞI GEL.ve KARLAR HS — Değeri düşen malların satılmasına ilişkin kayıt

Örnek: tarihinde demir stoklarında yapılan kontrollarda Tl. maliyetli demirlerin % 35 değer kaybına uğradığı tespit edilmiş ve bu stoklar için karşılık ayrılmasına karar verilmiştir. ________ _______ 157 DİĞER STOKLAR HESABI — 153 TİCARİ MALLAR HES — Değeri düşen mallara ilişkin kayıt ___________ ___________ 654 KARŞILIK GİDERLERİ HES — 158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI(-) —

Örnek: İşletme 15. 02. 2010 tarihinde paslanan demirlerin tamamını 30
Örnek: İşletme tarihinde paslanan demirlerin tamamını Tl.ye satmış olup yarısına çek almış, kalan yarısına da senet almıştır. ________ _________ 101 Alınan Çekler Hs Alacak Senetleri Hs O.Dışı Gid.ve Zar.Hs Stok Değ.Düş.Krş.Hs Diğer Stoklar Hs Konusu Kalmayan Karş.Hs

TAMAMI DEĞERSİZ HALE GELEN MALLARIN KAYDI
Örnek: 2009 yılında işletmenin deposunu sel basması sonucu maliyet bedeli 10 Tl. olan adet ticari malın yarısı değersiz hale gelmiştir. ________.../…/2009______ 689 DİĞER OL.DIŞI GİD.ZARAR — 153 TİCARİ MALLAR HS — Değersiz hale gelen stokların Tic.Mal hesabından çıkarılması Not: Tamamı değersiz hale gelen mallar için karşılık ayırmaya gerek olmayıp tamamı zarar olarak yazılabilir.

DURAN VARLIKLAR MADDİ DURAN VARLIKLAR
Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır; 250 ARAZİ VE ARSALAR 251 YER ALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLER 252 BİNALAR 253 TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR 254 TAŞITLAR 255 DEMİRBAŞLAR 256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR

Maddi Duran Varlıkların Sayım ve Kontrolu
Dönem sonunda envanter ekibi işletmedeki bütün maddi duran varlıkları envanter listesine kaydeder. Düzenli bir işletmede maddi duran varlıklar işletme aktifine girişlerinde «Duran Varlıklar ve Amortismanlar Defteri»ne işlenmesi gerekir ve burada verilen sıra numaraları kayıtlı malzemenin üzerlerine duran varlık numarası olarak yazılmış olması gerekir.

DURAN VARLIKLAR (AMORTİSMAN İŞLEMLERİ)
AMORTİSMAN NEDİR? AMORTİSMANLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ Amortisman: Firmanın, İşletme faaliyetlerinde kullanılmak amacıyla almış olduğu ve bir yıldan fazla kullanılabilen malların yıpranma sonucundaki değer azalışlarını ifade eder. (Boş arazi ve arsalar amortismana tabi değildir.) Amortisman Hesaplama Yöntemleri (VUK’ a göre) Normal Amortisman Yöntemi (eşit tutarlı yöntem) Azalan Bakiyeler Yöntemi (hızlandırılmış yöntem) Olağanüstü Amortisman (fevkalade)

DURAN VARLIKLAR NORMAL AMORTİSMAN YÖNTEMİ (Eşit Tutarlı Yöntem)
Yıllar itibari ile ayrıla amortisman tutarının iktisadi değerinin tutarı yok oluncaya kadar bir değişiklik olmaz. Amortisman süresi; Kıymetlerin aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için(1) rakamı mükellefçe uygulanan iktisadi kıymetin faydalı ömrüne bölünerek bulunur.

Amortisman Oranının Belirlenmesi
Örnek: İşletmenin tarihinde Tl.ye satın aldığı bir makinenin faydalı ömrü boyunca ayrılacak amortisman paylarını normal amortisman yöntemine göre belirleyelim. (söz konusu makinenin faydalı ömrü 5 yıl) / 5 yıl = Tl./Yıl Normal Amortisman Oranı = 1 / 5 = % 20 _______ ______ 770 GENEL YÖN.GİD — 257 BİRİKMİŞ AMONTİSM —

DURAN VARLIKLAR ÖRNEK: İşletmede kullanılmak üzere tarihinde 54 nolu fatura ile peşin TL +%18 KDV tutarında sandalye takımı satın alınmıştır. İstenenler: Masanın alış kaydını yapınız. Masaya normal yönteme göre %20 amortisman hesaplayarak endirekt yöntemine göre kaydediniz. Çözüm: 1. Masanın alış kaydı; 1 255 DEMİRBAŞLAR 191 İND. KDV 10.000 1.800 11.800 100 KASA

DURAN VARLIKLAR Amortisman Süresi = = = 5 yıl
Amortisman Oranı = = = %20 Amortisman tutarı = Maddi Duran Varlık x Amortisman Oranı = x 0,20 Amortisman tutarı = TL _________ ___________ 770 Genel Yön.Gid. Hs 257 Birikmiş Amort.Hs 1 1 0,20 Amortisman oranı 1 1 Faydalı Ömür 5

DURAN VARLIKLAR NORMAL YÖNTEME GÖRE AMORTİSMAN TABLOSU
Yıllar Demirbaşın değeri Amortisman Oranı Amortisman Tutarı TL X , = TL TL X , = TL TL X , = TL TL X , = TL TL X , = TL TL Endirekt Yönteme Göre Muhasebe Kaydı; 7/A seçeneği /B seçeneği 2 770 GENEL YÖNETİM GİD. 2.000 2000 796 AMORT. VE TÜK. PAY. 257 BİRİKMİŞ AMORT. 2.000 257 BİRKMİŞ AMORT. 2000

DURAN VARLIKLAR AZALAN BAKİYELER YÖNTEMİ (hızlandırılmış yöntem):
Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler bu yöntemden faydalanır. Bu yöntemde amortisman süresinin belirlenmesi normal yönteme göre hesaplanır. Bu süre içinde oran %50 i geçmemek üzere, normal amortismanların 2 katı olarak dikkate alınır. Bu yöntemin özelliği, ilk yıllar hızlı sonraki yıllarda yavaş yavaş amorti edilmesidir.

Az önceki örneği bu yöntemde uygulayalım;
DURAN VARLIKLAR Az önceki örneği bu yöntemde uygulayalım; Azalan Bakiyeler Yöntemine Göre Amortisman Tablosu Normal amortismanın 2 katı olup, %50’yi geçemez. 2 X %20 = %40 Yıllar Demirbaşın Değeri Amortisman Oranı Amortisman Tutarı Kalan Değer , , , , 10.000

Endirekt muhasebe kaydına göre yevmiye kaydı;
DURAN VARLIKLAR Endirekt muhasebe kaydına göre yevmiye kaydı; 7/A Seçeneği 3 770 GENEL YÖNETİM GİDERİ 4.000 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 4.000 7/B Seçeneği 4 796 AMORTİ. VE TÜK. PAYLARI 4.000 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 4.000

Azalan bakiyeler yönteminden normal amortisman yöntemine geçilmesi durumunda,
Makinenin Net Amortisman Ayrılacak Amortisman Tarih Defter Değeri Oranı Tutarı Tl. % — Tl. % — Tl. % — Tl. % — Tl. % — 2011 yılından itibaren normal amortisman yöntemine geçmeye karar verilecek olursa tablo yukarıdaki gibi olacaktır.

FEVKALADE AMORTİSMAN (olağanüstü) :
DURAN VARLIKLAR FEVKALADE AMORTİSMAN (olağanüstü) : Fevkalade amontisman uygulaması, normal şartlarda kullanılacak bir amortisman yöntemi değildir. Bu ancak olağandışı durumlarda kullanılır. Buna göre VUK’nun 317’nci maddesinde, iktisadi kıymetlerin değerinden meydana gelen olağan dışı kayıplar nedeniyle fevkalade ekonomik ve teknik amortisman oranlarının uygulanabileceği ifade edilmiştir. Menkul ve gayrimenkul haklar, işletmenin müracaatı üzerine ilgili bakanların görüşü alınmak üzere Maliye Bakanlığınca, her işletme için işin maliyetine göre ayrı ayrı belli edilen olağanüstü amortisman oranları uygulanır.

DURAN VARLIKLAR Olağanüstü Amortisman (fevkalade):
Örnek: işletmenin 2011 yılında TL’ ye aldığı makinenin amortisman oranı %20’dir. Makine 2010 yılında yaygın sonucu hasara uğramış işletme Maliye Bakanlığına müracaat ederek olağanüstü amortisman talebinde bulunmuş, Bakanlık tespit ettiği amortisman oranı %30 olup 1 yıldır. İstenenler: makinenin amortisman tablosunu düzenleyiniz. Yıllar Makine Değeri Amortisman Oranı Amortisman tutarı , , , , , 20.000

KIST AMORTİSMAN UYGULAMASI
DURAN VARLIKLAR KIST AMORTİSMAN UYGULAMASI Kıst Amortisman uygulamasında yalnızca işletmenin aktifinde kayıtlı binek otomobillerine uygulanır. Amortisman Tutarı = x Kalan Ay Sayısı Binek otomobillerin aktife girdiği ay, kesri tam sayılacaktır. Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye kısmı ise, son yılda ayrılacak amortisman tutarına ilave edilerek yok edilecek. Yıllık Amortisman 12 Ay

DURAN VARLIKLAR Örnek: işletmede kullanılmak üzere ’ de TL’ye bir adet binek otomobil almıştır. Bu otomobile dönem sonunda normal yönteme göre %20 amortisman ayrılmasına karar verilmiştir. X 0,20 = Yıllık Amortisman Kıst amort. Tutarı = X 7ay = 7.000 12.000 12 ay 1 770 GENEL YÖNETİM GİD. 7.000 257 BİRİKMİŞ AMORT. 7.000 – = TL kalan bu tutar ise en son yıl 2015 yılındaki amortismana eklenerek gider yazılır = TL 2 770 GENEL YÖNETİM GİD. 17.000 257 BİRİKMİŞ AMORT. 17.000

MADDİ DURAN VARLIKLARIN SATIŞI
ÖRNEK: İşletme, alış maliyeti TL Birikmiş Amortismanı TL olan bir demirbaşı, peşin TL +%18 KDV tutarında satmıştır. B BİRİKMİŞ AMORT. A B DEMİRBAŞ A 2.000 5.000 4.000 X 0,18 = 720 TL KDV / 1 4.720 2.000 100 KASA 257 BİRİKMİŞ AMORT. 255 DEMİRBAŞLAR 391 HES. KDV 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KAR 5.000 720 1.000

a) Kontrol sırasında Noksan Veya Fazla Çıkan Duran Varlıklara Yönelik İşlemler
Örnek: işletmenin Tl.maliyetli ve birikmiş amortismanı Tl.olan bir dizüstü bilgisayarı kayıp ise aşağıdaki kayıt yapılacaktır. ________ _______ 197 SAYIM VE TESELLÜM NOK — 255 DEMİRBAŞLAR HS — Sebebi belirlenemeyen noksanlık.

Yapılan araştırmalar sonucunda sözkonusu demirbaş bulunursa ve kullanılabilir durumdaysa aşağıdaki yevmiye kaydı yapılır. ________ ________ 255 DEMİRBAŞLAR HS — 197 SAY.TES.NOKSAN.HS — Demirbaş noksanlığının bulunması ile ilgili kayıt.

________31.12.2009 _______ 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR)(-) 1.200.—
Yapılan araştırmalar sonucunda sözkonusu demirbaş bulunamazsa ve sorumlusu tespit edilememişse aşağıdaki yevmiye kaydı yapılır. ________ _______ 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR)(-) — 689 DİĞ.OLA.DIŞI GİD.VE ZARAR — 197 SAYIM VE TES.NOKSAN — Sebebi belirlenemeyen noksanlığın gider hesabına aktarılması.

DURAN VARLIKLAR YENİLEME FONU
Amortismana tabi maddi duran varlıkların satıştan doğan veya hasara uğrayan ,sigortadan alınan tazminat dolayısıyla meydana gelen kârlar veya belirli şartlarla yeni alınacak amortismana tabi maddi duran varlıkların amortismanına kullanılmak üzere yenileme fonu kullanılabilir. Yenileme fonu ayrılabilmesi için bilanço esasına göre defter tutulması gerekmektedir. V.U.K.' nun 328. ve 329. Yenileme fonunun pasifte geçici bir hesapta en fazla üç yıl tutulabileceği ve her ne sebeple olursa olsun bu süre içinde kullanılmamış olan karların üçüncü yılın vergi matrahına ekleneceği hüküm altına alınmıştır. Özel Fonlar hesabına alınan tutar yeni alınan aynı özellikteki malın ayrılacak olan amortismanlarında kapatılır.

DURAN VARLIKLAR YENİLEME FONU
ÖRNEK: İşletme, TL maliyetli bilgisayarını peşin TL +%18 KDV tutarında satmıştır. Bilgisayarın birikmiş amortismanı TL’dir. İSTENENLER: Bilgisayarı yenileme isteği olmaması halinde satış kaydını yapınız. Bilgisayarı yenileme isteği olması halinde satış kaydını yapınız. / 1 2 100 KASA 257 BİRİKMİŞ AMORT. 7.080 16.000 20.000 1.080 2.000 255 DEMİRBAŞLAR 391 HES. KDV 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GEL. VE KARLAR / 7.080 16.000 100 KASA 257 BİRİKMİŞ AMORT. 20.000 1.080 2.000 255 DEMİRBAŞLAR 391 HES KDV 549 ÖZEL FONLAR

Örnek: İşletme 2012 yılında satılan bilgisayarın yerine 10. 03
Örnek: İşletme 2012 yılında satılan bilgisayarın yerine yılında peşin olarak ,500 Tl.KDV.ye yeni bir bilgisayar almıştır. (Satılan bilgisayardan elde edilen Tl.gelir 549 Özel Fonlar Hesabında bekletilmektedir.) gerekli muhasebe kaydını yapınız. 1-_________ _______ 255 Demirbaşlar Hes İndirilecek KDV Kasa Hesabı Mal Alış İşlemi 2-_________ ________ 770 Genel Yönetim Gid Özel Fonlar Hes Birikmiş Amortismanlar Hs Yıl sonunda amortisman ayrılması

MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Bu hesaplar şunlardır; 260 HAKLAR 261 ŞEREFİYE 262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERİ 263 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ 264 ÖZEL MALİYETLER 267 DİĞER ÖZEL MALİYETLER 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)

260 - Haklar Hesabı ve İtfası
İmtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve unvan gibi bir bedel ödenerek elde edilen bazı hukuki tasarruflar gibi harcamaların kaydedildiği hesaptır. VUK’a göre haklar maliyet değeri ile değerlenir. Hakların amortismanı yararlanma süresine göre ayrılır. Yararlanma süresi bilinmiyorsa 5 yıl içinde eşit taksitlerde itfa edilir. _________ _______ 770 GENEL YÖNETİM GİD — 268 BİRİKMİŞ AMORTİS.(-)

262 - KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ VE İTFASI
İşletmenin kurulması, yeni bir şubenin açılması, işlerin sürekli olarak genişletilmesi için yapılan ve karşılığında maddi bir değer elde edilmeyen giderler, aktifleştirilmeleri durumunda kullanılır. Kurumlar(Anonim ve Limited Şirketler) için bu giderlerin aktifleştirilmesi ya da gerçekleştiği hesap döneminde gider yazılması isteğe bağlıdır.(VUK.282) ________ _______ 770 GENEL YÖNETİM GİD — 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMAN.(-) — Kuruluş giderleri için amortisman ayrılması

263 – AR-GE GİDERLERİ VE İTFASI
İşletmede yeni ürün ve teknolojiler oluşturulması mevcutların geliştirilmesi ve benzeri amaçlarla yapılan her türlü harcamalardan, aktifleştirilen kısmının izlendiği hesaptır. Örnek: İşl.kayıtlı değeri Tl.olan AR-GE harcamaları için trh. Normal yönteme göre amortisman ayrılmıştır. _______ _______ 770 GENEL YÖNETİM GİD — 268 BİRİKMİŞ AMONTİSMAN(-) — Aktifleştirilmiş Ar-Ge malzemesi için ayrılan amort.

MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLARIN AMORTİSMANI
ÖRNEK: Yasemin Anonim şirketi kuruluşunda TL KDV tutarında masrafını peşin ödemiştir. / 1 262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİD. 191 İND. KDV 7.000 2.000 100 KASA 9.000 7.000 DÖNEM SONUNDA YAPILACAK KAYIT = TL itfa payı 5 YIL / 1.400 7/A 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMAN 1.400

PASİF HESAPLARIN ENVANTERİ YABACI KAYNAKLAR (BORÇLAR)
«30 - MALİ BORÇLAR» Bu hesap grubu, kredi kurumlarına olan kısa vadeli borçlar ile kısa vadeli para ve sermaye piyasası araçları ile sağlanan krediler ve vadesine bir yıldan daha az bir süre kalan uzun vadeli mali borçların anapara taksit ve faizlerini kapsar. «32 – TİCARİ BORÇLAR» Bu hesap grubu ise işletmenin ticari ilişkileri nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz borçların kaydedildiği hesapları kapsar.

PASİF HESAPLARIN ENVANTERİ
KISA VADELİ YABACI KAYNAKLAR (BORÇLAR) 1. MALİ BORÇLAR Bu hesaplar şunlardır; 300 BANKA KREDİLERİ 303 UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZ 304 TAHVİL ANAPARA TAKSİT VE FAİZLERİ 305 ÇIKARILMIŞ BONOLAR VE SENETLER 306 ÇIKARILMMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLERİ 308 MENKUL KIYME İHRAÇ FARKI (-) 309 DİĞER MALİ BORÇLAR

300 - BANKA KREDİLERİ Bu hesap, banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilere ilişkin tutarları içeren hesap kalemidir. Banka kredi hesabı ile bankada tutulan kredi hesabı arasında uygunluk sağlanır. Bu uygunluk bankadan istenen hesap özetiyle yapılır. Hesaplar arasından eşitlik yoksa gerekli araştırma yapılarak eşitlik sağlanır.

PASİF HESAPLARIN ENVANTERİ HATALARIN DÜZELTİLMESİ
300 - BANKA KREDİLERİ ÖRNEK1: ’da 300-Banka Kredileri hesabında yapılan kontrollerde «A» bankasından çekilen Tl. tutarındaki kredinin yanlışlıkla «B» bankasından çekilmiş gibi kaydedildiği tespit edilmiştir. Bu durumda yapılacak düzeltme kaydı aşağıdaki gibidir. / 1 300 BANKA KREDİLERİ Akbank 8.000 300 BANKA KREDİLERİ Garanti bankası 8.000 Örnek2: Bankadan gelen dekontta, işletmenin Bankadaki kredi hesabına TL kredi faizi tahakkuk etmiştir. / 2 780 FİNANSMAN GİDERİ 600 600 300 BANKA KREDİLERİ

b) Döviz Cinsinden Kredilere İlişkin İşlemler.
Örnek: İşletme tarihinde kısa vadeli olmak üzere $ kredi almıştır tarihinde yapılan değerleme sonucunda, kur artışı nedeniyle Tl. kur farkı oluşmuştur. Buna göre tarihinde yapılacak muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır. _________ ______ 780 FİNANSMAN GİDERLERİ 300 BANKA KREDİLERİ HS Kredi hesabına ilişkin kur farkının kaydı.

C - Dönemsonuna Kadar Kredi Hesaplarına İşlenmiş Olan Faizlerin Kaydı
Örnek: ’da yapılan kontrollerde, işletmenin dönem içinde «A» bankasından almış olduğu kredi için banka tarafından Tl. faiz tahakkuk ettirildiği ve hesaba işlendiği görülmüştür. Söz konusu faize ilişkin olarak tarihinde aşağıdaki muhasebe kaydı yapılacaktır. _________ ________ 780 FİNANSMAN GİDERLERİ — 300 BANKA KREDİLERİ — Kredi hesabına işlenen faiz tutarının kaydı.

d- Dönemsonuna kadar kredi hesaplarına tahakkuk eden faizlerin hesaplanıp kayda alınması.
Örnek: İşletme İş Bankasından tarihinde %20 faiz oranı ile vadesi 1 yıl olmak üzere Tl. tutarında kredi almıştır. Kredi tutarı, işletmenin aynı banka nezdindeki …No.lu mevduat hesabına yatırılmıştır. __________ _______ 102 BANKALAR HESABI — 300 BANKA KREDİLERİ HES — İş bankasından alınan kredinin kaydı. …../..

Sözkonusu krediye ilişkin olarak 31. 12
Sözkonusu krediye ilişkin olarak tarihinde yapılacak faiz hesaplaması ve kaydı aşağıdaki gibi olacaktır. tarihinde 2009 yılı için 9 aylık ( ) tl. kredi faizi tahakkuk etmiştir. _______ _________ 780 FİNANSMAN GİDERLERİ — 381 GİDER TAHAKKUKLARI — 2009 yılına ait faiz giderinin kaydı

Kredi anapara ve faizi vade tarihinde (01. 04
Kredi anapara ve faizi vade tarihinde ( ) ödendiğinde aşağıdaki kayıt yapılacaktır. 40.000x20x yılına ait faiz tutarı = Tl.olarak hesaplanmıştır _________ _________ 300 BANKA KREDİLERİ HESABI — 780 FİNANSMAN GİDERLERİ HES — 381 GİDER TAHAKKUKLARI HES — 100 KASA HESABI — Kredi anapara ve faiz tutarının ödenmesi.

2 - TİCARİ BORÇLAR Bu hesaplar şunlardır; 320 SATICILAR 321 BORÇ SENETLERİ 322 BOÇ SENETLERİ REESKONTU (-) 326 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR

320 – SATICILAR HESABI Satıcılar Hesabı, işletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçların izlendiği hesaptır. Örnek: işletme, senetsiz borcuna karşılık satıcı Yasemin AK’a TL nakit ödediği halde kayıtlara geçirilmediğini belirlemiştir. / 1 320 SATICILAR HES. Yasemin AK 8.000 100 KASA HES. 8.000

HATALARIN DÜZELTİLMESİ
Örnek 1: İşletmenin tarihinde satıcı «A» ile yaptığı mutabakat sonucunda satıcı «A» dan kredili olarak alınan Tl.KDV tutarındaki ticari malların kayıtlara işlenmediği tespit edilmiştir. ________ ________ 153 TİCARİ MALLAR HES — 191 İNDİRİLECEK KDV — 320 SATICILAR HESABI — Sehven unutulan kayıt.

HATALARIN DÜZELTİLMESİ
Örnek 2: İşletme tarihinde, satıcı Ali Koç’a olan Tl. senetsiz borcunu ödemiş olup ancak yevmiye kaydına geçerken yanlışlıkla Hasan Güven’in hesabına işlenmiştir. Düzeltme kaydını yapınız. _________ _________ 320 Satıcılar Hes — Ali Koç 320 Satıcılar Hesabı — Hasan Güven Hata düzeltme kaydı

Vazgeçilen Borçlara İlişkin İşlemler
Örnek: İşletme Tl. borçlu bulunduğu «A» A.Ş. Ödeme güçlüğüne düşmüş 2009 yılı içerisinde konkordato ilan etmiştir. İşletme konkordato anlaşması kapsamında borcunun yarısını nakit ödemiş olup , borcun kalan yarısı için alacaklı firma tahsilden vazgeçmiştir. _______ ________ 320 SATICILAR HESABI — 100 KASA HESABI — 670 DİĞ.OLA.DIŞI GEL.KAR — İşletmenin «A» firmasına olan borcunu ödemesi.

321 - BORÇ SENETLERİ Dönem sonunda, Alacak Senetlerine Tasarruf Değeri ile Reeskont uygulaması yapıldığı takdirde, aynı şekilde Borç Senetlerine de Reeskont uygulaması yapılması gerekmektedir. Örnek: tarihinde işletmenin senetli borç hesaplarında yaptığı kontrollerde keşide tarihi olan, 9 ay vadeli %20 faiz oranlı, Tl.nominal değerli senetli borcunun olduğu görülmüştür. Bu bilgilere göre senedin tarihindeki reeskont tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. Nominal Değeri : Tl. Vadeye kalan gün sayısı : 204 gün İskonto Oranı: % x 20 x 204 Reeskont Tutarı = (20x204)

Yukarıdaki örneğin yevmiye kaydını yapınız.
________ ________ 322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU HS.(-) 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ HS Borç senetlerine ilişkin reeskont tutarının kaydı ’da «647 Reeskont Faiz Gel.Hs.» aşağıdaki kayıttan görüleceği üzere «690- Dönem Karı veya Zararı Hesabı»na aktarılarak kapatılacaktır. ________ ______ 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ HS 690 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI Gelir hesabının kapatılması.

İzleyen dönemin başında, reeskont tutarının iptaline ilişkin olarak aşağıdaki kayıt yapılacaktır.
_______ _______ 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ HESABI 322 BORÇ SEN.REESKONTU HS.(-) Reeskont işleminin iptaline ilişkin kayıt

UZUN VADELİ HESAPLARA İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
Dönemsellik ilkesi gereği uzun vadeli hesapların içerisinde kayıtlı olan tutarlardan vadesi bir yılın altına düşmüş tutarların, kısa vadeli hesaplara aktarılması gerekmektedir. Bu nedenle işletmenin aktif ve pasif hesaplar içerisinde bulunan uzun vadeli hesapların incelenip vadesi bir yılın altına düşen tutarlar varsa bunların kısa vadeli hesaplara aktarımına ilişkin işlemlerin yapılması gerekir.

KISA VADELİ VE UZUN VADELİ BAZI HESAPLAR
AKTİF HESAPLAR PASİF HESAPLAR DURAN VARLIK DÖNEN VARLIK KIS.VAD.YAB.K. UZ.VAD.YAB.K. 220 ALICILAR 120 ALICILAR 400 BNK. KRED. 300 BNK.KRED. 221 ALAC.SENET. 121 ALAC.SENET. 420 SATICILAR 320 SATICILAR 226 VED.DEP.TEM. 126 VER.DEP.TEM. 405 ÇIK.TAHVİL. 304 TAH.ANA PAR.BORÇ.TAK.FAİZ. 280 GEL.YIL.GİD. 180 GEL.AYL.GİD. 472 KID.TAZ.KARŞ 372 KID.TAZ.KARŞ 281 GELİR TAHAK. 181 GELİR TAHAK. 421 BORÇ SNT. 321 BORÇ SNT. 231 ORT.ALACAK. 131 ORT.ALACAK. 426 ALI.DEP.TEM. 326 ALI.DEP.TEM. 232 İŞTİRAK.ALAC. 132 İŞTİRAK.ALAC. 480 GEL.YILLARA AİT GELİRLER 380 GEL.AYLARA AİT GELİRLER 233 BAĞLI ORTAK.DAN ALAC. 133 BAĞLI ORTAK.DAN ALAC 481 GİDER TAHAKKUKLARI 381 GİDER TAHAKKUKLARI

Örnek: tarihinde «400 Banka Kredileri Hesabın»nda yapılan kontrollerde hesapta gözüken Tl.nin , Tl. kısmının kısa vadeli hale geldiği tespit edilmiştir. ________ ________ 400 BANKA KREDİLERİ — 300 BANKA KREDİLERİ — Vadesi 1 yılın altına düşen banka kredisinin ilgili hesaba devri

ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER Örnek: İşletme tarihinde «405 Çıkarılmış Tahviller Hesabı»nda yaptığı incelemede izleyen dönemde vadesi 1 yılın altına düşmüş faizi ile birlikte itfa edilecek Tl.lik tahvilin olduğunu tespit etmiştir. ________ ________ 405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER HS — 304 TAHVİL ANAPARA BORÇ, TAKSİT VE FAİZLERİ HS — Gelecek dönemde itfa edilecek Tahvillerin 304 no.lu hesaba devri.

ALACAK SENETLERİ Örnek: tarihinde «221 Alacak Senetleri Hesabı»nda yapılan kontrolllerde hesaba kayıtlı senetlerden Tl.lik kısmının vadesinin bir yılın altına düştüğü tespit edilmiştir. _______ ________ 121 ALACAK SENETLERİ HS — 221 ALACAK SENETLERİ HS — Senetli alacağın kısa vadeli hale gelmesi

PEŞİN ÖDENMİŞ GİDERLER
Peşin ödenmiş, ancak tahakkuk zamanı gelmemiş olan giderler «180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı» ile «280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı»nda izlenir. 180 Hesap, 280 Hesabında kayıtlı tutarlardan tahakkuk zamanına bir yıldan daha az süre kalan tutarların izlenmesi için kullanılır. Bir yılı aşan peşin ödenen giderler 280 hesabın borcuna kaydedilir ve ait olduğu dönemlerde ilgili gider hesaplarına (180) aktarılmak suretiyle kapatılır.

GELECEK YILLARA VE GELECEK AYLARA AİT GİDERLER
Örnek: İşletme tarihinde bir binayı, iki yıllık kira bedeli olan Tl.yi peşin ödemek suretiyle kiralamıştır. Peşin ödenmiş kira giderinin ait olduğu dönemler Aylık Kira Bedeli : /24 ay = Tl./Ay Ekim – Aralık 2009 : Tl. x 3 Ay = Tl. 2010 Dönemi : Tl. x 12 Ay = Tl. Ocak – Eylül 2011 : Tl. X 9 Ay = Tl. Toplam : Ay : Tl.

05 10.2009 tarihinde yapılacak kayıt, ________05.10.2009________
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ — 2009 DÖNEMİNE AİT KİRA GİDERİ 280 GELECEK YILLARA AİT GİD — -2010 Dönemine Ait Kira Gideri : -2011 Dönemine Ait Kira Gideri : 100 KASA HESABI — Peşin ödenen kira giderine ait kayıt

2010 yılında tahakkuku yapılacak peşin ödenmiş kira bedelinin 180 no’lu hesaba alınmasına ilişkin olarak tarihinde yapılacak muhasebe kaydı, ________ _______ 180 GELECEK AYLARA AİT GİD — 280 GELECEK YILLARA AİT GİD — İzleyene dönemde tahakkuku yapılacak giderin 180’e devri

31.12.2010 tarihinde yapılacak kayıtlar aşağıdaki gibidir.
_______ ______ 770 GENEL YÖNETİM GİD.HES — 180 GELECEK AYLARA AİT GİD — Peşin ödenmiş kira giderinin ilgili gider hesabına devri. ________ _________ 180 GELECEK AYLARA AİT GİD — 280 GELECEK YILLARA AİT GİD — İzleyen dönemde tahakkuku yapılacak giderin 180’e devri.

31.12.2011 tarihinde yapılacak kayıt aşağıdaki gibi olacaktır.
_______ _____ 770 GENEL YÖNETİM GİD — 180 GELECEK AYLARA AİT GİD — Peşin ödenmiş kira giderinin ilgili gider hesabına aktarılması

PEŞİN ÖDENMİŞ KİRA GELİRLERİ
Örnek: İşletmeye ait bir depo tarihinde iki yıllığına kiralanmıştır. Kiracıdan iki yıllık kira bedeli olarak Tl. peşin olarak tahsil edilmiştir. Kira gelirinin ilgili dönemlere ait kira tutarlarının dağılımı, Aylık Kira Bedeli : Tl. / 24 Ay = Tl./Ay Mayıs – Aralık 2009 : 750 Tl./Ay x 8 Ay = Tl. 2010 dönemi : 750 TL./Ay x 12 Ay = Tl. Ocak – Nisan 2011 : TL./Ay x 4 Ay = Tl. TOPLAM : Ay Tl.

Örnek: tarihinde yapılacak kayıt aşağıdaki gibi olacaktır. _______ _______ 100 KASA HESABI — 649 DİĞ.OLA.GELİR VE KAR — dönemine ait kira gel — 480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER — Dönemine Ait Kira Gel — Dönemine Ait Kira Gel — Peşin tahsil edilen kira gelirinin kaydı.

2010 yılında tahakkuku yapılacak peşin tahsil edilmiş kira gelirinin 380 no’lu hesaba alınmasına ilişkin olarak tarihinde yapılacak muhasebe kaydı, ________ _________ 480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER HS — -2010 dönemine ait kira geliri — 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER — dönemine ait kira geliri — TARİHİNDE YAPILACAK KAYIT, ________ ________ 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HES — dönemine ilişkin kira gel — 649 DİĞ.OLA.GELİR VE KAR — dönemine ilişkin kira gel — Peşin tahsil edilmiş kira gelirinin ilgili gelir tablosu hesabına aktarılması.

__________ _________ 480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER HS — -2011 dönemine ait kira geliri — 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER — dönemine ait kira geliri — TARİHİNDE YAPILACAK KAYIT, ________ ________ 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HES — dönemine ilişkin kira gel — 649 DİĞ.OLA.GELİR VE KAR — dönemine ilişkin kira gel — Peşin tahsil edilmiş kira gelirinin ilgili gelir tablosu hesabına aktarılması.

TAHAKKUK ETMİŞ GELİRLER
Tahakkuk etmiş ancak henüz tahsil aşamasına gelmemiş olan gelirler «181 Gelir Tahakkukları Hesabı», ve «281 Gelir Tahakkukları Hesabı»nda izlenirler. Örnek: İşletme geçici yatırım amacıyla 2 yıl vadeli, yıllık %20 faizli, Tl. nominal değerli devlet tahvillerini tarihinde satın almıştır. Tahvile ilişkin faiz gelirinin tamamı vade sonunda tahsil edilecektir. tarihinde yapılacak kayıt, Faiz= Tl. x 20 x 6 Ay. / = 500 Tl. _________ _________ 181 GELİR TAHAKKUKLARI HES — 642 FAİZ GELİRLERİ HES — 2009 dönemine ait tahvil faiz gelirinin kaydı

TAHAKKUR ETMİŞ GELİRLER
2010 dönemine ilişkin olarak tahakkuk eden faiz geliri hesaplaması ve tarihinde yapılacak kayıtlar, Faiz = Tl. x 20 x 12 Ay / = Tl. ________ ________ 181 GELİR TAHAKKUKLARI HES — 642 FAİZ GELİRLERİ HES — 2010 dönemine ait tahvil faiz gelirinin kaydı

TAHAKKUK ETMİŞ GİDERLER
Tahakkuk etmiş ancak henüz ödeme aşamasına gelmemiş (izleyen dönem/dönemlere ait) olan giderler «381 Gider Tahakkukları Hesabı» ile «481 Gider Tahakkukları Hesabı»nda izlenir. Örnek: tarihinde yapılan kontrollerde Aralık 2009 dönemine de bir telefon faturasının mevcut bulunduğu görülmüştür. Sözkonusu faturanın KDV. dahil tutarı Tl. dir(KDV. tutarı 360 Tl.) ve ödeme tarihi ’dur. Telefon faturasına ilişkin olarak yapılacak kayıt, ________ __________ 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 191 İNDİRİLECEK KDV — 381 GİDER TAHAKKUKLARI HES — -2009 yılına ait telefon gideri Döneme ait telefon faturasının kaydı

GELİR TABLOSU HESAPLARI
İşletmenin faaliyet dönemine ilişkin brüt satışları, satış indirimleri. Satışların maliyeti, faaliyet giderleri, diğer faaliyetlerden gelir ve kârlar, diğer faaliyetlerden gider ve zararlar, finansman giderleri, olağandışı gelir ve kârlar ve olağandışı gider ve zararlardan oluşur. GELİR HESAPLARI Gelir hesapları alacak kalanı verir veya kalan vermez. Dönem sonunda alacak kalanı verdiğinde 690 DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI Hesabına devredilerek kapatılır. Gelir hesapları dönem sonunda Gelir Tablosunda yer alır.

GELİR TABLOSU HESAPLARI
GİDER HESAPLARI Gider hesapları borç kalanı veriri veya kalan vermezler. Borç kalanı verdiğinde dönem sonunda 690 DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI Hesabına devredilerek kapatılırlar. Dönem sonunda gider hesapları Gelir Tablosunda yer alır.

GELİR TABLOSU (KARŞILAŞTIRMALI)
ÖNCEKİ DÖNEM CARİ DÖNEM BRÜT SATIŞLAR SATIŞ İNDİRİMLERİ (-) NET SATIŞLAR SATIŞLARIN MALİYETİ(-) BRÜT SATIŞ KÂRI VEYA ZARARI FAALİYET GİDERLERİ 630 – Ar.Gel Gid. 631 – Paz.Sat.Dağ.Gid. 632 – Gen.Yön.Gid. FAALİYET KÂRI VEYA ZARARI DİĞER FAALİYETLERDE OLAĞAN GEL. VE KÂR. DİĞER FAALİYETLERDE OLAĞAN GİD. VE ZARAR(-) FİNANSMAN GİDERLERİ OLAĞAN KÂR VEYA ZARARLAR OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞR. YASAL YÜK. KARŞ. (-) DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI

GELİR HESAPLARININ AKTARILMASI
GİDER HESAPLARI YANSITMA HESAPLARI 600’ LÜ HESAPLAR GELİR TABLOSU 750 ARAŞ. GEL. GİD. (AGG) 760 PAZARLAMA SAT.DAĞ. GİD. (PSDG) 770 GENEL YÖN. GİD.(GYG) 780 FİNANSMAN GİD. (FG) 751 A.G.G YANS. 761 P.S.D.GİD. YANS. 771 G.Y.G. YANS. 781 FİNANS. GİD.YANS. 630 A.G.G. HS 631 P.S.D.G HS 632 G.Y.G. HS 660 KISA VAD. BORÇ. GİD.

MALİYET, GELİR VE GİDER HESAPLARINA İLİŞKİN DÖNEMSONU İŞLEMLERİ
Dönemsonunda, maliyet, gelir ve gider hesaplarına ilişkin olarak yapılacak işlemler sırasıyla şöyledir. Maliyet Hesaplarına kayıtlı tutarların, yansıtma hesapları aracılığı ile gelir tablosu hesaplarına aktarılması. Maliyet hesaplarıyla yansıtma hesaplarının karşılaştırılmak suretiyle kapatılması, Gelir ve Gider hesaplarının «690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı»na devredilmesi, «690 Dönem karı veya Zararı Hesabı»nın «692 Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı»na devredilmesi, «692 Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı»nın «590 Dönem Net Karı» veya «591 Dönem Net Zararı» hesabına devredilmesi.

MALİYET HESAPLARINA KAYITLI TUTARLARIN, YANSITMA HESAPLARI ARACILIĞIYLA İLGİLİ GELİR TABLOSU HESAPLARINA AKTARILMASI FONKSİYONEL MALİYET HESAPLARI YANSITMA HESAPLARI GELİR TABLOSU HESAPLARI 750 Araştırma ve Geliş- tirme Giderleri Hes. 751 Araştırma ve Geliş- tirme Gid.Yansıtma Hs. 630 Araştırma ve Geliş- tirme Giderleri Hes. 760 Pazarlama Sat. Ve Dağıtım Gid.Hes. 761 Pazarklama Sat.ve Dağ.Gid.Yansıtma Hs. 631 Pazarlama Sat.ve Dağıtım Giderleri Hs. 770 Genel Yönetim Giderleri 771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs. 632 Genel Yönetim Giderleri Hesabı 780 Finansman Gid.Hs. 781 Finansman Gid. Yansıtma Hes. 660 Kısa Vad.Borçlanma Gid. Hs. 661 Uzun Vadeli Borçlanma Gid.Hes.

Dönemsonunda maliyet hesaplarında kayıtlı tutarların yansıtma hesapları aracılığıyla ilgili gelir tablosu hesaplarına aktarılmasına ilişkin kayıt aşağıdaki gibi olacaktır. _________ _________ 630 AR-GE GİDERLERİ HESABI XXX 631 PAZ.SAT.VE DAĞ.GİD.HES. XXX 632 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HES. XXX 660 KISA VADELİ BORÇLANMA GİD. XXX 751 AR-GE GİDERLERİ HESABI XXX 761 PAZ.SAT.VE DAĞ.GİD.HES. XXX 771 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HES. XXX 781 KISA VADELİ BORÇLANMA GİD. XXX Fonksiyonel Maliyet Hesaplarına Kayıtlı Tutarların İlgili Gelir Tablosu Hesaplarına Devri.

750 AR-GE GİDERLERİ HESABI XXX
Maliyet Hesaplarıyla Yansıtma Hesaplarının Karşılaştırılmak Suretiyle Kapatılması. ________ ________ 751 AR-GE GİDERLERİ HESABI XXX 761 PAZ.SAT.VE DAĞ.GİD.HES. XXX 771 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HES. XXX 781 KISA VADELİ BORÇLANMA GİD. XXX 750 AR-GE GİDERLERİ HESABI XXX 760 PAZ.SAT.VE DAĞ.GİD.HES. XXX 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HES. XXX 780 FİNANSMAN GİDERLERİ HES. XXX Fonksiyonel Maliyet Hesapları İle Yansıtma Hesaplarının Karşılaştırılarak Kapatılması

GELİR VE GİDER HESAPLARININ «690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı»na DEVREDİLMESİ..
__________ ___________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HESABI XX 610 SATIŞTAN İADELER HESABI XX 611 SATIŞ İNDİRİMLERİ HESABI XX 612 DİĞER İNDİRİMLER HESABI XX 620 SATILAN MAMULLER MAL.HS. XX 621 SAT.TİC.MAL.MALİYETİ HS. XX 622 SATILAN HİZMET MAL. HS. XX 623 DİĞER SATIŞ.MAL.HES. XX 630 AR-GE GİDERLERİ HES XX 631 PAS.SAT.DAĞ.GİD.HES. XX 632 GENEL YÖNETİM GİD.HES. XX 653 KOMİSYON GİDERLERİ HES. XX 654 KARŞILIK GİDERLERİ HES. XX 655 MEN.KIY.SAT.ZARAR HES. XX 656 KAMBİYO ZARARLARI HS. XX 657 REESKONT FAİZ GİD.HES. XX 658 ENF.DÜZ.ZARARLARI HES. XX 659 DİĞ.OLA.GİD.VE ZARAR HS. XX

GELİR HESAPLARININ «690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı»na Devri
__________ ___________ 600 YURİÇİ SATIŞLARI HESABI XX 601 YURT DIŞI SATIŞLARI HESABI XX 602 DİĞER GELİRLER HESABI XX 640 İŞTİRAKLER VE TEMETTÜ GELİR.HS. XX 641 BAĞLI ORT.TEMETTÜ GELİR. HES. XX 642 FAİZ GELİRLERİ HES. XX 643 KOMİSYON GELİRLERİ HES. XX 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR HS. XX 645 MENKUL KIY.SATIŞ KARLARI HES. XX 646 KAMBİYO KARLARI HES. XX 647 REESKONT GELİRLERİ HES. XX 648 ENF.DÜZELTME KAR.HES. XX 649 DİĞ.OLA.GELİR VE KARLAR HS. XX 671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KAR.HS. XX 679 DİĞ.OLAĞANDIŞI GEL.VE KARLAR HES. XX 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HES. XX

690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HES. XX
«690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı»nın, «692 Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı»na Devredilmesi ŞAHIS ŞİRKETLERİNDE ; Kar sözkonusu ise, ________ __________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HES. XX 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI HS. XX Döneme ilişkin kar tutarının 692 hesaba devri Zarar Sözkonusu ise ; _________ _________ Döneme ilişkin zarar tutarının 692’ye devri

SERMAYE ŞİRKETLERİNDE ; Kar Sözkonusu ise, ________31.12.2009________
«690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı»nın, «692 Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı»na Devredilmesi SERMAYE ŞİRKETLERİNDE ; Kar Sözkonusu ise, ________ ________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HES. XX 691 DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIĞI XX 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI HS. XX Döneme İlişkin Kar Tutarının 692’ye Devri Zarar Sözkonusu ise ; ________ __________ Döneme İlişkin Zarar Tutarının 692’ye devri

692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI HS. XX 590 DÖNEM NET KARI HESABI XX
«692 Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı»nın «590 Dönem Net Karı Hesabı» veya « 591 Dönem Net Zararı Hesabı» na Devredilmesi Kar Sözkonusu İse ; _________ _________ 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI HS. XX 590 DÖNEM NET KARI HESABI XX Döneme İlişkin Net Kar Tutarının İlgili Bilanço Hesabına Devri Zarar Sözkonusu İse ; _______ ________ 591 DÖNEM NET ZARARI HES. XX Döneme İlişkin Net Zarar Tutarının İlgili Bilanço Hesabına Devri

Örnek: tarihinde şirketin(Şahıs Şirketi)maliyet, gider ve gelir hesaplarının durumu aşağıdaki gibidir. Sözkonusu hesaplara ilişkin dönemsonu işlemlerini yapmak suretiyle döneme ilişkin kar ya da zarar tutarını bulunuz. 750 AR-GE Giderleri 760 Paz.Sat.Dağ.Gid Gen.Yön.Gid. 621 Sat.Tic.Mal.Maliy Yurtiçi Sat.Hes. 646 Kambiyo Karları Reeskont Faiz Gel. 657 Reeskont Faiz Gid

_________31. 12. 2009_______ 630 AR-GE GİDERLERİ HESABI 8. 000
_________ _______ 630 AR-GE GİDERLERİ HESABI — 631 PAZ.SAT.VE DAĞ.GİD.HS — 632 GENEL YÖNETİM GİD.HES — 751 AR-GE GİDERLERİ YANSIT.HS — 761 PAZ.SAT.GİD.YANSITMA HES — 771 GENEL YÖNETİM GİD.YANS.HS — Fonksiyonel Maliyet Hesaplarına Kayıtlı Tutarların İlgili Gelir Hesaplarına Devri.

__________31. 12. 2009_________ 751 AR-GE GİDERLERİ YANSIT. HS. 8. 000
__________ _________ 751 AR-GE GİDERLERİ YANSIT.HS — 761 PAZ.SAT.GİD.YANSITMA HES — 771 GENEL YÖNETİM GİD.YANS.HS — 750 AR-GE GİDERLERİ HS — 760 PAZ.SAT.GİD. HES — 770 GENEL YÖNETİM GİD. HS — Fonksiyonel Maliyet Hesapları İle Yansıtma Hesaplarının Karşılaştırılarak Kapatılması

________ __________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HES — 621 SATILAN TİC.MAL.MALİYETİ HS — 630 AR-GE GİDERLERİ HESABI — 631 PAZ.SAT.VE DAĞ.GİD.HS — 632 GENEL YÖNETİM GİD.HES — 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ HS — Gider Hesaplarının 690 no.lu Hesaba Devredilerek Kapatılması

647 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 1.200.—
_________ ________ 600 YURTİÇİ SATIŞLAR HES — 646 KAMBİYO KARLARI HES — 647 REESKONT FAİZ GİDERLERİ — 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HS — Gelir Hesaplarının 690 no.lu Hesaba Devredilerek Kapatılması Borç 690 DÖNEM K/Z HESABI Alacak 86.200 Yukarıdan da görüleceği üzere işletmenin 2009 karı(Dönem Karı – Ticari Kar) Tl.dir

________31. 12. 2009________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HS. 86. 200
________ ________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HS — 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI — Döneme ilişkin kar tutarının 692 hesaba devri. _________ ________ 590 DÖNEM NET KARI HES — Döneme ilişkin net kar tutarının ilgili Bilanço hesabına devri

BİLANÇO 31.12.2011 TARİHLİ KAPANIŞ BİLANÇOSU
DÖNEM VARLIKLAR 10. HAZIR DEĞERLER 100 KASA 121 ALACAK SNT 153 TİC MAL 2. DURAN VARLIKLAR 25. MADDİ DURAN VARLIK. 254 TAŞITLAR 257 BİRK. AMORT.(10.000) AKTİF TOPLAM 3. KISA VAD. YAB. KAY 30. MALİ BORÇLAR 300 BANKA KREDİLERİ 320 SATICILAR 5. ÖZ KAYNAKALAR 50. ÖDENMİŞ SERMAYE 500 SERMAYE PASİF TOPLAM

GEÇİCİ VERGİ (PEŞİN VERGİ) UYGULAMALARI
Sermaye Şirketlerinin Geçici Vergi Hesaplamaları ve Kurumlar Vergisi karşılığının Hesaplanmasına yönelik yapılacak işlemler. Geçici Verginin Tanımı: Gelir vergisi mükelleflerinden ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı tarafından ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, cari vergilendirme dönemine ilişkin olarak ertesi yıl verilecek yıllık beyannamede oluşacak vergiden mahsup edilmek üzere peşin ödenen vergidir. Bu uygulama tarihinden itibaren başlamıştır. Gerçek usulde vergilendirilen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, gelir ve kurumlar vergisine mahsuben üçer aylık kazançları üzerinden hesaplanan bir vergi türüdür.

GEÇİCİ VERGİ KAPSAMINA GİDEN MÜKELLEFLER
Gelir Vergisi Mükelleflerinden Geçici Vergi Kapsamında Yer Alanlar Gerçek usulde vergilendirilen bilanço veya işletme hesabı esasına göre defter tutan ticari kazanç sahipleri, Serbest Meslek erbabı, Kollektif Şirket ortakları, Adi Komandit Şirketlerin komandite ortakları, Kurumlar Ver.Mükelleflerinden Geçici Vergi Kapsamında Yer Alanlar Sermaye Şirketleri(Anonim, Ltd., Ser.Pay.Böl.Kom.Şti. Koop.) İktisadi Kamu Kuruluşları, Dernek veya Vakıflara ait iktisadi işletmeler, İş ortaklıkları,

GEÇİCİ VERGİ KAPSAMINA GİRMEYENLER
Zirai Kazanç Sahipleri, Basit usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri, Ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve irat sahipleri, GVK.nun 42. maddesi kapsamına giden yıllara yaygın inşaat ve onarım işleriyle uğraşan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, Geçici yetkili noter yardımcıları, Özel veya münferit beyanname vermek durumunda olan dar mükellefler,

GEÇİCİ VERGİ BEYAN VE ÖDEME TARİHLERİ
GEÇİCİ VERGİ BEYANNAMESİ (Ocak-Şubat-Mart Dönemi) 14 Mayıs Akşamına Kadar 17 Mayıs Akşamına Kadar (Nisan-Mayıs-Hazir. Dönemi) 14 Ağustos Akşamına Kadar 17 Ağustos Akşamına Kadar (Temmuz-Ağust.-Eyl. Dönemi) 14 Kasım Akşamına Kadar 17 Kasım Akşamına Kadar (Ekim-Kasım-Aralık Dönemi) 14 Şubat Akşamına Kadar 17 Şubat Akşamına Kadar

GEÇİCİ VERGİNİN ORANI, HESAPLANMASI
Geçici Vergi Oranı: Gelir Vergisi Mükellefleri için % 15, Kurumlar Vergisi Mükellefleri için % 20 olarak uygulanır. Geçici Verginin Hesaplanması: Geçici vergi dönemleri üçer aylık olarak ifade edilmişse de geçici vergi matrahları Mart, Haziran, Eylül ve Aralık ayları sonunda hazırlanan gelir tablosu üzerinden, Ocak ayından başlamak üzere birikimli olarak hesaplanır ve beyan edilir. Örneğin, ikinci geçici vergi dönemine ilişkin kazanç tutarı, birinci vergi dönemini de kapsayacak şekilde (6 ay üzerinden) hesaplanacaktır.

GEÇİCİ VERGİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
_________ _________ 193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR HS. XXX 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS. XXX Geçici Vergi Tahakkukuna ilişkin kayıt.

GEÇİCİ VERGİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
ÖRNEK: Ada A.Ş.nin 2009 dönemi boyunca hesaplamış olduğu kar tutarları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu bilgilere göre işletmenin geçici vergi dönemlerinde yaptığı hesaplama ve kayıtlar aşağıda verilmiştir. Geçici Vergi Dönemi Ticari Kar Geçici Vergi Matrahı (Mali Kar) Hesaplanan Geçici Vergi Tutarı(%20) Ödenmesi Gereken Gecici Vergi Tutarı I. Dönem 4.100 Tl.Kar 5.000 Tl. 1.000 Tl. II. Dönem 8.500 Tl.Kar 9.600 Tl. 1.920 Tl. 920 Tl. ( ) III. Dönem Tl.Kar Tl. 2.400 Tl. 480 Tl ( ) IV. Dönem Tl.Kar Tl. 3.240 Tl. 840 Tl ( )

I. Dönem Geçici Vergi Tutarına İlişkin Tahakkuk ve Ödeme Kayıtları
________ _________ 193 PEŞİN ÖDE.VERGİ VE FON.HS — Birinci Döneme ait Geçici Vergi 360 ÖDENECEK VERGİ VE FON.HS — Geçici Vergi Geçici Verginin Tahakkukuna İlişkin Kayıt Ödeme Yapıldığında Yapılacak Kayıt Aşağıdaki Gibidir. ________ _________ 100/102 KASA/BANKALAR HES — Geçici Verginin Ödenmesine İlişkin Kayıt.

II. Dönem Geçici Vergi Tutarına İlişkin Tahakkuk ve Ödeme Kayıtları
________ _________ 193 PEŞİN ÖDE.VERGİ VE FON.HS — İkinci Döneme ait Geçici Vergi 360 ÖDENECEK VERGİ VE FON.HS — Geçici Vergi II. Dönem Geçici Verginin Tahakkukuna İlişkin Kayıt Ödeme Yapıldığında Yapılacak Kayıt Aşağıdaki Gibidir. ________ _________ 100/102 KASA/BANKALAR HES — II. Dönem Geçici Verginin Ödenmesine İlişkin Kayıt.

III. Dönem Geçici Vergi Tutarına İlişkin Tahakkuk ve Ödeme Kayıtları
________ _________ 193 PEŞİN ÖDE.VERGİ VE FON.HS — Üçüncü Döneme ait Geçici Vergi 360 ÖDENECEK VERGİ VE FON.HS — Geçici Vergi III. Dönem Geçici Verginin Tahakkukuna İlişkin Kayıt Ödeme Yapıldığında Yapılacak Kayıt Aşağıdaki Gibidir. ________ _________ 100/102 KASA/BANKALAR HES — III. Dönem Geçici Verginin Ödenmesine İlişkin Kayıt.

IV. Dönede Yapılacak İşlemler
Örnek tabloda işletmenin son dönem mali karının Tl. olduğu görülmektedir. Bu bilgilere göre yapılacak kayıtlar aşağıdaki gibi olacaktır. Dönem Karından ayrılan vergi karşılığına ilişkin olarak yapılacak kayıt aşağıdaki gibi olacaktır. _________ _______ 691 DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI HES.(-) — 370 DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI HES.(-) — Kurumlar Vergisi Karşılığı Ayrılması

IV. Dönede Yapılacak İşlemler
«690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı»nın kapatılmasına ilişkin olarak yapılacak kayıt aşağıdaki gibi olacaktır. _________ _________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HS — 691 DÖN.KARI VER.VE DİĞ.YAS.YÜK.KAR — 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI HS — Dönem Karı veya Zararı Hesabının Kapatılması. Dönem Net Karının Kesinleşmesine İlişkin olarak yapılacak kayıt. ________ _______ 590 DÖNEM NET KARI HES — Dönem Karının netleşmesi ve 692 hesabın kapatılması

2009 döneminde peşin olarak ödenen vergilerin «371 Dönem Karının Peşin Ödenen Vergi Yükümlülükleri Hesabı(-)»na aktarıma kaydı. __________ _________ 371 DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ HESABI(-) — 193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR H — Peşin Verginin Mahsup Kaydı.

370 DÖN.KARI VER.VE DİĞ.YAS.YÜK.KAR. 3.240.—
2009 – 4. Vergi Dönemine İlişkin Tahakkuk ve Ödeme kayıtları(Bu kayıtlar 2010 döneminde yapılacaktır.) Geçici vergiye ilişkin tahakkuk kaydı(beyanname verildiği zaman yapılacak kayıt) _________ ________ 370 DÖN.KARI VER.VE DİĞ.YAS.YÜK.KAR — 371 DÖN.KARI PEŞ.ÖD.VER.YÜK.(-) — 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR — Dördüncü dönem geçici vergi tutarına ilişkin tahakkuk kaydı. Ödeme yapıldığında yapılacak kayıt. _________ ________ 100/102 KASA/BANKA HESABI — Dördüncü Dönem geçici verginin ödenmesine ilişkin kayıt.

UYGULAMA ÖRNEK: Merve can işletmesinin tarihli genel geçici mizan aşağıdaki gibidir. Sıra no. HESAPLAR TUTARLAR KALANLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 100 KASA 120 ALICILAR 153 TİCARİ MALLAR 191 İND. KDV 255 DEMİRBAŞLAR 320 SATICILAR 391 HESAPLANAN KDV 500 SERMAYE 600 YURTİÇİ SATIŞLAR 770 GENEL YÖNETİM GİDERİ 2.500 2.000 8.000 300 4.000 - 800 1.350 1.000 250 5.000 1.150 TOPLAM 17.600 15.250 BORÇ ALACAK BORÇ ALACAK

ENVANTER İŞLEMLERİ (DÖNEM SONU İŞLEMLERİ)
UYGULAMA ENVANTER İŞLEMLERİ (DÖNEM SONU İŞLEMLERİ) Dönem sonu mal mevcudu TL’ dır. Demirbaşlara normal yönteme göre %20 amortisman hesapla. Alıcıdan 500 TL tahsil edildiği halde kayıt edilmediği anlaşılmıştır. Satıcıya TL ödeme yapıldığı halde kayıt edilmediği anlaşılmıştır. İSTENENLER: Merve Can işletmesi; Envanter kayıtlarını yapınız. Kesin mizanı çıkarınız. Gelir tablosu ve kapanış bilançosunu düzenleyiniz.

UYGULAMA 1 2 3 4 5 621 SATILAN TİC. MAL. MALİYETİ 6.000
TİC. MAL. – DSMM = STMM = 6.000 153 TİC. MALLAR 6.000 770 GENEL YÖNETİM GİD. 800 4.000 X 0,20 = 800 257 BİRİKMİŞ AMORT. 800 100 KASA 500 120 ALICILAR 500 320 SATICILAR 1.000 1.000 100 KASA 391 HES. KDV 190 DEV. KDV 250 50 191 İND. KDV 300 ENVANTER İŞLEMLERİ 6 771 GEN. YÖN. GİD. YANS. HS. 1.600 770 GEN. YÖN. GİD. 1.600

UYGULAMA 7 8 9 10 632 GEN. YÖN. GİD. YANS. HS. 1.600
600 YURTİÇİ SATIŞLAR 5.000 690 DÖN. NET K/Z 5.000 690 DÖN. NET K/Z 7.600 621 SAT. TİC MAL. MALİ. 632 GEN. YÖN.GİD.YANS 6.000 1.600 591 DÖN. NET ZARARI 2.600 2.600 690 DÖN. NET K/Z

UYGULAMA Defter-i Kebir
100 A B 120 A B 153 A B 190 A B 191 A 2.500 500 1.350 1.000 2.000 1.500 8.000 6.000 50 300 300 500 2.000 650 B 255 A B 257 A B 320 A B 391 A B 500 A 800 4.000 1.000 2.000 250 250 8.000 1.000 B 591 A B 600 A B 621 A B 632 A B 690 A 2.600 5.000 5.000 6.000 6.000 1.600 1.600 7.600 5.000 2.600 B 770 A B 771 A 800 1.600 1.600 1.600

UYGULAMA Kesin Mizan Sıra no. HESAPLAR TUTARLAR KALANLAR TOPLAM 44.600
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 100 KASA 120 ALICILAR 153 TİCARİ MALLAR 190 DEVREDEN KDV 191 İND. KDV 255 DEMİRBAŞLAR 257 BİRK. AMORT. 320 SATICILAR 391 HESAPLANAN KDV 500 SERMAYE 591 DÖN. NET ZARARI 600 YURTİÇİ SATIŞLAR 621 STMM 632 GEN. YÖNT. GİD. 690 DÖN. NET. K/Z 770 GENEL YÖNETİM GİDERİ 771 GENEL YÖN. GİD. YANS. 3.000 2.000 8.000 50 300 4.000 - 1.000 250 2.600 5.000 6.000 1.600 7.600 2.350 1.500 800 1600 650 500 TOPLAM 44.600 9.800 BORÇ ALACAK BORÇ ALACAK

UYGULAMA Kapanış Bilançosu
TARİHLİ KAPANIŞ BİLANÇOSU A P DÖNEM VARLIKLAR 10. HAZIR DEĞERLER 100 KASA 120 ALICILAR 153 TİC MAL 190 DEV. KDV 2. DURAN VARLIKLAR 25. MADDİ DURAN VARLIK. 255 DEMİRBAŞLAR 257 BİRK. AMORT (800) AKTİF TOPLAM 3. KISA VAD. YAB. KAY 32.MALİ BORÇLAR 320 SATICILAR 5. ÖZ KAYNAKALAR 50. ÖDENMİŞ SERMAYE 500 SERMAYE 59. DÖN. NET. K/Z 591 DÖN. NET ZARAR (2.600) PASİF TOPLAM

UYGULAMA Gelir Tablosu
MERVE CAN İŞLETMESİNİM TARİHLİ GELİR TABLOSU BRÜT SATIŞLAR 1. Yurtiçi satışlar NET SATIŞLAR SATIŞLARIN MALİYETİ(-) 1. STMM (-) BRÜT SATIŞ ZARARI FAALİYET GİDERİ 1. Genel Yönetim Gideri (-) DÖNEM NET ZARARI 5.000 6.000 (1.600) 5000 (6.000) (1.000) 2.600

ÖZ KAYNAKLAR İşletme sahip veya ortakların bilanço tarihinde işletmeye yapmış oldukları sermaye yatırımlarının tutarını gösteren ödenmiş sermaye ile sermaye yedekleri, kâr yedekleri, geçmiş yıl kârları ve dönem net kârı ve zararını kapsar.

ÖZ KAYNAKLAR ÖDENMİŞ SERMAYE
İşletmenin ortaklar tarafından taahhüt edilmiş sermaye ile henüz ödenmemiş sermaye arasındaki farktır. Örnek: Nuray AYDEMİR kollektif şirketi ve ortağı TL sermaye ile bir işletme kurmuştur. Ortaklar sermayesinin TL’sini nakit ödemiştir. / 1 2 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 5.000 500 SERMAYE 5.000 / 100 KASA 2.000 501 ÖD. SERMAYE 2.000

ÖZ KAYNAKLAR SERMAYE YEDEKLERİ
Hisse senedi ihraç primleri, iptal edilen ortaklık payları ve yeniden değerleme değer artışları gibi sermaye hareketleri dolayısıyla ortaya çıkan ve işletmede bırakılan tutarların izlendiği hesap grubudur. Örnek: Anonim şirket TL tutarındaki sermaye taahhüdünün Tl.lik kısmını ödemeyen bir ortağın hisse senetlerini iptal ederek yenilerini açık artırma ile TL’ ye satıyor. / 1 100 KASA 2.000 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 521 HİSSE SNT. İPTAL KÂRLARI 1.000

ÖZ KAYNAKLAR KÂR YEDEKLERİ
Kanun, ana sözleşme hükümleri yada ortaklarının yetkili organları tarafından alınan kararlar uyarınca, dağıtılmamış yada işletmede alıkonulmuş kârlar bu hesap grubunda gösterilir. Örnek: işletme, alım bedelleri TL, birikmiş amortismanı TL olan bilgisayarını peşin %18 KDV tutarında satmıştır. Bu bilgisayarın yerine yeni bir bilgisayar satın alınacaktır. / 1 1.180 1.200 100 KASA 257 BİRİKMİŞ AMORT. 2.000 180 200 255 DEMİRBAŞLAR 391 HES. KDV 549 ÖZEL FONLAR

4. GERÇMİŞ YILLAR KÂRLAR VE ZARARLAR
ÖZ KAYNAKLAR 4. GERÇMİŞ YILLAR KÂRLAR VE ZARARLAR Dönem net kârı ve zararı izleyen yılda Geçmiş Yıllar Kârına veya Zararına aktarılır. Geçmiş yıl zararları 5 yıl içerisinde yapılacak kârlardan indirilir. Örnek: ’de işletmenin net kârı TL‘ dır. Ertesi yıl yapılacak kayıt. 1 590 DÖNEM NET KÂRI 8.000 570 GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI 8.000 Örnek: ’ de işletmenin net zararı TL’dir. 2 580 GEÇMİŞ YIL ZARARI 6.000 591 DÖNEM NET ZARARI 6.000

DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI
ÖZ KAYNAKLAR DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI İşletmenin nihai faaliyet sonucu gösteren hesapları kapsar. Örnek: C Ltd. Şti. dönem sonunda 690 Dönem Kâr veya Zararı hesabının alacak kalanı TL’dir. Bu kârdan TL vergi hesaplanmıştır. / 1 2 6.000 690 DÖNEM KÂR VEYA ZARARI 691 DÖNEM KÂRI VER. VE DİĞ. YASAL YÜKÜM. KARŞ. 692 DÖNEM NET KÂR ZARARI 1.200 4.800 / 692 DÖNEM NET KÂR ZARARI 4.800 590 DÖNEM NET KÂRI 4.800

T.C SAKARYA ÜNİVERSİTESİ

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "T.C SAKARYA ÜNİVERSİTESİ"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

T.C SAKARYA ÜNİVERSİTESİ

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "T.C SAKARYA ÜNİVERSİTESİ"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim