AİLE ŞİRKETLERİNDE KURUMSALLAŞMA Anadolulu birşirket sahibi yaşadıkları sıkıntıları şöyle aktarıyor: “Şirketi babamız kurdu. Biz üç kardeşiz. Çocuklarımızı.

... konulu sunumlar: "AİLE ŞİRKETLERİNDE KURUMSALLAŞMA Anadolulu birşirket sahibi yaşadıkları sıkıntıları şöyle aktarıyor: “Şirketi babamız kurdu. Biz üç kardeşiz. Çocuklarımızı."— Sunum transkripti:

1 AİLE ŞİRKETLERİNDE KURUMSALLAŞMA Anadolulu birşirket sahibi yaşadıkları sıkıntıları şöyle aktarıyor: “Şirketi babamız kurdu. Biz üç kardeşiz. Çocuklarımızı işlerin başına gelecek şekilde eğittik, yetiştirdik. Ancak, gelecekte ortaya çıkacak sıkıntıları unutmuşuz. Simdi şirketlerin yönetimine geçmek isteyen aile üyelerinin sayısı 20’yi geçti. Bir kuşak sonra bu daha da artacak. Sorunu nasıl aşacağımızı bilmiyoruz.”

2 KURUMSALLAŞMA NEDİR?  Şirketin kuralları, standartları ve prosedürlerinin tanımlanması, kişilerden bağımsız hale getirilmesidir.  “Otomatik pilot”, “cruise control” gibi; patronları gereksiz kılmayan, sadece onların daha verimli olabilmelerini sağlayan bir yapıdır.

3  Genel olarak kurumsallaşma, “bir işletmenin belirli amaç ve hedefler doğrultusunda en uygun yapıya kavuşturulması, belirlenen ilke ve değerler çerçevesinde yönetilmesi” şeklinde tanımlanabilir.  Kurumsallaşma şirketin davranış ve tutumlarının belirli ilke ve politikalara göre belirlenmesidir.  Dolayısıyla kurumsallaşma, sistemleşme ve kurallaşma sürecidir. KURUMSALLAŞMA NEDİR?

4 NE DEĞİLDİR  Kurumsallaşma patronların işi tamamen profesyonellere bırakması demek değildir. Aksine, patronların işin başında olması, diğer çalışanlarla kolektif bir çalışma ruhu ve ortamı oluşturulması gerekir.  Kurumsallaşmanın şirketin başarılı olmasıyla doğrudan ilgisi yoktur, sadece başarının sürekliliğini sağlar.  Şirketi insanlardan bağımsız kılmaz; çünkü sistemi çalıştıran insandır.

5 Kurumsallaşma Çalışmasının Hedefleri  Değişimlere ayak uydurabilen, gelişmeye ve büyümeye açık, dönemin fırsatlarını iyi gözlemleyen ve değerlendirebilen  etkin bir yapı ve yönetime sahip işletme olmak,  Yaşanan değişim ve gelişmeler paralelinde sağlıklı bir örgüt yapısı, dengeli bir görev dağılımının oluşturulması ve böyle bir yapının sürdürülebilir olması için  gerekli ilke ve kurallar bütününün oluşturulması ve yaşatılmasıdır.

6 Kurumsallaşma Çalışmasının Hedefleri  İletişimi Güçlendirmeli  Ortaklık Kültürünü Geliştirmeli  Girişimcilik Ruhunu Korumalı  Devamlılığı Sağlamalı

7 Kurumsallaşma Çalışmasının Önşartları  Zihni hazırlık  İrade  Yapı  Kültür  İntibak Yeteneği

8 Kurumsallaşma Çalışmaları Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:  Aile şirketlerinde güç dengesi kurumsallaşmanın lehinde olmalıdır.  ‘Kurumsallaşıyoruz’ diye yöneticiler ve çalışanlar yazılı prosedürlere, belgelere boğulmamalıdır.  Yeni gelişme ve değişmeler dikkate alınarak, yapı sürekli gözden geçirilip yeni şartlara uyarlanmalıdır.

9 Kurumsallaşmanın Göstergeleri  Bir şirkette kurumsallaşmanın ilk belirtisi, girişimcinin ve üst düzey yöneticilerin kısa da olsa tatil yapıp yapmadıklarından anlaşılır.  Bir şirkette kötü haber, organizasyon şemasının en altından en üstüne kadar kısa zamanda geliyorsa, o şirket o kadar kurumsallaşmış demektir.

10 Aile Şirketlerinde kurumsallaşma iki boyutta ele alınır:  Örgütsel Kurumsallaşma  Aile (ve İş) İlişkilerinin Kurumsallaşması Aile Şirketlerinde KURUMSALLAŞMA’NIN BOYUTLARI

11 Örgütsel Kurumlaşma Vizyon, Misyon, Değerler, Amaç ve Hedefler YÜRÜTME / KOORDİNASYON Aile ve İş (letme) İlişkilerinin Kurumsallaşması AİLE İŞLETMELERİNDE KURUMSALLAŞMA AİLE BOYUTU a)Aile Meclisi / Konseyi b)Aile Anayasası c)Gelecek Kuşağın Hazırlanması ve Devir Planı İŞLETME BOYUTU a)Yönetim Kurulu b)Acil Durum Planı MÜLKİYET BOYUTU a)Hissedarlık Sözleşmesi b)Miras Planı (Varlık Planlaması) ANALİZ ORGANİZASYON KONTROL PLANLAMA DEĞİŞİM YÖNETİMİ

12 ÖRGÜTSEL KURUMSALLAŞMA Aile şirketlerinin kurumsal bir yapıya sahip olması, temelde;  Amaçlara uygun bir örgüt yapısı oluşturulmasını,  Bir astın bir üste bağlı olmasını, iş ve görev tanımlarının yapılarak, yazılı hale getirilmesini,  İç yönetmeliklerin hazırlanmasını,  Yetki ve sorumlulukları dağıtarak, profesyonel bir yönetime geçilmesini,

13  Aile üyesi yöneticilerle, profesyonel yöneticilerin yetki ve sorumluluklarının birbirlerine denk olmasını,  Sürekli ve çok yönlü bir iletişim sisteminin kurulmasını,  İşi yavaşlatmayan ve standartlardan sapmaları gecikmeden gösteren bir denetim sisteminin mevcudiyetini,  Stratejik bakışaçısı ve stratejik yönetim anlayışının yerleştirilmesi ve planlama yapılmasını gerekli kılmaktadır. ÖRGÜTSEL KURUMSALLAŞMA

14 AİLE (ve İŞ ) İLİŞKİLERİNİN KURUMSALLAŞMASI “Aile şirketini piyasadaki değil, aile içindeki rekabet öldürür”

15  Etkin bir Yönetim Kurulu’ nun oluşturulması,  Aile ve işilişkileri tanımlanarak yazılı kurallara bağlanmalı (aile anayasası hazırlanması),  Bir sonraki kuşağa kontrollü/sağlıklı bir şekilde geçiş sağlanmalı ( intikal/devir planı yapılması),  Aile içi etkin iletişimi sağlayıcı, muhtemel sorun ve çatışmaları önleyici/çözümleyici bir mekanizma hayata geçirilmeli (aile meclisi kurulması) ve,  Bu yapının sağlıklı işleyişine katkı sağlayacak tamamlayıcı planlar(miras planı, hissedarlık sözleşmesi ve stratejik risk – acil durum planı, vb.) oluşturulmalıdır. Aile ve İş (letme) İlişkilerinin Kurumsallaşması

16 AİLE VE ŞİRKET İLİŞKİSİ

17  AİLE MECLİSİ (Konseyi)  Aile Konularının tartışıldığı ve çözüldüğü merciidir.  Ailenin iş ile ilgili hedeflerini saptar.  Yönetim Kuruluna girecek aile üyelerini aday gösterir.  Aile üyelerinin organizasyon içinde alabilecekleri görevler için kuralları belirler.  YÖNETİM KURULU  İş konularının tartışıldığı ve çözüldüğü merciidir  Hissedar hedeflerini gerçekleştirecek şirket hedeflerini ve stratejilerini belirler  Yönetim Kurulu’na şirket dışından girecek üye adayları belirler.  Aile üyeleri için atamaların/profesyon ellerde olduğu gibi gerçekleşmesini sağlar.

18  Aile anayasası, şirketleri geleceğe taşıyabilmek ve aile birliğini koruyabilmek için; şirket veaile fertleri arasında ileride çıkabilecek muhtemel sorunları ve çatışmaları öngörerek, doğabilecek olumsuz sonuçların berteraf edilebilmesi amacıyla, ilgili bütün aile fertlerinin katılımıyla üzerinde konsensüs sağlanarak hazırlanan yazılı bir metindir.  Bu metin kısaca, ailefertlerinin birbirleri ile ve aile – iş(letme) ilişkilerinin temel prensiplerini kapsar. AİLE ANAYASASI

19 Aile Anayasası İçeriği - Örnek  Aile Meclisi  Üyelik Şartları  Çalışma Şekli  Anlaşmazlıkların çözümü  Aile ve şirket arasındaki ilişki ve beklentilerin belirlenmesi  Aile Üyeleri Rolleri  Çifte Şapkalılık Kuralı  Genç nesil için şirkete giriş kuralları  Çıkar çatışması kuralları  Aile Hizmetleri  Üyeler için ücret bazında hizmetler  Aile hisse yapısı ve satış/ transfer kuralları  Değerlendirme yöntemi  Aile içi satış / dışarıya satış kuralları  Temettü Politikaları  İhtiyaçlara Cevabı  Hissedarlar için -Şeffaflık -Katılım - Aile bireylerinin rolü - Hakların korunması  Profesyonel Yöneticiler için, -Aile üyelerinin rolü - Net performans yaklaşımı  …… ……… Aile An … asası ay

20  Aile üyeleri yakın dostluk içinde olmalıdır. Aile içi ihtilafların sonunda bütün aileyi yıkıma uğratacağı unutulmamalıdır.  Tutumluluk aileyi zenginleştirir, lüks ise yıkar. Birinciyi uygulayın, ikinciden sakının.  Evlenirken, borçlanır veya başkalarının borcuna kefil olurken, daima aile konseyinin tavsiyesine kulak verin.  Yıllık kazancın bir kısmını, paylarına göre aile üyelerine dağıtın.  İnsan son nefesinekadar çalışabilir.Sebepsiz yereemekliliğin rahatını aramayın.  Bütün şubelerin malî raporlarını denetim için genel merkeze gönderin; maliyenizi iyi örgütleyin ve dağınıklığa meydan vermeyin.  Verimli olmayan elemanlarınızı, gelecek vaadeden gençlerle değiştirin.  Başarının şartı, odaklanmadır. Kendi işiniz dışındaki işlerle uğraşmayın.  Çocuklarınızıçıraklığınsıradangörevleriylehayatabaşlatınvetedricen yükseltin.  Tanrılarınıza tapın, imparatorunuzu yüceltin, ülkenizi sevin ve yurttaşlık görevlerinizi yerine getirin.  Mitsui Şirketinin Aile Anayasası İlkeleri (Kuruluş:1694)