14:081 İŞ KAZALARI. 14:082 İŞ KAZALARI 14:083 Önce Birkaç Cümle ? İŞ KAZALARI.

... konulu sunumlar: "14:081 İŞ KAZALARI. 14:082 İŞ KAZALARI 14:083 Önce Birkaç Cümle ? İŞ KAZALARI."— Sunum transkripti:

1 14:081 İŞ KAZALARI

2 14:082 İŞ KAZALARI

3 14:083 Önce Birkaç Cümle ? İŞ KAZALARI

4 14:084 Hallederiz abi. Sen hiç merak etme, bir şey olmaz ! Forklift mi, tabii kullanırım abi, ben çocukken el arabası kullanmıştım, iyi bilirim bu işleri. Sigortayı sökmeden de yaparım abi, kaç yıllık ustayım. Abi, boş ver, ben kaç yıllık kamyon şoförüyüm, hem köfte yerim, hem sürerim. İŞ KAZALARI

5 14:085 Abi, en son geçen yıl kontrol etmiştim, kaçak filan yoktu. Oksijen tüpü kaçırıyor mu, şimdi bir kibrit çakar anlarız! Abi, bu hızarla on yıldır çalışıyorum; bunca yıldır bir yerimi koparmadım, bundan sonra da koparmam İŞ KAZALARI

6 14:086 ? İŞ KAZALARI

7 14:087 Ölmeden Önceki Son Sözleriydi. İŞ KAZALARI

8 14:088 Birkaç Fotoğraf ? İŞ KAZALARI

9 14:089 İŞ KAZALARI

10 14:0810 İŞ KAZALARI

11 14:0811 İŞ KAZALARI

12 14:0812 ? İŞ KAZALARI

13 14:0813 Kazadan Önceki Son Halleriydi. VE SONRA İŞ KAZALARI

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38 14:0838 Uluslararası Çalışma Teşkilatı; Her yıl 120.000.000 İş kazası Bunlardan 210.000 ölümcül Her bir saniyede 3 iş kazası olmakta Her 3 dakikada 1 kişi ölmekte İŞ KAZALARI

39 14:0839 Ülkemizde İş Kazaları Her yıl 80.000 - 90.000 İş Kazası 1500 Ölüm 3500 - 4000 Malul İŞ KAZALARI

40 14:0840 2009 Yılı SSK İstatistikleri İş Kazası Sayısı: 64.316 İş kazası sonucu ölüm : 1.171 İş Kazası sonucu sürekli iş göremezlik : 1.668 Meslek hastalığı sayısı : 429 Meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik: 217 İŞ KAZALARI

41 14:0841 Tanımlar İŞ KAZALARI

42 İşyeri İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür. İşverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve meslekî eğitim alanları, avlu gibi diğer eklentiler ile araçlar da işyerinden sayılır.

43 İŞ KAZALARI İşveren Vekili İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir. İşveren vekilinin bu sıfatla işçilere karşı işlem ve yükümlülüklerinden doğrudan işveren sorumludur. İşveren için öngörülen her çeşit sorumluluk ve zorunluluklar işveren vekilleri hakkında da uygulanır.

44 İŞ KAZALARI Türk Dil Kurumu : Kaza : Can veya mal kaybına, zararına neden olan kötü olay

45 İŞ KAZALARI Uluslar arası Çalışma Örgütü (ILO) : Kaza: Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan, etrafa zarar verecek nitelikteki olaylar

46 İŞ KAZALARI Dünya Sağlık Örgütü (WHO) : Kaza: Önceden planlanmamış, çoğu kişisel yaralanmalara, makinelerin, araç gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan olay

47 İŞ KAZALARI Ülkemizde Kabul Edilen İki Tanım Kaza: Kasıt söz konusu olmaksızın meydana gelen, beklenmedik ve sonucu istenmeyen bir olay veya Dıştan ve ani bir etkiyle meydana gelen ve kişilere zarar veren, istenmeyen bir olay

48 Kaza : Yasal Tanım (5510/13); a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında, İŞ KAZALARI

49 c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, İŞ KAZALARI

50 meydana gelen ve sigortalıyı – –hemen veya sonradan – –bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır. İŞ KAZALARI

51 İlgili Yüksek Mahkeme İçtihatları İŞ KAZALARI

52 a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, …………………………………… meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır. İŞ KAZALARI

53 İşyerinde Kavga ? İŞ KAZALARI

54   Zararlandırıcı olayın davacılar murisi ile diğer işçi Abdurahman arasında çıkan kavga sonrasında meydana geldiği,   Somut olayın, işyerinde olduğu tartışmasız olduğundan bu zararlandırıcı olay iş kazasısıdır. Yargıtay 21. Hukuk Dairesi E 2004/6433 K 2004/6503 İŞ KAZALARI

55   İşyerinde bulunuyorken, dışarıdan atılan kurşundan yaralanma ? İŞ KAZALARI

56  İşyerinde bulunuyorken, dışarıdan atılan kurşunla yaralanma İş Kazasıdır Yargıtay 10. Hukuk Dairesi E 76/6407 K 80/624 İŞ KAZALARI

57  İşyerinde kalp krizi geçirme ? İŞ KAZALARI

58  Sigortalının, işyerinde çalışmakta iken kalp krizi geçirerek Ölümü, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 11. maddesinin (A) fıkrasının (a) bendinde gösterilen “Sigortalının İşyerinde bulunduğu sırada meydana gelme” haline uygun bir olay Olup, iş kazası sayılması gerekir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2004/21-529 E, 2004/527K İŞ KAZALARI

59 e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, …………………………………… meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır. İŞ KAZALARI

60 Durakta beklerken meydana gelen kaza ? İŞ KAZALARI

61   “ götürme sırasında” sözcüğü sadece servis aracında geçen süreyi değil servis aracına binmeden önceki süreyi de kapsar. İŞ KAZALARI

62 Meslek Hastalığı Yasal Tanım (5510/14);   Sigortalının; – –çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı – –tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı   geçici veya sürekli hastalık,   bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir. İŞ KAZALARI

63 İş Kazası ve Meslek Hastalığından Kimler Etkilenir İŞ KAZALARI

64 Kazaya Uğrayan   Ağrı, acı ve sıkıntı   Gelir kaybı, beklenmeyen ilave masraflar ve harcamalar   Geçici veya kalıcı iş görememezlilik   Aynı iş-görev için yetersizlik, güvensizlik   Arkadaşları ve çevresi üzerinde etkiler İŞ KAZALARI

65 Sorumlu Şahıslar   Endişe ve stres   Suçlanma ve pişmanlık   Ilave iş yükü (Rapor hazırlama, tekrar eğitimleri)   Kariyer zedelenmesi İŞ KAZALARI

66 Çalışanlar   Şok, üzüntü, endişe   Düşük moral   Üretim veriminin düşmesi İŞ KAZALARI

67 Firma Yaralanan şahıs nedeniyle kaybedilen çalışma gücü ve zamanı   Diğer çalışanların merak, endişe ve tartışmaları neticesinde harcanan zaman   Amirler tarafından kazanın soruşturulması sırasında kaybedilen zaman   Malzeme ve makinaların zarar görmesi durumu İŞ KAZALARI

68   Işin durması, yavaşlaması ile kaybedilen zaman ve para   Yeniden planlama, tekrar eğitimleri   Tamirat masrafları, vb   Sigorta prim, masraflarında artışlar   Firma adının zedelenmesi   Medya, yerel makamlar ve sivil örgütler tarafından oluşturulan baskı   Kalite, üretim verimi ve pazar payı üzerindeki etkiler İŞ KAZALARI

69 Toplum ve Ülke Açısından   Olumsuz sosyal ve ekonomik etkiler   Her yıl kaybedilen iş gücü ve üretim kayıpları   Hastane ve sağlık kuruluşlarına gelen yükler, hizmet aksamaları   Trilyonları aşan tazminat ödemeleri İŞ KAZALARI

70 Kazaların Sınıflandırılması İŞ KAZALARI

71 – –Ucuz Atlatılan Kazalar – –Küçük Kazalar   Maddi kayıplı kazalar   Basit yaralanma ile sonuçlanan kazalar – –Ciddi Yaralanma ile Sonuçlanan İş Kazaları   Geçici iş görmemezlik/sakatlık hali   Kalıcı kısmi sakatlık   Tam sakatlık – –Ölümcül İş Kazaları İŞ KAZALARI

72 Ucuz Atlatılan Kazalar   Herhangi bir yaralanma veya malzeme kaybına veya hasarına –kıl payı farkla- yol açmayan kazalardır.   Ancak gerçek bir kaza olarak kabul edilmeli ve buna yol açan çalışma koşulları araştırılmalıdır. İŞ KAZALARI

73 Küçük Kazalar a) Maddi kayıplı kazalar Herhangi bir yaralanmanın yer almadığı, ancak şirket tesisinde, araçlarında, ekipman – makine veya cihazlarında hasara neden olan sonlanmış kazalardır. İŞ KAZALARI

74 b) Basit yaralanma ile sonuçlanan kazalar Basit müdahaleler gerektiren ve gün kaybı ile sonuçlanmayan kazalardır. Örnek : Basit sıyrıklar, parmak sıkışmaları, ciddi olmayan lokal yanıklar, önemsiz ve derin olmayan kesikler, vb. İŞ KAZALARI

75 Ciddi Yaralanma ile Sonuçlanan İş Kazaları   Bir iş yerinde tanımlanmış olan bir görevin yerine getirilmesi sırasında tek bir olaydan –veya kısa bir süre içinde birden fazla olaydan- kaynaklanan ve gün kaybı ile sonuçlanan yaralanma veya rahatsızlanma (veya hastalanma) durumudur.   Bu gibi olaylarda yaraya dikiş atılması ve diğer ciddi tıbbi operasyonlar söz konusudur. İŞ KAZALARI

76   Ekipman veya yönetim araçlarındaki kusurlar nedeniyle meydana gelen kazalar –mesai dışında dahi olsa- İş Kazası olarak nitelendirilmelidir.   Ancak, iş yerinde doğal nedenler sonucunda meydana gelen ölüm veya hastalıklar/rahatsızlıklar (ve ilintili olarak yaralanmalar) bu kapsam dışındadır. İŞ KAZALARI

77 a) Geçici iş görmemezlik/sakatlık hali Kazaya uğrayan şahsın, en azından kazanın meydana geldiği günü takip eden takvim günü boyunca - ancak geçici bir süre için – çalışmasının mümkün olmadığı kazalardır. Çalışma günü kaybı söz konusudur. İŞ KAZALARI

78 b) Kalıcı kısmi sakatlık Meydana gelen bir kaza sonucunda vücudun herhangi bir parçasının veya bir organının kalıcı olarak fonksiyonunu kaybetmesi, sakatlığı veya onarılmayacak şekilde kopması. İŞ KAZALARI

79 c) Tam sakatlık Kişinin çalışmasını tamamen engelleyen ve vücudun fiziki fonksiyonlarını kalıcı olarak ortadan kaldıran son derece ciddi kazalardır. İŞ KAZALARI

80 Ölümcül İş Kazaları Ölümle sonuçlanan iş kazalarıdır. Birden fazla kişinin ölümü de söz konusu olabilir. Yaralanma ile ölüm arasında geçen süre dikkate alınmaz. Tüm yaralanma veya ölüm ile sonuçlanan kazalarda aynı zamanda maddi hasar da meydana gelebilir. Ölümle sonuçlanan iş kazalarıdır. Birden fazla kişinin ölümü de söz konusu olabilir. Yaralanma ile ölüm arasında geçen süre dikkate alınmaz. Tüm yaralanma veya ölüm ile sonuçlanan kazalarda aynı zamanda maddi hasar da meydana gelebilir. Örnek : Zehirli gaz kaçakları, patlamalar, düşmeler, sıkışma –ezilme veya çarpma (elektrik, cisim, araç) sonucu meydana gelen ölümler. İŞ KAZALARI

81

82

83 İş Kazası Nedenleri İŞ KAZALARI

84   İş kazalarının oluşmasında üretim teknolojisi, üretim araçları, çevre koşullarının yanında sosyolojik, psikolojik, fizyolojik bir çok etken rol oynamaktadır.   Ancak, iş kazalarının oluşmasına neden olan etkenlerin tümü temel iki etkene indirgenebilir.   Bunlar işyerlerindeki güvensiz durumlar ile çalışanların yaptığı güvensiz davranışlardır. İŞ KAZALARI

85

86 Güvensiz Davranışlar (İnsan) – –İşi Bilinçsiz Yapmak, – –Dalgınlık ve Dikkatsizlik – –Makine Koruyucularını Çıkarmak – –Tehlikeli Hızla Çalışmak – –Görevi Dışında İş Yapmak İŞ KAZALARI

87 – –Görevi Dışında İş Yapmak – –İş Disipline Uymamak – –İşe Uygun Makine Kullanmamak – –Yetkisiz ve İzinsiz Olarak Tehlikeli Bölgede Bulunmak – –Kişisel Koruyucuları Kullanmamak – –Ehliyetsiz ve Tehlikeli Hızda Araç Kullanmak İŞ KAZALARI

88 Güvensiz Durumlar (Çevre, Makine-Ekipman) –Güvensiz Çalışma Yöntemi –Güvensiz ve Sağlıksız Çevre Koşulları –Topraklanmamış Elektrik Makineleri –İşe Uygun Olmayan El Aletleri –Kontrol ve Testleri Yapılmamış Basınçlı Makineler İŞ KAZALARI

89 – –Tehlikeli Yükseklikte İstifleme – –Kapatılmamış Boşluklar – –İşyeri Düzensizliği – –Koruyucusuz Makine Tezgahlar İŞ KAZALARI

90 Neler Kaza Nedeni Değildir ? İŞ KAZALARI

91 – –Şanssızlık ? – –Dikkatsizlik ? – –Kaçınılmazlık ? İŞ KAZALARI

92 İş Kazaları Maliyeti İŞ KAZALARI

93 –Doğrudan Kayıplar –Dolaylı Kayıplar İŞ KAZALARI

94 Doğrudan Kayıplar İŞ KAZALARI

95 – –Kaza anında yapılan ilk yardım masrafları – –Kazalıya ödenen geçici ve sürekli iş göremezlik ödenekleri – –Gerekli dinlenme süreleri için ödenen ücretin üçte ikisi – –Kazalıya yada ailesine ödenen tazminatlar – –Mahkeme giderleri – –Ölümlü kazalarda uygulanacak cezai hükümlerin bedelleri İŞ KAZALARI

96 Dolaylı Kayıplar İŞ KAZALARI

97   Dolaylı Kayıplar – –İş Gücü Kaybı – –Üretim Kaybı – –Siparişlerin Zamanında Karşılanamamasından Doğan Kayıplar – –Üst Makam ve Hükümetçe Yapılan Soruşturma Masraflar – –Ulusal Ekonomi Açısından Kayıplar İŞ KAZALARI

98 – –İş Gücü Kaybı   Kazalının çalışamaması nedeniyle   Kazalıya yapılan ilk yardım nedeniyle   Kazalının işyeri arkadaşlarının verdikleri aralar nedeniyle   Usta ve yöneticilerin kazayı incelemek için kaybettikleri zaman nedeniyle   Yaralı işçinin üzerindeki işi yeniden düzene koymak nedeniyle   Yasal işlemler için kaybettikleri zaman nedeniyle İŞ KAZALARI

99 – –Üretim Kaybı   Kaza sırasında üretime ara verilmesi nedeniyle   Üretimin aksaması nedeniyle iş akım ve programındaki aksamalar   Makinaların durması yada hasara uğraması nedeniyle   Malzeme ve hammaddenin zarara uğraması nedeniyle   Kazaya uğrayan işçinin işe dönmesi halinde verimdeki düşmeler nedeniyle İŞ KAZALARI

100 – –Siparişlerin Zamanında Karşılanamamasından Doğan Kayıplar   Firmanın şöhret kaybı   Geç teslim nedeniyle ödenen para cezaları   Erken teslim halinde alınabilecek primden kayıplar İŞ KAZALARI

101

102 İş Kazası ve Meslek Hastalığı Hallerinde Sağlanan Haklar (5510/16) İŞ KAZALARI

103 a) Sigortalıya; geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi. b) Sigortalıya; sürekli iş göremezlik geliri bağlanması. c) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine; gelir bağlanması. d) Gelir bağlanmış olan eş ve çocuklara; evlenme ödeneği verilmesi. e) İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için; cenaze ödeneği verilmesi. İŞ KAZALARI

104 Geçici İş Göremezlik Ödeneği   İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için, Geçici işgöremezlik ödeneği verilir.   İş kazası, meslek hastalığı, halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayakta tedavilerde ise üçte ikisidir. İŞ KAZALARI

105 Sürekli İş Göremezlik Geliri  Sigortalının mesleğinde kazanma gücünün kaybı oranına göre hesaplanır.  Sürekli tam iş göremezlikte sigortalıya, aylık kazancının % 70'i oranında gelir bağlanır.  Sigortalı, başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise gelir bağlama oranı % 100 olarak uygulanır. İŞ KAZALARI

106 Malul Sayılma   Sigortalının çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını kaybettiği Kurum Sağlık Kurulu’nca tespit edilen sigortalı, malûllük sigortası bakımından malûl sayılır. (5510/25)

107 Hak Sahiplerine Gelir Bağlanması,  İş kazası veya meslek hastalığına bağlı nedenlerden dolayı ölen sigortalının hak sahiplerine, aylık kazancının % 70'i, gelir olarak bağlanır. İŞ KAZALARI

108 Zaman Aşımı 5510 sayılı kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, iş kazası, meslek hastalığı, vazife malûllüğü ve ölüm hallerinde bağlanması gereken gelir ve aylıkların, hakkın kazanıldığı tarihten itibaren beş yıl içinde istenmeyen kısmı zamanaşımına uğrar. İŞ KAZALARI

109 İlgili Mevzuat İŞ KAZALARI

110 – –İş Kanunu (4857) – –Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (5510) – –Türk Ceza Kanunu (5237) – –Borçlar Kanunu (818) İŞ KAZALARI

111 o o Cezai Sorumluluklar   Ceza Davası o o Hukuki Sorumluluklar   Tazminat Davaları – – Maddi Tazminat – – Manevi Tazminat – – Destekten Yoksun Kalma Tazminatı   SSK nın Rucu Davası   İdari Cezalar İŞ KAZALARI

112 Cezai Sorumluluklar İŞ KAZALARI

113 Ceza Sorumluluğunun Şahsîliği /TCK-20  Ceza sorumluluğu şahsîdir. Kimse başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz.  Tüzel kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanamaz. Ancak, suç dolayısıyla kanunda öngörülen güvenlik tedbiri niteliğindeki yaptırımlar saklıdır. İŞ KAZALARI

114 Kast /TCK-21  Suçun oluşması kastın varlığına bağlıdır. Kast, suçun kanunî tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir.  Kişinin, suçun kanunî tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen, fiili işlemesi hâlinde olası kast vardır. İŞ KAZALARI

115 Taksir / TCK -22  Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanunî tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesi,  Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi hâlinde bilinçli taksir vardır; bu hâlde taksirli suça ilişkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır. İŞ KAZALARI

116 Taksir / TCK -22  Taksirle işlenen suçtan dolayı verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenir.  Birden fazla kişinin taksirle işlediği suçlarda, herkes kendi kusurundan dolayı sorumlu olur. Her failin cezası kusuruna göre ayrı ayrı belirlenir. İŞ KAZALARI

117 Taksirle Yaralama / TCK -89  Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.  Fiilin birden fazla kişinin yaralanmasına neden olması hâlinde, altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. İŞ KAZALARI

118 Taksirle Yaralama / TCK -89  Bilinçli taksir hâli hariç olmak üzere, bu maddenin kapsamına giren suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır. İŞ KAZALARI

119 Taksirle Öldürme / TCK -85 Taksirle Öldürme / TCK -85  Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.  Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İŞ KAZALARI

120 Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma (TCK -53) Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma (TCK -53)  Belli bir meslek veya sanatın ya da trafik düzeninin gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla işlenen taksirli suçtan mahkûmiyet hâlinde, üç aydan az ve üç yıldan fazla olmamak üzere, bu meslek veya sanatın icrasının yasaklanmasına ya da sürücü belgesinin geri alınmasına karar verilebilir. İŞ KAZALARI

121 Yargı Kararları Yargı Kararları İŞ KAZALARI

122  İnsan yaşamının kutsallığı çerçevesinde işveren, işyerinde işçilerin sağlığını ve iş güvenliğini sağlamak için gerekli olanı yapmak ve bu husustaki şartlan sağlamak ve araçları noksansız bulundurmakla yükümlüdür. Yargıtay 21.Hd. E.2006/7203 K.2006/7547 30.05.2016122 İŞ KAZALARI

123  ”İş güvenliğinin sağlanması için işveren, mevzuatta belirtilmese dahi şayet bu yolda bir tedbirin alınması gerekiyorsa o tedbiri almak zorundadır; süregelen kötü alışkanlıklar ve iş gelenekleri, tedbir alma yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz” Yargıtay 10.HD, E.1988/7518, K.1988/7851 30.05.2016123 İŞ KAZALARI

124   İşveren, günümüz bilim ve teknolojisinin öngördüğü önlemleri dahi almakla yükümlüdür.   Her halde, çalışan kimsenin iş güvenliği, işçinin kendi dikkatine bırakılamaz. Yargıtay 10.HD. 17.04.1984, E 2029/K2140) 30.05.2016124 İŞ KAZALARI

125  İşçinin beden ve ruh sağlığının korunmasında en önemli yön, bir tedbirin hakkaniyet ölçüleri içerisinde işverenden istenip istenemeyeceği değil, aklın, ilmin, fen ve tekniğin böyle bir tedbirin alınmasını gerekli görüp görmediği hususlarıdır.  Bu itibarla işveren, mevzuatın kendisine yüklediği tedbirleri, işçinin tecrübeli oluşu veya dikkatli çalıştığı takdirde gerekmeyeceği gibi bir düşünce ile almaktan çekinmeyecektir. Yargıtay 10.HD. 09.07.1975, E2375/K4424 30.05.2016125 İŞ KAZALARI

126  İşveren, işyerinde geniş anlamda doğmuş ve doğabilecek tüm tehlikeleri önlemek zorundadır. Yargıtay 10.HD. 31.10.1978, E2077/K7689) 30.05.2016126 İŞ KAZALARI

127 İşveren Sorumluluğu 30.05.2016127 İŞ KAZALARI

128   İş kazası ya da meslek hastalığı sonucunda, meslekte kazanma gücü kaybının oranı ne olursa olsun, vücut bütünlüğü korunması ilkesi nedeniyle, sigortalının işvereni hakkında maddi ve manevi tazminat davası açması hakkı mevcuttur.   Açılacak davanın, Borçlar Kanunu hükümlerine göre, akde muhalefetten doğan davalarda olduğu gibi, 10 yıllık zaman aşımı süresi içinde, İş Mahkemelerine başvurularak açılması gerekmektedir. İŞ KAZALARI

129 Maddi Tazminat  İşçinin, işverenden isteyebileceği maddi tazminat ise, daima matematiksel yönden hesaplamayı gerektiren ve zararın gerçek miktarını bulmaya ve karşılamaya yönelik bir tazminat çeşididir. İŞ KAZALARI

130 Manevi Tazminat :  Cismani zarara uğrayan kişiye veya bu nedenle vefat eden kişinin ailesine, çekilen acı, elem ve ıstırapları hafifletmek amacıyla, hakimin takdir edeceği uygun bir miktar paradan ibaret olup, matematiksel yönden herhangi bir hesabı gerektirmemektedir. (Borçlar Kanunu, 818/47) İŞ KAZALARI

131 İş Göremezlik Tazminatı (Borçlar Kanunu/46)  Cismani bir zarara uğrayan kimsenin, iş göremezliği ölçüsünde çalışmasının aksayacağı ve bu nedenle maruz kalacağı zarar ve ziyanın, kendisini çalıştırandan isteyebileceği prensip olarak kabul edilmiştir.  Buna göre, iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda, meslekte kazanma gücünü az veya çok kaybeden bir işçinin, kaybı ile ilgili gerçek zararını, kendisinin olayda tam kusurlu olması dışında, işverenden talep etmeye hakkı bulunmaktadır. İŞ KAZALARI

132 Destekten Yoksunluk Tazminatı  Ölüm neticesi olarak, diğer kimseler müteveffanın yardımından mahrum kaldıkları takdirde, onların bu zararını da tazmin etmek lazım gelir. (Borçlar Kanunu/45) İŞ KAZALARI

133 Destekten Yoksunluk Tazminatı  İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde, ölen kimsenin destek olduğu kişiler tarafından işverenden istenebilecek bir tazminat türüdür.  Bu kişiler tarafından, işverenden tazminat istenebilmesi için, destek durumundaki işçinin ölümü ile yardım gören kişilerin para ile ölçülebilecek bir zarara uğramış olmaları gerekmektedir. İŞ KAZALARI

134 İş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse;   Sigortalıya veya hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir.   İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır.” İŞ KAZALARI

135 Peşin Sermaye Değeri (5510)  Kurumca, kanunun ilgili maddelerinde belirtilen giderlerin yaş, kesilme ihtimali ve Kurumca belirlenecek iskonto oranı dikkate alınarak hesaplanan tutarı,” İŞ KAZALARI

136 Kaçınılmazlık  İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır.  Kaçınılmazlık, olayın meydana geldiği tarihte geçerli bilimsel ve teknik kurallar gereğince alınacak tüm önlemlere rağmen iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesi durumudur.  İşveren alınması gerekli bir önlemi almamış ise olayın kaçınılmazlığından söz edilemez. İŞ KAZALARI

137 Kazayı Süresi İçinde Bildirmeme;  İş kazasının, belirtilen sürede işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca işverenden tahsil edilir. İŞ KAZALARI

138 Süresi İçinde Bildirilmeyen Sigortalılık;  Sigortalı çalıştırmaya başlandığının süresi içinde sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilmemesi halinde,  Bildirgenin sonradan verildiği veya sigortalı çalıştırıldığının Kurumca tespit edildiği tarihten önce meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı halleri sonucu ilgililerin gelir ve ödenekleri Kurumca ödenir. İŞ KAZALARI

139  Bu durumda, Kurumca yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile gelir bağlanırsa bu gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri tutarı, Kanununda belirtilen sorumluluk halleri aranmaksızın, işverene ayrıca ödettirilir. İŞ KAZALARI

140 Üçüncü Kişilerin Sorumluluğu İŞ KAZALARI

141  “İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı, zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara rucû edilir.” İŞ KAZALARI

142 İşçinin Ağır Kusur Halleri İŞ KAZALARI

143  Sigortalının, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kurallara uymaması,  Tehlikeli olduğu veya hastalığa sebep olacağı bilinen bir hareketi yapması,  Yetkili kimseler tarafından verilen emirlere aykırı hareket etmesi,  Açıkça izne dayanmadığı gibi hiçbir gereği veya yararı bulunmayan bir işi bilerek yapması ve yapılması gerekli bir hareketi savsaması. İŞ KAZALARI

144 İş Kazası Kayıt ve Bildirimler İŞ KAZALARI

145  İş kazaları ve meslek hastalıklarının kaydı ve bildirimi ile ilgili olarak, 2002 yılında yapılan 90. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Konferansında, 155 sayılı İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sözleşmesine Ekli Protokol kabul edilmiştir. İŞ KAZALARI

146  Bu protokolde, 1981 tarihli ve 155 sayılı İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sözleşmesinin 11. maddesine atıfta bulunularak, iş kazaları ve meslek hastalıklarının nedenlerinin belirlenmesi ve koruyucu önlemlerin alınması ile kayıt ve bildirim sistemlerinde uyumun geliştirilmesi amacıyla, iş kazaları ve meslek hastalıklarının kaydı ve bildirimi işlemlerinin güçlendirilmesine duyulan gereksinim hakkında hükümler bulunmaktadır. İŞ KAZALARI

147  Protokol kapsamında, iş kazası, meslek hastalığı, tehlikeli olay ve işe gidip gelirken meydana gelen kaza deyimleri tanımlanmış olup, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kayıtlarının tutulması ve bildirimlerinin yapılması, bununla ilgili gerekli koşullar ve prosedürlerin belirlenmesi, bildirimlerin ihtiva edeceği bilgilerin neler olduğu ve yıllık istatistiklerin ve bunların analizlerinin yayınlanması hususlarına yer verilmiştir. İŞ KAZALARI

148 İş Kazası Nerelere Bildirilir ? İŞ KAZALARI

149  Kaza meydana geldiğinde; – vakit geçirmeden, derhal en yakın kolluk kuvvetine (polis veya jandarma karakoluna), –iki iş günü içinde bağlı bulunulan Bölge Çalışma Müdürlüğüne –üç iş günü içinde SGK İl Müdürlüğüne, “İşyeri Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu” ile yapılır. İŞ KAZALARI

150

151 Hangi Kazalar Bildirilecek ? İŞ KAZALARI

152 4857 sayılı İş Kanunu ve Uygulaması İşverenler, işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç iki iş günü içinde yazı ile ilgili bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar. İŞ KAZALARI

153 Ciddi Durum ve Yaralanmalar  Kafatası ve belkemiğinde meydana gelen kırık, çatlak ve ciddi zedelenmeler  Kol, bacak ve bilek kırılmaları  Bir organ veya uzvun -kemik veya eklem noktasından- kopması, kesilmesi  Görme kaybı veya ciddi göz hasarları  Bilinç kaybına yol açan veya tıbbi müdahale gerektiren elektrik çarpmaları İŞ KAZALARI

154  Bilinç kaybı ve şiddetli / ciddi hastalığa veya rahatsızlığa neden olan zehirlenmeler  Kirlenmiş malzemelerle temas neticesinde ortaya çıkan bulaşıcı hastalıklar  Ani ortaya çıkan hastalık veya herhangi bir yolla zehirlenme sonucunda meydana gelen bilinç kaybı hali  Kişinin 24 saat boyunca hastanede gözetim altında tutulmasına neden olacak diğer durumlar İŞ KAZALARI

155  Vinç, kren, yapı iskelesi, hareketli geçiş veya ara platformlar gibi yük ve insan taşımaya yönelik birimlerin düşmesi, devrilmesi veya taşıyacı elemanların çökmesi  Basınç altındai bir kap, tank veya kazanın patlaması / imfilak etmesi veya devrilmesi.  Yangına veya patlamaya neden olan elektriksel kısa devre  Havai yüksek gerilim hattı ile temas İŞ KAZALARI

156  Yarı mamül, mamül ve atık maddelerin neden olduğu yangın ve patlamalar  Hastalık yapıcı maddelerin kontrol dışı kaçağı veya sızıntısı  İş yerindeki herhangi bir yapı, bina, duvar, döşemenin çökmesi, devrilmesi  Bir boru devresinde meydana gelen delinme, patlama, infilak veya yangın İŞ KAZALARI

157 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Kayıtlarının Muhafazası İŞ KAZALARI

158 İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi ile Ortak Sağlık ve Güvenlik Biriminin Çalışma Usul ve Esasları   Madde : 12/e...... iş kazaları ile meslek hastalıkları kayıtlarının, işyerindeki kişisel sağlık dosyalarında gizlilik ilkesine uyularak saklanmasından, sorumludurlar. İŞ KAZALARI

159 İş Kazası İstatistikleri İŞ KAZALARI

160   İş Kazası İstatistikleri Ulusal mevzuatlardaki farklılıklar nedeniyle, ülkeden ülkeye hatta bir ajanstan diğerine endüstriyel kazalar hakkındaki istatistiklerin hazırlanmasında kullanılan metodlar çok geniş çapta değişiklik gösterebilmektedir. Endüstriyel kazalarla ilgili istatistik bilgilerini derleyen kaynaklar : 1-Ulusal istatistik ofisleri 2-Tazminat ajansları 3-Ulusal sigorta veya sosyal sigorta ajansları 4-İş Teftiş Kurulları 5-Kaza önleme ajansları İŞ KAZALARI

161 1998 yılında Cenevre’de gerçekleştirilen 16. Uluslararası Çalışma İstatistikçileri Konferansında (ICLS) alınan ilke kararında aşağıdaki istatistik terimlerinin göz önüne alınması kararlaştırılmıştır: 1-Mesleki kaza 2-Mesleki yaralanma 3-İş göremezlik İŞ KAZALARI

162 Toplanan veriler, istihdamdaki statülerine bakılmaksızın ülke çapında ekonominin tüm dallarındaki ve sektörlerindeki işçi, işveren ve kendi adına çalışanlar olmak üzere çalışanların tamamını kapsayacaktır. İş günü kaybına neden olan mesleki yaralanma olayları aşağıdaki hususlar için dikkate alınacaktır: 1-Toplam olay sayısı 2-Ölümlü olaylar sayısı 3-Ölümlü olmayan olaylar sayısı 4-Geçici iş göremezlik olayları sayısı İŞ KAZALARI

163  Meslek hastalığı olayları, kaza istatistikleri kapsamı dışında tutulmaktadır.  İş kazası istatistiklerinin oluşturulmasında kullanılan sayısal değerler arasındaki farklılıklar, karşılaştırmalı ölçüm değerlerinin dikkate alınmasıyla anlamlı hale getirilmektedir. Bu ölçüm değerleri, kaza sıklık oranı, kaza ağırlık oranı ve kaza olabilirlik oranı olarak ifade edilebilir. İŞ KAZALARI

164 Sosyal Güvenlik Kurumu Hesaplama Yöntemleri 14:08164 İŞ KAZALARI

165 –İş Kazası Sıklık Hızı –İş Kazası Ağırlık Hızı 14:08165 İŞ KAZALARI

166 İŞ KAZASI SIKLIK HIZI  I.Yöntem: Bir takvim yılında çalışılan 1,000,000 iş saatine karşılık kaç kaza olduğu gösterir.  I.Yöntem: Bir takvim yılında çalışılan 1,000,000 iş saatine karşılık kaç kaza olduğu gösterir.  II.Yöntem: Tam gün çalışan her 100 kişi arasında kaç kaza olduğunu gösterir. 14:08166 İŞ KAZALARI

167 İŞ KAZASI SIKLIK HIZI = İKS /(PTEGS*8)*1,000,000 veya = İKS /(PTEGS*8)*225.000 = İKS /(PTEGS*8)*225.000 İKS = İş kazası sayısı İKS = İş kazası sayısı PTEGS= Toplam prim tahakkuk eden gün sayısı, PTEGS= Toplam prim tahakkuk eden gün sayısı, PTEGS, her gün için 8 saatlik tam çalışma ile çarpılarak tüm sigortalıların bir yıl içinde toplam çalışma saati bulunur. 14:08167 İŞ KAZALARI

168  1,000,000 = Çalışılan bir milyon iş saatinde iş kazası sayısını bulmak için kullanılır.  1,000,000 = Çalışılan bir milyon iş saatinde iş kazası sayısını bulmak için kullanılır.  225,000 = II. yöntemde, tam gün çalışan 100 sigortalının haftada 45 saat, yılda 50 hafta çalıştığı kabul edilerek yapılan hesap sonucu bulunan bir değerdir.  225,000 = II. yöntemde, tam gün çalışan 100 sigortalının haftada 45 saat, yılda 50 hafta çalıştığı kabul edilerek yapılan hesap sonucu bulunan bir değerdir. 14:08168 İŞ KAZALARI

169 İŞ KAZASI AĞIRLIK HIZI  I.Yöntem: Bir takvim yılında çalışılan 1,000,000 saatte kaç iş gününün iş kazası nedeniyle kaybedildiğini gösterir.  I.Yöntem: Bir takvim yılında çalışılan 1,000,000 saatte kaç iş gününün iş kazası nedeniyle kaybedildiğini gösterir.  II.Yöntem: Çalışılan her 100 saatte kaç saatin kaybedildiğini gösterir. 14:08169 İŞ KAZALARI

170 İŞ KAZASI AĞIRLIK HIZI = TGK / (PTEGS*8)*1,000,000 veya = (TGK*8) / (PTEGS*8)*100 = (TGK*8) / (PTEGS*8)*100 14:08170 İŞ KAZALARI

171 TGK = İş kazası sonucu toplam gün kaybı TGK = İş kazası sonucu toplam gün kaybı = (Geçici iş göremezlik süreleri)+ (sürekli iş göremezlik dereceleri toplamı *75) + (ölüm vak'a sayısı *7500) = (Geçici iş göremezlik süreleri)+ (sürekli iş göremezlik dereceleri toplamı *75) + (ölüm vak'a sayısı *7500) PTEGS= Toplam prim tahakkuk eden gün sayısı, PTEGS= Toplam prim tahakkuk eden gün sayısı, PTEGS, her gün için 8 saatlik tam çalışma ile çarpılarak tüm sigortalıların bir yıl içinde toplam çalışma saati bulunur. 14:08171 İŞ KAZALARI

172  1,000,000 = Çalışılan 1,000,000 iş saatinde iş kazası nedeniyle kaybolan iş saatini bulmak için kullanılır.  1,000,000 = Çalışılan 1,000,000 iş saatinde iş kazası nedeniyle kaybolan iş saatini bulmak için kullanılır.  100 = II yöntemde,çalışılan 100 iş saatinde iş kazası nedeniyle kaybolan iş saatini bulmak için kullanılır. 14:08172 İŞ KAZALARI

173 14:08173 İŞ KAZALARI

174 Standardize İş Kazası Oranı (%) = 2008 yılında bu faaliyet kolundaki iş kazası sayısı/ Beklenilen iş kazası sayısı Beklenilen İş Kazası Sayısı = (Genel iş kazası hızı)*(İncelenen işkolundaki zorunlu sigortalı sayısı) Genel İş Kazası Hızı = Kaydedilen toplam iş kazası sayısı /Toplam sigortalı sayısı 14:08174 İŞ KAZALARI

175 İş Kazası İncelemesi İŞ KAZALARI

176 Kaza incelemesi; Kazanın nedenini, nasıl olduğunu tespit etmek ve tekrarını önleyici tedbirler geliştirmek, Güvenlik kurallarının ne düzeyde uygulandığını belirlemek, Kazanın verdiği zararı tespit etmek, amacıyla yapılmaktadır. İŞ KAZALARI

177 İşyerinde kaza incelemesi yapılırken o o inceleme prosedürünün uygulanmasından çok, o o kazanın gerçek nedenlerini bulmak için çaba sarfedilmelidir. İŞ KAZALARI

178 İş kazalarını kim / kimler incelemelidir? İşveren veya vekili, resmi makamlara bildirimde bulunmak ve kazaları inceleyip iş kazası raporu hazırlamaktan sorumludur. İŞ KAZALARI

179 İdeal olanı, o o kaza incelemesinin işyeri ortamını ve endüstriyel ilişkileri, iş akış şemalarını, üretim prosedürlerini iyi bilen, inceleme teknikleri konusunda deneyimli, kaza nedenlerini araştırmada uzman bir kişi tarafından yapılmasıdır. o o küçük ve orta ölçekli işletmelerde kaza incelemesi, işveren veya iş sağlığı ve güvenliği uzmanları tarafından yapılmalıdır. İŞ KAZALARI

180 İş kazası olduğunda izlenecek yol nedir? o o Kazanın işletme içinde ilgili kişiye bildirilmesi, o o Yaralı kişi ya da kişilere tıbbi bakım ve ilk yardım sağlanması, o o Kazanın incelenmesi, o o Bulguların rapor edilmesi, İŞ KAZALARI

181 o o Kazanın tekrarını önleyici tedbirleri içeren bir plan geliştirilmesi, o o Bu planın uygulanması, o o Kazanın tekrarını önleyici tedbirlerin alınması, o o Sürekli iyileştirmenin sağlanması adımlarından oluşmalıdır. İŞ KAZALARI

182 İş Kazası Olduğunda Neler Yapılır ?   Kazazedenin tıbbi tedavisi ve olay yeri güvenliği sağlanır.   Mümkünse kaza yeri sınırlandırılmalı, tehlike yoksa araştırma sonuna kadar muhafaza edilir.   Mümkünse fotoğrafı çekilir, olay yeri ve olayla ilgili her şeyin kroki ile gösterimi yapılır.   Kazazede, şahitler ve olaylar hakkında bilgi sahibi olan herkesin görüşleri yazılı veya mümkünse teyple kayıt ederek alınmalıdır. İŞ KAZALARI

183 Kaza Nedenleri Neler Olabilir ?   Kazalar aşağıdaki faktörlerden kaynaklanabilir; – –Yapılan iş – –Kullanılan makine /ekipman/malzeme – –Çevre – –Kişi – –Yönetim İŞ KAZALARI

184 Yapılan İş Nedir ? –Kaza anında ne iş yapıldığı ve işin yapılış şekli anlaşılmaya çalışılır. –Bu tarz soruların çoğuna eğer öyle değilse, niçin? sorusu ilave edilmelidir. İŞ KAZALARI

185   Güvenli çalışma prosedürü kullanılıyor muydu?   Şartların değişmesi mi prosedürü güvensiz hale getirdi ?   Uygun makine ekipman ve/ veya malzeme kullanıma hazır mıydı? Bunlar kullanılıyor muydu?   Güvenlik donanımları tam olarak çalışıyor muydu? İŞ KAZALARI

186 Kullanılan makine, ekipman ve/veya malzemeler nelerdir? – –Kullanılan makineler, ekipman ve/veya malzemelerden kaynaklanabilecek muhtemel nedenler araştırılmalıdır. – –Yine cevaplar güvenli olmayan koşulların varlığını doğruluyorsa, kazayı inceleyen kişi, bu aksaklığın oluşmasına niçin izin verildiğini sormalıdır. İŞ KAZALARI

187 – –Kullanılan makine, ekipman ve/veya malzemelerde bir aksaklık var mıydı? – –Bu aksaklığa ne neden oldu? – –Makine tasarımı mı kötüydü? – –Tehlikeli maddeler var mıydı? – –Açıkça tanımlanmışlar mıydı? İŞ KAZALARI

188 – –Daha az tehlikeli olan alternatif madde kullanılması mümkün müydü ve elde mevcut muydu? – –Hammaddenin standardı düşük müydü? – –KKD kullanılmalı mıydı? – –KKD kullanıldı mı? İŞ KAZALARI

189 Çevre ve çalışma ortamı koşulları nasıldır? Hava koşulları nasıldı? – –Fiziksel çevre ve özellikle işyeri ortam koşullarındaki ani değişikliklerin tanımlanması gereklidir. – –Kazayı inceleyen kişi için genel olarak ortamın nasıl olduğu değil, kazanın olduğu andaki durum önemlidir. İŞ KAZALARI

190 – –İşyerindeki düzenin iyi olmaması bir problem yaratıyor muydu? – –Çok sıcak ya da çok soğuk muydu? – –Gürültü bir problem miydi? – –Aydınlatma yeterli miydi? – –Zehirli ve tehlikeli gazlar, tozlar ve duman mevcut muydu? İŞ KAZALARI

191 Kişisel nedenler nelerdir?   Doğrudan olayın içinde yer alan kişilerin fiziksel ve ruhsal durumları anlaşılmaya çalışılmalıdır.   Kaza incelemesinde amaç, kişi veya kişileri suçlamak değildir.   Görüşmeler kişilerin karakter özellikleri dikkate alınarak yapılmalıdır.   Bu özelliklerin bazıları günden güne değişebilirken, bazı faktörler değişmeden kalacaktır: İŞ KAZALARI

192 – –İşçilerin yapılan işte tecrübeleri var mıydı? – –Yeterli eğitim almışlar mıydı? – –Fiziksel olarak bu işi yapabilecek durumdalar mıydı? – –Sağlık durumları nasıldı? – –Yorgunluk durumu mevcut muydu? – –Stres altındalar mıydı ? İŞ KAZALARI

193 Yönetim faktörünün rolü nedir? – –Yasal olarak işyeri güvenliğinden yönetim sorumludur. – –Bu nedenle iş güvenliği uzmanı ve daha üst düzey yönetimin rolü kaza incelemesinde her zaman dikkate alınmalıdır. İŞ KAZALARI

194 – –Güvenlik kuralları bütün işçilere iletilmiş, anlaşılması sağlanmış mıydı? – –Nasıl uygulanacağına ilişkin yazılı metin elde mevcut muydu? – –Tatbik edilmesi sağlanmış mıydı? – –Yeterli gözetim yapılıyor muydu? – –İşin nasıl yapıldığı konusunda işçiler eğitilmiş miydi? İŞ KAZALARI

195 – –Tehlikeler daha önce tanımlanmış mıydı? – –Tehlikeleri yok etmek için bir prosedür ( plan) geliştirilmiş miydi? – –Güvenli olmayan koşullar düzeltilmiş miydi? – –Makine ve teçhizatın bakımları düzenli olarak yapılmış mıydı? – –Güvenlik teftişleri yapılıyor muydu? İŞ KAZALARI

196 Dikkat – –Böyle bir kaza inceleme modeli, gerçeklere tek yönden bakma ihtimalini azaltarak kaza incelemesi yapan kişiye muhtemel tüm kaza nedenlerini ortaya çıkaran bir yol gösterici olur. İŞ KAZALARI

197 Bilgi Nasıl Toplanır? İŞ KAZALARI

198 –Bir iş kazasının incelenmesinde yapılacak işler basittir: – Kazayı inceleyen kişiler bilgileri toplar, analiz eder, sonuçlar çıkartır ve önerilerde bulunurlar. –Prosedür basit ve anlaşılması kolay gibi görünse de her bir adımda güçlükler ve hata yapılabilecek noktalar bulunmaktadır. –Bir kaza incelemesinde açık fikirli olmak gereklidir. İŞ KAZALARI

199 –Önyargılı düşünceler yanlış yolların izlenmesine neden olup bazı gerçeklerin ortaya çıkmasına engel olabilmektedir. –Bütün muhtemel kaza nedenleri dikkate alınmalıdır. –Ortaya çıktığında bütün fikirleri yazmak ve bütün bilgiler toplandıktan sonra sonuçlandırmak ve karara varmak önerilen yöntemdir. İŞ KAZALARI

200 Yaralanmış İşçiler Kimlerdir? – –En önemli iş,   kurtarma operasyonları,   yaralının tıbbi tedavisi ve   diğer yaralanmaların önlenmesidir. – –Görevlilerin haricinde, diğerleri bu işlere karışmamalıdırlar. – –Herşey kontrol altına alındığında, kaza incelemesi yapan kişiler görevlerine başlayabilir. İŞ KAZALARI

201 Fiziksel Deliller Nelerdir? – –Kaza yerinin değişikliğe uğramadan ziyaret edilmesi, – –bilgi toplamaya başlamadan önce kaza alanının hızlı bir şekilde gözden geçirilip incelenmesi, – –delillerin korunması için gerekli adımların atılması ve bütün görgü tanıklarının belirlenmesi önerilmektedir. İŞ KAZALARI

202 – –Kaza yeri mümkünse araştırma bitene kadar muhafaza edilmelidir. – –Fiziksel delil, elde bulunan en tartışmasız ve şüphe götürmez bilgidir. – –Ayni zamanda çok çabuk değişebilir ve silinip yok edilmeye müsaittir. – –Bu nedenle öncelikle fiziksel deliller kayıt altına alınmalıdır. İŞ KAZALARI

203 Kazayı inceleyen kişi, iş akış şeması hakkındaki bilgisi dahilinde şu hususları kontrol etmek isteyebilir; İŞ KAZALARI

204 – –Yaralı işçi veya işçilerin pozisyonları, – –Kullanılan ekipman, – –Kullanılan maddeler, – –Kullanılan güvenlik donanımları – –Uygun koruyucuların pozisyonu – –Makine kontrollerinin yapılıp yapılmadığı İŞ KAZALARI

205 – –Makine ve teçhizat hasarı, – –İşyeri düzeni, – –Hava koşulları, – –Aydınlatma düzeyleri, – –Gürültü düzeyleri İŞ KAZALARI

206 – –Kaza yerinde hiçbir şeye dokunulmadan, genel olarak ya da belirli bölümlerin fotoğrafının çekilmesi yararlı olacaktır. – –Daha sonra bunların üzerinde yapılan dikkatli bir çalışma önceden kaçırılmış bazı durumları ve gözlemlerin ortaya çıkmasını sağlayacaktır. – –Kaza sahnesinin önlemler alınarak skeç şeklinde tatbik ettirilmesi kazanın daha iyi anlaşılmasını sağlayarak, yazılı raporlara açıklık getirebilir. İŞ KAZALARI

207 – –Durumun tam anlaşılabilmesi için gerekirse diyagram çizilebilir. – –Kırılmış alet veya makine parçaları ya da madde örnekleri, analiz için uygun uzmanlara gönderilebilir. İŞ KAZALARI

208 Görgü Tanıkları Kimlerdir? İŞ KAZALARI

209 – –Bazı durumlarda incelemeyi yapacak uzman geç haberdar edildiği için kazadan hemen sonra işyerinin incelenmesi mümkün olamamıştır. – –Bu durumda esas bilgi kaynağı görgü tanıkları olacaktır. – –Kaza incelemesi yapan uzman için en güç iş, görgü tanıkları ciddi duygusal stres altında olabileceklerinden, onlarla karşılıklı görüşmedir. – –Görgü tanıklarıyla kazadan sonra mümkün olduğunca pratik bir görüşme yapılır. İŞ KAZALARI

210 – –Gerçeğin ne olduğu hususunda şüpheler var ise ve iş kazasını, olayı kendi aralarında tartışma fırsatı bulurlarsa, kişisel algılamaları, ortak görüş yönünde değişebilir. – –Görgü tanıkları ile toplu görüşme yapılması yerine yalnız görüşme tercih edilmelidir. – –Görüşmenin kazanın vuku bulduğu yerde yapılmasına karar verilebilir. İŞ KAZALARI

211 – –Bu durum, kaza anında, ilgili kişi / kişilerin nerde olduğunun, duruş pozisyonlarının ve olayın kolayca anlaşılması açısından yararlı olacaktır. – –Ya da görüşmenin sessiz bir ofis ortamında yapılması tercih edilebilir. – –Bu karar görgü tanıklarının ruhsal durumlarına ve iş kazasının şekline bağlı olarak değişebilir. İŞ KAZALARI

212 Görgü Tanığı İle Görüşme Nasıl Yapılır? İŞ KAZALARI

213 –Mülakat böyle kısa bir dokümanda yer verilemeyecek kadar çok incelikleri olan bir sanattır. Ancak yapılacak ve yapılmayacak davranışların listesi verilmiştir. Bu görüşmenin amacı görgü tanığı ile anlaşabilmek ve ondan olayı anlatan kendi cümlelerini almaktır. Bir görgü tanığı ile görüşürken aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir: –Üzgün olan görgü tanığını rahatlatın. İŞ KAZALARI

214 – –Kaza incelemesinin gerçek nedeninin, kaza sırasında ne olduğu ve niçin olduğunun tespit edilmesi olduğunu vurgulayın. – –Görgü tanıklarının konuşmalarına izin verin ve onları dinleyin. – –Yapılan açıklamanın doğru olduğundan emin olun. – –Görgü tanığının gerçek duygularını hissetmeye çalışın. – –Görüşme sırasında, yalnızca kısa notlar alın. İŞ KAZALARI

215 Görgü tanığı ile görüşürken, aşağıdaki hususlar ise yapılmamalıdır: İŞ KAZALARI

216 – –Görgü tanığını korkutmayın. – –Tanığın sözünü kesmeyin. – –Tanığı kışkırtmayın. – –Yönlendirici sorular sormayın. – –Kendi duygularınızı belli etmeyin. – –Görgü tanığı konuşurken uzun notlar almayın. – –Basitçe evet ve hayır diye cevaplanamayan açık uçlu sorular sorun. İŞ KAZALARI

217 – –Kaza olduğu anda neredeydiniz? – –O sırada ne yapıyordunuz? – –Ne gördünüz ya da ne duydunuz? – –Kaza olduğu anda çevresel koşullar (sıcaklık, ışık, gürültü vb.) nasıldı? – –Yaralanan işçi o sırada ne yapıyordu? – –Sizin düşüncenize göre kazanın nedeni neydi? – –Bundan sonra benzeri kazalar nasıl önlenebilir? İŞ KAZALARI

218 – –İş kazasının vuku bulduğu yerin incelenmesi mümkün olmadıysa çeşitli sorular sormak, ne olduğunu anlamanın en basit yoludur. – –Ancak görüşmelerde yapılan açıklamaların güvenilirliğini değerlendirmek için çok dikkatli olunmalıdır. – –Başlangıçtaki bir kaç sorunun cevapları genellikle tanığın neler olduğunu, iyi gözlemleyip gözlemlemediğini gösterir. İŞ KAZALARI

219 – –Olayların oluş sırasını belirlemek için bazen kullanılan diğer bir teknik ise görgü tanıklarına kaza anını canlandırmalarını istemektir. – –Ancak bir daha hasar ya da yaralanma olmamasına özen gösterilmelidir. – –Kaza geçiren işçiden yavaş hareketlerle kaza ile sonuçlanan hareketi tekrarlaması istenir. İŞ KAZALARI

220 İşyerindeki Mevcut Bilgi Nasıl Kullanılır? – –Gözden kaçan bazı bilgiler ve ipuçları;   eğitim raporları,   kabul edilmiş güvenli çalışma prosedürleri,   geçmişte olan kaza raporları,   bakım onarım kayıtları,   teknik bilgi formları (cihaz el kitapları vb … ) gibi dokümanlar arasında bulunabilir. İŞ KAZALARI

221   İş Kazası Analizi ve Karara Bağlanması Nasıl Yapılır? İŞ KAZALARI

222 – –İncelemenin bu aşamasında ne olduğuna ve nasıl olduğuna dair gerçeklerin büyük bir kısmı bilinmektedir. – –Bu ciddi bir emek ve çaba gerektiren çalışma, kaza incelemesinin ilk yarısını oluşturur. – –Esas önemli olan konu, kazanın niçin olduğu, benzeri kazaların tekrarını önlemek için nelerin yapılması gerektiğidir. – –İncelemeyi yapan uzmandan bu tip soruların muhtemel cevaplarını bulması beklenir. İŞ KAZALARI

223 – –Tüm olasılıkların ve ilgili durumların göz önünde bulundurulması gereklidir. – –Kaza ile sonuçlanan olayların sıralamasında hala bazı boşluklar olabilir. – –Bilgilerdeki bu eksikliği gidermek için bazı görgü tanıklarıyla yeniden görüşme yapmak gerekebilir veya varsayımda bulunmanız gerekebilir. – –Bazı otoriteler varsayımın kaza incelemesinde yeri olmayacağını iddia etmektedirler. – –Diğer taraftan mevcut delillere dayanarak varsayımda bulunmanın soruları cevapsız bırakmaktan daha iyi olduğu düşünülmektedir. İŞ KAZALARI

224 – –Analiz tamamlandığında, geriye dönerek kaza anından itibaren verilen bütün kararların adım adım gözden geçirilmesi, her bir karar için muhtemel nedenlerin listelenmesi önerilmektedir. – –Sonuç raporunda yer alacağından bu işlem fazladan bir iş gibi düşünülmemelidir. İŞ KAZALARI

225 – –Alınan her bir karar şunları görmek için kontrol edilmelidir;   Bir delil ile destekleniyor mu ?   Delil, fiziksel ya da belge niteliğinde mi veya görgü tanıklarının ifadelerine mi dayanıyor?   Delil varsayımına mı dayanıyor ? İŞ KAZALARI

226 Hangi önerilerde bulunmak gereklidir ? İŞ KAZALARI

227 – –Bir kaza inceleme raporunun en önemli bölümü, benzeri kazaların tekrarını önlemek amacıyla iyi düşünülmüş ve hazırlanmış öneriler listesidir. – –İşyeri organizasyonundaki genel durum ve kullanılan iş prosedürleri hakkında bilgi mevcutsa gerçekçi, uygulanabilir önerilerde bulunmanın çok zor olmayacağı düşünülmektedir. İŞ KAZALARI

228 –Zamandan kazanmak için sadece genel önerilerde bulunma yaklaşımından sakınılmalıdır. İŞ KAZALARI

229  Örneğin, –işyerindeki kör noktaların kazanın meydana gelmesini kolaylaştırdığına karar verildi ise, bu durumda sadece “kör noktaları yok edin” önerisi yerine; –Binanın kuzey batı köşesine aynalar yerleştirilmesi (belirli bir kazaya özel) –İşyerinin tamamında, gereken bütün kör noktalara aynalar yerleştirilmesi (genel olarak) gibi önerilerde bulunulmalıdır. İŞ KAZALARI

230 Önemli Bir Nokta – –Hatalı olabilecek kişi ya da kişilerin kontrol altına alınması ve cezalandırılması yönünde bir tavsiyede bulunulması önerilmemektedir. – –Bu durum kaza incelemesinin asıl amacına uygun olmadığı gibi daha sonraki kaza incelemelerinde serbest bilgi akışını da bozabilir. İŞ KAZALARI

231 Rapor Nasıl Yazılır? İŞ KAZALARI

232   Önceden hazırlanmış standart bir kaza inceleme raporu formu varsa, bu form kullanılmalıdır.   Ancak bazı hususlara dikkat edilmesi önerilmektedir;   Sorunun cevabı için kısıtlı bir yer ayrılmışsa,”gerekirse formun arka sayfasını kullanın” uyarısına rağmen genel eğilim sadece ayrılan bölümün kullanılması yönünde olur. İŞ KAZALARI

233   Kaza İncelemesi Raporu’nun “Konu” bölümünde kazanın nasıl olduğu anlatılırken, okuyucuların konu hakkında hiçbirşey bilmediklerinin dikkate alınması ve olay sıralamasının yanısıra konu ile ilgili detaylı fotoğraf ve diyagramların ilave edilmesi, sadece kelimelerin kullanılmasından daha uygun olabilir. İŞ KAZALARI

234   “Tespit Edilen Hususlar” bölümünde kaza nedenleri anlatılırken esas kaza nedeni ile kazanın meydana gelmesini kolaylaştıran faktörlerin karıştırılmamasına özen gösterilmelidir. İŞ KAZALARI

235   Kaza incelemesi raporuna bütün delillerin ve tanıkların ifadelerinin olduğu gibi yazılması önerilmektedir.   Kararlarınızın nedenleri belirtilmeli ve bunu önerileriniz izlemelidir.   Kazanın tam olarak anlaşılması için gerekli olmayan materyal (fotoğraf, diyagram, ifade) rapordan çıkarılmalıdır.   İyi bir kaza inceleme raporu kısa, öz ve anlaşılabilir olmalıdır. İŞ KAZALARI

236 İnceleme, kaza nedeninin insan hatası olduğunu gösterirse ne yapılmalıdır? İŞ KAZALARI

237   İşyerinde baştan sona yapılan kaza incelemesi, yönetici, formen ya da işçiler arasından bir ya da birden fazla kişinin hatalı olduğunu gösterirse, bu gerçek, rapora yazılmalıdır.   Burada amaç şahısları cezalandırmak değil, duruma bir çözüm bulmaktır. İŞ KAZALARI

238   Kişinin o hatayı yapmasına izin veren sistemin sorgulanması ve daha iyi bir duruma getirilmesi, daha sonra olabilecek kazaların önlenmesine katkıda bulunacaktır.   Kazaya neden olan insan hatasına dikkat çekilmesi, inceleme raporunun kalitesini azaltacak ve gerçek nedenin üzerinde odaklanılmadığı için, ileride benzer nedenlerden dolayı yeni kazalar da ortaya çıkabilecektir. İŞ KAZALARI

239