Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Arbovirüsler 2015-2016, Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, 13.04.2016 Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim.

... konulu sunumlar: "Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Arbovirüsler 2015-2016, Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, 13.04.2016 Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim."— Sunum transkripti:

1 Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Arbovirüsler 2015-2016, Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, 13.04.2016 Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı akisn@trakya.edu.tr http://personel.trakya.edu.tr/akisn

2 Arbovirüs= “Arthropod-borne virus” Kafadabacaklı hayvanlarla (artropodlar) bulaşıdan ismini alan virüslerdir. Hayvan kan emerek enfekte türden virüsü alır ve enfekte olur. Tekrar ısırdığında virüsü yeni kurbanına bulaştırır Prof.Dr.Şaban Çavuşlu ders slaytından derlenmiştir

3 Arbovirüsler Filaviviridae üyelerinden Sarı humma virüsü Dengvirüs (DENV) Japon ensefalit virüsü (JEV) Batı Nil virüsü (bir JEV alt tipi) Zikavirüs Togoviridae üyelerinden Alfavirüs alt tipi Chikungunya virüs

4 ARBOVİRÜS ENFEKSİYONLARI ● Arbovirüsler seyahat tıbbında önemli. Ateş, ağrı ve ekzantemli enfeksiyona yol açan virüslerdir. ● Üç klinik belirti grubu ile tanımlanabilir; döküntülü veya döküntüsüz ateş grubu çoğu ölümcül ensefalit grubu bazen ağır, hemorarjik ateş grubu

5 Hemorarjik ateş sendromlarında patogenez

6 ● Kanama (hemoraji): Her organda kapiller ve arteriol endotellerinde şişme, burun kanaması, diş eti kanaması, cilt altı kanama, iç organlarda kanama, kapiller hasarlanma sonucu yaygın kanama, şok ve ölüm. Hastalıklar

7 Epidemiyoloji

8 Kuluçka süresi 3-6 gün Hastalık üç evre – Özgül olmayan semptomların görüldüğü akut dönem (ateş, kas ağrısı, bulantı ve kusma gibi) – 3-4 günlük latent dönem – Ağır hastalık (Toksik) dönemi Ağır hastalıkta EK: Karın ağrısı, kanama, aşırı sıvı kaybı, karaciğer hasarı, sarılık, böbrek tutulumu, hipotansiyon, şok ve ölüm (7-10 gün) Sarı Humma Hastalık Seyri Prof.Dr.Şaban Çavuşlu ders slaytından derlenmiştir

9 Tanı – Serumda IgM ve IgG antikorları – Ters transkriptaz PZR Korunma – Canlı attenue Sarı humma aşısı (17D suşu) – 0.5 ml cilt altı uygulama uzun süreli bağışıklık (10 yılda bir hatırlatma dozu gerekli) Sarı Humma Tanı, Korunma ve Epidemiyoloji Prof.Dr.Şaban Çavuşlu ders slaytından derlenmiştir

10 Dangue (Deng) Hastalık Seyri Kuluçka süresi: 3-14 (4-7) gün Klinik bulgular: – Ateş, şiddetli baş ağrısı – Kas-eklem ağrısı – Bulantı, kusma – Göz ağrısı – Döküntü – En ciddi formu çocuklarda görülen Deng kanamalı ateşi formu Prof.Dr.Şaban Çavuşlu ders slaytından derlenmiştir

11 Deng Patogenez Antikor- virüs immünkompleksi daha fazla mononükleer hücrenin Fc reseptörleriyle enfekte olmasına yol açar Prof.Dr.Şaban Çavuşlu ders slaytından derlenmiştir Sitokinlerin, vazoaktif maddelerin ve öncü pıhtılaşma faktörlerinin aşırı salgılanması Yaygın damar içi yaygın pıhtılaşma (ikinci enfeksiyonda risk 10 kat artar)

12 ELISA ile antikor aranması Dokularda immunohistokimyasal yöntemlerle antijen aranması Ters transkriptaz PZR DENV Tanı ve Epidemiyoloji Prof.Dr.Şaban Çavuşlu ders slaytından derlenmiştir

13 Japon Ensefaliti Hastalık Seyri Kuluçka süresi : 5-15 gün Çoğu asemptomatik: Hafif klinik bulgular 1-6 gün sürer: – Ateş, baş ağrısı, rahatsızlık hissi, bulantı ve kusma – Bazen testislerde şişlik Çocuk hastalarda ağır klinik bulgular: – Sağırlık – Duygusal dengesizlik – Hemiparazi (bir tarafta motor zayıflık)

14 Japon Ensefaliti Patogenez, Korunma ve Epidemiyoloji Patogenez: Mikroglial aktivasyonla süregen yangısının MSS’ye toksik etkisi Genotip-III için ü ç aşı var, seyahatlerde zorunlu: – SA14-14-2, – IC51 (Okyanusyada JESPECT, diğer yerlerde IXIARO) – ChimeriVax-JE (piyasada IMOJEV)

15 15 Batı Nil Virüsü Bulaşısı

16 Batı Nil Virusu (patogenez) 1. Sivrisinekler kan emme sırasında virus bulaştırır 2. Virus dentritik hücreleri enfekte eder ve çoğalır 3. Bölgesel lenf bezlerine ulaşır 4. Birkaç gün süren hafif viremi 5. Karaciğer, dalak ve böbrek tutulum(dolaşımda antikor, idrarda virus) 6. Beyin tutulumu (menenjit/ensefalit) 7. Ciltte döküntü 2 1 3 4 5 6 1 Prof.Dr.Şaban Çavuşlu ders slaytından derlenmiştir

17 Batı Nil Virusu Hastalık Seyri Kuluçka süresi 2-15 gün > %80 asemptomatik, belirtilide hafif ve 7 günde kendiliğinden iyileşir Olguların %1’inde: Ateş, ağrı, bulantı ve kusma, üşüme, bazen döküntü Olguların %5’inde Menenjit ve/veya Ensefalit: Ateş, Ağrı, Fotofobi, Şuur bulanıklığı, asimetrik güç kaybı, refleks kaybı Prof.Dr.Şaban Çavuşlu ders slaytından derlenmiştir

18 Laboratuvar tanısı – Seroloji – Ters transkriptaz PZR 18 Batı Nil Virüsü Tanı ve Epidemiyoloji Kırmızı nokta: Yerleşik Mavi nokta: Yeni ortaya çıkan

19 Genellikle aseptomatik Semptom olduğunda hafif ateş, atralji ( ayak ve el eklemleri), miyalji, baş ağrısı, asteni (kronik yorgunluk), karın ağrısı, ödem, lenfadenopati, göz orbita arkasında ağrı, konjuktivit, kütanöz makülopapüler döküntü Enfekte gebeden doğan çocukta mikroensefelopati. Bazen Guillain-Barre sendrom. Zikavirüs Hastalık Seyri (Deng gibi)

20 Bulaşı: Sivrisineklerle etkeni alış, kan trasnfüzyonu ve doğum esnasında bulaştırma Zikavirüs Bulaşı, Tanı ve Epidemiyoloji Virüs ilk 1947’de Afrika’da Zika Vadisinde saptandı Yeni ortaya çıkan bölgeler Salgınlar görülmüştü Tanı: Ters transkriptaz PZR

21 Chikungunya Ateşi Hastalık Seyri (Deng ve Zika gibi) Bulaşı : Sivrisinek Kuluçka süresi: 3-7 gün Hafif klinik bulgular (1 haftada kendiliğinden iyilşeme): – Baş ağrısı – Kas-eklem ağrısı (aylarca sürebilir) – Eklemde ödem – Döküntü Bebek, 65 yaş üstü, yüksek tansiyon, diyabet, kapl hastalığı olanlardaklinik bulgular ağır

22 Chikungunya virüsü Tanı ve Epidemiyoloji Tanı: Ters transkriptaz PZR