Ergonomi-201 ELEKTRİK İLE YAPILAN ÇALIŞMALARDA İŞ GÜVENLİĞİ Yrd. Doç. Dr. Veysel ÖZBULUR.

... konulu sunumlar: "Ergonomi-201 ELEKTRİK İLE YAPILAN ÇALIŞMALARDA İŞ GÜVENLİĞİ Yrd. Doç. Dr. Veysel ÖZBULUR."— Sunum transkripti:

1 Ergonomi-201 ELEKTRİK İLE YAPILAN ÇALIŞMALARDA İŞ GÜVENLİĞİ Yrd. Doç. Dr. Veysel ÖZBULUR

2 Ergonomi-201 ELEKTRİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Gerilim: Su Deposunun Yüksekliği veya Su deposunun yerden yüksekliği olarak düşünülebilir. V İ R Gerilim Türleri  Küçük Gerilim:En çok 42 volt ( 50 V kadar)  Tehlikeli Gerilim: Etkin değeri AA da 50V, DA de 120V üstünde olan, yüksek gerilimde ise hata süresine bağlı olarak değişen gerilimdir.  Alçak Gerilim:1000 volta kadar ( 1000V dahil )  Yüksek Gerilim:1000 volt üzeri;

3 Ergonomi-201 ELEKTRİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Akım: Bir borudan akan su miktarı olarak düşünülebilir. Elektrik akımı, (-) negatif yük sahibi elektronların hareketi sonucu oluşur. Akımın birimi “Amper” dir. Akımlar, "Doğru Akım" (DA) ve "Alternatif Akım" (AA) olarak ikiye ayrılır. V İ R

4 Ergonomi-201 Doğru Akım (DA):  Zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişmeyen akıma doğru akım denir.  Doğru akım genelde elektronik devrelerde kullanılır.  En ideal doğru akım en sabit olanıdır. En sabit doğru akım kaynakları da pillerdir.  Alternatif akımı doğru akıma dönüştüren doğrultmaçlar vardır. ELEKTRİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

5 Ergonomi-201 Alternatif (değişken) Akım (AA): Zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişen akıma alternatif akım denir. Alternatif akım büyük elektrik devrelerinde ve yüksek güçlü elektrik motorlarında kullanılır. Evlerimizdeki elektrik alternatif akım sınıfına girer. Buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, aspiratör ve vantilatörler direk alternatif akımla çalışırlar. Televizyon, müzik seti ve video gibi cihazlar ise bu alternatif akımı doğru akıma çevirerek kullanırlar. ELEKTRİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

6 Ergonomi-201 ELEKTRİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Direnç: Suyun akışını azaltan bir engel olarak düşünülebilir. V İ R OHM KANUNU R = V / I (Direnç = Volt / Amper )

7 Ergonomi-201 ELEKTRİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR ELEKTRİK ÇEŞİTLERİ 1.Dinamik Elektrik 2.Statik Elektrik Statik Elektrik  Günlük yaşantımızda saçlarınızı tararken veya yünlü kazağınızı çıkarırken çıtırtı sesi çıkar. Evinizde en çok tozlanan yerlerden birinin televizyon camı olduğunu biliriz. Yıldırım Patlayıcı Maddelerin Olduğu Yerler Tabanca Boyacılığı, Matbaa, Kömür Taşıma, Elk.Sis. Dinamik Elektrik  DoğruAkım: Piller,Akülmülatörler,Adaptörler  Alternatif Akım:Şebeke Elektriği,Jeneratör  Karışık Akım:Telekomünikasyon,Kontrol Sistemleri

8 Ergonomi-201 İLETKENLİK Maddeler Elektriksel Olarak 1.İletken (Altın - Gümüş - Bakır) 2.Yalıtkan (Cam - Bakalit - Kauçuk) 3.Yarı İletken (Silisyum - Germanyum) ELEKTRİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

9 Ergonomi-201 ELEKTRİK GÜCÜ P = V x I = I 2 x R = V 2 / R (WATT = VOLT x AMPER) ELEKTRİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR ELEKTRİK ENERJİSİ E = P x t = I 2 x R x t (KWh)

10 Ergonomi-201 ELEKTRİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Ani değer : Sin ü s şekline sahip ve şiddeti s ü rekli değişen alternatif akım ya da gerilimin herhangi bir t anındaki genlik değerine ani değer denir. Maksimum Değer : Maksimum değer, alternatif akım ya da gerilimin ani değerlerinin en b ü y ü ğ ü d ü r. Gerilimin maksimum değeri Vm, akımın maksimum değeri Im ile g ö sterilir. Ortalama Değer: Ortalama değer hesaplanırken periyot boyunca b ü t ü n genlik değerleri toplanmalı ve hesaba katılan genlik sayısına b ö l ü nmelidir. Toplama işlemi yapıldığında periyodun yarısı pozitif, diğer yarısı da negatif değerler aldığından sonu ç sıfır ç ıkacaktır. Etkin ( Efektif ) Değer : Etkin değer, A.C ’ nin bir alıcı ü zerinde yaptığı işe eşit iş yapan D.C karşılığıdır. Veff=0,707 Vm Ieff=0,707Im

11 Ergonomi-201 ELEKTRİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 3 FAZ SİSTEMLER: U hat = 1,773 U faz

12 Ergonomi-201

13 Kesici Ayırıcı

14 Ergonomi-201 ELEKTRİĞİN ZARARLI ETKİLERİ  ELEKTRİK ŞOKU  YANIKLAR  YANGINLAR  DÜŞMELER

15 Ergonomi-201 Akım şiddeti Fizyolojik belirtisi 0.01 mA Akımın hissedilme sınırı, elde gıdıklanma 1-5 mA Elde uyuşma, el ve kol hareketinin zorlaşması 5-15 mA Elde, kolda kramp başlaması, tansiyon yükselmesi 15-25 mA Kasılmalar artar, ancak kalp etkilenmez 25-80 mA Tahammül edilebilir akım şiddetidir 80-100 mA 80-100 mA Kalpte fibrilasyon meydana gelir, şuur kaybolur Elektrik Akımının İnsan Vücudundaki Etkileri (Elektrik Şoku - Fibrilasyon )

16 Ergonomi-201 Alçak gerilim değerlerinde alçak gerilimlerin öldürücü etkisi kalp fibrilasyonundan (şok)Alçak gerilim değerlerinde iletim yolu dolaşım sistemi yani kalp üzerinden meydana gelir. Bu nedenle alçak gerilimlerin öldürücü etkisi kalp fibrilasyonundan (şok) kaynaklanmaktadır. Elektrik Akımının İnsan Vücudundaki Etkileri Yüksek gerilimlerde deri dokusunun direnç etkisi nedeniyle oluşan aşırı ısı doku yanmasına Yüksek gerilimlerde vücuda uygulanan elektriksel alan şiddetinin daha fazla olması nedeniyle dolaşım sistemi dışındaki bir çok organ da iletken hale gelir. Özellikle iletim yolunda bulunan deri dokusunun direnç etkisi nedeniyle oluşan aşırı ısı doku yanmasına neden olur.

17 Ergonomi-201  Hava Hattı İletkenlerinin En Büyük Salınımlı Durumda Yapılara Olan En Küçük Yatay Uzaklıkları

18 Ergonomi-201 İletkenlerin üzerinden geçtiği yer Hattın izin verilen en yüksek sürekli işletme gerilimi (kV) 0-1 (1 dahil) 1-17,5 36 72,5 170 420 En küçük düşey uzaklıklar (m) Üzerinde trafik olmayan sular (suların en kabarık yüzeyine göre) 4,5*55568,5 Araç geçmesine elverişli çayır, tarla, otlak vb.5*66679,5 Araç geçmesine elverişli köy |ve şehir içi yolları5,5* * * 777812 Hava Hattı İletkenlerinin En B ü y ü k Salgı Durumunda Ü zerinden Ge ç tikleri Yerlere Olan En K üçü k D ü şey Güvenlik Mesafeleri * * Yalıtılmış hava hattı kabloları kullanıldığında bu yükseklik değerleri 0,5 m. azaltılmalıdır. Şehirlerarası karayolları7777912 Ağaçlar1,52,5 335 Üzerine herkes tarafından çıkılabilen düz damlı yapılar 2,53,5 458,7 Üzerine herkes tarafından çıkılmayan eğik damlı yapılar 2333,558,7 Elektrik hatları22222,54,5 Petrol ve doğal gaz boru hatları999999 Üzerinde trafik olan sular ve kanallar (bu uzaklıklar suların en kabarık düzeyinden geçebilmeli taşıtların en yüksek noktasından ölçülmelidir.) 4,5 5569 İletişim (haberleşme) hatları12,5 3,54,5 Elektriksiz demiryolları (ray demirinden ölçülmelidir)7777810,5 Otoyollar14

19 Ergonomi-201VoltVolt Santimetre (cm.) 6501.50030 1.50050.00050 50.000150.000120 150.000250.000200 250.000420.000350 Gerilim altındaki iletkenlere azami emniyetli yaklaşma mesafesi;

20 Ergonomi-201 ELEKTRİK KAZALARININ ÖNLENMESİ I – ALÇAK GERİLİMDE ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER  ENERJİ KESİLMESİ VE KONTROLÜ  NÖTR DAHİL BÜTÜN HATLARDAN İZOLE ÇALIŞMAK  TOPRAKLAMA VE KISA DEVRE  YALITKAN ÜZERİNDE DURULMASI  BARET, ÇİZME, GÖZLÜK, EMNİYET KEMERİ KULLANMAK  YALITKAN SAPLI EL ALETLERİ KULLANMAK  SEYYAR EL ALETLERİ UYGUN ÖZELLİKTE OLACAK VE AMACINA UYGUN KULLANILIP BAKIMLI TUTULACAK  ISLAK VEYA METAL AKSAMLI BÖLÜMLERDE KÜÇÜK GERİLİM KULLANILACAK  PARLAYICI PATLAYICI MADDE BULUNAN ORTAMLARA DİKKAT

21 Ergonomi-201 ELEKTRİK KAZALARININ ÖNLENMESİ II – YÜKSEK GERİLİMDE ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER  GENEL KURAL OLARAK; ÇALIŞMA YAPILACAK TESİSTE ELEKTRİK KESİLMELİDİR  ÇALIŞMA İZNİ YAZILI OLARAK ALINMALI  YÜKSEK GERİLİMDE, EHİL VE TECRÜBELİ KİŞİLER ÇALIŞTIRILMALI  YÜKSEK GERİLİMDEKİ ÇALIŞMALAR, YETKİLİ TEKNİK BİR KİŞİNİN GÖZETİMİNDE YAPILMALI

22 Ergonomi-201 ELEKTRİK KAZALARININ ÖNLENMESİ II – YÜKSEK GERİLİMDE ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER  NEON LAMBALI ISTANKA » Açma manevralarına ( enerjinin kesilmesine) önce kesicilerden başlanır. Kesici açılır ( akım kesilmiş olur), »Kesicinin her üç fazının da elektriksel olarak açık olduğu neon lambalı ıstanka ile kontrol edilir. »BARA ayırıcısından başlamak üzere ayırıcılar açılır ( gerilim kesilmiş olur), »Hat ta ters besleme yok ise toprak ayırıcısı kapatılarak devre topraklanır ( statik elektrik varsa boşalmış olur ). »Kilitleme, uyarı etiketleri takma vb.. Güvenlik tedbirlerini almak.

23 Ergonomi-201 ELEKTRİK ÇARPMALARINA KARŞI ALINACAK GENEL KORUNMA TEDBİRLERİ  KÜÇÜK GERİLİM KULLANMAK,  KORUMA İZALASYONU YAPMAK,  GÜVENLİK TRASFORMATÖRÜ KULLANMAK,  KORUMA TOPRAKLAMASI YAPMAK,  SIFIRLAMA YAPMAK,  KAÇAK AKIM RÖLESİ KULLANMAK,  EĞİTİM ÇALIŞMASI

24 Ergonomi-201 KÜÇÜK GERİLİM KULLANMA  NEMLİ ISLAK YERLERDE  METAL MALZEMELERİN ÇOĞUNLUKTA OLDUĞU YERLERDE  42VOLT GERİLİM KULLANILMALIDIR ELEKTRİK ÇARPMALARINA KARŞI ALINACAK GENEL KORUNMA TEDBİRLERİ Kazan içinde veya buna benzer dar ve iletken kısımları bulunan yerlerle ıslak yerlerde alternatif akımla çalışan lambalar kullanıldığı taktirde, küçük gerilim veya koruyucu ayırma sağlayan aygıtlar (güvenlik transformatörü) çalışma yerinin dışında tutulmalıdır. GÜVENLİK TRAFOSU KULLANMAK 42/220V

25 Ergonomi-201 KORUMA İZOLASYONU YAPMAK  ÇİFT İZALASYONLU MALZEMELER KULLANMAYA ÖZEN GÖSTERMEK KORUMA TOPRAKLAMASI VEYA SIFIRLAMA YAPMAK  KORUMA TOPRAKLAMASI  SIFIRLAMA  TOPRAKLAMANIN PERİYODİK KONTROLÜ ELEKTRİK ÇARPMALARINA KARŞI ALINACAK GENEL KORUNMA TEDBİRLERİ

26 Ergonomi-201 Topraklama Gerilim altında olmayan b ü t ü n tesisat kısımlarının, uygun iletkenlerle toprak kitlesi i ç erisine yerleştirilmiş bir iletken cisme (elektrot) bağlanmasıdır. Topraklamanın amacı, Elektrikli alıcıları kullananların can g ü venliğini sağlamak, Cihazların zarar g ö rmesini ö nlemektir. B ü t ü n elektrik makinelerinin g ö vdeleri, boruların madeni kısımları, kurşunlu kabloların kurşun kılıfları, tablo ve benzerlerinin metal kısımları topraklanmalıdır. Topraklama devresi, d ü ş ü k diren ç li iletkenden yapılmış olmalıdır. Topraklama devresi meydana gelebilecek en k üçü k hata akımı dikkate alınarak ö l çü lendirilmelidir

27 Ergonomi-201 Sıfırlama İnsanları tehlikeli temas gerilimlerine karşı korumak icin t ü keticilerin işletme akım devresine ait olmayan ve fakat bir izolasyon hatası sonucunda gerilim altında kalabilen iletken kısımların, ö rneğin madeni muhafazaların n ö tr hattı ile iletken olarak bağlanmasına sıfırlama denir.

28 Ergonomi-201 1.Elektrik üretim iletim ve dağıtım tesisleri (enerji nakil ve dağıtım hatları hariç) için: 2 yıl, 2.Enerji nakil ve dağıtım hatları için: 5 yıl, 3.Sanayi tesisleri ve ticaret merkezleri için: i) Topraklamalara ilişkin dirençlerinin muayene ve ölçülmesi: 1 yıl, ii) Topraklama tesisleri ile ilgili diğer muayene, ölçme ve kontroller: 2 yıl 4.Sabit olmayan tesisler için: i) Sabit işletme elemanları için: 1 yıl, ii) Yer değiştirebilen işletme elemanları için: 6 ay. 5.Parlayıcı, Patlayıcı Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerleri ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük kapsamındaki topraklama tesisleri ile ıslak ortamlarda çalışılan işyerlerindeki topraklama tesislerinin muayene, ölçme ve denetleme periyotları 1 yılı aşamaz. Çeşitli topraklama tesislerinin işletme dönemi içindeki muayene, ölçme ve denetlemelere ilişkin önerilen periyotlar Hava hatları dışındaki kuvvetli akım tesisleri: İşletme tarafından tesisin özellikleri göz önüne alınarak belirli aralıklarla denetleme ve yoklamaların süresi hiç bir zaman 2 yılı geçmemelidir.

29 Ergonomi-201 KA Ç AK AKIM R Ö LESİ Elektrik tesisatında k üçü k g ö r ü len ancak zararları bakımından hi ç de k üçü msenmeyecek kaçak akımları fark ederek devreyi a ç an anahtarlara kaçak akım koruma anahtarları (diferansiyel koruma cihazı) denilmektedir. Tali Panolarda 30mA, Ana Panolarda 300mA lik kaçak akım röleleri kullanılır.

30 Ergonomi-201 Ka ç ak akım koruma anahtarları, herhangi bir tesisatın hattından gelen ve d ö nen akımların toplamının sıfır olması esasına g ö re ç alışırlar. Normal bir tesisatta gelen akımların meydana getirdiği manyetik alanla giden akımların meydana getirdiği manyetik alan birbirine eşit ve zıttır. Bu durumda bileşke alan sıfır olacağından cihazın akım bobinine etki eden alan bulunmayacaktır. Ancak tesisatın herhangi bir yerinden k üçü k bir kaçak (hata akımı) akım varsa, gelen akım giden akıma eşit olmayacağından ka ç ak akım r ö lesi devreyi a ç acaktır.

31 Ergonomi-201 ELEKTRİK ÇARPMA OLAYINDA NELER YAPILABİLİR  HATALI AKIM DEVRESİ HEMEN KESİLMELİDİR.  AKIM KESİLMEMİŞSE, YALITKAN BİR CİSİM KULLANARAK, ÇARPILAN KİŞİNİN ELEKTRİKLE TEMASI KESİLMELİ  AKIM KESİLMEMİŞSE, ÇARPILAN KİŞİ, ELBİSESİNİN KURU OLAN KISMINDAN TUTULARAK, GERİLİM ALTINDAKİ TESİS KISMINDAN UZAKLAŞTIRILMALI  ÇARPILAN KİŞİNİN ÇIPLAK VÜCUDUNA DEĞİLMEMELİ,  KALP DURMUŞ İSE, KALP MASAJINA BAŞLANMALI  KALP MASAJI İLE BİRLİKTE, SUNİ SOLUNUM UYGULANMALI  SIHHİ YARDIM İSTENMELİ VE AMBULANS ÇAĞRILMALI  NAKİL SIRASINDA, SUNİ TENEFFÜSE DEVAM EDİLMELİ  KAZALI BİR ÖRTÜ İLE ÖRTÜLEREK SICAK TUTULMALIDIR

32 Ergonomi-201 Elektrik İle İlgili Fen Adamlarının Yetki Ve Sorumlulukluları Elektrik Tesisatı cins ve hacmine göre ehliyetli elektrikçiler tarafından tesis edilerek bakım ve işletmesi sağlanmalıdır. Bu hususta Elektrik ile ilgili Fen Adamlarının Yetki ve Sorumlulukluları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulması gerekir. 1. Grup: En az 3 veya 4 yıl yüksek teknik öğrenim görenler. 2. Grup: En az 2 yıllık yüksek teknik öğrenim görenler ile ortaokuldan sonra en az 4 veya 5 yıl mesleki ve teknik öğrenim görenler. 3. Grup: En az lise dengi mesleki ve teknik öğrenim görenler, lise mezunu olup bir öğrenim yılı süreyle Bakanlıkların açmış olduğu kursları başarı ile tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitimi Kanunu’nun öngördüğü eğitim sonucu ustalık belgesi alanlar. (Elektrik İle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev Ve Sorumlulukları Hak. Yönetmelik Madde:3)

33 Ergonomi-201 Elektrik İle İlgili Fen Adamlarının Yetki Ve Sorumlulukluları Elk. İç tesisi plan, proje hazırlanması ve imzalanması işleri Elk. iç tesisi yapım işleri İşletme ve bakım işleri Muayene ve kabul işleri 1.Grup:50 KW 150 KW 400 V 1500 KW 35KV Kendileri tarafından yapılan tesislerin bakım, muayene, bağlantı ve kabulü için gerekli işlerin tamamlanması, 2.Grup:30 KW 125 KW 400 V 1000 KW 35 KV 3.Grup16 KW 75 KW 400 V 500 KW 400 V Yeterli elektrik bilgisi olmayan kimseler yardımcı olarak çalıştırıldığında, bunlara önceden gerekli bilgiler ve talimatlar verilmeli, açıklamalar yapılmalıdır.

34 Ergonomi-201 ELEKTRİK TESİSLERİNDE AŞIRI GERİLİM Aşırı gerilim: Genellikle kısa süreli olarak iletkenler arasında ya da iletkenlerle toprak arasında oluşan, işletme geriliminin izin verilen en büyük sürekli değerini aşan, fakat işletme frekansında olmayan bir gerilimdir. 1.İ ç aşırı gerilim: Toprak temasları, kısa devreler gibi istenilen ya da istenilmeyen bağlama olayları ya da rezonans etkileriyle oluşan bir aşırı gerilimdir. 2.Dış aşırı gerilim: Yıldırımlı havaların etkisiyle oluşan bir aşırı gerilimdir. 3.Başka şebekelerin etkisi ile oluşan aşırı gerilim: Başka şebekelerin, s ö z ü edilen şebekeye etkisi sonucunda oluşan gerilimdir.

35 Ergonomi-201 Aşırı Gerilim Koruma Sistemi Nasıl Ç alışır ? Al ç ak gerilim sisteminde fazlarla n ö tr ve n ö tr ile toprak arasına bağlanan aşırı gerilim darbe koruyucuları ( parafudurlar), darbe gelmesi durumunda a ç ık devre durumundan iletime ge ç erek aşırı akımı kendi ü zerlerinde s ö nd ü r ü rler.

36 Ergonomi-201 Parlayıcı, patlayıcı, yanıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı yerler, yağ, boya veya diğer parlayıcı sıvıların bulunduğu binalar, yüksek bacalar, yüksek binalar ile üzerinde direk veya sivri çıkıntılar yahut su depoları gibi yüksek yerler bulunan binalar, yıldırıma karşı yürürlükteki mevzuatın öngördüğü paratoner sistemleriyle donatılmalıdır. Yıldırımdan Korunma:

37 Ergonomi-201 Kompanzayon: Tesiste harcanan reaktif enerjinin azaltılması amacı ile yapılan kondansatör veya senkron motor tesislere kompansatör, bu işlemin yapıldığı tesislere de kompanze edilmiş tesisler, kısaca kompanzasyon denir. Reaktif güç kompanzasyonu için, senkron motor yerine daha ekonomik olan kondansatörler kullanılır.

38 Ergonomi-201 AK Ü LER Sabit ak ü m ü lat ö r tesisleri, tabanı aside dayanıklı malzemeden yapılmış, iyi havalandırılmış ve ö zel olarak yapılmış odalarda veya h ü crelerde bulundurulacaktır. Ak ü m ü lat ö r bataryalarının kutuları; cam, sert kau ç uk veya benzeri akım ge ç irmeyen maddelerden yapılmış olacak ve bunlar, akım ge ç irmeyen sağlam ayaklar ü zerine oturtulacaktır. Ak ü m ü lat ö r bataryaları, kullanıldıkları işe uygun şekilde kapatılacak veya korunacak ve gaz ç ıkarmalarına karşı gereken otomatik tertibat alınmış olacaktır. Ak ü m ü lat ö r odalarına sağlanacak suni ışık yalnız akkor flamanlı elektrik ampulleri vasıtasıyla yapılacaktır. Bu gibi yerlere a ç ık alevli vasıtalarla girilmesi ve buralarda sigara i ç ilmesi yasaktır. Ak ü m ü lat ö r bataryaları tesisi gerektiğinde b ü t ü n kutuplarda kesilecek şekilde yapılacaktır. Ak ü m ü lat ö r bataryalarının asitleri değiştirilirken iş ç iler g ö zl ü k, ö nl ü k, lastik eldiven ve benzeri kişisel koruyucular kullanacaklardır.

39 Ergonomi-201 yalıtılmış saplarının akım geçirmeyen malzemeden yapılmış Elektrik işlerinde kullanılan penseler, kargaburunlar, tornavidalar ve benzeri el aletleri uygun şekilde yalıtılmış olduğundan ve yağdanlıkların, süpürgelerin, fırçaların ve diğer temizlik araçlarının saplarının akım geçirmeyen malzemeden yapılmış olduğundan emin olunmalı. El Aletleri:

40 Ergonomi-201 Elektrik motorları: Ark veya kıvılcım çıkaran elektrik motorları parlayıcı, patlayıcı ve yanıcı madde bulunan ortamlarda kullanılmamalıdır.

41 Ergonomi-201 Transmisyon tertibatındaki miller ve yataklar statik elektriğe karşı topraklanmalı, kayışla kasnak arasına ve kayışın kasnağı terk ettiği kısmın her iki tarafına topraklanmış metal taraklar uygun şekilde konmalıdır.

42 Ergonomi-201 Statik elektrik: Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin bulunduğu yerlerle bu maddelerin yakınındaki yerlerde statik elektrik yüklerinin meydana gelmesine karşı nemlendirme, topraklama, iyonizasyon, vb. gibi uygun tedbirler alınmalıdır. Statik elektriği ileten malzemelerin kullanılmasından mümkün olduğu kadar kaçınılmalıdır.

43 Ergonomi-201 Sıvı parlayıcı ve patlayıcı maddelerin çok büyük akma hızları ile doldurulup boşaltılmasından, sıçrama ve yüksek basınçla doldurulmalarından kaçınılmalıdır. Parlayıcı sıvıların konulduğu bütün depolar ve boru donanımları, boru bağlantıları statik elektriğe karşı uygun şekilde topraklanmalıdır. Depoların parlayıcı sıvılarla doldurulması ve boşaltılmasında araç ile depo arasında topraklama hattı bağlantısı yapılmalı statik elektriğe karşı tedbirler alınmalıdır.

44 Ergonomi-201 Lastik tekerlekler üzerinde hareket eden tankerler yüklü oldukları statik elektrikten tamamen arındırılmadıkça dolum yerlerine sokulmamalıdır.

45 Ergonomi-201 Öğütülerek toz haline getirilmiş maddelerin pnömatik konveyörlerle taşındığı hallerde, statik elektriğe karşı konveyörün metal boruları bütün hat boyunca birbirine iletken bağlantılı olmalı ve topraklanmalı, Titan, Alüminyum ve Magnezyum ince tozlarının taşındığı yerlere statik elektrik dedektörleri veya benzeri uygun tertibat konulmalıdır.

46 Ergonomi-201 Statik elektik birikmelerine karşı, gerekli yerlere statik elektrik yük gidericileri ve nötralizatörler konulmalı veya uygun diğer tedbirler alınmalıdır. Tabanca boyası yapılan tesislerde boyanacak veya verniklenecek metal parçalar, boyama hücrelerinin bütün metal kısımları ile davlumbazlar, kaplar, emme tertibatı ve boya tabancaları uygun şekilde topraklanmış olmalıdır.

47 Ergonomi-201 Direkler: 3 yıldan fazla kullanılan ağaç direğin tümü çürümeye karşı etkili bir şekilde emprenye edilmiş şekilde korunmalıdır.

48 Ergonomi-201 Bir ağaç direğe sağlam olduğundan emin olunmadıkça çıkılmamalıdır. Direğin sağlam olup olmadığı basit dış muayene ile meydana çıkarılamayacağından, Direğe tırmanmadan önce ya bir çekiç ile dip tarafına vurulmak suretiyle dolgun ve tınlayan bir ses çıkarıp çıkarmadığı kontrol edilmeli, Ya da dip kısmı en az 20 santimetre kazılıp çürüme olup olmadığı muayene edilmelidir. Don halinde çekiçle yapılan muayenede aldanmak mümkün olduğundan direğe çıkmadan evvel direğin kaldırma çatalları,payanda veya lenteleme gibi başka bir vasıta ile kuvvetlendirilmesi sağlanmalıdır.

49 Ergonomi-201 Fiş-Priz Sistemleri: Fişler, aynı tesiste kullanılan farklı gerilimler için kullanılan prizlere sokulmayacak yapı ve özellikte olmalıdır. Ara fiş-priz düzenlerinin yalıtkan düzenekleri uygun şekilde korunmalıdır. Kırık ve çatlak fiş-prizler kullanılmamalıdır.

50 Ergonomi-201 Fiş ve priz sisteminde topraklama kontak elemanları akım kontak elemanlarından önce bağlantıyı sağlamalıdır.

51 Ergonomi-201 Sigortalar: Alternatif veya doğru akım devrelerinde kullanılan sigortalar kapalı bir tablo içine monte edilmeli, değeri 32 amper’ in üstünde olan sigortalar en az bir şalter veya anahtarla kontrol altına alınmalıdır. Bu şalter ve anahtarla akım kesilmeden tablo kutusu kapağı açılmayacak ve bu kapak kapanmadan akım verilmeyecek şekilde olmalıdır.

52 Ergonomi-201 Elektrik tesislerinde orijinal olmayan, yamanmış ve tel sarılarak köprülenmiş sigortalar kullanılmamalıdır. Enversör Şalter: İki konumlu anahtardır.

53 Ergonomi-201 Kablolar: Yer altı kablolarında yapılacak bir işlemde, elektrik kesilmesinden hemen sonra kapasitif boşalmayı temin için, üzerinde çalışılması gereken kabloların bütün iletkenleri kısa devre edilmeli ve topraklanmalıdır. Kısa devre ve topraklama işlemi çalışma yerinin en yakın kısımları üzerinde ve bu yerin her iki ucunda yapılmalıdır. En az 50 cm derinden geçmeli.

54 Ergonomi-201 Elektrik kullanılan kaynak işlerinde G üç kaynağının boşta ç alışma geriliminin y ü ksek olması, Max.(AA da 80V. – DA da 100 V.) gerekir. Elektrik kaynak makinalarının kullanılmasında, aşağıdaki tedbirler alınacaktır. 1 ) Elektrik kaynak makinaları ve te ç hizatı yalıtılmış ve topraklanmış kaynak penseleri kabzalı ve dış y ü zleri yalıtılmış olacaktır. 2 ) Elektrik kaynak makinalarının şalteri, makina ü zerinde veya ç ok yakınında bulunacak, kablolar sağlam şekilde tespit edilmiş olacaktır. 3 ) Otomatik veya yarı otomatik dikiş ve punta kaynağı makinalarında, operasyon noktasına kapalı koruyucu yapılacak veya ç ift el kumanda usul ü uygulanacaktır. 4 ) Beslenme ve kaynak kabloları, ü zerinden taşıt ge ç mesi halinde, zedelenmeyecek ve bozulmayacak şekilde korunacaktır. 5 ) Yanıcı maddeler yakınında elektrik kaynağı yapılmayacaktır.

55 Ergonomi-201 Transformatörler ve kondansatörler: Transformatör, kondansatör ve benzerlerinin konulduğu işyerlerinin yeteri kadar havalandırılması sağlanmalı ve duvarları ile kapıları yangına dayanıklı olmalıdır.

56 Ergonomi-201 Aydınlatma tesisleri: Makinelerin hareketli parçalarının ve bunların bulunduğu mekanların aydınlatılmasında görüntü yanılmalarını önleyecek teknik tedbirler alınmalıdır.

57 Ergonomi-201 Yangından zarar görebilecek yerlerdeki yedek aydınlatma cihazlarının bulunduğu yerlerde acil durumlarda kaçış istikametini gösteren fosforesan boyalı işaretler bulundurulmalıdır.

58 Ergonomi-201 Elektrik tesislerinde işletme, bakım ve onarım işlerinde yapılan işe uygun olarak, çalışanlara Gerilim detektörü, Faz kalemi, Neon lambalı ıstanka, Topraklama ve kısa devre aparatı, Çalışma gerilimine dayanıklı kauçuk eldiven, İzole tabanlı ayakkabı, Elektrikçi bareti, Emniyet kemeri ve İlk yardım malzemeleri gibi teknik malzeme ve kişisel koruyucular verilmeli, bunların iş başında kullanımı sağlanmalıdır. Yüksek Gerilimde Genel Güvenlik:

59 Ergonomi-201 Tozlu ve nemli yerlerde kullanılan tablolar tamamen sızdırmaz biçimde kapalı dökme demir ya da çelik saçtan yapılmalıdır. Tevzi tabloları, panolarının metal gövdesi ile gerilim altında olmayan bütün metal bölümleri topraklanmalıdır. Dağıtım Tabloları

60 Ergonomi-201 İZOLASYON İZLEME CİHAZLARI IT sistem beslemelerinin en ö nemli cihazlarından birisidir. Sistem ve toprak arasındaki izolasyon diren ç seviyesini s ü rekli kontrol ederek sistemdeki izolasyon hatalarını tespit eder. Aynı zamanda TS IEC 60364-7-710 standartları gereği y ü k akımını ve transformat ö r ü n sıcaklığını kontrol ederek kritik değerlere ulaşıldığında uyarı sisteminin başlatılmasını sağlar. Sistemde oluşacak izolasyon ka ç ağı, y ü k akımının sınır değerlere ulaşması ve transformat ö r ü n istenen ısı değerlerini aşması gibi istenmeyen durumların sinyalizasyonunu sağlayarak, bakım onarım s ü relerinin minimize edilmesini, ikinci bir hata sonucu oluşabilecek enerji kesintilerinin ve b ü y ü k değerlerdeki hata akımlarının hastalara, tıbbi personele ve tıbbi cihazlara vereceği zararı ö nler.

61 Ergonomi-201 TEŞEKKÜRLER