110 İtfaiye 112 Ambulans 114 Zehir Danışma Merkezi (Sağlık Bakanlığı) 154 Trafik polisi 155 Polis imdat 156 Jandarma imdat.

... konulu sunumlar: "110 İtfaiye 112 Ambulans 114 Zehir Danışma Merkezi (Sağlık Bakanlığı) 154 Trafik polisi 155 Polis imdat 156 Jandarma imdat."— Sunum transkripti:

1 110 İtfaiye 112 Ambulans 114 Zehir Danışma Merkezi (Sağlık Bakanlığı) 154 Trafik polisi 155 Polis imdat 156 Jandarma imdat

2 İLK YARDIM Yaşamı tehlikeye düşüren herhangi bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile kaza geçiren kişiye olay yerinde ve bulunan mevcut malzemelerle(çevre imkanlarıyla) yapılan geçici bakım ve ilaçsız uygulamalardır. – Ölümü ya da daha kötüye gitmeyi önler – Zedelenmeyi ve şoku önler – Ağrının azalmasını ya da ortadan kalkmasını sağlar.

3 İlk yardımda ilk adım; koruma, bildirme ve kurtarma olarak sıralanır. Öncelikli amaçları olarak; – Ortamdaki hayati tehlikeleri ortadan kaldırmak (yangın, patlama, ikincil kaza veya zehirlenme tehlikesi var ise) – Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak (solunum, kalp durması) – Durumun daha kötüye gitmesini önlemek (şoka karşı önlem almak, kanamayı durdurmak) – İyileşmeyi kolaylaştırmak (psikolojik destek, sıcak tutmak vb)

4 Koruma Olay yerinin değerlendirilmesi – Olayın geçtiği yerde gerekli önlemlerin alınmasını – Olay yerindeki hasta/yaralı sayısını ve türlerini belirlemek – İkinci bir kaza riskinin ortadan kaldırılması – Kendimizin ve hasta/yaralıların güvenliğini sağlayarak emniyeti sağlamayı kapsar.

5 Koruma Olay yerinin güvenliğinin sağlanması için; – Trafik kazası ise aracı mümkünse yolun dışına çıkarın, kontağını kapatın, el frenini çekin, LPG li ise tüpün vanasını kapatın. – Kaza noktasının önüne ve arkasına üçgen reflektör (uyarı işaretleri) koyun. – Meraklı kişileri uzaklaştırın. – Sigara içilmesine izin vermeyin (patlama) – Işıklandırma veya çağrı araçlarının kullanımına izin vermeyin (patlama) – Ortamı havalandırın – Yaşam bulguları yönünden hastayı değerlendirin – Tıbbi yardım isteyin (112) – Yardım ekibi gelene kadar orada kalın – Hasta ile iletişim kurun yarasını görmesine izin vermeyin. – Bilinci kapalı ise ağızdan hiçbir şey vermeyin

6 Bildirme (112) 112’nin aranmasında dikkat edilmesi gerekenler – Sakin olun ya da sakin bir kişiye arattırın – Sorulan sorulara NET cevap verin – Kesin yer ve adres verirken çok bilinen yer var ise orası da belirtilmeli – Kim, hangi numaradan arıyor belirtilmeli – Olayın tanımı, yaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir – Herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldı ise nasıl bir yardım yapıldığı belirtilmeli – Görevli TÜM BİLGİLERİ aldığını söyleyinceye kadar telefonu kapatmayın!

7 Kurtarma

8 Savaşlar, kazalar, doğal afetler ve ani rahatsızlıklar sebebi ile insanlar hayatları boyunca ilk yardım gerektiren durumlarla karşılaşırlar Kaza yerine acil sağlık ekibinin ulaşması ortalama 8-10 dakika sürmektedir. Buna karşın ölümlerin %10 u ilk beş dakika içerisinde, %50 si ilk 30 dakika içinde meydana gelmektedir. Genel olarak ilk yarım saat hasta/yaralıların hayatının kurtarılmasında en değerli zamandır.

9 İlkyardımın Temel İlkeleri 1- Tedbir (olay yerini güvenli hale getirmek) (Olay yerini değerlendirmek, ilkyardımcının kendisinin ve kazazedenin güvenliğinin sağlanması) 2- Teşhis /Tanı (olay ve yaralıyı tanımlama) Soluk alıyor mu, nabız var mı, hareket ediyor mu? 3- Tedavi (ilk yardım müdahaleleri) Tanıya göre ilkyardım uygulamak, hava yolunu açmak, kanamayı durdurmak 4- Telekomünikasyon (haberleşme) İletişim kurmak, kazayı ilgili birimlere haber vermek 5- Triaj (ayırma) yaralıları taşımada öncelikli kazazedenin belirlenmesi 6- Taşıma Yaralıları uygun pozisyonda taşımak

10 İlkyardımın Temel Uygulamaları Yaralıyı emniyetli yere alma Yaralıyı solunum, kalp, kanama, şok ve ağır yaralanma yönünden değerlendirme Gerekli ilkyardımı uygulama ve geçici bakım verme Haberleşmeyi sağlama Yaralıları taşımadaki öncelik sırasına göre ayırma Uygun şekilde taşıma Durumu kayıt etme

11 TRİAJ 1. derecede olanlar/en önce nakledilmesi gerekenler (hemen müdahale edildiğinde yaşama şansı yüksek lan ağır yaralılar) – Solunum güçlüğü – Şok – Kontrol altına alınamayan kanama – Açık göğüs ya da karın yaralanması – Yüz ya da solunum yollarının etkilendiği ağır yanıklar – Vücut yüzeyinin %40 dan fazlasının etkilendiği yanıklar – Ağır kafa yaralanması – Diyabetliler – Zehirlenmeler – Normal olmayan doğumlar 1. derecede olanlar/en önce nakledilmesi gerekenler (hemen müdahale edildiğinde yaşama şansı yüksek lan ağır yaralılar) – Solunum güçlüğü – Şok – Kontrol altına alınamayan kanama – Açık göğüs ya da karın yaralanması – Yüz ya da solunum yollarının etkilendiği ağır yanıklar – Vücut yüzeyinin %40 dan fazlasının etkilendiği yanıklar – Ağır kafa yaralanması – Diyabetliler – Zehirlenmeler – Normal olmayan doğumlar

12 II. Derecede/ Geciktirilebilecek olanlar Müdahale edildiğinde durdurulan kanamalar Vücut yüzeyinin %15-40 nın etkilendiği yüzeysel yanıklar Birden fazla kırıklarının olması III. Derecede /Bekleyebilecek olanlar Basit kapalı kırıklar Yüzeysel küçük çaplı ve kanaması olmayan yaralar Basit hastalıkları olanlar Psikolojik olarak etkilenmiş ama ciddi yaralanması olmayanlar Basit kapalı kırıklar Yüzeysel küçük çaplı ve kanaması olmayan yaralar Basit hastalıkları olanlar Psikolojik olarak etkilenmiş ama ciddi yaralanması olmayanlar IV. Derecede/ Geciktirilebilecek olanlar Yaşama şansı çok az olanlar Ölmüş olanlar ve ölüm durumunda olanlar Yaşama şansı çok az olanlar Ölmüş olanlar ve ölüm durumunda olanlar

13 Yaralıları uygun taşıma Baş ve yüz yaralanmasında – Yarı oturur pozisyonda – Baş ve sırt altına yastık konur Baş yaralamış ve kulaktan kan veya renksiz sıvı geliyorsa – Yaralının o taraftaki kulağı aşağı gelecek şekilde yan yatış pozisyonunda alınır. (!boyunda kırık olasılığı varsa dikkat) Göğüs kemiği ve kaburga kırıldığında – Yarı oturur pozisyonda, göğüs ve kollar geniş sargı veya üçgen sargı ile tespit edilir. Kol ve bacak kemiği kırıldığında – Kol kırıklarında kazazede oturur pozisyonda, bacak kırıklarında ise sırt üstü yatar pozisyonda taşınır.

14 Omurga kırığında – Sert zemin veya sedye üzerinde yatırılır – Boyun, bel her iki taraftan yastıkla sabitleştirilir. – Baş ve ayaklarından, kalça, bel, sırt, boyun hiç hareket etmeyecek şekilde gergin şekilde tutularak taşınır. Kalça kırığında – Sırtüstü yatırılır – Bacaklar içten ve dıştan desteklendikten sonra birbirine bağlanarak tespit edilir Açık karın yaralanmasında – Yaralı sırt üstü yatırılır – Yara vücut eksenine dik ise dizler bükülür, karındaki açık yara dizler, bacaklar düz olarak uzatılır. Zor solunum yapan yaralı – Oturur pozisyonda Kusan yaralı – Yan yatış

15 İlk yardımcının özellikleri “ilk yardım eğitimi” almış olmalı Kendi can güvenliğini tehlikeye atmamalı Sakin ve telaşsız olmalı İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmalı Eldeki olanakları değerlendirebilmeli (çevredeki insanlardan vs) Olayı anında ve doğru olarak haber vermeli Sağlık personeli olay yerine geldiğinde onun yardımcısı durumuna geçmeli !!!

16 ACİL YARDIM İlk yardım Olay yerinde Geçici müdahale İlk yardımcılar tarafından Çevre olanakları ile Hayat kurtarıcı müdahale Acil yardım Acil yardım ünitelerinde (en erken sağlık ekibinin gelmesi ile) Tıbbi tedavidir Sağlık personeli tarafından yapılır Tıbbi malzemeler kullanılır Tedavi edici müdahaledir. Acil tedavi ünitelerinde doktor ve sağlık personeli tarafından tıbbi araç ve gereçler kullanılarak yapılan tıbbi müdahaledir.

17 İlk yardımda temel kurallar Hastanın boynunu ve belini sıkan, rahat nefes alıp vermesini engelleyen kravat, düğme, kemer giysiler gevşetilir. Hastanın boyun ya da bileğinde bir uyarı açıklama var mı bakılır. Gaz zehirlenmesi gibi bir durum yoksa hasta hareket ettirilmez Çevredeki kalabalık dağıtılır, gürültü ve kargaşa önlenir Solunum- Kalp- Kanama kontrol edilir Yaralılar kendini iyi hissetse ile, emin olmadan ayağa kalkmalarına izin verilmez. (ani şok ve boğulma olabilir) Bilinci kapalı olanlara bir şey verilmez

18 İlkyardımda nelerin yapılacağı kadar, nelerin yapılmayacağı da önemlidir !!! 1-) Asla kazazedeyi kurtarmak için kendi güvenliğinizi tehlikeye atmayın! Herşeyden önce ilkyardım için güvenli bir ortam olup olmadığını kontrol edin. 2-) Kanamalarda; hemen hemen tüm ilkyardım kitaplarında yer alan turnike yöntemini, "bu konuda çok çok bilgili ve tecrübeli değilseniz" uygulamayın! Çünkü turnikeyi tam uygulayamadığınızda kola giden atardamardaki kan basıncı yüksek olduğundan kan gitmeye devam edecek(kanama durmayacak), daha az kan asıncı olan toplardamarı durdurduğunuz için kan geri çekilemeyecek, dolayısı ile de kangren tehlikesi ortaya çıkacaktır. 3-)Burun kanamalarında; kazazedenin kafasını asla geri itmeyin! Yapmanız gereken, kazazedeyi oturtup, kafasını hafif öne eğmek ve burun kanatlarını parmaklarınızla bastırmaktır. 4-)Ambulansı bekleyen kazazedeye "kendi istese dahi" yiyecek, içecek, sigara vb "KESİNLİKLE" vermeyin! Unutmayın ki; kazazede her an bilincini yitirebilir ve yiyecekler soluk borusuna kaçabilir. Ayrıca muhtemelen oksijene ihtiyacı olan hasta, sigara da içtiğinde bu oksijenin hücrelerine gitmesine engel olacaktır.

19 5-)Yaralanmalarda; yara içinde yabancı cisim kalmışsa, ASLA çıkarmaya çalışmayın! (Özellikle baş bölgesinde ve akciğerlere saplanmış isimlerde. Unutmayın ki; belki de fazla zarar vermeden girmiş olan bu cismi siz çıkartmaya çalışırken zarar verebilirsiniz. Bırakın cerrahi müdahaleyle sağlık kuruluşunda çıkartılsın.) Yapmanız gereken; yarayı temiz bir şekilde örtüp, sağlık kuruluşuna yetiştirmektir. 6-)Organ kopması varsa; kopan organı ASLA dondurmayın, su ile temas ettirmeyin! Kopan organı su geçirmeyen bir torbaya koyun ve torbayı da buzlu su içine atın. En yakın zamanda, en yakın sağlık kuruluşuna yetiştirin. 7-)Kazazede asit, baz vb. kimyasal madde içmişse; ASLA "kusturmayın"! Zaten kimyasal madde yemek borusunu girerken yakmıştır. Siz de kusturarak çıkarken, ikinci defa yakmasına neden olmayın. 9-)Karın yaralanmalarında; ASLA ağrı kesici vermeyin(teşhis koymaya engel), yiyecek vermeyin(ameliyata alınmaya engel) İlkyardımda nelerin yapılacağı kadar, nelerin yapılmayacağı da önemlidir !!!

20 İlkyardıma gereksinimi olan “özel” bireylere yaklaşım Görme özürlü bireyler için; Sakin, yavaş ve bağırmadan Sorulara cevap verebilmeleri için yeterli zamanı tanıyın Ani ve hızlı hareketlerden kaçının Unutkan olabileceklerini hatırlayın fakat çocuk gibi davranmayın Duyma ve konuşma özürlü bireyler için; Okur-yazar olanlarla yazarak anlaşın Beden dilinizi düzgün kullanın Yaşlı kişilere yaklaşım; Yapacağınız işlemi ayrıntılı açıklayın Yürümesi gerektiğinde hastanın oluna girerek yönlendirin Çocuklara yaklaşım; Yaralanma durumlarında çok korkarlar. Bu korkularını yenebilmeleri için tanıdık yüz ve eşyalar önemlidir Ona yardımcı olmak için orada olduğunuzu belirtin.

21 İlk yardıma gereksinimi olan kişinin değerlendirilmesi Bilinç durumu, soru sorarak – Bilinci yerinde -> Tüm uyarılara cevap verir – Derece 1 -> Sözlü ve gürültülü uyarılara cevap verir – Derece 2 -> Ağrılı uyaranlara cevap verir – Derece 3 -> Tüm uyaranlara karşı kapalı (cvp yok) Solunum durumu, bak hisset dinle yöntemi (5-10saniye) (12-20/dk) – Bak (göğüs kafesinin hareketlerinin kontrolü) – Dinle (burun ve ağızdan solunum sesi) – Hisset (solunum sıcaklığı hissedilmeye çalışılır)  Hızlı ve yüzeysel solunum şokun;  Derin, kesik kesik, zorlanarak solunum akciğer rahatsızlığının;  Düzensiz solunum sinir sistemi zedelenmesinin belirtileri olarak düşünülür. Baş geri çene yukarı pozisyonu BİRİNCİL DEĞERLENDİRME

22 Kan dolaşımı, nabız değerlendirilir. (5saniye) (60-80/dk) İlk değerlendirme sonunda hasta/yaralının bilinci kapalı fakat solunum ve nabız var ise koma pozisyonuna getirilmeli BİRİNCİL DEĞERLENDİRME

23 Baş Saçlı deriden itibaren kafada şekil bozukluğu, şişlik, çöküntü ya da renk değişikliği araştırılır Ağız, kulaklar ve burun kontrol edilmeli, kanama veya akıntı olup olmadığına bakılmalı Ağız içi kontrol edilmeli, takma diş varsa çıkartılmalı Göz ve çevresi kontrol edilmeli, lens ve gözlük çıkartılmalı Deri kontrol edilmeli, soluk, soğuk ve terli olup olmadığı değerlendirilmeli Boyun Boyun kırığı veya zedelenmesi olabileceği göz önünde tutularak boyun hareket ettirilmemeli ve boyunluk takılmalı Baş, boyun, gövde aynı hizada tutulmalı Ağrı, şekil bozukluğu, renk değişikliği açısından kontrol edilmeli Boyundaki atardamardan nabız kontrol edilmeli iKİNCİL DEĞERLENDİRME

24 Karın Açık yara morluk sertlik, şişkinlik kontrol edilmeli Sert ve ağrılı bir karın, iç organ yaralanmalarını ve kanamalarını düşündüreceği için dikkatle değerlendirilmeli Üst ve alt ekstremler Çöküntü ya da çıkıntı yapan kemikler değerlendirilmeli Kol ve bacaklarda his kaybı ya da kısıtlılığı olup olmadığı kontrol edilmeli Kırık olasılığı göz önünde bulundurularak elle muayenede ağrılı bölgelerin hareketsizliği sağlanmalı Nabız kontrolü yapılarak dolaşım değerlendirilmeli İKİNCİL DEĞERLENDİRME

25 Uluslar arası ilk yardım ve kart taşımayı gerektiren durumlar Diyabet Kroner hastalıklar Hemofili Epilepsi Alerjik hastalıklar Astım Yüksek tansiyon 28. haftadan sonraki gebelikler

26

27 İlkyardım çantasında bulunması gerekenler 1-Üçgen Bezi(96x100x135) 2-Sargı Bezi (10cmx2mmx 2 ADET) 3-Gazlı Bez(5x5CM 10x10 cm) 4-Suni Solunum Maskesi 5-Tıbbi Flaster 6-Künt Uçlu Makas 7-Çengelli İğne 8-Cerrahi Eldiven 9-Elastik Bandaj 10-Bez Maske 11-Turnike 60cm Kauçuk 12-Plastik Örtü 13-Makas 14-Atel