İSİM (AD) İSİM ÇEŞİTLERİ İSİM TAMLAMALARI

... konulu sunumlar: "İSİM (AD) İSİM ÇEŞİTLERİ İSİM TAMLAMALARI"— Sunum transkripti:

1 İSİM (AD) İSİM ÇEŞİTLERİ İSİM TAMLAMALARI
SÖZCÜK TÜRLERİ İSİM (AD) İSİM ÇEŞİTLERİ İSİM TAMLAMALARI

2 İSİM (AD) VARLIKLARI VE KAVRAMLARI KARŞILAYAN SÖZCÜKLERDİR.

3 VARLIKLARA VERİLİŞLERİNE GÖRE:
1.Cins İsim : Aynı türden varlıkları karşılayan isimlerdir. Örnek: kitap, defter, ağaç, kalem, sınıf…. 2.Özel İsim: Tek bir varlığı, belirli bir topluluğu, kuruluşu, yeri, dini karşılayan isimlerdir. Örnek: Türkiye, Rus, Ahmet, Türk Dil Kurumu

4 Özel İsimler Yer İsimleri: Bayburt, İstanbul, Trabzon...
Kişi İsimleri: Yunus, Ayşe, Ahmet, Fatma... Ülke İsimleri: Türkiye, Almanya, İngiltere... Kitap, dergi, gazete İsimleri : Zaman, Ay Işığı... Kurum İsimleri: Kızılay, Bayburt Devlet Hastanesi... Dil İsimleri: Türkçe, İngilizce, Almanca... Din ve mezhep İsimleri: İslamiyet, Hristiyanlık... Hayvanlara verilen İsimler: Pamuk, Tekir, Karabaş... Uyarı: Özel isimlerin ilk harfleri her zaman büyük harfle yazılır.

5 KARŞILADIĞI VARLIĞIN SAYISINA GÖRE
Tekil İsim: Sayıca tek bir varlığı karşılayan isimlerdir. Çiçek, kitap, masa… 2. Çoğul İsim: Sayıca birden çok varlığı karşılayan isimlerdir. İsimlere “-lar, -ler” eki getirilerek yapılır. Ağaçlar, masalar, kalemler, kitaplar... 3. Topluluk İsmi: Şekil bakımından tekil, anlamca çokluk ifade eden kelimeleri karşılayan isimlerdir. Halk, millet, ordu, sürü, orman...

6 NİTELİĞİNE GÖRE 1. Somut İsim: Beş duyu organımızdan herhangi biriyle fark edilebilen isimlerdir. Örnek: çiçek, müzik, elma Soyut İsim: Düşünce ve duygu yoluyla varlığı anlaşılabilen, beş duyuyla fark edilemeyen varlıkları karşılayan isimlerdir. Örnek: saygı, sevgi, hayal, fikir, sevinç, korku...

7 İSİM ÇEKİM EKLERİ HAL EKLERİ (yalın hal, -e, –i, –de, -den)
İYELİK EKLERİ (-m, -n, -i, -miz, -niz, -leri) EŞİTLİK EKİ (-ce) ÇOĞUL EKİ (-ler) TAMLAMA EKLERİ (tamlayan: -ın, tamlanan: -ı)

8 İSİMLERDE YAPI YAPIM EKİ ALMAYAN İSİMLERE BASİT İSİM,
YAPIM EKİ ALAN İSİMLERE TÜREMİŞ İSİM, İKİ SÖZCÜĞÜN BİRLEŞİMİNDEN OLUŞAN İSİMLERE BİRLEŞİK İSİM DENİR.

9 BASİT İSİM Ev-imiz Çocuk-lar Sınıf-ça Bahçe-den Defter-in Sayfa-sı

10 TÜREMİŞ İSİM Simit-çi Sev-gi Öğret-men Sıyır-ık Özle-m Dol-u Sev-mek

11 BİRLEŞİK İSİM Buzdolabı (i+i) Ateşböceği (i+i) Uyurgezer (f+f)
Mirasyedi (i+f) Bilirkişi(f+i) Karadeniz (s+i) Sivrisinek (s+i) Kaynana (kayın+ana) Sütlaç (sütlü+aş)

12 İSİM TAMLAMALARI EN AZ İKİ İSMİN (BAZEN ZAMİRİN) BİRBİRİNİ SAHİPLİK BAKIMINDAN TAMAMLAMASIYLA OLUŞAN SÖZCÜK GRUPLARIDIR. AD TAKIMI DA DENİLEBİLİR.

13 İSİM TAMLAMASI ÇEŞİTLERİ
BELİRTİLİ İSİM TAMLAMASI Tamlayan+ın (nın) Tamlanan+ ı (sı) BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASI Tamlayan Tamlanan+ ı (sı) TAKISIZ İSİM TAMLAMASI Tamlayan (hammadde) Tamlanan ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI (Tamlayan+İsim tamlaması) (isim tamlaması+ Tamlanan)

14 BELİRTİLİ İSİM TAMLAMASI
Hayat-ın anlam-ı Umud-un önem-i Sevgi-nin gücü Sınıf-ın başarı-sı Öğretmenler-in amac-ı Araba-nın kapı-sı Sen-in ev-in Biz-im okul-umuz Ben-im cüzdan-ım

15 BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASI
Aşk sarhoş-u Ağaç dal-ı Öğle uyku-su Araba kapı-sı Tiyatro perde-si Saç toka-sı Satır son-u

16 BELİRTİLİ BELİRTİSİZ Sınıfın kapısı Okulun bahçesi Mutfağın penceresi
Dostun yardımı Sınıf kapısı Okul bahçesi Mutfak penceresi Dost yardımı

17 TAKISIZ İSİM TAMLAMASI
HAMMADDE BİLDİRİR Yün kazak Çelik kasa Cam (dan) masa Altın (dan) yüzük BENZERLİK BİLDİRİR. Kiraz dudak Elma yanak

18 Sıfat tamlaması ile takısız isim tamlaması karıştırılmamalıdır!
SIFAT TAMLAMASI Mavi gömlek Güzel kız Tatlı elma TAKISIZ İSİM TAMLAMASI Keten gömlek Tahta kapı Cam vazo

19 ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI
Masa saat-i  belirtisiz isim tamlaması Masa saati-nin reng-i  zincirleme i. t. tamlanan Bahçe kapı-sı  belirtisiz isim tamlaması Okul-un bahçe kapısı zincirleme i.t. tamlayan Aralık ay-ı belirtisiz isim tamlaması Aralık ayı-nın son-u zincirleme i.t.

20 DİKKAT! ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI İLE SIFAT ALMIŞ İSİM TAMLAMALARI BİRBİRİNE KARIŞTIRILMAMALIDIR!

21 SIFAT ALAN İSİM TAMLAMASI ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI
FARKA DİKKAT! SIFAT ALAN İSİM TAMLAMASI TEMMUZ-UN SICAK GÜNLER-İ SABAH-IN EN GÜZEL VAKT-İ MAVİ MASA ÖRTÜ-SÜ NASIL SORUSUNA CEVAP VEREN BİR SIFAT YER ALIR. ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI SABAH VAKTİNİN GÜZELLİĞİ MASA ÖRTÜSÜNÜN RENGİ TEMMUZ AYININ BAŞI NASIL SORUSUNA CEVAP VEREN BİR SIFAT YOKTUR.

22 TAMLAMALARLA İLGİLİ ÖNEMLİ ÖZELLİKLER
TAMLAMALAR ARTIK TAMAMLANMIŞTIR.  DOKUNMAYINIZ. TAMLAYAN VE TAMLANAN BİR ELMANIN İKİ YARISI GİBİDİR.  SEVENLERİ AYIRMAYINIZ. TAMLAMALAR BİR SÖZCÜK GRUBUDUR.  TAMLAYANIN YERİ TAMLANANIN YANIDIR.

23 TAMLAYANLA TAMLANAN YER DEĞİŞTİREBİLİR.
Dante gibi ortasındayız ömrün Ruhumu dinlendiren gözlerindir senin

24 TAMLAYANLA TAMLANAN ARASINA SÖZCÜK GİREBİLİR.
Kardeşimin iki yıl önce kaybolan gözlüğünü nihayet bugün bulduk.

25 TAMLAYAN SIFAT ALABİLİR
Yaşlı kadının elleri bir genç kızınki kadar canlıydı.

26 TAMLANAN SIFAT ALABİLİR
Sınıfın başarılı öğrencisi beni yine dikkatle dinliyordu.

27 TAMLAYAN VE TAMLANAN SIFAT ALABİLİR
Eski köyün yeni adetleriydi bunlar. Güzel kızın yumuşak sesi hepimizi susturmuştu.

28 TAMLAYAN ZAMİRSE DÜŞEBİLİR
Bugün minibüste cüzdanımı düşürmüşüm. Bugün minibüste (benim) cüzdanımı düşürmüşüm.

29 BİR TAMLAYAN BİRDEN FAZLA TAMLANAN ALABİLİR
Evin kapısı ve penceresi açık kalmıştı Öğrencilerin başarısı ya da başarısızlığına dikkat çekmek istiyoruz.

30 BİR TAMLANAN BİRDEN FAZLA TAMLAYAN ALABİLİR
Evin ve arabanın anahtarları sende kalmış. Bugün roman ve hikayelerin benzer yönlerini öğrendik.