Kaynaştırma yoluyla eğitim; özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimlerini, destek eğitim hizmetleri de sağlanarak yetersizliği olmayan akranları.

... konulu sunumlar: "Kaynaştırma yoluyla eğitim; özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimlerini, destek eğitim hizmetleri de sağlanarak yetersizliği olmayan akranları."— Sunum transkripti:

1

2

3 Kaynaştırma yoluyla eğitim; özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimlerini, destek eğitim hizmetleri de sağlanarak yetersizliği olmayan akranları ile birlikte resmî ve özel; okul öncesi, ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında sürdürmeleri esasına dayanan özel eğitim uygulamalarıdır (özel eğitim hizmetleri mad.23 ).

4

5

6 Özel eğitimin amaçları a) Toplum içindeki rollerini gerçekleştiren, başkaları ile iyi ilişkiler kuran, iş birliği içinde çalışabilen, çevresine uyum sağlayabilen, üretici ve mutlu bir vatandaş olarak yetişmelerini,

7 b) Toplum içinde bağımsız yaşamaları ve kendi kendilerine yeterli bir duruma gelmelerine yönelik temel yaşam becerilerini geliştirmelerini,

8 c) Uygun eğitim programları ile özel yöntem, personel ve araç-gereç kullanarak; eğitim ihtiyaçları, yeterlilikleri, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda üst öğrenime, iş ve meslek alanlarına ve hayata hazırlanmalarını amaçlar.

9 NEDEN KAYNAŞTIRMA? Bireysel Farklılıklara Saygı… Okul sonrası ayrıştırılmış bir dünya…? Doğal ortam… Olumlu Model… Akran model… Yasal zorunluluk…? ÖZEL EĞİTİM HİMZETLERİ YÖNETMELİĞİ

10 Özel gereksinimli öğrenciler için? (ötekileştirmeden kurtulma-olumlu model-doğal ortam) Normal gelişen öğrenciler için? (engelliler ile iletişim, yardım etme yolları, toplumsal sorumluluk) Okul personeli için? (farklı öğrencilerle çalışma becerisi kazanma, eğitsel sorumluluk, uyarlama becerileri kazanma) Aileler için? (ötekileştirmeden kurtulma, olumlu model, toplumsal kaynaşma)

11 Zihin yetersizliği olan bireyler Bedensel yetersizliği olan bireyler Dikkat eksikliği ve hiperakivite bozukluğu olan bireyler Görme yetersizliği olan bireyler İşitme yetersizliği olan bireyler Dil ve Konuşma güçlüğü olan bireyler Süreğen hastalığa sahip bireyler Otizmli bireyler Özel öğrenme güçlüğü olan bireyler Üstün zekalı bireyler Üstün yetenekli bireyler

12 Sizin özel gereksinimli çocuklarla çalışma ihtimaliniz nedir? Sizin özel gereksinimli çocuk sahibi olma ihtimaliniz nedir? Özel gereksinimli çocukların yaygınlık oranı yaklaşık % 12’dir. Türkiyede 8,5 milyon özel gereksinimli birey var…

13

14

15 Peygamberimizden (S.A.V) Kaynaştırma Örnekleri (1400 yıl önce) Bedensel Engelli Zahir Bedensel Engelli Muaz bin Cebel Görme Engelli İbn-i Ümmi Mektûm

16 Tam zamanlı kaynaştırma Kaynak oda destekli kaynaştırma Yarım zamanlı kaynaştırma Özel eğitim sınıfı Gündüzlü özel eğitim okulu Yatılı özel eğitim okulu

17 Etkili Kaynaştırma Uygulamaları

18

19 Ders içeriklerinde? Müfredatı Aynen Uygulama Müfredatı Basitleştirme / Yalınlaştırma Müfredatı Geriden Takip Etme Akran Desteği Aile Desteği Özel Eğitim Desteği

20 Ders planlarında? Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları Öğrencinin kişisel bilgileri Öğrencinin “o ders için” performans düzeyi Öğrenci için “o ders için” seçilen uzun dönemli amaçlar Öğrenci için “o ders için” seçilen kısa dönemli amaçlar Değerlendirme araçları Yer, zaman ve uzman bilgileri Bep Ekibi üyeleri

21 Öğretim yöntemlerinde? Özel eğitim yöntem ve teknikleri…? Beceriyi parçalara ayırma İpuçları ve ipucu silikleştirme sistemlerinin kullanımı Pekiştireç ve pekiştirme tarifelerinin kullanımı (Doğukan, Tolga)

22 Başarının değerlendirilmesi ve not vermede? Ek sınav süresi verme Görme engelliler için görsel soruları eleme Bedensel engelliler için yazma yardımı Görme engelliler için yazma yardımı Görme engelliler için okuma yardımı Zihin engelliler için sözlü ya da performans sınavı

23

24

25 Kaynaştırma ortamının özel gereksinimli öğrencinin gelişimine katkı sağladığı alanlar: Bilişsel gelişim (ders hedefleri) Sosyal gelişim (akran ve öğretmenlerle iletişim ve etkileşim, oyun oynama, tuvalet becerileri, yemek ve kantin becerileri, koridor kuralları, okul kuralları vb) Özgüven gelişimi Sosyal kabul Konuşma becerileri Sınıf kuralları Toplumsal uyum

26

27

28

29 Dinlediğiniz için teşekkürler

30 İlk olarak 1975’te ABD’de yürürlüğe giren PL 94-142 “Tüm Engelliler İçin Eğitim Yasası” İlk olarak 1975’te ABD’de yürürlüğe giren PL 94-142 “Tüm Engelliler İçin Eğitim Yasası” 1977-1978’te bu yasada kullanılan “en az kısıtlayıcı ortam” kavramı 1977-1978’te bu yasada kullanılan “en az kısıtlayıcı ortam” kavramı En az kısıtlayıcı ortam: öğrencinin bireysel özelliklerine bağlı olarak kendi yakınları ve akranları ile mümkün olan en fazla düzeyde bir arada olabileceği; yine bireysel özellikleri göz önünde bulundurularak, eğitsel gereksinimlerinin en yüksek oranda karşılanabileceği eğitim ortamıdır (Allan ve Sproul, 1985). En az kısıtlayıcı ortam: öğrencinin bireysel özelliklerine bağlı olarak kendi yakınları ve akranları ile mümkün olan en fazla düzeyde bir arada olabileceği; yine bireysel özellikleri göz önünde bulundurularak, eğitsel gereksinimlerinin en yüksek oranda karşılanabileceği eğitim ortamıdır (Allan ve Sproul, 1985). Kaynaştırma: gerektiğinde sınıf öğretmenine ve/veya yetersizliği olan öğrenciye destek özel eğitim hizmetleri sağlanması koşulu ile, yetersizliği olan öğrencinin normal eğitim ortamlarında eğitilmesidir (Kırcaali-İftar, 1992). Kaynaştırma: gerektiğinde sınıf öğretmenine ve/veya yetersizliği olan öğrenciye destek özel eğitim hizmetleri sağlanması koşulu ile, yetersizliği olan öğrencinin normal eğitim ortamlarında eğitilmesidir (Kırcaali-İftar, 1992).

31 1990 yılında PL94- 142’de bazı değişiklikler yapılmış ve yasa “Özürlülerin Eğitimi Yasası (IDEA)” adını almıştır. Yasanın yeni haline göre yetersizliği olan çocuklar mümkün olan en üst oranda, yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte eğitim almalıdır. 1983’te yürürlüğe giren 2916 sayılı “Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Kanunu” ile kaynaştırma yasal olarak benimsenmiştir. Bu kanundan sonra kaynaştırma, 1997’de KHK/573 ile gündeme gelmiştir. KHK/573’ün 12.maddesiyle uygulamayla ilgili ayrıntılara yer verilmiştir. Ocak 2000’de yürürlüğe giren “Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği” ise kaynaştırmayla ilgili hükümler ve uygulama ilkelerini içermektedir. Son olarak 2006’da “Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği” yeniden düzenlenmiş, yönetmeliğin yeni halinde BEP gündeme gelmiştir.

32 Kaynaştırmanın başarıyla uygulanabilmesi için için etkili olan faktörleri uzmanlar beş başlık altında toplamıştır: Kaynaştırmanın başarıyla uygulanabilmesi için için etkili olan faktörleri uzmanlar beş başlık altında toplamıştır: Toplumsal ve sosyal kabul Öğrencinin gereksinimlerinin farkına varılması Öğrencinin programa dayalı gereksinimlerinin belirlenmesi Etkili yönetim ve öğretim sunulması Personel desteği ve işbirliği

33 Sınıftaki her bir öğrencinin değerli olduğu bir ortam yaratılmalıdır. Sınıftaki her bir öğrencinin değerli olduğu bir ortam yaratılmalıdır. Sınıf içinde olumlu atmosfer oluşturmak, Sınıf içinde olumlu atmosfer oluşturmak, Öğrencilerin isteklerini, beklentilerini dikkate almak, Öğrencilerin isteklerini, beklentilerini dikkate almak, Öğrencileri işbirliği içine koymak, Öğrencileri işbirliği içine koymak, Olumlu davranış ve tutumlar için model olmak, Olumlu davranış ve tutumlar için model olmak, Kaynaştırma öğrencisine sınıf içinde ve dışında nasıl yardım edileceği konusunda öğrencileri bilgilendirmek gibi unsurları sınıf öğretmeni göz önünde bulundurmalıdır. Kaynaştırma öğrencisine sınıf içinde ve dışında nasıl yardım edileceği konusunda öğrencileri bilgilendirmek gibi unsurları sınıf öğretmeni göz önünde bulundurmalıdır.

34 Sınıfta öğrenmenin en üst düzeye çıkabilmesi için öğretmen tüm öğrencilerini çok iyi tanımalıdır. Sınıfta öğrenmenin en üst düzeye çıkabilmesi için öğretmen tüm öğrencilerini çok iyi tanımalıdır. Her bir öğrencinin birbirinden farklı özellikleri olduğunu göz önüne alarak öğretim etkinliklerini planlamalıdır. Her bir öğrencinin birbirinden farklı özellikleri olduğunu göz önüne alarak öğretim etkinliklerini planlamalıdır. Kültürel farklılıklar için öğrencilerin birbirlerini anlamalarını sağlayacak etkinlikler seçmelidir. Kültürel farklılıklar için öğrencilerin birbirlerini anlamalarını sağlayacak etkinlikler seçmelidir.

35 Öğretmen ders yılı başında ve düzenli aralıklarla kaynaştırma öğrencinin gereksinimlerini belirlemeli ve takip etmelidir. Öğretmen ders yılı başında ve düzenli aralıklarla kaynaştırma öğrencinin gereksinimlerini belirlemeli ve takip etmelidir. Öğrenci için öncelikli bilgileri seçmeli, gerekli uyarlamaları yaparak sunmalıdır. Öğrenci için öncelikli bilgileri seçmeli, gerekli uyarlamaları yaparak sunmalıdır.

36 Etkili bir yönetim ve öğretim için dört farklı uygulama yer almaktadır. Başarılı sınıf yönetimi, fiziksel, süreç, öğretimsel ve davranışsal yönetimi içermelidir.Başarılı sınıf yönetimi, fiziksel, süreç, öğretimsel ve davranışsal yönetimi içermelidir. Başarılı Sınıf Yönetimi Kaynaştırma öğrencilerini üst düzeyde sınıf etkinliklerine katabilmek için etkili öğretim teknikleri uygulanmalıdır.Kaynaştırma öğrencilerini üst düzeyde sınıf etkinliklerine katabilmek için etkili öğretim teknikleri uygulanmalıdır. Etkili Öğretim Teknikleri Kaynaştırma öğrencisi ortam, program, öğretim ya da ev ödevlerine uyum sağlayabilmelidir.Kaynaştırma öğrencisi ortam, program, öğretim ya da ev ödevlerine uyum sağlayabilmelidir. Etkili Uyarlamalar Beklenmedik bir şekilde değişen durumlarda gerekli uyarlamaların yapılarak, kaynaştırma öğrencisi desteklenmelidir.Beklenmedik bir şekilde değişen durumlarda gerekli uyarlamaların yapılarak, kaynaştırma öğrencisi desteklenmelidir. Öğretimde Esneklik

37 Kaynaştırmanın başarıya ulaşabilmesi bir ekip işidir. Özel eğitim öğretmenleri, yardımcı öğretmenler, destek hizmet uzmanları, okul yöneticileri bu ekibin içinde yer alabilir. Ancak bu uzmanlar arasında işbirliğinin olması ile kaynaştırmaya destek olabileceklerdir.

38 ÖĞRENCİ OKUL YÖNETİCİLERİ ÖĞRETMEN YARDIMCILARI UZMANLAR ÖĞRETMEN AİLE

39 Kaynaştırma öğrencisinin kendisi de kaynaştırma ekibinin bir çalışanıdır. Bu durumun öğrencinin öz farkındalığı üzerinde olumlu etkisini olacaktır. Diğer sınıf öğrencileri de kaynaştırma öğrencisini kabul eder bir tutum içerisinde olurlarsa, kaynaştırma gerçekleşebilir. HER ÇOCUK ÖZELD!R

40 Kaynaştırmada öğretmenin işini kolaylaştırabilecek en önemli destek anne ve babalardır. Okulda yapılan çalışmaları evde tekrar ederek, çocuklarının bireysel özellikleri hakkında öğretmenleri bilgilendirerek, yapılan toplantılarda çocukları hakkında verilen kararlara katılarak kaynaştırmaya destek olabilirler. Unutmayın, anne ve baba işbirliği çalışmalarına dahil edilemezse kaynaştırma hiçbir zaman tam anlamıyla gerçekleşemez.

41 Kaynaştırmanın anahtar kişisi sınıf öğretmenleridir. Sınıf öğretmeni kabul edici bir tutum içerisinde bulunmazsa, diğer öğretmenlerle işbirliği halinde olmazsa, kaynaştırma uygulamaları gerçekleşemez. Sadece sınıf öğretmeni değil, özel eğitim ve diğer alan öğretmenleri de aynı şekilde işbirliği halinde çalışmalıdırlar.

42 Destek hizmet sağlayan uzmanlar (psikolog, odyolog, fizyoterapist, tıbbi uzman vb.) ilk değerlendirmelerde, BEP toplantılarında, ara değerlendirmelerde, aile toplantılarında ve diğer çalışmalarda yer almalıdırlar. Öğrencinin gereksinimlerine uygun olarak seçilen uzmanlar sağlayacakları desteklerle kaynaştırmayı yardımcı olacaktırlar.

43 Kaynaştırma öğrencisine ve sınıf öğretmenine sınıf içerisinde yardımcı olmakla görevlidirler. Sınıf öğretmenin zorlandığı yetemediği durumlarda bu yardımcılar kaynaştırmanın vazgeçilmez parçası olmaktadırlar. Kaynaştırma ekibinin en önemli çalışanlarından biridir. Okul yöneticileri kaynaştırmaya karşı kabul edici bir tutum içerisinde olmazsa hiçbir destek hizmet alımı yapılamaz. Kaynaştırmanın başarıyla gerçekleşmesi için yöneticilerin, öğretmenlere destek olup, gerekli destek hizmetlerinin sağlanması konusunda koordinatörlük yapması gerekmektedir.

44 İŞBİRLİKÇİ ÖĞRETİM MODELİ ÖĞRETMEN YARDIMCILARI MODELİ AKRAN DESTEKLEME MODELİ İŞBİRLİĞİ MODELİ

45 Bu modelde normal sınıf öğretmeni ile özel eğitim öğretmeni ve gerektiğinde diğer uzmanlar, sınıf içinde süregelen durumlarla ilgili öneriler üretirler ve bu önerileri sınıf öğretmeni sınıfında uygular. İşbirliği modelinin sağladığı yararlar: 1.Kaynaştırma ortamını garantilemek 2.Kaynaştırma öğrencisinin ve diğer öğrencilerin gereksinimlerini ilgi çekici yollarla karşılamak 3.Uzmanların birbirlerini kişisel ve profesyonel olarak desteklemeleri 4.Bu modele dahil olan her bireyin kişisel gelişimini desteklemesi 5.Birbirleriyle işbirliği yaparak daha fazla daha farklı fikirler üretebilmeleri

46 Bu modelde kaynaştırma öğrencisinin BEP’indeki hedeflere gerekli uyarlamalar sağlanarak ulaşması amaçlanmaktadır. Bu model iki ya da daha fazla öğretmenin işbirliği içinde ve düzenli olarak sınıftaki öğrencilerden sorumlu olmalarını gerektirir. Burada önemli olan nokta, sınıf öğretmeninin ekip çalışanlarını belirlerken, okuldaki personelin yeterlikleri ve uzmanlıklarını bilerek görev dağılımını ilgili kişilere yapmasıdır. Örneğin, her günün ikinci yarısında başka bir uzmanın derse katılımını planlamak öğretmenin işini kolaylaştıracaktır.

47 Kaynaştırma için gerekli olan uzman ve personele her zaman her yerde ulaşmak mümkün olmayabilir. İşte bu durumlarda akranlar çok iyi birer destek olabilirler. Bu modelde hem kaynaştırma öğrencisi hem de yardımcı olan akran fayda görür. Ancak bu uygulama için gönüllü öğrenciler tercih edilmelidir. Daha sonrası içinde akranlar yetersizliği olan öğrenciyi destekleme konusunda yetiştirilmelidir.

48 Öğretmen yardımcıları sınıfta kaynaştırma öğrencisiyle bire-bir ilgilenen kişidir. Bu kişilerin özel eğitim, özel eğitim gerektiren bireyler, özel eğitim yöntemleri gibi konularda çok iyi yetişmiş olmaları gerekmektedir. Ancak bu modelde kaynaştırma öğrencisinin kişiye bağımlılık geliştirmesi gibi bir dezavantaj vardır. Bu yüzden olabildiğince akranlarıyla etkileşim kurması için fırsat yaratılmalıdır.