Araştırma yöntemleri arasında seçim yapmak, neyi bulmaya çalıştığımıza bağlıdır. Ulaşılmak istenen hedefler belli bir araştırma vermeyi ve desenlerinin.

... konulu sunumlar: "Araştırma yöntemleri arasında seçim yapmak, neyi bulmaya çalıştığımıza bağlıdır. Ulaşılmak istenen hedefler belli bir araştırma vermeyi ve desenlerinin."— Sunum transkripti:

1 Araştırma yöntemleri arasında seçim yapmak, neyi bulmaya çalıştığımıza bağlıdır. Ulaşılmak istenen hedefler belli bir araştırma vermeyi ve desenlerinin tercih edilmesini gerektirir. Örneğin; İnsanların kime oy vermeyi planladıkları keşfedilmeye çalışıldığında (Nicel) İnsanların algılamaları ya da günlük davranışları araştırılıyorsa (Nitel) Nitel Araştırmanın Temelleri

2 Nitel Araştırmalar… İnsan davranışı en iyi bulunduğu ortam içerisinde anlaşılabilir Fen deki mekanik anlayış insan doğası için uygun değildir Araştırmanın sınırlarını katı bir biçimde çizen ve sadece dar kapsamlı değişkenleri incelemek yerine araştırma sürecinde biçimlenen, keşfetmeye ve anlamaya öncelik veren yöntemleri benimsemek gerekir.

3 …Gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların doğal ortamda, gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik nitel bir sürecin izlendiği araştırma olarak tanımlanabilir.

4 Çabamız Genellemek değil.. Örnekler ve bakış açılar oluşturmak – Böylece bireyler kendi ortamını ve etkinliklerini daha iyi anlar, yaptığı işi daha iyi yapmaya yönelik deneyimler kazanır.

5 NİTEL de Bir araştırmanın gerçekleştiği doğal ortam bir diğeri için aynen olması mümkün değil bu sebeple bir nitel araştırmanın aynen tekrarı mümkün değil Her problem kendine özgü bir araştırma desenini ve veri analiz stratejisini gerektirir.

6 Genellikle üç tür veri toplanır. (görüşme, gözlem ve doküman incelemesi) Çevreyle ilgili – (araştırmanın yer aldığı sosyal, psikolojik, kültürel fiziksel vb. ortam) Süreçle ilgili – (araştırma sürecinde neler oluyor ve bu nasıl etkiliyor) Algılara ilişkin – (bireyler bu süreç hakkında ne düşünüyor)

7 ÖzelliklerAçıklama Doğal OrtamOlguların, olayların ya da davranışların gerçekleştiği doğal ortamda çalışılır. Doğrudan veri toplamaAraştırmacı verilere doğrudan kaynağından ulaşır. Zengin betimlemelerin yapılmasıBağlam ve olguların derinlemesine anlaşılmasını sağlayacak detaylı betimlemeler yapılır. Sürece yönelikOlgu ve davranışların nasıl ve neden gerçekleştiğine odaklanır. Tümevarımcı veri analiziSentezlenerek elde edilen bilgilerden yola çıkarak ikna edici genellemeler yapılır. Katılımcının bakış açısıKatılımcının anlamasına ve anlamlandırmasına odaklanır Araştırma desenlerinde esneklikAraştırma deseninin çalışmanın gerçekleştiği duruma göre gelişip ve değişmesi Nitel Araştırmanın Özellikleri

8 Doğal Ortam: sosyal olgular bağlı oldukları ortama göre biçimlenirler ve sonuçları ancak bu ortam içerisinde anlamlıdır. Yani her olay kendi ortamı içinde en iyi anlaşılabileceği için, bu ortam içerisinde değerlendirilmeli Doğal ortamlar bir sınıf olabileceği gibi, okul, klinik ya da bir mahalle bile olabilir. Bu nedenle nitel araştırmalar saha araştırmaları gibi tanımlanır. Nitel araştırmaların sahada gerçekleştirilmesinin 2 temel nedeni vardır: 1.Davranışlar, dışsal müdahale ve kontrol olmadan ortaya çıktığında en iyi şekilde anlaşılır. 2.Davranışın anlaşılmasında durumsal bağlam çok önemlidir. Sosyal bilimlerde doğal ortamda oluşan gerçekler daha anlamlıdır. Manipüle edilen ortam gerçekleri yansıtmaz.

9 Katılımcının bakış açısı (araştırmacının katılımcı rolü): Nitel araştırmanın amacı, katılımcıları kendi bakış açılarına göre anlamaya çalışmaktır. Bu nedenle, farklı insanlar aynı olaya farklı öznel anlamlar yükleyebildiklerinden bir çok gerçek ortaya çıkabilir. Dolayısıyla nitel araştırmalarda, araştırmacılar kendi düşünceleri nasıl olursa olsun, katılımcıların bakış açılarını katılımcıların kelime ve eylemleriyle birlikte rapor etmelidirler. Yanlılık: araştırmacı veri kaynağına yakın ve doğal akışı etkileyebilir konumdadır. Hiçbir araştırmada %100 nesnellik yok Bir veri toplama aracı işlevi: bizzat alanda zaman harcayan, araştırma kapsamındaki kişilerle doğrudan görüşen, gerektiğinde onların deneyimlerini yaşayan, kazandığı bakış açısı ve deneyimlerini veri analizinde kullanan kişidir.

10 Doğrudan Veri Toplama: Nitel araştırmalarda, araştırmacı genellikle gözlemcidir. Nitel araştırmacılar bilgiyi doğrudan kaynaktan almak isterler. Zengin Betimlemelerin Yapılması: Nitel araştırmalarda farklı yollarla edinilen verilerin hiçbirisi sıradan ya da önemsiz değildir. Kaydedilen her detayın gerçekleşen davranışın daha iyi anlaşılmasını sağladığı düşünülür. Tanımlamalar ve betimlemeler, doğal ortamda gerçekleştiği şekilde kayıt altına alınır. Hiçbir detay dikkatten kaçmamalıdır. Bu amaçların gerçekleştirilmesi için uzun süreli çalışmalar yapmak gerekir, konuyla ciddi şekilde ilgilenilmeli ve kapsamlı bir raporla sonuçlandırılmalıdır.

11 Sürece Yönelik: Nitel araştırmalar davranışın nasıl ve neden ortaya çıktığı ile ilgilenirler. Nicel araştırmaların aksine nitel araştırmalar davranışın gerçekleştiği sürece odaklanırlar. Tümevarımcı veri analizi: “değişkenlik ve yeniden düzenlemeye açık olma” Araştırmacı veri toplama sürecinde belli aralıklarla toplanan verilere bir açıklama getirmeye çalışır ve varsa eksik verilere yönelir ya da açıklanan temayı teyit etmeye yarayacak verileri toplamaya devam eder Nitel araştırmacılar anlama ve kavrama için yeni yollar açmak istediklerinden bu yaklaşım oldukça önemlidir.

12 Araştırma desenlerindeki esneklik: Nitel araştırmacılar araştırma yaptıkları konuyla ilgili bilgileri öğrendikçe, üzerinde çalıştıkları konuyu tam olarak anlamaya ve tanımlamaya başlarlar. Araştırmanın yöntemi ise ancak verilerin tamamı toplandıktan sonra netleşir. Daha derinlemesine araştırma yapmak ve değişen durumları incelemek istedikleri için önceden belirlenmiş kesin desenlere bağımlı kalmak istemezler. Desen çalışma esnasında yavaş yavaş ortaya çıkar. Sosyal olgularda araştırmacı önceden karşısına çıkabilecek tüm olasılıkları bilmesi olanaksızdır. Bu nedenle niceldeki gibi önceden ayrıntıları ile planlayamaz.

13 Bütüncül yaklaşım: bir bütün onu oluşturan parçaların toplamından daha fazla anlam ifade eder. Algıların ortaya konması önemli

14 Frankel ve Devers (2000) nitel ve nicel araştırma yöntemleri arasındaki farkları 3 temel şekilde açıklamaktadır: 1.Nitel araştırma desenlerinde izlenen yol tümevarımsaldır. Nitel araştırmacının görevi genel teoriler ve açıklamalar yapmadan ve/veya denemeden önce insanların ve grupların özel durumlarını ve deneyimlerini anlamayı ve tanımlamayı içerir. Bunun aksine nicel araştırma özel durumlarda kavram oluşturmak ve belli kişi ve gruplara ne olacağı ve niçin olacağını tahmin etmek için var olan kurumsal bilgilerden yararlanırlar. Nitel ve Nicel Araştırmalar Arasındaki Farklar

15 2.Nitel araştırma desenleri genellikle esnektir ve dinamiktir. Araştırmanın ilk aşamalarında çıkan bir durum sonraki aşamalarını etkileyebilir. Nicel araştırma desenlerinde de zaman zaman değişim olabilir ancak bu istenmedik bir durumdur. 3.Nitel araştırma süreci doğrusal ve ardışık değildir. Veri toplama ve analizi aynı anda yapılır. İlk bulgular ışığında, daha özel ve detaylı verilere ulaşmak için farklı veri toplama ve analiz teknikleri gerçekleştirilir. Nitel ve Nicel Araştırmalar Arasındaki Farklar

16 Fraenkel ve Wallen (2006) ise nicel ve nitel araştırmalar arasındaki önemli farklara Tablo’da dikkat çekmektedirler: Nicel AraştırmalarNitel Araştırmalar Başlangıçta belirlenen kesin hipotezler ve tanımlamalar tercih edilir. Çalışmanın gelişme sürecinde hipotezlerin ve tanımlamaların ortaya çıkması tercih edilir. Veriler sayısal değerlere indirgenir.Betimlemelerin sözel ifadelerle yapılması tercih edilir. Araçlardan elde edilen değerlerin güvenirliğinin ölçülmesi ve artırılmasına daha çok önem verilir. Sonuçların güvenirliğinin uygun olduğu varsayılır. Geçerliğe ilişkin çözümler istatistiksel indexlere bağlı farklı prosedürlerle yapılır. Geçerliğe ilişkin ölçümler bilgi kaynaklarının sağlaması yapılarak gerçekleştirilir. Kesin olarak tanımlanmış prosedürler tercih edilir.Prosedürlerin anlatılarak betimlenmesi tercih edilir. Nitel ve Nicel Araştırmalar Arasındaki Farklar

17 Nicel AraştırmalarNitel Araştırmalar Konu dışı değişkenlerin istatistiksel ya da desende kontrol edilmesi tercih edilir. Konu dışı değişkenlerin kontrolünde ya da açıklamasında mantıksal analizler tercih edilir. İşlemlere ilişkin önyargılar için özel desensel kontroller tercih edilir. İşlemlere ilişkin önyargılarla baş etmede araştırmacıya güvenilir. Karmaşık olay ve olguların analiz edilebilir özet parçalara ayrılması tercih edilir. Karmaşık olgu ve olayların bütününün tanımlanması tercih edilir. Karmaşık olgu ve olaylarla çalışırken, koşullar, durumlar amaca uygun olarak yönlendirilebilir. Doğal olarak ortaya çıkan olgu ve olaylara dışarıdan müdahale edilemez. Nitel ve Nicel Araştırmalar Arasındaki Farklar

18 Nicel AraştırmalarNitel Araştırmalar Araştırmalar kesin ifadelerle sonuçlanırAraştırmalar alternatif görüşler üretir. Araştırmacıların kendilerini konunun dışında tutmaları mümkündür. Araştırmacıların kendilerini çalıştıkları konunun ya da bireylerin dışında tutmları mümkün değildir. Olgular ve değerler birbirinden farklıdır.Olgular ve değerler içinden çıkılmayacak şekilde birbirine geçmiştir. Uygun araştırma desenleri dünyanın doğası hakkında kesin sonuçlara ulaşılmasını sağlar. Çalışmanın başında ortaya çıkan belirsizlik istek uyandırır. Nicel ve Nitel araştırmaların varsayımları: Nitel ve Nicel Araştırmalar Arasındaki Farklar

19  Çalışılacak olan olayın, saptanması,  Çalışmadaki katılımcıların belirlenmesi,  Hipotezlerin üretilmesi,  Verilerin toplanması,  Verilerin analizi,  Yorumlar ve sonuçlar aşamalarından oluşur. Nitel Araştırmanın Aşamaları

20 Hipotezlerin üretilmesi: Nitel Araştırmanın Aşamaları Çalışılacak olan olayın saptanması: Çalışmanın tamamına başlamadan önce araştırılmak istenen ve ilgi duyulan konunun tanımlanması gerekir. Araştırmacı için başlangıç noktasıdır. Bütün nitel araştırmalar araştırmanın amacını belirten genel ifadelerle başlar. Bu ifadelere “haberci problem” adı verilir. Haberci problemler nitel araştırmaların yürütülmesi sürecinde defalarca düzenlenir. Çalışmadaki katılımcıların belirlenmesi: Gözlemlenen veya görüşme yapılan kişiler çalışmaların örneklemini oluşturur. Nitel araştırmalar genellikle örneklem amaçlı belirlenir. Çalışma kapsamına uygun örneklem seçilmelidir. Nitel araştırmalar raporlanırken neden ve nasıl bu örneklemin seçildiği belirtilmelidir.

21 Verilerin analizi: Nitel Araştırmanın Aşamaları Hipotezlerin üretilmesi: Nicel araştırmanın tersine hipotezler çalışmanın başında ortaya çıkmaz. Çalışma sürecinde elde edilen verilerden yararlanılarak şekillenir. Çalışmanın başında bazı hipotezler olabilir. Çalışma sürecinde bu hipotezlerin bazıları atılabilir, bazıları yeniden şekillenir. Bir kısmı da yeniden oluşturulur. Asıl hipotezlerin Nitel araştırmanın sonunda netleşmesi beklenir. Verilerin toplanması: Nitel çalışmalarda örneklem gruplarına herhangi bir işlem ya da yönlendirme yapılmaz. Veriler çalışma sonunda toplanmaz. Veri toplama süreci süreklidir. Araştırmacılar sürekli olarak insanları, olayları gözlemler ve konu hakkında daha derinlemesine bilgi toplamak için katılımcılarla görüşme yaparlar. Farklı kaynak ve kayıtların incelenmesi önemlidir. (Triangulation)

22 Yorumlar ve Sonuçlar: Nitel Araştırmanın Aşamaları Verilerin analizi: Nitel araştırmalarda, gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi farklı kaynaklardan elde edilen büyük miktardaki veriler analiz edilip sentezlenerek özetlenir ve yorumlanır. Verilerin analizi hem süreç içinde hem de süreç sonunda yapılabilir. Nitel veri analizinin 3 temel aşaması bulunmaktadır. a)Verilerin düzenlenmesi: Veriler öncelikle çalışılabilir küçük parçalara ayrılmalıdır. Yüzlerce sayfa doküman göz önüne alındığında bu işlem uzun ve yorucu bir iştir. En temel yaklaşım verileri okurken, göze çarpan kelimeleri, cümleleri ya da olayları aramak ve ortaya çıkan konular için kodlar oluşturmaktır. Elde edilen kodların bir kısmı temel kodlar bir kısmı da temel kodlara bağlı alt düzey kodlar olarak ele alınabilirler. Kodların oluşturulması her bir araştırmacıya bağlı olduğu için kodların nasıl oluşturulduğunun bilinmesi gerekir.

23 Yorumlar ve Sonuçlar: Nitel Araştırmanın Aşamaları Verilerin analizi: b)Verilerin özetlenmesi: Düzenlenen verilerin özetlenmesi gerekir. Bu aşama oldukça zordur. Bilgisayarlar kullanılmaya başlamadan önce bu iş daha zor olmakta idi. Özetlemede araştırmacı, aynı kategoriye ilişkin tüm girdileri gözden geçirerek, bilginin özünü yansıtan bir ya da iki cümle yazması gerekir. c)Verilerin Yorumlanması: Veriler kodlandıktan ve özetlendikten sonra araştırmacı kategoriler arasındaki ilişkileri belirler ve buna bağlı olarak da genellemelere gidebilir. Araştırmacılar bulguları tümevarım yolu ile yorumlarlar. Araştırmacılar ne bulduklarını ve bunların ne anlama geldiğini bu aşamada tüm ayrıntıları ile belirlerler.

24 Yorumlar ve Sonuçlar: Nitel Araştırmanın Aşamaları Yorumlar ve Sonuçlar: Nitel araştırmalarda, yorumlamalar çalışma sürecinde sürekli olarak yapılır. Nicel araştırmalarda sonuç araştırmanın en sonunda düzenlenirken, nitel araştırmalarda tüm süreç boyunca düzenlenir.

25 Genelleme, bazı insanların isteklerinin ve açıklamalarının birden fazla kişi, grup, nesne ya da duruma uygulanması olarak düşünülür. Genelleme, geleceğe ilişkin beklentilere sahip olmamızı ve tahminlerde bulunmamızı sağladığı için önemlidir. Araştırmaların yapılma nedenlerinden biriside, yapılan araştırmadan işe yarar genellemeler çıkarabilmektir. Nitel araştırmalarda araştırma bulgularının genellenmesi bir sınırlılık olarak ele alınır. Nitel araştırmalarda her zaman ilgili evreni temsil edecek örneklem belirlemek mümkün olamamaktadır. Bu nedenle nitel araştırmalarda bulguların genellenmesi oldukça güçtür. Nitel Araştırmalarda Genelleme

26 GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK (hatırlayalım) Dış geçerlik: elde edinilen sonuçların benzer gruplara ya da ortamlara aktarılabilirliği (örnekleme, etkileşim, beklenti) İç geçerlik: araştırma sürecinin ilgili gerçeği ortaya çıkarmadaki yeterliliği ile ilişkili (denekler seçim, kayıp, geçmiş, veri toplama araçları, öntest vb) Dış güvenirlik: araştırma sonuçlarının benzer ortamlarda aynı şekilde elde edilip edilmeyeceğine İç güvenirlik: başka araştırmacıların aynı veriyi kullanarak aynı sonuçlara ulaşıp ulaşmayacağına ilişkindir.

27 Nitelde geçerlik daha öncelikli… Nitel araştırmada geçerlik araştırmacının araştırdığı olguyu, olduğu biçimi ile ve olabildiğince yansız gözlemesi anlamına gelir. Araştırmacının esnekliği geçerlik için önemli bir kazanımdır. Verilerin ayrıntılı olarak raporlaştırılması (doğrudan alıntı)

28 İç geçerlik: anladığımızı düşündüğümüz olgulara ilişkin yorumlarımız gerçeği yansıtıyor mu? Veri toplama, analiz ve yorumlama süreçleri tutarlı olmalı

29 Dış geçerlik: Araştırma sonuçlarının genellenebilirliğine ilişkindir. Genelleme nitelin zayıf yönü ancak FARKLI bir biçimde bir nebzeye kadar genelleme yapılır – Genellemeler; ilkeler kurallar biçiminde değil deneyimler ve örnekler biçimindedir. – Araştırmanın tüm aşamaları ayrıntılı şekilde belirtilmeli

30

31 Güvenirlik Nitelin doğası gereği (doğal ortam, sürekli değişim, tekrarlanma mümkün değil) aynı sonuçlara ulaşmak mümkün değil. BU sebeple dış güvenirlik nitel araştırmanın temel ilkeleri ile çelişmekte… Her araştırmacı olayı kendi bakış açısına göre anlamlandırır bu sebeple algılama ve yorumlamanın farklı olabileceği kabul edilir. Bu sebeple de iç güvenirlik de nitelin temel özelliklerinden birisi ile çelişmektedir.

32 Dış güvenirlik (zamana bağlı güvenirlik) En önemli önlem; gerek araştırmanın temel aşamaları gerekse araştırma sürecindeki kendi konumu ve yaklaşımı konusunda ayrıntılı bilgi vermeli – Araştırmacının konumu, rolü – Çalışma grubunun açık tanımlanması – Verilerin toplandığı sosyal ortam derinlemesine tanımlanmalı – Veri analizindeki kavramsal çerçeve tanımlanmalı – Veri toplama ve analiz süreçleri ayrıntılı tanımlanmalı

33 İç güvenirlik (gözleme bağlı güvenirlik) Önce veriyi yorum katmadan doğrudan betimle (doğrudan alıntı), sun. Yorumu sonraya sakla Birden fazla araştırmacıyı dahil et Bulgulara ilişkin ek veriler (katılımcı teyidi) Veri analizinde başka araştırmacıdan da görüş al

34

35 İçerik Analizi İçerik analizi, bireylerin, ekiplerin, kurumların ilgilerinin belirlenmesinde ve tanınmasında kullanışlı bir tekniktir. 1. Araştırmacı analize başlamadan önce kategorileri belirler. Bu kategoriler daha önce elde edilen bilgilere, kurumlara ya da deneyimlere bağlı olarak şekillendirilir. 2. Araştırmacı toplanan betimsel bilgilerle konuya aşina hale gelir ve analizler devam ederken kategoriler ortaya çıkar.

36 İçerik Analizinin Aşamaları Amaçların Belirlenmesi Kavramları Tanımlamak Analiz Birimlerini Belirlemek Konu İle İlgili Verilerin Yerini Belirlemek Mantıksal Bir Yapının Geliştirilmesi Örneklem Planı Geliştirmek Kodlama Kategorilerini Belirlemek Verilerin Analizi

37 İçerik Analizinin Aşamaları Özel Hedeflere karar verilir. Kavramlar, terimler açıkça belirtilir. Neyin analiz edileceğinin belirlenmesidir. Hedeflere uygun olan ve analiz edilecek olan verilerin(kitap, dergi vs) yerleri belirlenir. Verilerle hedefler arasındaki ilişkiler açıklanırken kavramsal bağlantılara ihtiyaç duyulur. Amaçsal, seçkisiz ya da tabakalı örneklem türleri kullanılabilir. Açık ya da Gizli içerik Sayısallaştırma/Sayma

38 Durum Çalışması McMillan(2000), durum çalışmalarını bir ya da daha fazla olayın, ortmanın, programın, sosyal grubun ya da diğer birbirine bağlı sistemlerin derinlemesine incelendiği yöntem olarak tanımlar. Araştırmalarda durum çalışmaları, – Bir olayı meydana getiren ayrıntıları tanımlamak ve görmek, – Bir olaya ilişkin olası açıklamaları geliştirmek, – Bir olayı değerlendirmek amacıyla kullanılır(Gall, Borg ve Gall, 1966).

39 Durum Çalışmasının Türleri Tarihsel Örgütleme: Özel bir kuruluşun zamana bağlı süreçleri üzerine odaklanılır ve genellikle kuruluşun gelişimi aşama aşama belirlenir. Gözlemsel: Bir olgu üzerine yapılacak olan çalışmada verilerin toplanması için öncelikli yöntemdir. Hayat Hikayesi: Birincil bir kişinin anlatımlarının başka bir kişi tarafından tamamlanmasıdır. Durum Analizi: Özel bir olayın farklı bakış açıları kullanılarak incelenmesidir. Çoklu Durum: Birbirinden bağımsız olgular incelenir. Çoklu Alan: Çoğunlukla kuram geliştirmek için bir çok alan ya da katılımcı kullanılır.

40 Durum Çalışmalarının Aşamaları Problemin İfadesi Araştırma Alanına Girme Katılımcıların Seçilmesi Verilerin Toplanması Verilerin Analizi

41 Durum Çalışması Desenleri: Bütüncül Tek Durum Deseni: Tek bir analiz birimi vardır. İyi formüle edilmiş bir kuramın teyit edilmesi veya çürütülmesi amacıyla, Aşırı, aykırı ya da kendine özgü durumların araştırılmasında.Daha önce kimsenin ulaşamadığı, veya çalışmadığı durumlarda kullanılabilir. İç İçe Geçmiş Tek Durum Deseni: Tek bir durum içinde birden fazla alt tabaka veya birim olabilir. Ör: okulu araştıran bir araştırmacının okulun tüm katmanlarından veri toplaması gereklidir. Bütüncül Çoklu Durum Deseni: Her bir durum kendi başına bütüncül olarak ele alınır ve daha sonra birbiriyle karşılaştırılır. İç İçe Geçmiş Çoklu Durum Deseni: Yine birden fazla durum söz konusudur ancak ele alınan her bir durum kendi içinde alt birimlere ayrılarak çalışılabilir. (Yıldırım ve Şimşek 2008 :290-292)

42

43 Avantaj ve Dezavantajları Avantajları  Yaşamın bir kesitini doğrudan okuyucuya sunabilmektedir.  Okuyucunun kendi bulunduğu durumla sunulan durum arasında karşılaştırma yapabilmesine imkan sağlar.  Alışık olunmayan durumların derinlemesine irdelenmesini sağlar.  Araştırmacı, önceden belirlenen sorulara ve veri toplama yöntemlerine bağlı kalmak zorunda değildir. Dezavantajları  Sonuçların genellenebilirliği düşüktür.  Kurum ya da kimlikleri gizlemek zordur.  Raporlaştırma sırasında bulguların rahat anlaşılabilmesi için yüksek düzeyde gelişmiş dil becerisi gerekir.

44 Eylem Araştırması Uygulayıcının doğrudan kendisinin ya da bir araştırmacı ile birlikte gerçekleştirdiği ve uygulama sürecine ilişkin sorunların ortaya çıkarılması ya da hali hazırda ortaya çıkmış bir sorunu anlama ve çözmeye yönelik veri toplama ve analiz etmeyi içeren bir araştırma yaklaşımıdır.

45 Eylem Araştırmasının Özellikleri İşbirliğine dayalıdır, Çalışanların öz eleştiri yapmasına olanak verir, Sistematik bir öğrenme sürecidir, Çalışanların iş hakkındaki düşüncelerini gözden geçirmelerini gerektirir, Açık fikirli olmayı gerektirir,

46 Eylem Araştırmasının Özellikleri İş yerinin eleştirel bir analizidir, Özellikler üzerine vurgu yapar, Küçük grupların işbirliği içinde çalışmasıdır, İş uygulamalarının gerçekleşmesidir.

47 Eylem Araştırmasının Amacı Eylem araştırması, bir çok nedenle yapılabilir. Bu araştırma türü, hemen tüm alanlarda ortaya çıkan sorunlara çözüm bulmaya yönelik bir araştırma çeşididir; uygulamacıların her türlü sorunlarını çözmek için kendi uygulamalarını incelemeleri üzerine kurulu bir süreçtir.

48 Eylem Araştırmasının Amacı Eylem araştırmasının 3 ana hedefi vardır: Somut sosyal sorunlara doğrudan yaklaşım Araştırma sürecinde sonuçların uygulamaya dönüştürülmesi Araştırmacı ve etkilenen taraflar arasında eşitlik

49 Eylem Araştırması Türleri Kaynaklarda farklı eylem araştırması türlerine rastlamak mümkündür. Eylem araştırmasının bireysel olarak sınıf bazında, birkaç sınıfı kapsayarak grup halinde ve okul çapında veya bölgesel nitelikte ise takım halinde yapılabilmektedir.

50 Teknik/bilimsel/işbirlikçi eylem araştırması Bu yaklaşımda, daha önceden belirlenmiş bir kuramsal çerçeve içinde bir uygulamanın test edilmesi veya değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yaklaşım, uygulama sürecini betimlemeye çalışır. Uygulama sürecinde uygulayıcı ve araştırmacı arasında sıkı bir etkileşim vardır.

51 Uygulama/karşılıklı işbirliği/tartışma odaklı eylem araştırması Araştırmacı ve uygulayıcı bir araya gelerek uygulamada ortaya çıkan olası sorun alanlarını, bu sorunlara neden olan olası etmenleri ve olası müdahale yollarını saptarlar. Yaklaşım, uygulamayı geliştirmeye yönelik olduğundan “uygulama odaklı eylem araştırması” olarak da bilinir. “Teknik/bilimsel/işbirlikçi” yaklaşıma göre daha esnektir.

52 Özgürleştirici/geliştirici/eleştirişsel eylem araştırması Bu yaklaşımda uygulayıcıya yeni bilgiler, beceriler ve deneyimler kazandırılması ve uygulayıcının kendi uygulamalarına karşı eleştirisel bakış açısı kazanması amaçlanmıştır. Uygulayıcının kendi uygulamalarını bir problem çözme süreci olarak görmesi ve sürekli olarak bu süreç içinde kendi rolünü sorgulaması sağlanır. Uygulamalarına eleştirel bir gözle bakabilme anlayışını geliştirmesi sağlanır.

53 Eylem Araştırmalarının Diğer Araştırma Türlerinden Farkları Eylem AraştırmasıDiğer Araştırma Yöntemleri Yerel sorunları çözmeye odaklıLurumları sınama, genelleştirilebilir bilimsel bilgiler üretmeye odaklı Araştırmanın yürütülebilmesi için çok fazla eğitim gerekmez Araştırmanın yürütülebilmesi için gerekli ve yeterli düzeyde eğitim alınması zorunludur Araştırmacı sorun bağlamının içinden bir kişidir Araştırmacı genellikle sorun bağlamının doğrudan içinde değildir Genellikle sorun durumuna özgü yeterlikte araştırmacının geliştirdiği veri toplama araçları kullanılır Genellikle uzmanlar tarafından geliştirilmiş ya da denetlenmiş veri toplama araçları geliştirilir Araştırmanın bulguları ve sonuçları araştırma bağlamının özelliklerine ve değerlerine göre yorumlanır Araştırmanın bulguları ve sonuçları evrensel özellikler ve değerlere göre yorumlanır Kasıtlı örneklem üzerinde çalışılırÖrneklemin seçkisiz olması tercih edilir

54 Eylem Araştırmalarının Diğer Araştırma Türlerinden Farkları Eylem AraştırmasıDiğer Araştırma Yöntemleri Araştırmanın araştırmayla ilgili bireysel deneyim ve görüşleri veri olarak dikkate alınır Alınmaz Araştırmanın sonuçları çok az genellenebilir Araştırma sonuçları genellenebilir

55 Eylem Araştırmasının Aşamaları Ve Sonuçları

56 Eylem Araştırması Eylem araştırmasında verilerin toplanması Eylem araştırmasının sonuçları Eylem araştırmasının kalitesini belirleyen ölçütler - Farklı bakış açılarından yararlanmak – Araştırma sonuçlarının, sorunun çözümü olup olmadığını sınamak – Uygulanabilirlik

57 Nitel Araştırma Sonuçları Ne Dereceye Kadar Genellenebilir?  Genelleme öncelikli amaç değil  Örneklemin temsiliyet yeteneği  Perspektif ve deneyim sağlama  Kavram ve Kuram oluşturma  Okuyucuya ve uygulayıcı – yorumlama ve kendi durumuna transfer etme  Sayısal genelleme – analitik genelleme