MADDE BAĞIMLILIĞI VE ZARARLI ALIŞKANLIKLARLA MÜCADELE İPEKYOLU REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ.

... konulu sunumlar: "MADDE BAĞIMLILIĞI VE ZARARLI ALIŞKANLIKLARLA MÜCADELE İPEKYOLU REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ."— Sunum transkripti:

1

2 MADDE BAĞIMLILIĞI VE ZARARLI ALIŞKANLIKLARLA MÜCADELE İPEKYOLU REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

3 Bağımlılık Nedir? Yaşamı sürdürmek için gerekli olmadığı halde keyif verici özellikleri nedeniyle tüketilen maddenin keyif verici duygusunu tatmak ya da yokluğundan doğan huzursuzluktan kaçınmak için devamlı ya da periyodik olarak alma arzusu, ruhsal ve fiziksel olarak madde alımını sürdürme gereksinimidir. Bir maddeye bağımlılık fiziksel, ruhsal veya her ikisiyle olabilir.

4  Bir ilacın yada maddelerin yarattığı ruhsal etkiyi yeniden yaşamak için kişinin aşırı ve güçlü bir istek ve eğilim duyması demektir. (Kahve, kola, sigara ve zaman zaman alınan alkol ve rahatlatıcı maddeler gibi).  Ruhsal bağımlılık denilen durumda, kişi bu maddeleri almak için güçlü bir istek duyar, ancak alamadığı zaman krize girmez, yani yoksunluk duymaz.

5  Kişi kullandığı ya da aldığı maddeyi sürekli çoğaltmak zorundadır. Yani vücutta bir direnç artışı söz konusudur.  Merkezi sinir sisteminde o madde ve ilaca karşı bir uyum gelişmiştir. Beynin ve tüm sinir sistemi işlevlerini sürdürebilmesi için artık o madde gereklidir.

6 Endişe, sıkılganlık, sorumluluk duygusunda azalma Baskı altında tutulan içgüdülerin, isteklerin eyleme dönüşümü Kendini kontrol ve özeleştiri yeteneğinde azalma Bilişsel yeteneklerde azalma Beyincik ve iç kulaktaki denge organında bozulma Çift görme ve görme kaybı İlerleyici beyin hasarı ve hafıza kaybı Kas hasarı, ilerleyici kas erimesi

7 Karaciğerde yağlanma Siroz Karaciğer kanseri Bulantı, kusma, gastrit, ülser Pankreatit Barsaklarda hasar

8 KALP-DAMAR SİSTEMİ: Damarlarda genişleme Kalp kasında hasar Kalp yetmezliği SOLUNUM SİSTEMİ: Ufak ve orta dozlarda solunum hızında artma Alkol zehirlenmesinde solunumun durması

9 Erkeklerde testosteron (erkeklik hormonu) düzeyini azaltır. Testosteron düzeyi azalması iktidarsızlığa yol açar. Erkeklerde estrojen (kadınlık hormonu) düzeyini artırır. Erkek alkoliklerin % 70-80’ i cinsel güçte azalma, iktidarsızlık ve kısırlıktan şikayet eder. ENDOKRİN (HORMONAL) SİSTEME ETKİSİ:

10 GEBELİK VE FETUS: Düşük Bebek doğmadan önce oluşan gelişme geriliği Düşük doğum ağırlığı Gelişme geriliği Zeka geriliği Baş-yüz anomalileri Kalp anomalisi Omurilik anomalisi Kol-bacak anomalisi Böbrek-genital anomalisi Göğüs kafesi anomalisi

11 Dünya Sağlık Örgütü (Türkiye dahil 30 ülke) Cinayetlerin %85’i Trafik kazalarının %65’ i Irza tecavüzlerin %50’ si Şiddet olaylarının %50’ si Aile içi şiddet %70’ i Genel tutuklamaların %50’ si Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesinde yatanların % 40- 50’ si alkole bağlı İntihar olaylarında alkolün etkisi içmeyenlere göre 58 kat daha fazla

12  Uyuşturucu maddeler, beyin ve akıl sağlığının en büyük düşmanıdır. Başlıca etkileri;  delilik,  erken bunama,  şuur ve hafıza kaybı,  sayıklama,  hayâl görme,  korku,  evham,  zaman ve mekân algılamasında bozukluk

13  iktidarsızlık,  kangren,  kan pıhtılaşması,  kalp hastalığı,  karaciğer ve böbreklerde iltihap ve tıkanma,  depresyon,  ölüm isteği,  nefes darlığı,

14  öksürük,  boğulma hissi,  solunum felçleri,  intihar ve ölümdür.  Orta derecede kuvvetli bir gram uyuşturucu bir milyon beyin hücresini öldürmektedir.

15 Bilgisizlik Özenti Merak veya denerim bırakırım düşüncesi Kişileri taklit Disko ve diğer eğlence yerleri Bozuk aile yapısı Gelecek endişesi Kendini ispatlama düşüncesi Hafife almak

16

17

18

19

20

21 Türkiye’de, sigara içenlerin başlama yaşı 12, 13, 14 Ankara,Türkiye.

22 Dünyada sigara içim oranları Bölge Tüketim Kuzey Amerika% 4.7 Latin Amerika% 8.9 Batı Avrupa% 9.3 Orta ve Doğu Avrupa % 10.8 Afrika ve Orta Doğu% 11.8 Asya% 54.5

23 1.Bireysel faktörler 2.Akran faktörü 3.Aile faktörü 4.Okul faktörü 5.Çevresel faktörler Madde Kullanımına Başlamada Yaygın Gözlenen 5 Risk Faktörü TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

24 1. Bireysel Faktörler  Ergenlik algısı ve adaptasyon süreci  Madde kullanımına yönelik algı  Yaşam becerileriyle ilgili sorunlar  Agresiflik, olumsuz ruh hâli, çekingenlik veya dürtüsellik TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

25  Başlama, temin etme, devam ettirme vb. hususlarda kolaylık  Arkadaş grubunda madde kullanımına olumlu bakış 2. Akran Faktörü TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

26  Çeşitli travmaların varlığı  Aile kontrolünün yetersizliği  Ailede madde kullanımının varlığı  Çocuğa uygun sınırlar oluşturmamak  Çocuğa yönelik ihmal ve istismar 3. Aile Faktörü TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

27  Okul bağı ve okula bakış açısı zayıf, olumsuz sınıf içi davranışlar  Okuldan kaçma davranışının artması  Okul yönetiminin kullananlardan oluşan ağları engelleyememesi  Disiplin sorunlarına yönelik tedbir alınmaması 4. Okul Faktörü TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

28  Toplumsal olarak bağımlılık ve bağımlıya bakış  Yasalar ve uygulanabilirlik  Ulaşılabilirliğin kolay olduğunun algılanması  Yoksulluk ve işsizlik 5. Çevresel Faktörler TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

29

30 Nerede ve Ne Zaman Davet Ederler?  Yakın arkadaş çevresiyle eğlenmek için gidilen yerlerde…  İnternet kafeler ve oyun salonları gibi mekânlarda…  Samimi bir havanın oluştuğu ortamlarda…  Kişinin üzüntülü, sıkıntılı veya öfkeli olduğu anlarda…  İnsanın kendini güvende hissettiği ortamlarda…  Anne ve babanın işte veya dışarıda olduğu saatlerde, kişinin kendisinin veya arkadaşlarının evinde…  Kimsenin kolay göremeyeceği terk edilmiş mekânlarda…  Parkların, gezi ve mesire yerlerinin ıssız olduğu zamanlarda…

31 Ağa Düşmemek İçin… Uzak Kalabilirsiniz Bağımlılık yapıcı bir maddenin kullanılma olasılığı olan ortamlardan uzak kalarak kendinizi madde kullanım ve bağımlılık riskinin dışında tutabilirsiniz.

32 Ağa Düşmemek İçin… Uygun Kişilerle Beraber Olabilirsiniz Riskli yer ya da ortamlarda bulunmak zorunda kaldığınızda olumlu alışkanlıklara sahip arkadaşlarınızla birlikte olarak ortamın riskinden korunabilirsiniz.

33 Ağa Düşmemek İçin… Soğuk Davranabilirsiniz Size madde kullanma teklifinde bulunan kişiyi görmezden gelerek, ondan yüz çevirerek, onunla iletişime geçmeyerek ve onun yanından uzaklaşarak tavrınızı net olarak gösterebilirsiniz.

34 Ağa Düşmemek İçin… Mantıklı Sebeplerinizi Paylaşabilirsiniz Bağımlılık yapıcı maddelerle ilgili herhangi bir teklifi kendi kararınızın doğruluğunu ispatlayarak, zararlarını ifade ederek, kötü örnekleri hatırlatarak vb. mantıklı sebeplere dayandırarak reddedebilirsiniz.

35 Ağa Düşmemek İçin… Konuyu Değiştirebilirsiniz Herhangi bir madde kullanma teklifiyle karşı karşıya kaldığınızda “Hayır!” dedikten sonra karşınızdaki kişinin ısrar etmemesini sağlamak üzere konuyu değiştirip farklı bir şeyden bahsetmeye başlayabilirsiniz.

36 Bağımlılık yapıcı maddelerle ilgili herhangi bir teklif geldiğinde verebileceğiniz en kısa ve net cevap “Hayır!” demektir. Ağa Düşmemek İçin… “Hayır!” Diyebilirsiniz

37 MADDE KULLANAN GENÇLERİMİZDE RASTLANAN DUYGUSAL SOSYAL ve FİZİKSEL BELİRTİLER

38 DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİKLERİ Aileden, evden uzaklaşma İçe kapanma, sinirlilik Sık sık banyo, tuvalete gitme Değişken kişilik yapısı Dış görünüm ve temizliğin bozulması Okul, iş başarısında düşme Aşırı para harcama Çevre ve arkadaş değişiklikleri

39 BEDENSEL DEĞİŞİKLİKLER Uykusuzluk nedeni ile ilaç kullanma Sürekli baş ağrısı şikayeti Mide ve karın ağrısı şikayeti Dalgınlık yorgunluk halsizlik Unutkanlık Depresyon Vücutta yara bere ve enjeksiyon izleri Dilde sürçme, sarhoşluk hali Gözlerde kanlanma, gözbebeği değişikliği

40 Arkadaşın Kullanıyorsa…  Suçlamaktan ve yargılamaktan kaçının.  İletişim kurmaktan vazgeçmeyin, pes etmeyin.  Yanında olduğunuzu ve destek alma noktasında yardımcı olabileceğinizi hissettirin.  Arkadaşınızın her söylediğine güvenmeyin.  Kendinizi suçlamayın. TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

41 Arkadaşın Kullanıyorsa…  Olaylara duygusal değil, gerçekçi yaklaşın.  Arkadaşınıza ve çevrenize madde bağımlılığının tıbbi bir hastalık olduğunu anlatın.  Bir uzmandan destek alınması gerektiğini vurgulayın.  Sakin ve sabırlı olmaya çalışın.  Arkadaşınızı güvenebileceği bir uzmanla görüşmeye teşvik edin. (3/4) TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

42 Arkadaşın Kullanıyorsa…  Ona zaman tanıyın.  Madde kullanmanın bir suç olduğunu unutmayın.  Kendinizi korumayı unutmayın.  Arkadaşınızla birlikte çok fazla yalnız kalmayın.  Madde kullanımı sonucunda yaşadığı problemlerde sorumluluğun kendisinde olduğunu hatırlatın. (4/4) TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

43 Kullanılırsa…  Kullanmak suçtur.  Denetimli serbestlik kavramı…  Bağımlılık tedavi ve rehabilitasyon desteği gerektirir. TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

44 KALICI KAZANIMLAR 20 dakika sonra Kan basıncı ve kalp atışları düzelir. 8 saat sonra Kandaki nikotin ve karbonmonoksit miktarı yarıya düşer. 24 saat sonra Karbonmonoksit vücuttan tamamen atılır; Akciğer sigara kaynaklı mukusu temizlemeye başlar; Kalp krizi riski azalmaya başlar. GEÇİCİ SIKINTILAR Sıkıntı hissi Sinir bozukluğu, kızgınlık Hassasiyet Uyuma güçlüğü Konsantrasyon bozukluğu Baş ağrısı Yorgunluk İştah artışı

45 NASIL BIRAKABİLİRİM ?

46 Sigarayı bırakma şekli Başarı oranı Aniden bırakma % 80 Azaltarak bırakma % 6 Sigarayı azaltarak değil, aniden bırakmalısınız..!

47 ÖZGÜR İNSAN BAĞIMLI OLAMAZ, BAĞIMLI İNSAN ÖZGÜR DEĞİLDİR.

48

49 GELECEK GÜZEL GÜNLER İÇİN SAKININ!

50 BİTMEYECEK GÜLÜMSEMELER İÇİN HAYIR DEYİN!

51 UMUTLARINIZ VE HAYALLERİNİZ İÇİN ASLA BULAŞMAYIN!

52