KRİTİK VE ANALİTİK DÜŞÜNME ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

... konulu sunumlar: "KRİTİK VE ANALİTİK DÜŞÜNME ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA"— Sunum transkripti:

1 KRİTİK VE ANALİTİK DÜŞÜNME ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

2 BÜTÜN İNSANLAR DOĞASI GEREĞİ FITRATEN DÜŞÜNÜR
Doğamız gereği böyle yaparız. Ancak kendi haline bırakıldığında düşünce sürecimiz çoğu zaman 1-önyargılı, 2-çarpıtılmış, 3-taraflı, 4-bilgilendirilmemiş ve 5-indirgemeci bir yapı gösterir.. Böyle olmakla birlikte, düşüncede mükemmelliğe, ancak ona sistematik bir şekilde yatırım yaparak erişilebilir.

3 NİÇİN KRİTİK ve ANALİTİK DÜŞÜNME?
·        "Şu sıra yetişmiş meslek erbabı insanların, münevverlerin, mütehassısların, eğiticilerin, tüccar ve sanayicilerin neticede aklı eren her iyi niyet sahibinin dünya gidişatını yönlendirmeye çalışan sistem ve organizasyonları daha iyi tanıyıp politikalarını ve neticelerini hesap edebilmeleri için, kritik-analitik düşünmeyi öğrenmelerine destek olmamız lazım.·        Gelişmeleri doğru değerlendirme ve anlama yeteneği geliştikçe iyi insanların dünya politikalarında daha aktif ve belirleyici rol almaları ve iyiliği ön plana çıkarma fırsatları doğacaktır. Dolayısıyla herkes kendi işiyle meşgul olsun kavramını; iyiler, gidişatı kendi istikballeri açısından kavrayıp doğru olan yöne gelişmeleri yönlendirsin diye kampanyalar yapmamız lazım" ·         "Bugünden itibaren daima ayarını doğru yola göre kontrol ve teftiş edip düzenleyeceğiniz, kişisel hayat planınızı yapın. ·        Analitik ve kritik düşünmeyi öğreten kitaplar alın ve anlayarak okuyup, günlük hayatınızda tatbik edin. ·        Çocuklarınızı en önemli yatırım aracı olarak görün. Onların en mükemmel şekilde eğitilmeleri için uğraşın. ·        Doğal beslenme uzmanları olun.Yiyecek ve içeceklerinizin içindeki katkı maddelerini çok iyi araştırın. ·        Kesintisiz ve sağlıklı iletişim yolları üzerinde araştırmalar yapın. ·        Sivil savunma uzmanları olun. ·        Kendinizi genç ya da ihtiyar, kadın ve erkek ayırımı yapmadan, suni mazeretler üretmeden hergün, her an eğitin ve sürekli geliştirin" Muharrem Nureddin COŞAN

4 KRİTİK ve ANALİTİK DÜŞÜNMEK nedir?
Kritik-analitik düşünme; bir konuyu, sorunu yada problemi alt başlıklarına ayrıştırıp tümden gelimle ve her bir başlığı ayrı ayrı irdeleyip eleştirerek, ve her biri arasındaki bağlantıları gerçekçi kanıtlarıyla ortaya koyarak, yani tüme varımla düşünmek ve değerlendirmektir

5 Bir başka açıdan, KRİTİK DÜŞÜNME NEDİR?
Çok fazla bilgi var Bizi ikna etmeye çalışan çok fazla kişi var Bunlara karşı bir savunma gerekli “Bizi ayaklarımıza baktırıp, bize tokat atmak isteyenlerin niyetini anlamak ve gereğini yapmaktır”Muharrem Nureddin COŞAN

6 ‘Düşünme, yap!’ diyen çağdaş sapkınlıklara karşı bir savunmadır.

7 ‘Just do it’ in sonu!....(Düşünme atla!)

8 ‘Anı yaşa’ diye öğütleyenlere karşı dikkat etme çağrısıdır.
VODAFONE ANI YAŞA

9 Düşünmenin Sınıflandırılması ve özellikleri (Tablo: 1)
İstemsiz (düşük seviyeli, otomatik) düşünme 1. Bilgi sahibi olma(ABD Başkanı Obama Türkiyeye geldi) 2. Öğrenme şeklinde anlama(Devletlerarası bir ziyaret yapıldı) 3. Alışkanlık şeklinde uygulama(Güçlü ABD, her zamanki gibi bazı emirler vermeye geldi gitti.) İstemli (yüksek seviyeli, bilinçli) düşünme 1. Bilgiyi analiz etme(ABD Başkanı Obama Türkiyeye ne zaman , niçin vs geldi) 2. Verilerden sentez oluşturma(Zamanlaması ve amacı ve şeklina bakarak, bu ziyaretin amacı…….dır) 3. Değerlendirip sonuç çıkarır/kendini değiştirir(Bu ziyaretle amaçlanan /oluşturulmak istenen konuda kendini ve toplumu hazırlamaya ve uyarmaya çalışır)

10 Karşılaştırma (Tablo: 2)
İstemsiz düşünme 1.        Sorunun ne olduğunu tanımlarız 2.        Hemen bir cevap oluştururuz 3.        Cevabımızı destekleyecek gerekçeleri düşünürüz 4.        Başka cevapların niçin yanlış olduğu hakkında kararsızız 5.        Bizim cevabımızın kesin doğru olduğu, diğer cevabın desteklenemeyeceği duygusunu taşırız İstemli Düşünme 1.        Sorunun ne olduğunu tanımlarız 2.        Olabilecek bütün muhtemel cevapları düşünmeye başlarız 3.        Her bir cevabı destekleyecek gerekçeleri düşünmeye çalışırız 4.        Zayıf gerekçeli olan cevapları atarız 5.        En iyi gerekçeyle desteklenen cevabı seçeriz

11 6.        Cevabımızın gerekçelerinde zayıf noktalar bulunursa bunun hakkında düşünmek yerine, onu savunmaya çalışırız 7.        Birisi bize kendi cevabının niçin daha doğru olduğunu söylemeye çalışırsa onun gerekçelerini görmezden geliriz 8.        Bütün diğer eksikliklerine rağmen, onun hakkında soru sorulması halinde bozuluruz 6.        Bizim tercihimiz birisi tarafından sorgulanırsa tercihimizin gerekçelerini verir ve diğer cevapların neden yanlış olduğunu anlatırız 7.        Eğer birisi bizim gerekçemizde bir zayıflık gösterirse doğru olup olmadığı hakkında karar vermeden önce dikkatlice düşünürüz 8.        Eğer birisi farklı bir tercih için yeni bir gerekçe getirirse düşüncemizi değiştirip değiştirmeyeceğimize karar vermeden önce dikkatlice düşünürüz

12 Amaçsız iş yoktur!(Niyetsiz amel yoktur)

13 Amaçsız iş yoktur!(Niyetsiz amel yoktur) (Birisi size bir şey öneriyorsa amacı vardır)

14 KRİTİK DÜŞÜNME NEYE YARAR?
Kritik düşünme yeteneği, bireyleri doğrulanmamış iddia ve düşünceler arasında bocalamaktan kurtarır. Gerçeğin bulunmasına yönelik sorgulama ve eleştiri, bireylerin bilişsel gelişimleri için gereklidir.

15

16 ÇAĞDAŞ DÜNYA KRİTİK DÜŞÜNMEYE NASIL BAKIYOR?
-Çağdaş dünyanın gereksinimleri günümüz bireylerinin düşünme becerilerine sahip olmalarını zorunluluk durumuna getirmiştir.(Yani bizler bu nosyonu kazanmaz isek, bu zamanda modern taşıma araçları yerine , merkeplerle yolculuk yapanların durumuna düşeceğiz) -Öğretimde bilgi alıp verme yerine, düşünmeyi öğrenme önem kazanmaktadır. -Modern okullarda düşünen, eleştiren, üreten, bilgiye ulaşma yollarını bilen bireyler yetiştirilmeye çalışılmaktadır.

17 Yüzlerce iş ilanından biri…
AR-GE MÜHENDİSİ Genel Nitelikler: Üniversitelerin ………… bölümlerinden mezun, Tercihen …………… sistemleri  deneyimli, İleri derecede İngilizce bilen, İleri analitik düşünce yapısına ve problem çözme becerisine sahip, sonuç odaklı, dinamik. Tercihen ………………………….. bölgesinde ikamet edebilecek. ………………………..

18 Aksi halde verilen emekler sonuçta heba olabiliyor veya istenmeyen noktalara hizmet edebiliyor.

19 BİLGİ ÇAĞI. Çağımız bilgi çağı. Bilgiye ulaşmak çok kolay
Ama bilgiler çok kirli Bilgi süzülecek/elverişli hale getirilecek Ve bilgi yönetilecek Aksi halde sadece mekanik/kas gücüne dayanan alışılagelmiş metodlarla savaş, bilgi çağında bizleri mağlubiyete götürür.

20 Yaşam kalitemiz, ürettiklerimiz, ya da yapıp ettiklerimiz tamamen “düşünce kalitemize “bağlıdır
“Bir saat tefekkür bazen bir sene ibadetten daha hayırlıdır”(Suyutî, Camiu’s-sağir, 2/127; Aclûnî, I/310) (Hadisi şerif zayıf görülmüşse de destekleyen pek çok ayeti kerime vardır) Çünkü hareketler düşüncelerden doğar! Kaliteli hareketler, kaliteli düşüncelerden doğar! ‘’Nakıs insandan , kamil iş çıkmaz.’’Mahmud Es’ad COŞAN rha) Kamil insan kamil düşünen insandır.

21 Kalp-Düşünce İlişkisi
‘’Onlar Kur’an(’ın söyledikleri) üzerinde düşünmezler mi? Yoksa kalpler(inin) üzerinde kilitler mi var? ‘’Muhammed.24 Kalbiyle düşünmek? Düşünmenin önündeki bir engel de , kalbini çalıştırmamak mıdır? Kalbin çalışmamasının önündeki bir engel de , düşünmemek midir?

22 Düşünceye Yatırım Yapmak?
Düşüncede mükemmelliğe, ancak ona “sistematik bir şekilde yatırım yaparak” erişilebilir.(Yattığımız yerden/kendiliğinden düşünce kalitemiz artmaz)

23 KRİTİK ANALİTİK DÜŞÜNME EĞİLİMLERİ NELERDİR?
Bu NOSYON’u kazanan kişiler nasıl düşünür ve davranırlar ÖRNEKLER:…

24 ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK-1
İNSAN İNANDIĞINA DENKTİR Bir şeyin imkansız olduğuna inanırsanız, aklınız bunun neden imkansız olduğunu size ispatlamak üzere çalışmaya başlar. Ama bir şeyi yapabileceğinize inandığınızda, gerçekten inandığınızda, aklınız yapmak üzere çözümler bulma konusunda size yardım etmek için çalışmaya başlar.                                                                                      (Dr. David J. Schwartz)

25 ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK-2
Bilim adamları pirelerin farklı yükseklikte zıplayabildiklerini görürler. Birkaçını toplayıp 30 cm yüksekliğindeki bir cam fanusun içine koyarlar. Metal zemin ısıtılır. Sıcaktan rahatsız olan pireler zıplayarak kaçmaya çalışırlar ama başlarını tavandaki cama çarparak düşerler. Zemin de sıcak olduğu için tekrar zıplarlar, tekrar başlarını cama Vururlar. Pireler camın ne olduğunu bilmediklerinden, kendilerini neyin engellediğini anlamakta zorluk çekerler. Defalarca kafalarını cama vuran pireler sonunda o zeminde 30 santimden fazla zıpla(ya)mamayı öğrenirler.

26 ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK-3
Artık hepsinin 30 cm zıpladığı görülünce deneyin ikinci aşamasına geçilir ve tavandaki cam kaldırılır. Zemin tekrar ısıtılır. Tüm pireler eşit yükseklikte, 30 cm zıplarlar! Üzerlerinde cam engeli yoktur, daha yükseğe zıplama imkanları vardır ama buna hiç cesaret edemezler. Kafalarını cama vura vura öğrendikleri bu sınırlayıcı `hayat dersi`ne sadık halde yaşarlar. Pirelerin isterlerse kaçma imkanları vardır ama kaçamazlar. Çünkü engel artık zihinlerindedir. Onları sınırlayan dış engel (cam) kalkmıştır ama kafalarındaki iç engel (burada 30cm`den fazla zıplanamaz inancı) varlığını sürdürmektedir.

27 ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK-4
Bu deney canlıların neyi başaramayacakları nı nasıl öğrendiklerini göstermektedir. Bu pirelerin yaşadıklarına `cam tavan sendromu`    (Öğrenilmiş Çaresizlik)    denir. Bir insanın gelebileceğine inandığı en üst nokta, onun kendi cam tavanıdır. Cam tavanınız, hayallerinizin tavan yüksekliğini gösterir. İnsan inandığına denktir. Yapabileceğini düşündüğü kadardır.

28 ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK-5
MİSAL:Araf Suresi 123 ‘’ Firavun dedi ki: “Ben size izin vermeden önce ona iman ettiniz ha! ……..’’(İzin vermeden önce, yani tam izin verse zaten iman etmiş olacaklar, dolayısı ile sınırlı/süreli izin vermeden-30cm lik –izin vermeden….. MİSAL:İslamın talep çıtası 100 cm.Fakat 20 cm çıtayı hedefleyen/yakalayan siyasal iktidar Müslümanları mestediyor(bundan alası olmaz canım) MİSAL:AB standartlarındaki bir hayat tarzı 20 cm i fazlasıyle karşıladığı için , bir Müslüman birçok fedakarlığı/tavizi göze alarak , AB yanlısı oluyor. MİSAL:Mısır ziyaretinde selam ve salavat getiren Obamayı ayakta dakikalarca alkışlayan Müslümanlar..(Kasabın elinden kan damlasa da ne gam , adam abdestli) İki rekat da namaz kılsa Mehdi ilan edecekler.Çünkü 20 cm e göre eğitilmişler.

29 1-Beyin Gücünün Farkına Varırlar.
tTıp kitaplarına girmiş bir olayı anlatmak istiyorum, et taşımaya yarayan soğutuculu bir tren, temizlenmek için bir istasyonda duruyor. İşçiler vagonları temizlemeye başlıyorlar, işçinin biri bir vagonu temizlerken diğer işçi o vagonu boş sanıp kapısını dışardan kilitliyor. Biraz sonra tren hareket ediyor, ve bir durak sonra et almak üzere bir istasyonda duruyor. Kapalı kalan işçinin vagon kapısı açıldığında işçinin donarak öldüğü görülüyor. Fakat bir bakıyorlar ki, vagonun ısısı normal ısıda yani dondurucuya geçirilmemiş. Ama kapalı kalan işçi bunu bilmediği, donarak öleceğini sandığı için beyin aynen donmanın şartlarını hazırlayarak, donmanın tüm belirtilerek göstererek vücudunu buna uyduruyor. Yani beyninizi olumlu şeylere kanalize edin

30 • 2- Proaktif düşünürler.
Proaktif düşünmek, önceden mevcut verileri değerlendirerek geleceği tahmin etmektir. Farklı düşünmek sizi %10 luk dilime dahil eder %1 lik dilime dahil olmak için startejik düşünmek/proaktif düşünmek/birkaç hamleyi önceden kestirmek/feraset sahibi olamk gerekli ki(Furkan Suresi 74-’’Müttakilere önder/imam/rehber olmak’’) PM=Perception Management=Hasmın kavrayış ve algısını yönetmek*Preveze Deniz Savaşı Bunu şimdi Batı vs yapıyor, milyonlarca insanın zihnini, kavrayış ve algılayışını, tepkilerini yönetiyorlar.

31 3-Problemi anlarlar.

32 •       4-  Problemi çözerler.

33 •5-Sistemli düşünürler.

34 • 6-Kelime hazinesine sahiptirler
‘Üslubu beyan, Ayniyle insan!

35 • 7-Yeni fikirlere açıktırlar

36 • 8- Hedefe kilitlenirler.

37 9-Bilginin sentezini yaparlar.

38 10-Fikir üretirler Sessiz kaldığımız halde düşünmüyorsak, bir şeyleri değerlendiremiyorsak bu da zamanı israf ettiğimizi gösterir.

39 •        11- Tarafsızdırlar

40 • 12- Bilmediğinin mütevazisidir.
‘La edri!’ diyebilendir. Binlerce kitap okuduktan sonra ‘ben bir şey bilmiyorum’ diyebilmektir. Kürsüde vaaz veren bir Hocaya soru sormuşlar.O da ‘bilmiyorum’ demiş.Madem bilmiyorsun da neden çıktın o kürsüye demişler.BEN BİLDİKLERİMLE BU KÜRSÜYE KADAR ÇIKTIM, EĞER BİLMEDİKLERİMLE ÇIKSAYDIM BAŞIM ARŞA DEĞERDİ der. ‘’La edri!’ diyebilendir. Binlerce kitap okuduktan sonra; -: ‘Ben bir şey bilmiyorum’ diyebilmektir.

41 13-Bilmediğinin farkındadır.
Kürsüde vaaz veren bir Hocaya soru sormuşlar.O da ‘bilmiyorum’ demiş.Madem bilmiyorsun da neden çıktın o kürsüye demişler.BEN BİLDİKLERİMLE BU KÜRSÜYE KADAR ÇIKTIM, EĞER BİLMEDİKLERİMLE ÇIKSAYDIM BAŞIM ARŞA DEĞERDİ der.

42 İlim nedir?

43 • 14- Ön yargılı değildir. Bu böyledir.Çünkü, şimdiye kadar böyle idi.
Yeni bir fikri/davranışı çoğu zaman kabullenmekte zorlanırız.ÇÜNKÜ önceden böyle yapan olmamıştı.

44 • 15- Gerçekle, gerçek olma ihtimali olanı ayırırlar
Hırsız örneği.

45 • 16-Mantıklı ile duygusal kararı ayırırlar.

46 •17-Yanlışa cesaretle karşı çıkabilirler.

47 •18- Farklı düşünceye empati ile yaklaşırlar.
Ben onun yerinde olsaydım? ‘Kendisi için istediğini kardeşi için istemek’ gibi

48 • 19- Düşüncesinin sorumlusudurlar
Önerdiği şeyin amacını açıklar.(Dünya için, din için,…)

49 • 20- Hemen onaylayıcı değildir .(Hayır diyebilme kabiliyeti kazanmak)
Hatta ‘Allah rızası için felanca işi yapayım mı?’ diye sorana, ‘’Hayır Allah rızası için O işi yapma, şu işi yap!’’ diyebilmektir.

50 • 21- Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmaz/yorum yapmaz.
Bir şeyle karşılaştığında , hemen yoruma başlamamak, yoruma hayır (yorum yok) deyip, o konuda bilgilenmeye çalışmak. El-isra -36. Hakkında bilgin olmayan şeyin ardına düşme! Çünkü kulak, göz ve gönül; bunların hepsi ondan (o ardına düştüğün şeyden) sorumludur. [bk. 49/12] Hucurat-12. Ey iman edenler! Zandan çok sakının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır ……..[bk. 17/36]

51 • 22- Sorgulamaktır(Niçin?)(5 N 1 K)
5n 1k: Gazetecilik terimi, haberin öğelerini oluşturan "ne? ne zaman? nerede? nasıl? neden? kim?" sorularını içerir. Günümüzde iletişim fakültelerinde ve bazı habercilik kitaplarında kaynağı belirten "nereden" unsuru da eklenerek 6N 1K olarak kullanılmaktadır.

52 •   23-      Test etmektir, Doğrulamak, sağlamasını yapmak, sınamak…

53 24- Tez ya da sorunun açık ifadesini ararlar
Bir soru, iddia veya tez açık olarak düzenlenirse; sorunun iddianın ya da tezin incelenmesi kolaylaşır. Kritik düşünenler açık olmayan, üstü kapalı soruların, iddiaların ve tezlerin farkına varırlar ve bunların açık ifadelerini ararlar.

54 25-Tahrikli Tuzaklara dikkat ederler

55 26- Nedenler ararlar. Kritik düşünen bireyler karşılaştıkları durum ve sorunların nedenlerini, karşılaştıkları düşünce ve tezlerin dayanak noktalarını belirlemeye çalışırlar.

56 27- İyi bilgilendirilmeye çalışırlar
Kritik düşünme, karar verilecek olan durum hakkında yeterince bilgi sahibi olmayla ilişkilidir. Kritik düşünen bireyler karara varmadan önce durumla ilgili olanaklı olduğu ölçüde fazla bilgi edinmeye çalışırlar.

57 28- Güvenilir kaynakları kullanırlar ve kullanılan kaynakları belirtirler
Kritik düşünenler güvenilir bilgi kaynakları kullanmanın öneminin ve gerekliliğinin farkındadırlar. Kritik düşünmeye sahip olan bireyler güvenilir kaynaklardan bilgi edinirler ve kullandıkları bilgi kaynağını belirtirler. Kritik düşünenler alternatif bilgi kaynaklarını araştırarak, bilgi kaynaklarını karşılaştırarak, ortak veya karşıt görüşleri belirleyerek, bilgi kaynağını sorgulayarak bilgi edindikleri kaynağın güvenirliğini belirlerler.

58 29- Durumu bütünüyle göz önüne alırlar.
Bir bütünün parçaları üzerine fazlaca odaklanmak yanlış yargıda bulunulmasına yol açabilir. Doğru yargıda bulunabilmek için kritik düşünen bireyler karşılaştıkları durumları bütüncül bir yaklaşım göstererek inceleyebilirler. Bir bütünün parçaları üzerine fazlaca odaklanmak yanlış yargıda bulunulmasına yol açabilir. Doğru yargıda bulunabilmek için kritik düşünen bireyler karşılaştıkları durumları bütüncül bir yaklaşım göstererek inceleyebilirler.

59 30- Ana noktaya bağlı kalmaya çalışırlar.
Kritik düşünen bireyler karşılaştıkları durumlarda bulunmaları gereken ana noktaya odaklanırlar.

60 31- Asıl ya da temel sorunu akılda tutarlar.
Kritik düşünenler bir durumu inceleme nedenlerinin, durumla ilgili yargıda bulunma nedenlerinin farkındadırlar. Sağlıklı kararlar verebilmek için kritik düşünen bireyler bu nedenleri akıllarında tutarlar.(Ya , biz nereden gelmiştik buraya?)

61 32- Seçenekler ararlar Kritik düşünemeyen bireyler kendi düşüncelerinin en doğru olduğunu sanma eğilimindedirler. Kritik düşünmeye sahip bireyler ise tüm düşüncelerin hatalar ve eksiklikler içerebileceğinin farkındadırlar ve doğru yargıda bulunabilmek için farklı seçenekler ararlar.

62 33-Başkalarının görüşlerini dikkate alırlar.

63 34-Kritik düşünen bireyler kendi yargısında, düşünmesinde yanlışlar olabileceğinin farkındadır..

64 35-Kritik düşünebilen bireyler kendi düşüncelerinden farklı olan düşünceleri dikkate alırlar, (Mesela , bir tüyün de kılıç gibi kesebileceğini, ama bir kılıcın kesmeyebileceğini, dikkate alırlarÖlüm-Kılıç benzeşmesi.Huzurlu yaşamanın aslında HUZURDA yaşamak olması, zikrin aslında huzurda yaşama hali olması.Kemalatın ille de açlıkla değil toklukla da olabileceği-Sırat üzerinde tefekkür-Geleceği gelmiş sayma)

65 36-Farklı düşünceleri anlamaya çalışırlar ve değerlendirirler
6 mart 1947 doğumlu abd'li sporcu. dünya atletizminin altın isimlerinden. mexico city 68 olimpiyatlarında yaptığı atlayış, yüksek atlamada bir devrin sonu, bambaşka bir devrin başlangıcı olmuştur. o tarihe kadar engelden yüz üstü şekilde atlanmaktaydı, fakat fosbury sırt üstü olarak atladığında onbinlerce insan şaşkınlıktan ne olduğunu anlıyamıyorlardı. adeta bir tıkanma devrine giren yüksek atlama'nın önünü bu hareketiyle bir şekilde açmıştır, ve yapyeni rekorların gelmesine önayak olmuştur mexico katıldığı ilk ve tek olimpiyattır ve yaptığı enfes atlayışlarıyla bu oyunlarda altın madalyayı alıp götürmüştür.

66 37-Karar verirken kabul edilmeyen dayanak noktalarını, dayanak noktalarının kabul edilmemesinden etkilenmeden kullanabilirler. Onaylanmayan tezlerin bir kısım dayanak noktaları doğru olabilir. Bağımsız ve tarafsız düşünebilmek için, kritik düşünebilen bireyler onaylamadıkları görüşlerle, onaylamadıkları tezlerin dayanak noktalarıyla tarafsız şekilde ilgilenirler, onaylanmayan tezlerin dayanak noktalarını karar verirken kullanabilirler.

67 38- Kanıt ve nedenlerin yeterli olmadığı durumlarda kararı erteleme
Bir durum hakkında yeterince bilgi sahibi olmak durumla ilgili doğru kararlar verebilmek için gereklidir. Kritik düşünmeye sahip olan bireyler ellerindeki kanıtların karar verebilmek için yeterli olup olmadığını belirleyebilirler, ellerindeki kanıtlar yeterli değilse karar vermeyi erteleyebilirler, emin olmadıkları bir durum hakkında “bilmiyorum” veya “kararsızım” diyebilirler.

68 • 39- “Sürüye” katılmamaktır
Geçtğimiz yüzyılın rüzgarı ve moda tabirleri ‘’bireysel özgürlük, teba olmaktan çıkma, sürü olmama, her türlü bağnaz(!) inanca başkaldırma vs ‘’ idi.Ama sonuçta BİR e kul olmaktan öıkarılan insanlar BİNE kul edildiler(Nefislerine, arzularına, esen rüzgarlara kapılarak ömürleri heba oldu)

69 39-Sürüye katılmamaktır!

70 39-Sürüye ‘kapılmamaktır’!

71 Hiç değilse , buradan sonra …

72 ACELE KARAR VERMEYLE İLGİLİ BİR HİKAYE
Çin düşünürü Lao Tzu nun çok sevdiği bir öyküdür. Bir köyde ihtiyar bir adam varmış.. Çok fakirmiş ama dillere destan bir beyaz atı yüzünden kral bile onu kıskanırmış.. Kral at için ihtiyara nerdeyse hazinesinin tamamını teklif etmiş ama adam satmaya yanaşmamış.. -Bu at, bir at değil benim için.. Bir dost.. İnsan dostunu satar mı dermiş hep.. Bir sabah kalkmışlar ki, at yok.. Köylü ihtiyarın başına toplanmış -Seni ihtiyar bunak.. Bu atı sana bırakmayacakları, çalacakları belliydi. Krala satsaydın, ömrünün sonuna kadar beyler gibi yaşardın. Şimdi ne paran var, ne de atın demişler.. İhtiyar,; -Karar vermek için acele etmeyin. Sadece At kayıp deyin. Çünkü gerçek bu.. Ondan ötesi sizin yorumunuz ve verdiğiniz karar. Atımın kaybolması, bir talihsizlik mi, yoksa bir şans mı, bunu henüz bilmiyoruz. Çünkü bu olay henüz bir başlangıç. Arkasının nasıl geleceğini kimse bilemez.. Bir köyde ihtiyar bir adam varmış..

73 Köylüler ihtiyar adama kahkahalarla gülmüşler
Köylüler ihtiyar adama kahkahalarla gülmüşler. Ama aradan 15 gün geçmeden, at bir gece ansızın dönmüş.. Dağlara gitmiş kendi kendine. Dönerken de, vadideki 12 vahşi atı peşine takıp getirmiş. Köylüler, ihtiyar adamın etrafına toplanıp özür dilemişler.. -Sen haklı çıktın.. Atının kaybolması bir talihsizlik değil adeta bir devlet kuşu oldu senin için.. Şimdi bir at sürün var.. -Karar vermek için gene acele ediyorsunuz. Sadece atın geri döndüğünü söyleyin. Bilinen gerçek sadece bu. Ondan ötesinin ne getireceğini henüz bilmiyoruz. Bu daha başlangıç.. Birinci cümlenin birinci kelimesini okur okumaz kitap hakkında nasıl fikir yürütebilirsiniz?.. Köylüler bu defa ihtiyarla dalga geçmemişler açıktan ama, içlerinden -Bu herif sahiden bunamış.. diye geçirmişler..

74 Bir hafta geçmeden, vahşi atları terbiye etmeye çalışan ihtiyarın tek oğlu attan düşmüş ve ayağını kırmış. Evin geçimini temin eden oğul şimdi uzun zaman yatakta kalacakmış. Köylüler gene gelmişler ihtiyara.. -Bir kez daha haklı çıktın. Bu atlar yüzünden tek oğlun bacağını uzun süre kullanamayacak. Oysa sana bakacak başkası da yok.. Şimdi eskisinden daha fakir, daha zavallı olacaksın demişler.. İhtiyar -Siz erken karar verme hastalığına tutulmuşsunuz. O kadar acele etmeyin. Oğlum bacağını kırdı. Gerçek bu.. Ötesi sizin verdiğiniz karar. Ama acaba ne kadar doğru.. Hayat böyle küçük parçalar halinde gelir ve ondan sonra neler olacağı size asla bildirilmez.. Birkaç hafta sonra, düşmanlar kat kat büyük bir ordu ile saldırmış. Kral son bir ümitle eli silah tutan bütün gençleri askere çağırmış. Köye gelen görevliler, ihtiyarın kırık bacaklı oğlu dışında bütün gençleri askere almışlar. Köyü matem sarmış. Çünkü savaşın kazanılmasına imkan yokmuş, giden gençlerin ya öleceğini ya esir düşüp köle diye satılacağını herkes biliyormuş. Köylüler, gene ihtiyara gelmişler.. -Gene haklı olduğun kanıtlandı. Oğlunun bacağı kırık, ama hiç değilse yanında. Oysa bizimkiler belki asla köye dönemeyecekler. Oğlunun bacağının kırılması, talihsizlik değil, şansmış meğer.. -Siz erken karar vermeye devam edin. Oysa ne olacağını kimseler bilemez. Bilinen bir tek gerçek var. Benim oğlum yanımda, sizinkiler askerde. Ama bunların hangisinin talih, hangisinin şanssızlık olduğunu sadece Allah biliyor. Lao Tzu, öyküsünü şu nasihatla tamamlarmış:

75 Acele karar vermeyin. O zaman sizin de herkesten farkınız kalmaz
Acele karar vermeyin.O zaman sizin de herkesten farkınız kalmaz. Hayatın küçük bir parçasına bakıp tamamı hakkında karar vermekten kaçının. Karar, aklın durması halidir. Karar verdiniz mi, akıl düşünmeyi, dolayısı ile gelişmeyi durdurur. Buna rağmen akıl insanı daima karara zorlar. Çünkü gelişme halinde olmak tehlikelidir ve insanı huzursuz yapar, hep bitmesini istersiniz. Oysa gezi asla sona ermez. Bir yol biterken yenisi başlar. Bir kapı kapanırken, başkası açılır. Bir hedefe ulaşırsınız ve daha yüksek bir hedefin hemen oracıkta olduğunu görürsünüz

76 40-Kanıt ve nedenlerin yeterli olduğu durumlarda duruş içine girme veya duruş değiştirme
Kritik düşünebilen bireyler kendi düşüncelerinde çelişki, tutarsızlık ve yanlışlar olabileceğinin sağlıklı düşünebilmek için bu tutarsızlık ve yanlışları dürüstçe kabul etmeleri gerektiğinin farkındadırlar. Kritik düşünen bireyler kanıt ya da nedenler yeterliyse düşüncelerini değiştirirler.(Kabul etmiş gibi görünüp de gereğini yapma noktasında ‘’ ben almayayım’’ demezler.)

77 41- Konunun izin verdiği ölçüde kesinlik ararlar
Kritik düşünebilen bireyler olanaklı ve gerekli olduğu ölçüde bir durum veya düşünceyi derinlemesine incelerler. konunun izin verdiği ölçüde kesinlik ararlar, kesin yargılarda bulunmaya çalışırlar.

78 42- Diğer insanların duygularına, bilgi ve kültür düzeylerine duyarlıdır
Kritik düşünebilen bireyler diğer bireylerin düşüncelerini ve eylemlerini anlamaya çalışırlar. İnsanların bilgi ve kültür düzeyleri hakkında doğru yargıda bulunabilmek için insanların duygularını, bilgi, ve kültür düzeylerini anlamaya çalışmak gerekmektedir. Kritik düşünen bireyler diğer insanların duygularına, bilgi ve kültür düzeylerine duyarlıdırlar

79 Unutmayın ki hepsinin bir canı var, hepsi bir şey bekliyor!

80 43-DİKKATLİDİR!

81 44-MERAKLIDIR!

82 45-AÇIK GÖRÜŞLÜDÜR

83 46-ÇÖZÜMLEYİCİDİR

84 47-ÖZGÜVEN SAHİBİDİR

85 48-Sistematik olma.

86 49-Bir amaca sahip olma

87 • VE EN önemlisi: Gereğini yapmaktır.

88 BASİRET, BASİRET,BASİRET.

89 Dostunu düşmanını ayırabilmek.
‘’Turizm sezonu açıldı ‘’ diye sevinen gençler gibi…

90 BİR KAD ÖRNEKLEMESİ "Borsa Nasil Calisir?
Bir zamanlar köyün birine bir adam gelmişş ve tanesi 10 $'dan maymun alacağını söylemiş. Köyde çok maymun olduğu için köylüler sevinçle ormana koşup maymunları yakalamaya  başlamışlar. Adam,binlerce maymunu 10'$ dan satın alınca ortalıkta maymunlar azalmış,yakalaması zorlaşmış.Köylüler tam maymun yakalamaktan vazgeçecekken adam tanesine 20 $ vereceğini söylemiş. Tekrar heveslenen köylüler tekrar maymunları yakalamaya başlamışlar.Bir süre sonra adam da fiyatı 25 $'a çıkarmış. Ancak bırak yakalamayı ,maymuna rastlamak bile çok zorlaşmış. Bunun üzerine adam fiyatı 50 $'a çıkardığını,ancak kendisinin işi olduğu için şehre gitmesi gerektiğini,yardımcısının onun yerine alım yapacağını söylemiş. O yokken yardımcısı köylülere demiş ki; "Şu büyük kafesteki maymunlar var ya ben onların tamamını size tanesi 35'$ dan satayım,siz de adam gelince ona 50 $ dan satarsınız." Köylüler bütün birikimlerini bir araya toplayarak bütün maymunları satın almışlar, sonra  ne adamı ne de yardımcısını bir daha gören olmamış. Şimdi borsanın nasıl çalıştığı hakkında biraz bilgi sahibi olmuşsunuzdur. Yabancı sermayenin borsada cirit atmasından memnun olan VE BORSADA ALIM SATIM YAPAN zavallılarahitaben..." KRİTİK ANALİTİK CALİSMASİNDAN ALİNTİ....

91 KADın bazı SOMUT amaçları
·      Allah C.C. rızasını kazanmak için ·      Tefekkürün yolunu açması için ·      Feraset, basiret ve hikmete taşıması için ·      Dünya gidişatını yönlendirmeye çalışan sistem ve organizasyonları daha iyi tanıyıp politikalarını ve neticelerini hesap edebilmek için ·      Allah rızası için yapılmayan amellerimizin, çalışmalarımızın yeniden gözden geçirilip Allah rızasına uygun hale dönüştürülmesi için ·      Ayaklarımıza baktırıp, bize tokat atmak isteyenlerin niyetini anlamak ve gereğini yapmak için

92 ·      Can, mal ve ırz-namusun korunabilmesi için ·      İnançlı kesimlerin üzerinde oynanan oyunları anlamak, bunların karşısında durmak ve bunlara karşı plan ve programlar yapmak için ·      Aile yapısının bozulması, tek tek yaşamaya mecbur edilme, örf ve ananeden uzaklaştırma taarruzuna karşı bunların bilinçli bir biçimde farkına varmak ve mücadele etmek için ·      Medyanın İslama aykırı, aileyi bozan yayınlarını tespit etmek ve tesirlerini önlemek için ·      Sermayeler, zararlı sermayeler, sermayelerin el değiştirmesi kurallarını anlamak için ·      Dünya gidişatını takip etme donelerinin insanlara kazandırılması için ·      Emr-i bil-maruf nehy-i ani’l-münker” vesilesi olması için ·

93 ·      Asıl ile sahte örnekleri birbirinden ayırt edebilmek için
·      Yıllık anormal gelişmelere dikkat çekip, bilgilendirici yorumlar, olayların içyüzünü aydınlatan, açıklayan bilimsel, teknik bakış açıları geliştirebilmek için ·      İnsanların kendilerini geliştirmeleri için ·      Yaratıcının varlığına, sonrasında O’na olan sevgiye ulaşmak, o sevgiden kaynaklanan O’nun istediği gibi davranma becerilerini elde etmek için

94 ·      Gelişmeleri doğru değerlendirmek ve anlamak, dünya politikalarında daha aktif ve belirleyici rol almak ve iyiliği ön plana çıkarmak için ·      Bilgilerimizi, inançlarımızı, amellerimizi, düşünce, duygu ve kanaatlerimizi, davranışlarımızı, fikri ve ruhi yapımızı sağlam, sahih, ana kaynaklara uygun hale getirmek, bu amaçla kendimizi sürekli sorgulamak için ·      Bilgi dağarcığımızı delillerle, ilmi dayanaklarla zenginleştirmek, her türlü hurafeden, bidatlerden, yozlaşmış geleneklerden ve çağdaş yanılgılardan, fitnelerden uzak durmak, böylece, sloganik düşünce ve söylem tarzından uzak, derinlikli bir düşünce bütünlüğü kazanmak için

95 ·      Sadece gerçeğe bağlı, hiçbir yönlendirmenin yönlendiremediği; tahminlerin, duyguların, ön yargıların belirlemediği; kişiye, gruba, ülkeye ve tüm insanlara rağmen, sadece ve sadece doğru olanı yapmak ve yaptırmak için ·      Kendimizle yüzleşmek için ·      Bireysel kariyerimizin veya toplumsal hayatımızın her yönü hakkında daha iyi düşünür olmak için Bir işe başlarken aldığımız NİYYETİ o işin sonuna kadar muhafaza edebilmek için.

96 ·      ·      Cümlelerin anlam taşıyan birer kurgu olduğunu, aynı kelimelerin farklı manalar taşıyabileceğini bilebilmek için ·      Gerekçelerimizdeki hatalardan kaçınmak için ·      Gerçeği anlayana kadar soru sormak için ·      Diğer insanları doğru anlayacak ve kendini başkalarına doğru anlatabilecek kelime hazinesine sahip olmak için ·      Kritik Analitik Düşünme sistemini hayat tarzı haline getirmek için

97 KAD Planlaması?Ne zaman, nereye kadar?
KAD günde, haftada, ayda , yılda , ömürde sayılı yapılıp bitecek bir çalışma değildir. KAD bir hayat tarzı olarak hayat boyu sürecek bir NOSYON (bakış açısı, hata felsefesi, mantık süzgeci vs) faaliyettir.(Sağlıklı yaşama gibi.)

98 KAD NE İÇİN DEĞİLDİR? Dünyayı yaşanılır bir hale getirmek, mutlu bir hayat sürmek, kötülüğü engellemek veya iyiliği emretmek, başarılı olmak, vs vs tek başına amaç değildir. Amaç Allah rızasıdır. Allah bizim böyle yapmamızı istediği için yapmaktır.(Allah cc tam tersini emretseydi, ben onu yapardım diyebilmek)

99 KAB, KAD, SAHİH KAYNAK SAĞDUYU……BİR BÜTÜNÜN PARÇALARI
KAB, KAD, SAHİH KAYNAK SAĞDUYU……BİR BÜTÜNÜN PARÇALARI.Peki nedir “o bütün”?

100 (Allahım. Maksadım SEN’ sin, SEN’i talep ederim
(Allahım! Maksadım SEN’ sin, SEN’i talep ederim.) Yeter ki, O bizden hoşnut olsun!

101 KAD’DA EN NİHAYET AMAÇ NEDİR?
Huzura SELİM BİR KALP ile varabilmek içindir. “Ancak Allah’a (imanlı) temiz ve sağlam bir kalple gelenler hariçtir.” (Şuara 89)

102 TEŞEKKÜRLER… KAD Komisyonu ESKİŞEHİR 2009