ARTERİYEL KAN BASINCI ÖLÇÜMÜ

Dersin öğrenim hedefleri: Arteryel kan basıncının indirekt yöntemle ölçüm temelini açıklayabilme Ölçüm basamaklarını sayabilme İnsanda kan basıncını ölçebilme

Civa sütununu yükseltebilme gücü olarak ölçülür (mmHg) KAN BASINCI NEDİR? Arteriyel kan basıncı kalbin kasılma anında atardamarlarda oluşan basınçtır. Civa sütununu yükseltebilme gücü olarak ölçülür (mmHg)

ARTERYEL KAN BASINCININ DOLAYLI (İNDİREKT) ÖLÇÜMÜ Arterlerdeki en yüksek basınç sistolik; en düşük basınç diyastolik basınçtır. Dijital tansiyon aletleri senede bir cıvalı aletlerle kalibre edilmeli. El bileğine takılanlar çok güvenilir değil.

TANSİYON ALETİ STETOSKOP Cıvalı Aneroid Dijital Arter içi prob GEREKLİ MALZEMELER TANSİYON ALETİ STETOSKOP Cıvalı Aneroid Dijital Arter içi prob

NELERE DİKKAT EDİLMELİ? Manşon genişliği Manşon boyu Dirsek mesafesi İşaretli kısım içe

ATARDAMARLAR (ARTERLER)

KAN BASINCI NASIL ÖLÇÜLÜR?

KAN BASINCI NASIL ÖLÇÜLÜR?

KAN BASINCI NASIL ÖLÇÜLÜR?

Dar kıyafet Yorgun hasta Rahat Pozisyon Kol Serbest Heyecanlı hasta DİKKAT !! Dar kıyafet Yorgun hasta Rahat Pozisyon Kol Serbest Heyecanlı hasta

HASTANIN POZİSYONUNU NOT EDİN DİKKAT !! HASTANIN POZİSYONUNU NOT EDİN Ayakta Oturur Yatar ÖLÇÜM YERİNİ NOT EDİN Sağ kol Sol kol Uyluk Ayak...

Ölçüm öncesi dikkat edilecek noktalar Eller yıkanır. Eldiven giyilir. Malzemeler tepsi ile hastanın yanına getirilir. İşlem hastaya anlatılır. Hasta gergin ise rahatlaması beklenir. Hasta ölçümün yapılacağı pozisyonunda en az 5 dakika kalmış olmalıdır. !!! Yemek, kaygı, sıcaklık, fiziksel aktivite kan basıncını etkiler. En az yarım saat öncesinde egzersiz, yemek ø. Ortam sıcaklığı ılık olmalıdır. “Beyaz önlük hipertansiyonu”na ve “maske hipertansiyona” dikkat edilmelidir.

Hastanın pozisyonu önemlidir Hastanın pozisyonu önemlidir. Yatarak ya da sırtı desteklenerek oturtulmalıdır. Hasta bacak bacak üstüne atmamalıdır. Ölçüm sırasında hastaya konuşmaması söylenmelidir.

Kolun duruşu: - Kol yatay düzlemde durmalı ve sternumun orta seviyesine gelecek şekilde desteklenmelidir. Kol kalp seviyesinde olmalıdır. Kolun kalp seviyesinin altında veya üstünde olması sistolik ve diyastolik kan basıncını  10mmHg sırasıyla  ve . Manometrenin duruşu: Dik durmalı ve göz seviyesinde olmalı.

HANGİ KOLDAN ÖLÇÜM YAPILMALIDIR? İlk muayenede her iki koldan da ölçüm yapılmalıdır. Hangi kol daha yüksek sonuç veriyorsa ölçüme o koldan devam edilmelidir. Bundan sonraki ölçümler (takipler) hep o koldan yapılmalıdır. Mastektomili hastalarda mastektomisiz kol tercih edilir.

Her iki kol arasında 5-10mmHg basınç fark olabilir. Bu farkın 10mmHg üzerinde olması damar hastalığı düşündürür.

Ölçüme hazırlık Manşonun yerleştirilmesi: * Kolun üst bölümüne (Ön kol içinden 2-3cm yukarı ) yerleştirilmelidir. * Ölçüm sırasında sıkı ve engelleyici giysiler olmamalıdır. * Manşon çok sıkı ya da çok gevşek sarılmamalıdır. * Manşonun boruları kolun iç yüzünde bulunmalı. * Manşonun alt kenarı, brakial nabzın en iyi alındığı noktanın (antekübital fossanın hemen yukarısı) 2-3cm yukarısında olmalı. * Borular manşonun alt ucundan çıkmalı.

Sistolik basıncın palpasyonla tahmin edilmesi - Radiyal veya brakiyal nabız palpe edilirken manşon şişirilir. - Nabzın kaybolduğu nokta sistolik basınca karşılık gelir.

İlk duyulan ses: sistolik kan basıncı (Büyük tansiyon) Ölçüm ** Stetoskop brakiyal nabzın en iyi alındığı noktaya yerleştirilir (çok bastırılmamalı, manşona değmemeli). ** Manşon şişirilmeye başlanır. Radyal nabız hissedilmeyince 30 mmHg daha şişirilir. ** (Manşondaki hava boşaltılmaya başlanır. (Basınç saniyede 2-3 mmHg azalacak şekilde (her vuruşta 2 mmHg ). ** Vurucu seslerin ilk duyulduğu nokta sistolik; tekrarlayan seslerin kaybolduğu nokta diyastolik basınca karşılık gelir. İlk duyulan ses: sistolik kan basıncı (Büyük tansiyon) Sesin kaybolduğu nokta: diastolik kan basıncı (Küçük tansiyon)

Sistolik 120 mmHg  120-140 mmHg 140 ve  Normal HT öncesi durum Hipertansiyon Sistolik 120 mmHg  120-140 mmHg 140 ve  Diyastolik 80 mmHg  80-90 mmHg 90 ve  *** Diyabet, koroner kalp hastalığı vb. olanlarda kan basıncının HT öncesi durum değerlerinde olması hipertansiyon olarak kabul edilir.

*** Kan basıncı bir dakika ara ile en az iki defa ölçülmeli. *** Bir veya iki hafta içinde tekrarlayan ölçümlerde sistolik veya diyastolik kan basıncının yüksek çıkması ile hipertansiyon tanısı konur. *** İlk ölçümde sistolik basıncın 180 mmHg veya diyastolik basıncın 110 mmHg çıkması hipertansiyon tanısı için yeterlidir. *** İlk değerlendirmede her iki koldan da ölçüm yapılmalı, takip yüksek çıkan koldan yapılmalı.

Ölçümünüzü hemen kaydedin Örnek: 120/65 mmHg DİĞER HUSUSLAR Ölçümünüzü hemen kaydedin Örnek: 120/65 mmHg Üst Sınırlar: Sistolik: 135, Diastolik: 85 ÖLÇÜM SONUÇLARI NORMAL DEĞERLERİN DIŞINDA İSE DİĞER SAĞLIK PROFESYONELLERİNE SONUÇ BİLDİRİLİR.

Manşet ve stetoskop çıkartılır Manşet ve stetoskop çıkartılır. Malzemeler, tekrar kullanıma hazır hale getirilerek yerlerine yerleştirilir. Hasta rahat edebileceği bir pozisyon verilir. Ölçüm sonrası eldiven çıkartılır. Eller yıkanır.

DEĞERLENDİRME SORULARI

1. Ventrikülllerden artere atılan kanın, arter duvarına yaptığı basınca ne denir? A) Diastolik kan basıncı B) Sistolik kan basıncı C) Arterial kan basıncı D) Nabız E) Ortostatik basınç

2. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Sistolik kan basıncı büyük tansiyon olarak da ifade edilir. B) Kan basıncı ifade edilirken önce diastolik kan basıncı sonra sistolik kan basıncı söylenir ve yazılır. C) Sistolik basınç ile diastolik basınç arasındaki farka nabız basıncı denir. D) Diastolik kan basıncı küçük tansiyon olarak da ifade edilir. E) Kan basıncının uluslararası standartlardaki ölçü birimi milimetre civadır.

3. Aşağıdakilerden hangisi tansiyon aletinin parçalarından değildir? A) Manometre B) Manşet C) Manşon D) Stetoskop E) Puvar

4. Tansiyon ölçümü açısından en güvenilir araç hangisidir? A) Elektronik tansiyon aleti B) Anaroid tansiyon aleti C) Otomatik tansiyon aleti D) Civalı tansiyon aleti E) Hepsi

5. Ayla Hanım, üç kat aşağıdaki komşusu Naciye Hanım’a çok sinirlenmişti. Merdivenleri hızlı hızlı çıkarak eve geldi. Sağlık Meslek Lisesinde okuyan kızı Fatma, annesini bu halde görünce hemen kan basıncını ölçtü ve sonucu çok yüksek buldu. Bu durum için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Fatma, annesinin hemen kan basıncını ölçmek ile doğru bir uygulama yapmıştır. B) Annesi hipertansiyon hastasıdır. C) Fatma, annesini dinlendirmeden ve sakinleştirmeden kan basıncını ölçtüğü için hata yapmıştır. D) Fatma, annesinin kan basıncını iki dakika sonra tekrar ölçmüş ve yine yüksek bulmuştur. E) Annesi, kan basıncını evde bulunan elektronik tansiyon aleti ile ölçmesini ve bunun elektronik olduğu için daha doğru sonuç vereceğini söylemiştir

6. Manşonun havası boşalırken ilk duyulan seste manometrenin ibresinin kaçı gösterdiği belirlenir. Bu değer aşağıdaki terimlerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Diastolik kan basıncı B) Kan basıncı C) Tansiyon D) Sistolik kan basıncı E) Nabız basıncı

7. Çiğdem’in kan basıncını ölçerken yapmış olduğu aşağıdaki uygulamalardan hangisi yanlıştır? A) Ölçüm yapacağı kolu alttan desteklemiştir. B) Hasta veya yaralıya uygun manşet seçmiştir. C) Brakial arterin yerini tespit etmiştir. D) Sıkan giysileri çıkarmaya gerek görmemiş yukarı sıyırmıştır. E) Manşetini, brakial arterin iki buçuk üç santimetre yukarısından bağlamıştır

8. Gül, kan basıncını ölçerken manşonun şişirileceği basınç değerini belirlemek için aşağıdakilerden hangisini yapmaktadır? A) Radial arterden, nabız atımlarını hissetmeyene kadar puvar pompalanır, manometredeki değer belirlenir ve şişirme işlemine son verilir. B) Radial arterden, nabız atımlarını hissetmeyene kadar puvar pompalanır, manometredeki değer belirlenir ve bu değere 10 mmHg eklenerek şişirilir. C) Radial arterden, nabız atımlarını hissetmeyene kadar puvar pompalanır, manometredeki değer belirlenir ve bu değere 30 mmHg eklenerek şişirilir. D) Yetişkinlerde 180 mmHg; çocuklarda 130 mmHg kadar şişirme işlemi devam eder. E) Yetişkinlerde 200 mmHg; çocuklarda 160 mmHg kadar şişirme işlemi devam eder.

9. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Kan basıncı tam olarak duyulmamış ise manşonun havası boşaltılmadan tekrar beklemeden ölçüm yapılmalıdır. B) Her iki kolun kan basıncı değerleri arasında 5-10 mmHg fark vardır. C) Ölçüm bacaktan yapılacak ise stetoskop popliteal arter üzerine yerleştirilmelidir. D) Ölçüm bacaktan yapılacak ise hasta veya yaralıya yüzükoyun pozisyon verilmelidir. E) Palpasyon yöntemi ile kan basıncı ölçerken stetoskoba gerek yoktur.

KAYNAKLAR MEB, Modül Yrd. Doç. Dr. Zekeriya Aktürk, Arteryel Kan Basıncı Ölçümü Dr. Müge Devrim-Üçok, Arteryel Kan Basıncının Ölçülmesi & Düzenlenmesi