SU ÇERÇEVE DİREKTİFİNİN UYGULANMASI VE NEHİR HAVZA YÖNETİM PLANLARININ HAZIRLANMASI KONUSUNDA EĞİTİCİLERİN EĞİTİMİ PROJESİ CEREN AKSU MODÜL-5 İZMİR, 2015

İÇERİK Su çerçeve direktifi Uygulama süreci aşamaları 1.Aşama (sulardaki mevcut durum, çevresel hedefler, izleme programları, boşluk analizi) 2.Aşama (nehir havzası yönetim planı, önlemler programı) 3.Aşama (önlemler programının uygulanması, uygulamanın durumuna dair ara rapor, suya ilişkin sorunların güncellenmesi, NHYP revizyonu) Hassas alanlar (çalışma alanı)

22 Kasım 2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir. SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ Suyun korunması faaliyetinin tüm sular için uygulanması, 2015 yılına kadar iyi su durumuna ulaşılması, Nehir havzasını temel alan su yönetimi, Kalite standartları ve emisyon limitlerinin entegre edildiği yaklaşım, Doğru fiyat tespiti ve adil ücretlendirme, Halkın katılımı, Mevzuatın kolaylaştırılması unsurlarının ana hedefler olarak birleştirilmesiyle; 22 Kasım 2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ Yüzme Suyu Direktifi Habitat Direktifi Kuş Direktifi Bitki Koruma Ürünleri Direktifi Nitrat Direktifi 2000 yılı öncesinde AB ülkeleri su kaynakları yönetiminde karmaşık bir yapı sergilemektedir, çevre ve su kalitesinin korunması ile ilgili farklı hatta birbiri ile çelişen yaklaşımlar mevcuttur. Temel sorunlar ise su politikası ve yönetim anlayışının parçalı yapısıdır. Bu noktada tüm taraflarca daha önce çıkarılan suyla doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkili tüm direktifleri bir araya toplayan, tek parçalı bir çerçeve mevzuat geliştirmenin çözüm olduğu konusunda uzlaşılmış ve su kaynaklarının yönetiminde “bütünleşik yönetim ve sürdürülebilir kullanım”ın ana tema olarak uygulanması gerektiği konusunda anlaşılmıştır. İçme Suyu Direktifi Kentsel Atıksu Arıtma Direktifi Çevresel Etki Değerlendirme Direktifi Arıtma Çamuru Direktifi Büyük Endüstriyel Kazalara İlişkin Seveso Direktifi

1 3 2 SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ Katılımcılık Uygulama Sürecinin Aşamaları Sulardaki Mevcut Durum Çevresel Hedefler Suya İlişkin Sorunların Güncellenmesi NHYP Revizyonu 1 İzleme Programları Uygulamaların Durumuna Dair Ara Rapor 3 Katılımcılık Önlemler Programının Uygulanması Boşluk Analizi 2 Nehir Havzası Yönetim Planı (NHYP) Önlemler Programı

1. AŞAMA Sulardaki Mevcut Durum Su kütlesi: Ekolojik şartların değerlendirilmesi gereken idari bir birimdir. Su kütleleri neden belirlenir?? Kategori farklılıkları Fiziksel özellikler Hidromorfolojik değişiklikler Ekolojik durum Koruma alanları Tipolojide değişiklik

1. AŞAMA Çevresel Hedefler Çevresel hedef: Bir su kütlesindeki sucul canlıların en yüksek mertebede korunması için kimyasal, fiziko-kimyasal, ekolojik, hidromorfolojik ve miktar açısından su kütlesinin ulaşabileceği en iyi su durumunu ifade eder. Direktifin çevresel hedefi: AB sınırları içerisindeki tüm yer altı ve yerüstü sularını 2015 yılına kadar iyi durumuna ulaştırmaktır. Toparlamak gerekirse su kütleleri neden belirlenir: Su tipine özgü referans koşulların oluşturulması ve buna bağlı olarak çevresel hedeflerin geliştirilmesi İyi su durumu su kütlelerinin yapılarına göre değişiklik göstermekte

1. AŞAMA İzleme Programları

1. AŞAMA Boşluk Analizi

2. AŞAMA Önlemler Programı Hedeflere ulaşmak amacıyla her bir nehir havzası bölgesi için önlemler programı oluşturulmalıdır. Su Çerçeve Direktifi kapsamında iki tip önlem tanımlanmaktadır: Temel Önlemler: Mevcut AB mevzuatında yer alan bütün önlemleri içermektedir ve önlemler programının minimum gereksinimleridir. Tamamlayıcı Önlemler: Temel önlemlerin uygulanması belirlenen süre içerisinde istenen hedeflere ulaşılmasında yeterli kalmıyorsa tamamlayıcı önlemler alınabilir. Temel önlemler programında sunumun başında yer alan bütün direktifler kapsanır. Önlemler programının oluşturulmasında ekonomik analiz büyük önem taşır. Önlemler programının oluşturulmasında ekonomik analiz önemli bir parçayı oluşturur. Bu kapsamda ekonomik analiz; Olası önlemlerin fayda ve maliyetlerinin belirlenmesi, Büyük ölçüde değiştirilmiş su kütlelerinin tespiti, Maliyet etkin bir önlemler programının oluşturulması, Orantısız maliyetin değerlendirilmesi, Önlemler programının finansal uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi, Su kütlesine ilişkin kalıcı ya da geçici muafiyetlerin alınması alanlarında değerlendirilir.

2. AŞAMA Nehir Havzası Yönetim Planları Su Çerçeve Direktifi’nin uygulanmadaki temel yapıtaşıdır 6 yıllık süreçler için hazırlanır ve her 6 yılda bir gözden geçirilerek güncellenir. Kapsamı; Nehir Havzası Bölgesinin belirlenmesi Nehir Havzası Bölgesinin karakteri Önemli insan etki ve baskılarının özeti Korunan alanların belirlenmesi ve haritalanması İzleme ağları haritası Çevresel hedefler listesi Ekonomik analiz özeti Önlemler Programı özeti Özet de dahil olmak üzere detaylı programın onayı Önlem ve sonuçlar ile ilgili halkın bilgilendirilmesi ve katılımı ile ilgili özet Yetkili kurumlar listesi Halktan bilgi ve görüş prosedürleri ve iletişim noktalar

3. AŞAMA Önlemler programı ve nehir havza yönetim planları yayımlanmasının ardından 3 ay içerisinde Avrupa Komisyonu’na iletilir. Sonrasında üye ülkeler önlemler programının uygulanmasındaki gelişmelerin yer aldığı ara raporu iletirler. Komisyon ise gelişmelerin yer aldığı raporu her altı yılda bir yayımlar.

Besin maddesince zengin HASSAS ALANLAR Besin maddesince zengin HASSAS ALAN ??? Ötrofik olduğu belirlenen veya gerekli önlemler alınmazsa yakın gelecekte ötrofik hale gelebilecek doğal tatlı su gölleri, diğer tatlı su kaynakları, haliçler ve kıyı suları, önlem alınmaması halinde yüksek nitrat konsantrasyonları içerebilecek içme suyu temini amaçlanan yüzeysel tatlı sular ve daha ileri arıtma gerektiren alanlar

HASSAS ALANLAR

HASSAS ALANLAR Türkiye’de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi Amaç: Türkiye’deki 25 su havzasında bulunan yüzeysel sularda ve yeraltı sularındaki su kirliliği açısından hassas su alanlarının, nitrata hassas su alanlarının ve bu alanları etkileyen hassas bölgelerin tespiti ve su kalitesi hedefleri ile su kalitesinin iyileştirilmesi için alınacak tedbirlerin belirlenmesidir. Süre: 2012-2016 Yürütücü: TÜBİTAK MAM-Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü Türkiye’de neler yapılıyor??

HASSAS ALANLAR Türkiye’de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi Proje kapsamında; Su Kütlelerinin Belirlenmesi Baskı ve Etkilerin Belirlenmesi Potansiyel Hassas Alanların Belirlenmesi Potansiyel Hassas Alanlarda İzleme Çalışmaları Hassas Alanların Belirlenmesi Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Hassas Alanlarda Alınacak Tedbirlerin Belirlenmesi CBS Verilerinin Entegrasyonu

KAYNAKÇA AB Su Çerçeve Direktifi Kapsamında Sınıraşan Sular (2013), Orsam Su Araştırmaları Programı Sahtiyancı H. (2014), Su Çerçeve Direktifi Kapsamında Çevresel Hedefler ve Önlemler Programı, Uzmanlık Tezi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Teknik Destek Projesi Ders Notları Türkiye’de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi, TÜBİTAK – MAM, 2014 http://ec.europa.eu/environment/water/water-framework http://www.euwfd.com/html/development_of_river_basin_management_plans.html http://www.rspb.org.uk/Images/wfdguide_tcm9-137442.pdf http://suyonetimi.ormansu.gov.tr/Libraries/su/Uzmanl%C4%B1k_Necla_ADALI_23.sflb.ashx

TEŞEKKÜRLER