SPONDİLOARTROPATİLER (SpA)

SpA’lerin SINIFLANDIRILMASI Ankilozan spondilit Reaktif artrit Psöriatik artrit Enteropatik artrit Juvenil spondiloartritler Andiferansiye SpA

SPONDİLOARTROPATİLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ RF negatif olması Sakroiliit ve spondilit Asimetrik oligoartrit Entesopati Okulo-muko-kütanöz lezyonlar HLA-B27 (+) Aile içi sıklığında artış Genç erkeklerde sıktır

SPONDİLOARTROPATİLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ Romatoid nodül bulunmaz Sekonder SS gelişmez Raynoud fenomeni yoktur Seröz zar tutulumu olmaz İnterstisiyel Akc. Hastalığı gelişmez Nöropati gelişmez Primer hematolojik tutulum olmaz

Barsakta inflamatuar değişiklikler Konağın immün sistemi ETYOPATOGENEZ SpA’lerin etyopatogenezi tam olarak bilinmemekle birlikte genetik bir yatkınlık ve üzerine eklenmiş çevresel faktörlerin katkısı ile geliştiği düşünülmektedir. HLA-B27 pozitifliği İnfeksiyonlar Barsakta inflamatuar değişiklikler Konağın immün sistemi

ESSG TANI KRİTERLERİ İnflamatuar spinal ağrı veya Asimetrik artrit (alt ekstremite eklemlerinde) Ek olarak aşağıdakilerden bir veya birkaçının bulunması; *Sakroiliit *Aile hikayesi *Entesopati *Psöriasis *İBH *Üretrit, servisit *Yer değiştiren gluteal ağrı *Akut diare (son 1 ay içinde)

ANKİLOZAN SPONDİLİT

EPİDEMİYOLOJİ Marie-Strümpel hastalığı ve Bechterew hastalığı olarak da bilinir. 1976 da Wright ve Moll tarafından serongatif spondiloartritler (veya spondiloartropatiler) grubuna dahil edildi. E/K =2.5-3 olup 40 yaşından sonra başlaması nadirdir. %20 vakada pozitif aile hikayesi vardır. HLA-B27 pozitiflik oranı %90 dır. Hastalık genellikle sinsi başlar.

KLİNİK BULGULAR İSKELETE AİT BULGULAR *Sakroiliit-Spondilit *Omuz-Kalça eklemlerinde artrit *Periferik eklem atriti nadirdir. *Entesopati *Osteoporoz *Spondilodiskiitis AS’de en erken ve en sık belirti; SİE tutulumu, gluteal-bel ağrısıdır.

KLİNİK BULGULAR AS’de BEL AĞRISININ ÖZELLİKLERİ * 40 yaşından önce başlar * Başlangıç sinsidir * En az 3 aydır vardır * İstirahatla bel tutukluğunun artması * Hareketle ağrı azalır ENTESOPATİ (=ENTESİT) Ligamanların ve tendonların kemiğe yapıştığı yerin (=entesis) inflamasyonudur. ( Aşil tendonu, plantar fasia, kostokondral bileşkede, hassasiyet bulunur.)

KLİNİK BULGULAR EKLEM DIŞI BULGULAR 1- GÖZ BULGULARI: *Akut anterior üveit ( %25-30); genellikle tek taraflıdır ve HLA-B27(+) olan hastalarda daha sıktır. * Tutulan gözde ani başlayan ağrı, görme bulanıklığı, sulanma, ışığa duyarlılık. 2- KARDİYOVASKÜLER BULGULAR: *KVS tutulumu olan hastaların hemen hepsinde HLA-B27 (+) dir * 15-30 yıllık vakaların %4-%10’unde aort yetmezliği, %3-%9’unda ileti defektleri

KLİNİK BULGULAR 3- AKCİĞER BULGULARI: *Akciğer tutumu nadirdir. 20 yıl sonra %1 vakada apikal lop fibrozisi gelişir. TBC’u taklit edebilir. 4- BÖBREK BULGULARI: * %1-3 vakada AMİLOİDOZ gelişir. * İlaçlara bağlı nefropati gelişebilir. * IgA nefropatisi bildirilmiştir. 5- NÖROLOJİK BULGULAR: * Vertebra kırıkları, dislokasyonlar,atlanto -aksiyal subluksasyon, cauda equina sendr.’a bağlı nörolojik bulgular görülür.

KLİNİK BULGULAR 6- GASTOİNTESTİNAL BULGULAR: * %65 vakada terminal ileum ve kolonda, kolonoskopi ile asemptomatik inflamatuar mukozal lezyonlar tespit edilir. 7- FİZİK MUAYENE: * SİE hassasiyetinin varlığı. * BEL omurlarının kısıtlılığı; Belin lateral fleksiyonu, hiperekstansiyonu, öne fleksiyon ve aksiyel rotasyon, SCHOBER TESTİ, GÖĞÜS EKSPANSİYONUN ÖLÇÜMÜ, OKSİPİT-DUVAR MESAFESİ ölçülür.

LABORATUAR BULGULARI Sedimantasyon %75 vakada artar. CRP artar. Klinik aktivasyonla koreledir. Kr. Hastalık anemisi bulunur. Serum IgA düzeyi artmıştır. ANA ve RF negatiftir. HLA-B27 vakaların %90-95’inde pozitiftir. %15 vakada CPK artışı vardır.

AS (ROMA) TANI KRİTERLERİ KLİNİK KRİTERLER: 1- Bel ağrısı > 3 ay, istirahatle geçmeyen torasik ağrı ve tutukluk 2- Üveit hikayesi 3- Bel omurlarında hareket kısıtlılığı 4- Göğüs ekspansiyonunda kısıtlılık 5- Göğüs kafesinde ağrı RADYOLOJİK KRİTERLER: Bil. sakroiliit (Bilateral sakroiliit+1 klinik bulgu veya 5 klinik bulgudan 4’ü AS tanısını koydurur)

AS (NEW YORK) TANI KRİTERLERİ KLİNİK BULGULAR: 1-Bel omurlarının hareketle azalan ve istirahatle geçmeyen hareket kısıtlılığı 2- Lomber omurga veya dorso-lomber bileşkede ağrı 3-Göğüs ekspansiyonu <2.5cm RADYOLOJİK BULGULAR: Bilateral sakroiliit *Bilateral 3.-4. derece sakroiliit + 1 veya  klinik bulgular *Bilateral 2. Derece veya unilateral 3.-4. derece sakroiliit + 2. Klinik bulgunun veya 1 ve 3. Klinik bulgunun bulunması

SpA’lerin FARKLI ÖZELLİKLERİ AS ReA JAS PsA EA Başlama yaşı <40 genç-Orta 8-16 yaş genç-orta Genç-orta Cinsiyet E/K=3/1 E>K E=K Başlama tipi sinsi akut değişken Sakroiliit/ spondilit %100 <%50  %20 <%20 Bilateral Sakroiliit Simetrik asimetrik simetrik

SpA’lerin FARKLI ÖZELLİKLERİ AS ReA JAS PsA EA periferik eklem %25  %90 %95 %15-20 HLA-B27  %75  %85 <%50  %50 Üveit %25  %20 %15 Kalp tutulumu %1-4 %5-10 Nadir Deri-tırnak bulgusu yok <%40 Olağan değil %100

AS’DE PROGNOZU ETKİLEYEN FAKTÖRLER AĞIR KLİNİK GİDİŞ GÖSTERGELERİ * Sedim>30mm/s * Kalça eklemi tutulumu * Belde hareket kısıtlılığı * Sosis parmak * Oligoartrit * Hastalığın <16 yaş başlaması

AS’DE TEDAVİ İLKELERİ Erken tanı çok önemlidir. Hastanın eğitimi, uyumunu artırır. Medikal tedavi. (NSAİİ, Sulfasalazin, MTX, Lokal steroid) Günlük egzersiz (yüzme vs) Tedavi ve egzersiz devamlı olmalıdır. Sigara içilmemelidir. Travmadan kaçınmalıdır. Aile desteği sağlanmalıdır.

REAKTİF ARTRİT

Tanım Vücutta, eklem dışında başka bir odaktaki (barsak, üriner sistem,ÜSY) enfeksiyondan bir süre sonra (3-6 hafta) gelişen ve eklemde mikroorganizmanın üretilemediği, akut, non-süpüratif artrite ReA denir.

ETYOPATOGENEZ Üriner enfeksiyon ajanı; *Chlamidia trachomatis *Üreaplazma ürealiticum Barsak enfeksiyon ajanları; * Salmonella * Shigella * Yersinia enterocolitica * Campylobacter jejuni ÜSYE *-Hemolitik streptokok

2- MUKOZA VE DERİ BULGULARI KLİNİK BULGULAR 1- İSKELET TUTULUMU Asimetrik oligoartiküler tutulum vardır. Entesopati (En sık aşil tendonu ve plantar fasianın kalkaneusa yapıştığı yerlerdedir) ReA’lı vakaların %50 sinde başlangıçta aksiyel tutulum vardır. 2- MUKOZA VE DERİ BULGULARI 1/3 vakada görülür. *Balanitis sirsinata Keratoderma blenorrhagica ( Avuç içi, ayak parmakları, skrotum, penisde görülen hiperkeratotik lezyonlar) Oral ülserler Eritema nodosum (yersinia’ya bağlı)

KLİNİK BULGULAR GÖZ BULGULARI * Konjonktivit * Üveit GASTROİNTESTİNAL SİSTEM *Kolonoskopide; mukozada semptomatik olmayan inflamatuar değişiklikler tespit edilir.

1- Asimetrik oligoartrit 2- Entesitis 3- Mukoza lezyonları SORU:1-Aşağıdaki özelliklerden hangisi SpA’lerin ortak özelliği değildir? 1- Asimetrik oligoartrit 2- Entesitis 3- Mukoza lezyonları 4- HLA-B27 (+)’liği 5- Aile içi yoğunluğun olmaması

1- Polinöropati görülmez 2- ANA pozitifliği, SORU:2-Aşağıdaki özelliklerden hangisi SpA’lerin ortak özelliği değildir? 1- Polinöropati görülmez 2- ANA pozitifliği, 3- Seröz zarların tutulumu olmaz 4- CRP pozitifliği 5- Hematolojik tutulum olmaz

Ankilozan Spondilit Enteropatik Artrit Reaktif Artrit SORU:3-Aşağıdaki SpA’lerden hangisi İnflamatuar barsak hastalığı seyrinde gelişir? Ankilozan Spondilit Enteropatik Artrit Reaktif Artrit Andiferansiye SpA Reiter sendromu

Barsakta inflamatuar değişiklikler Konağın immün sistemi SORU:4-Aşağıdaki özelliklerden hangisi SpA’lerin etyopatogenezinde sorumlu tutulmaz? HLA-B27 pozitifliği İnfeksiyonlar Hormonal faktörler Barsakta inflamatuar değişiklikler Konağın immün sistemi

İstirahatla bel tutukluğunun artması Hareketle ağrı azalır SORU:5-Aşağıdaki özelliklerden hangisi Ankilozan Spondilit’de bel ağrısının özelliği değildir? 40 yaşından önce başlar Başlangıç akuttur En az 3 aydır vardır İstirahatla bel tutukluğunun artması Hareketle ağrı azalır

İnterstisiyel Akc. hastalığı Amiloidoz Barsakta inflamasyon SORU:6-Aşağıdaki özelliklerden hangisi Ankilozan Spondilit’de görülmez? Akut anterior üveit Aort yetmezliği İnterstisiyel Akc. hastalığı Amiloidoz Barsakta inflamasyon

SORU:7-Aşağıdaki özelliklerden hangisi Ankilozan Spondilit’de görülmez? Sedimantasyon artar. CRP artar. Klinik aktivasyonla koreledir. Otoimmün hemolitik anemi bulunur. ANA ve RF negatiftir. HLA-B27 vakaların %90-95’inde pozitiftir.

NSAİİ Oral kortikosteroid Sulfasalazin Lokal kortikosteroid MTX SORU:8-Aşağıdaki ilaçlardan hangisi Ankilozan Spondilit’de kullanılmaz? NSAİİ Oral kortikosteroid Sulfasalazin Lokal kortikosteroid MTX

SORU:9-Aşağıdaki tanımda yanlış olan yer neresidir? Vücutta, eklem dışında başka bir odaktaki ( barsak, üriner sistem) enfeksiyondan bir süre sonra (3-6 hafta) gelişen ve eklemde mikroorganizmanın üretilemediği, akut, süpüratif artrite Reaktif Artrit denir.

Salmonella Shigella Stafilokok Campilobacter Yersinia SORU:10- Hangisi Reaktif artrit oluşumuna yol açan Barsak infeksiyonu sebebi değildir? Salmonella Shigella Stafilokok Campilobacter Yersinia

İnflamatuar Barsak Hast. Burger hastalığı Sistemik lupus eritematosus SORU:11- Oral aftöz ülserasyona yol açan hastalıklar içersinde yer almaz. Behçet hastalığı Reaktif artrit İnflamatuar Barsak Hast. Burger hastalığı Sistemik lupus eritematosus

SORU:12- Aşağıdakilerden hangisi reaktif Artritin özelliği değildir? Bilateral Sakroiliit periferik eklem tutulumu Konjontuvit Aort yetmezliği Deri bulgusu