JİNEKOLOJİDE ANAMNEZ, MUAYENE VE TANI YÖNTEMLERİ Yrd.Doç.Dr.Refika SELİMOĞLU Kadın Hatalıkları ve Doğum A.D. 1

Özel muayene ve tanı yöntemleri Jinekolojik işlemler Anamnez Genel fizik muayene Pelvik muayene Özel muayene ve tanı yöntemleri Jinekolojik işlemler 2

Anamnez Doğru bir tanıya varabilmek için mutlaka iyi bir anamnez almak gerekir. Kimlik ve kişisel bilgiler, medeni durum Şikâyet Jinekolojik anamnez Obstetrik anamnez Öz geçmiş Soy geçmiş 3

Vajinitler: Akıntı/ rengi/ vasfı/ süresi/ kanama/ kaşıntı Jinekolojik anamnez ; Adetle ilgili: Son âdet tarihi/ âdet düzeni/ adet düzeni/ kanama miktarı/ ara kanama/ dismenore/ premenstruel sendrom/ amenore/ imperfore hymen/ aspirin veya antikoagülan kullanımı… Vajinitler: Akıntı/ rengi/ vasfı/ süresi/ kanama/ kaşıntı Tüylenme/ adet düzensizliği/ sivilcelenme/ saç dökülmesi 4

Cinsel: Postkoital kanama / disparoni/ vajinusmus/ konj anomali… Ürogenital şikayetler: dizüri, sık idrara çıkma, urgency, inkontinans, sistosel, rektosel, prolapsus, İnfertilite: evlilik süresi, kaçıncı evlilik, önceki gebelik durumu, kontresepsiyon, adet düzeni, erkek faktörü, önceki tedaviler ve sonuçları… Vulva- vajende ele gelen kitle, siğil, şişlik, abse, koj anomali/ ağrı… Cinsel: Postkoital kanama / disparoni/ vajinusmus/ konj anomali… 5

Pelvik ağrı, karın alt bölgesinde dolgunluk ve kitle hissi… Önceki jinekolojik muayene, bulgu, tedaviler, sonuçlar Kontrasepsiyon yöntemi 6

Toplam doğum sayısı, Yaşayan çocuk sayısı, Obstetrik anamnez; Toplam gebelik sayısı, sonuçları (düşük, kürtaj, ölü doğum, canlı doğum, ektopik gebelik, molhidatiform vb.) Toplam doğum sayısı, Yaşayan çocuk sayısı, Daha önceki hamileliklerde yaşanan sorunlar (kanama, preeklempsi, gdm, erken doğum, abortus imminens vb.), Doğumların şekli (sezaryen, normal doğum) ve tarihi, Sezaryen oldu ise bunun nedeni, Düşük olayı yaşanmışsa sonrasında düşük materyalinde herhangi bir genetik inceleme yapılıp yapılmadığı, 7

Geçirdiği ameliyatlar, Kullandığı ilaçlar, Alerji, Özgeçmiş: Kronik hastalıklar, Geçirdiği ameliyatlar, Kullandığı ilaçlar, Alerji, Alkol ve sigara kullanımı, Soy geçmiş; Ailede özellikle kadın hastalıkları ile ilgili kanser başta olmak üzere önemli bir hastalık olup olmadığı, Ailede diyabet, hipertansiyon ve genetik olarak taşınan hastalık olup olmadığı. 8

Genel Fizik Muayene İnspeksiyon Palpasyon Perküsyon Oskültasyon 9

Pelvik Muayene Dış genital organların inspeksiyon ve palpasyonu Vajen ve serviksin spekulum ile değerlendirilmesi Pelvik organların bimanuel muayene ile değerlendirilmesi Mesane boşken yapılır Psikolojik destek unutulmamalı Hasta jinekolojik ya da litotomi pozisyonuna alınır 10

Litotomi pozisyonu Hastanın sırt üstü yatırılıp bacaklarının dizlerden fleksiyona getirilerek önceden takılıp ayarlanmış ayaklıklar üstüne yerleştirildiği ve tespit edildiği pozisyon. Bu pozisyon vajinal, rektal, doğum, ürolojik, jinekolojik ve perine muayenelerde, rektal girişimlerde kullanılır. 11

Semi-sitting litotomi (yarı oturur) pozisyonu: Hasta özel muayene masasında yarı oturur pozisyondadır. Hastaya fiziksel rahatlık sağlar, sözel iletişimi ve göz kontaktını artırır. Bimanuel muayenede kolaylık sağlar.

Dorsal litotomi (sırtüstü) pozisyonu: Hasta, kalçaları muayene masasının kenarına gelecek şekilde dizleri ve kalçaları bükülmüş olarak masaya yerleştirilir. 13

Dış Genitallerin İnspeksiyon ve Palpasyonu Dış genital organlar vulval akıntı, enfeksiyon, asimetri, kitle, lökoplaki, tahriş, renk değişikliği yönünden değerlendirilir. Gelişimsel durumuna bakılır. Labia majörler, klitorisin büyüklüğü, labia minörler, meatüs, bartholin bezleri ve perine muayene edilir. Akıntı, ağrı, sertlik, epizyotomi nedbesi ve fistül açısından değerlendirilir. Mesane sarkması (sistosel) veya kalınbağırsak sarkması (rektosel) gibi doğumlara bağlı olarak oluşmuş anotomik pozisyon değişiklikleri araştırılır 14

Vajen ve Serviksin spekulum ile değerlendirilmesi Spekulumun yerleştirilmesi 15

smear (yayma) ya da kültür bu aşamada alınır. Vajen duvarı; ülser, kanama, kızarıklık, akıntı, lökoplaki yönünden incelenir. Porsio ve external os ; renk, şekil değişikliği, pozisyon, kanama, akıntı ve herhangi bir erozyon durumu yönünden incelenir. Doğuma bağlı yırtık, tümöral oluşum ve enfeksiyon varlığı araştırılır. smear (yayma) ya da kültür bu aşamada alınır. 16

Vajinal enfeksiyonlarda serviksin görüntüleri Trichomonas vaginalis Kandida Bakteriyal vajinozis

Serviks: Lökoplaki

Servikal myom

Bimanuel Muayene (Vajinal Muayene) İç genital organları değerlendirmek için bir elin işaret ve orta parmakları vajinaya diğer elin parmakları karın duvarına yerleştirilerek yapılan muayene İç genital organlar en iyi bu yöntemle değerlendirilir Bimanuel muayene; jinekolojik masada, jinekolojik pozisyonda, steril eldiven giyilerek yapılır. Muayeneye başlamadan önce vajen girişi bir antiseptik sıvı ile temizlenir. 21

Bimanuel Muayene Bu işleme vajinal tuşe de denir. 22

Vajinadaki el ile iç genital organlar yukarı doğru itilirken karın alt kısmındaki el ile aşağı doğru bastırılır. Bu sayede organlar iki el arasında hissedilmeye çalışılır Uterusun büyüklüğü, kıvamı, uterusun duruş şekli, varsa uterusa ait kitleler hakkında bulgular elde edilir. Uterus için anormal bulgular: asimetri, lateral yerleşme, hareketlerinde kısıtlılık,anormal büyüme, kitle, hassasiyet

Vajen içindeki el ile serviks ileri, geri ve yanlara doğru hareket ettirilerek bu hareketin ağrıya yol açıp açmadığı değerlendirir. Bu esnada hissedilen şiddetli ağrı PID, dış gebelik gibi durumların belirtisi olabilir. Herhangi bir kitle varlığı durumunda kitlenin kıvamı ve diğer bazı nitelikleri en iyi bu yöntemle değerlendirilir. 24

Bimanuel muayene; Adneksiyal alan vajen içindeki el vajinanın yan duvarına doğru getirilerek sağ ve sol yumurtalık ile tubalar ve çevresindeki yumuşak dokular palpe edilir iki overde büyüme, kitle, hareketsizlik gibi bulgular over için anormal kabul edilir

Rektovajinal Muayene/ değerlendirme Bir parmak vajinaya diğer parmak rektum bölgesine yerleştirerek yapılan muayene. Ciddi enfeksiyon, endometriozis ve genital kanser şüphesinde uygulanır. Anal sfinkterin tonüsü, rektum duvarını ve rektum ile vajina arasındaki patolojilerin incelenmesi açısından yararlıdır. 26

Bakirelerde jinekolojik muayene Spekulum muayenesi aşaması atlanır. Bimanuel muayene vajinal değil, rektal yolla yapılır. Sağ el işaret parmağı vazelinle kayganlaştırıldıktan sonra rektuma yerleştirilir. Diğer el karın alt kısmında olmak üzere sanki bimanuel muayene yapılıyormuş gibi değerlendirme yapılır. Bimanuel muayenedeki bilgilerin tümü bu muayene şekliyle elde edilir 27

Özel Muayene ve Tanı Yöntemleri Tanısal testler Mikrobiyolojik inceleme Sitolojik inceleme Histolojik inceleme Endometriyal biyopsi D & C Fraksiyonel küretaj Revizyon küretaj Ultrasonografi Sonohisterografi Histeroskopi ( ofis/ tanısal/ cerrahi) Laparoskopi ( ofis/ tanısal/ cerrahi) Histerosalpingografi 28

Smear Testi Serviks kanserlerinin ve prekanseröz lezyonların erken tanınması ve enfeksiyonları kontrol etmek için yapılan özel bir rahim ağzı tarama testidir. PAP smear (Papanicolau testi) olarak da adlandırılır. Amaç serviksten dökülen hücrelerin toplanmasıdır. Dökülen hücrelerin toplanıp özel işlemlerden geçirildikten sonra mikroskop altında incelenmesine sitolojik inceleme (hücresel inceleme) denir.

Smear Testi a.Konvansiyonel Pap Testi Serviks dış yüzeyinden alınan hücreler cam bir lam üzerine yayılır ve fiksasyon sonrası sitolojik incelemeye gönderilir. Dikkat edilmesi gereken nokta, numune önce srevikal os’tan (transformasyon zonundan) ve arka forniksten ayrı ayrı alınarak ince şekilde farklı lamlara sürülmeli. Örnek alındıktan hemen sonra alkol veya saç spreyi ile fikse edilir aksi halde hücresel şekillerin bozulmasına ,kurumasına ve değerlendirmede hatalara neden olabilir.

Smear Testi b.Sıvı Bazlı Pap Testi Toplanan hücreler cam bir lam üzerine değil, özel kimyasallar içeren bir kap içerisine konulur. Bu kimyasallar mikroskopik görüntünün kalitesini bozan mukus, kan ve lökosit gibi hücreleri temizlemektedir (SurePath, ThinPrep, CytoScreen, Easy Prep ) Fiksatif içinde gönderilen materyal laboratuarda lam üzerine yayılır

Smear Testi Servikal örnekleme için fırça ve spatula

Vajinal Kültür Vajinal kültür, spekulum muayenesi esnasında, ucu pamuklu bir çubuğun vajinanın çeşitli bölgelerine ve rahim ağzına değdirilerek bu bölgeden numune alınması işlemidir. Vajinal florada çok sayıda bakteri bulunabildiği için vajinal akıntıların tanısında rutin bakteri kültürlerinin çok fazla yararı yoktur. Ancak özellikle tedaviye dirençli veya tekrarlayan fungal enfeksiyonlarda vajinal kültür tanıya yardımcı olabilmektedir.

Ultrasonografi Ses dalgaları kullanılarak iç organların detaylı olarak izlenmesi Jinekolojide kullanılan ultrason abdominal veya vajinal yapılabilir Uterusun yapısı, pozisyonu, büyüklüğü, uterustan kaynaklanmış tümörler ve miyomlar saptanabilir, endometrium değerlendirmesi yapılır. Her iki yumurtalığın yapısı, yumurta geliştirme kapasiteleri, over kisti ve tümörleri, tubalarda hidrosalphinks saptanabilir. Ancak enfeksiyonlar konusunda kısıtlı bilgi sağlar. Abse odakları, enfeksiyona bağlı uterus içinde ve çevresinde, yumurtalıkların çevresinde kolleksiyonlar izlenebilir.

Aralık 2003

Sonohisterografi (SHG) SALİN İNFÜZYON SONOGRAFİ (SİS) (SULU ULTRASON) Rahim içerisine steril serum (steril salin solüsyon) verilerek sıvı ile rahim iç boşluğu genişler ve burada yer kaplayan myom, polip gibi patolojilerin, rahim içi yapışıklık (asherman sendormu), septum gibi anotomik bozuklukların tanısına olanak sağlar Aralık 2003

Biyopsi Total biyopsi, eksizyonel biyopsi: Şüpheli kitlenin tamamının çıkartılması. Tanı + tedavi Parsiyel biyopsi (kısmi biyopsi): Kitlenin bir kısmının çıkarılması. İnce iğne aspirasyon biyopsisi: İnce bir iğne ile yüzeyel dokulardan parça alınması işlemi. Genellikle meme ve tiroide uygulanır. Jinekolojide yapılan biyopsiler: Over biyopsisi, Endometrial biyopsi (probe küretaj), Serviks biyopsisi (Punch biyopsi), Endoservikal küretaj (ECC), Fraksiyone küretaj, Vagina biyopsisi, Vulva biopsisi, Meme biyopsisi 38

Punch biyopsi : Servikste çıplak gözle şüpheli yerlerden özel biyopsi pensleri ile doku örneği alınmasıdır. Pens yoksa bisturi ve pensetler de kullanılabilir. Anestezi olmadan da yapılabilir. Pozitif veya şüpheli smearlar için yapılıyorsa , kolposkopiden yararlanılmalı veya Schiller testi yapılmalıdır. Kolposkopi yoksa klasik olarak saat kadranı yönünde, saat 3,6,9,12 hizalarından biyopsi ve ince küretle endoservikal küretaj (ECC) beraber yapılır Çetin A

Küretaj  kelime anlamı itibarıyle rahim içinden doku alınması  anlamına gelmektedir. Kürtaj işlemi gebelik sonlandırma işlemi ( istenmeyen gebelik, boş gebelik,bozulmuş gebelik,inkomplet abort) dışında tanı amaçlı biopsi veya tedavi amaçlı bir işlem olarak da kullanılmaktadır. Biopsi amacı ile yapılan küretaj şlemine tıp dilinde D&C (dilatasyon - küretaj) denilir. 

Probe Küretaj: endometrial biyopsi Endometrium hiperplazilerinde, kanama bozukluklarında, düzensiz fazla kanamalarda ve özellikle menopoz sonrası kanamalarda teşhis amaçlı yapılan küretaj işlemine probe küretaj denir. Keskin küret, carmen veya pipelle ile yapılabilir, rahim içi dokusu kürete edilerek temizlenir. Amaç, rahim içindeki kanamaya sebep olan dokunun ve kalınlaşmış endometriumun tamamını almak ve altta yatan sebebi tespit etmektir. Uterus içi doku tamamen temizlendiği için hastanın kanaması durur. Bu yönüyle probe küretajın tedavi edici özelliği de vardır. 41

İşlem genel anestezi veya lokal anestezi altında yapılır İşlem genel anestezi veya lokal anestezi altında yapılır. Steril şartlarda spekulum uygulandıktan sonra vajen antiseptik solüsyonlarla temizlenir. Tenekulm ile serviks çekilerek uterus düz bir pozisyona getirilir ve Hegar bujileri ile dilatasyon sağlanabilir. Uygun bir küret ile uterusun ön duvarından başlanarak bütün duvarlar sıra ile kazınır.

Revizyon küretaj ,Rest küretaj,RC Kendiliğinden olan bir düşükten sonra içeride kalan plasenta veya fetusa ait parçaları temizlemek için yapılan küretaja verilen isimdir. Düşüğün tam olduğu yani içeride parça kalmadığı düşünülse bile revizyone küretaj yapılabilir. 

Fraksiyone Küretaj Uygulanış amacı probe küretaj ile hemen hemen aynıdır. Ancak burada endometrium tabakasından ve servikal kanaldan ayrı ayrı örnekler alınır ve patolojik incelemeye gönderilir. ECC + P/C Özellikle rahim kanseri ve rahim ağzı kanserinin ayrımında önemli bir teşhis aracıdır. Fraksiyone küretaj “keskin küret”  (metal küret) ile yapılır  

Bumm küretaj Doğumdan sonra değişik sebeplere bağlı olarak rahim  içerisinde plasenta parçaları kaldığından şüpheleniliyorsa ve doğum sonrası fazla kanaması buna bağlı var ise  özel büyük  küretler (bumm küret)  ile kalan parçalar rahim içinden alınır. Bu işlem de aslında  revizyone küretaj olarak değerlendirilir. Genelde ağrılı bir işlem olduğu için genel anestezi ile yapılır

Endometrial Dating İnfertilite teşhisinde yumurtlamanın olup olmadığını anlayabilmek için adetin 21. gününde rahim içersinden örnek alınır. Amaç endometrium durumunun adet siklusu ile uyumlu olup olmadığı anlamaktır. Bu amaçla rahim içinden özel bir küret ile tek bir örnek alınır. Yumurtlama varlığını ve aynı zamanda kalitesini test etmek amacıyla yakın bir tarihe kadar oldukça yaygın uygulanan bu yöntem artık günümüzde yavaş yavaş geçerliliğini yitirmektedir.

Jinekolojik müdahale seti Aralık 2003 Çetin A

Karman küret Aralık 2003 Çetin A

Pipelle kateteri Aralık 2003 Çetin A

Servikal Dilatasyon Histeroskopi öncesi hazırlık veya küretaj sırasında servikal stenoz durumlarında yapılır. Servikal stenozun teşhisi kanal çapının ölçülmesi ile yapılır. Kanala 2 numara Hegar bujinin girmemesi stenoz olduğunu gösterir. Spekulum ile serviks görünür hâle getirildikten sonra porsio pensle tutularak çekilir. Farklı kalınlıkta (1-26 numaraya kadar değişen kalınlıkta) Hegar bujileri ile dilatasyon yapılır

Servikal dilatasyon Aralık 2003 Çetin A

Histerometri Aralık 2003 Çetin A

Küretajın  Riskleri Nelerdir? Rahim delinmesi (Perforasyon) İltihap, Enfeksiyon Gebeliğin devamı Başarısız Kürtaj (anatomik bzk, miyom, servikal stenoz.. nedeniyle) Parça kalması (rest plasenta) Rahim içi kan birikmesi (hematometra) Rahim içi yapışıklık (Asherman sendromu )

Uterin perforasyon Aralık 2003 Çetin A

Keskin küretaj Aralık 2003 Çetin A

Dilatasyon ve küretaj (D&C) Vakum cihazı Uterin kavitede bulunan endometrium ve patolojik dokuları ve gebelik ürününün mekanik olarak uterus dışına çıkartılmasıdır. Coğunlukla negatif basınç yardımı ile yapılır. 10. gebelik haftası sonuna kadar yapılabilir. Özellikle mol gebeliği kürete etmek için kullanılır Aralık 2003 Çetin A

Vakum küretaj Aralık 2003 Çetin A

Kolposkopi Serviks, vagina ve vulva dokularını bir büyüteç gibi genelde 10-40 kat büyüterek incelenmesine olanak sağlayan ve tarama amacıyla kullanılan aletin adına kolposkop, yapılan işleme ise kolposkopi adı verilir. Anormal PAP smear olgularında, Tekrarlanan smear testi sonuçlarına göre sürekli devam eden enfeksiyonu olan kadınlarda, Jinekolojik muayene sonucunda serviks, vajina veya vulvanın anormal bir şekilde görülmesi durumunda kolposkopi yapılır. Schiller testi: şüpheli alan lugol solüsyonu ile boyanır. Iyot tutmayan alanlardan biyopsi alınır. Iyotu tutan normal hücrelerdeki glikojendir 58

Kolposkopi eşliğinde biyopsi

Konizasyon (Soğuk Konizasyon) Rahim ağzı kanal dokusunun bistüri ile koni şeklinde cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Özellikle PAP smear sonucu anormal çıkan hastalarda hem kesin tanı koymak hem de tedavi etmek amacıyla konizasyon işlemi yapılır. İşlem genel olarak ameliyathane koşullarında genel anestezi veya epidural anestezi ile yapılır. İşlem sırasında ve sonrasında kanama, ağrı ve enfeksiyon, konizasyonun en önemli komplikasyonlarıdır.

Konizasyon Aralık 2003 Çetin A

Konizasyon Aralık 2003 Çetin A

Konizasyon Aralık 2003 Çetin A

Konizasyon şu durumlarda yapılır: PAP smear testi sonuçlarına göre normal dışı hücresel değişiklikler görüldüğünde İleri derecelerde patolojik PAP smaer testi sonuçları ile kolposkopi bulguları veya biyopsi sonuçları uyuşmadığında Kolposkopik incelemede şüpheli lezyonun sınırları uterus içine yayılma gösterdiğinde Endo servikal küretajın pozitif olduğu durumlarda

LEEP Konizasyon (Elektrokonizasyon, Sıcak Konizasyon) LEEP (Loop Electrosurgical Excision), serviks koni şeklinde yakılarak kesilip çıkarılır, bu işlem “sıcak konizasyon” olarak da bilinir. Ucunda telden bir halka bulunan ve elektrik ile yakarak kesme özelliğine sahip loop koter kullanılır Lokal anestezi ile yapılır, hastanede yatış gerekmez.

LEEP Soğuk konizasyonla aynı nedenler için tanı koymak ve tedavi etmek amacıyla uygulanır. Kolay, etkin, güvenilir ve basit bir işlem Servikal koterizasyon, kriyo, lazerle tahrip etme ve soğuk konizasyona alternatif.

Servikal Koterizasyon Elektrokoter ile servikste izlenen anormal dokuların (servikal erezyon) yakılarak hasara uğratılmasıdır. Koterizasyon smear testinin sonucu normal ise yapılır. İşlem normal jinekolojik muayene masasında uygulanır ve en fazla 4-5 dakika sürer. Genelde lokal veya genel anestezi uygulanmasına gerek yoktur

Kriyoterapi; Yara Dondurma Anormal dokuları dondurarak tahrip etme esasına dayanan bir tedavi şeklidir. Genellikle serviksteki hücresel değişikliklerin ve erozyonların tedavisinde kullanılır. İşlem 1–2 defa tekrarlanarak yapılır. Kriyoterapi öncesi PAP smear testi yapılmış olması gereklidir. Şu durumlarda kriyoterapi yapılmaz: Rahim ağzı kanalına doğru birkaç milimetreden daha derin ve büyük lezyonlarda Hamilelikte Servikste enfeksiyon varlığında Tekrarlayan lezyonlarda Kanser varlığında

Histeroskopi Vajinal yoldan rahim içerisine optik bir cihaz yerleştirilerek rahim ağzı ve rahim boşluğunun izlenmesi işlemidir. Bu işlem için kullanılan alete histeroskop denir. Tanı ve tedavide kullanılır Aralık 2003

Histeroskopi Anormal vaginal kanama nedenlerinin araştırılması, daha önceden varlığı tespit edilen myomların ya da poliplerin çıkarılması

Histeroskopi: Uterin septum İnfertilite, tekrarlayan gebelik kaybı araştırmalarında ,doğumsal anomalilerin tanısı ve tedavisinde kullanılır

Histeroskopi Elektrorezektör ile Histereskopik rezeksiyon işlemi

Laparoskopi Karnın içinde yer alan organların hastalıklarının tanısı ve tedavisi amacıyla karın duvarına açılan 0,5–1 cm’lik 3 ya da 4 tane delikle karın boşluğuna bir kamera ve özel aletler yardımıyla ulaşarak çeşitli ameliyatlar yapılmasını da sağlayan sisteme, laparoskopi denir. Genel anestezi altında ve ameliyathane koşullarında yapılır. İnfertilite (tubal ve peritoneal faktörler), kr. pelvik ağrı, endokrin hastalıklar, adneksiyel kitleler, ektopik gebelik, batın içi enfeksiyon ve yabancı cisim, tüp ligasyonu, myomlar…

Laparoskopi

Histerosalpingografi Histero: rahim, salpingo: tüp, grafi:görüntüleme HSG, rahim ve tüplerin radyolojik olarak görüntülenmesine verilen isimdir Serviksten geçen silindirik bir kateter yardımıyla uterus içine radyopak madde verilir. Skopi altında bu opak maddenin dağılımına bakılarak rahim içi veya fallop tüpleri ile ilgili problemler ortaya çıkarılmaya çalışılır. Adet bitiminden bir kaç gün sonra çekilir Hem teşhis hem tedavi olanağı sağlar

Normal histerosalpingografi Aralık 2003

Anormal histerosalpingografi

Kuldosentez Bir iğne aracılığı ile vajinal yoldan arka forniksten batın içine ( douglas boşluğuna) girip burada toplanan materyalin (kan, sıvı, püy) aspire edilmesi

Servikal mukus incelenmesi Fern Testi: ovulasyon olup olmadığını veya ne zaman ovulasyon olduğunu anlamada basit bir test. Servikal mukus kuru temiz bir lam üzerine yayılıp kurumaya bırakılır, mikroskop altında incelenir. Eğrelti otu manzarası + : östrojen etkisi hakim yani anovulasyon veya preovulatuar dönemdir Spinnbarkeit testi: periovulatuar dönemde servikal mukusun vizkositesi azalır elastisitesi artar ve test pozitifleşir. mukusun uzama kabiliyetine bakılır. Mukus bu dönemde ortalama 10 cm’ye kadar uzayabilir. Sims Huhner Testi (postcoital test): ovulasyona yakın günlerde planlı cinsel ilişkiden 1-12 saat sonrasında servikal mukus alınarak mikroskopla içerisinde ne kadar canlı sperm olduğunun sayılması esasına dayanır.