(Piaget, Kolberg ve Gilligan) 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK AHLAK GELİŞİMİ (Piaget, Kolberg ve Gilligan) Toplum kendi fonksiyonlarını gerçekleştirebilmesi için, o toplum içersinde yaşayan insanların bazı kuralları içselleştirmesi gerekir. Bu kurallar, bireyin çevresi ile nasıl uyum içerisinde olabileceğini ortaya koyar. Topluma uyum, toplumca kabul edilen kurallara bağlı kalma ile gerçekleşir. ****Ahlak gelişimi, toplumun tüm değerlerine kayıtsız şartsız uyumu değil, bu uyumu sağlamak için değerler sistemi oluşturmayı ifade eder…..

Çevremi incelediğimizde; 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK AHLAKİ GELİŞİM Çevremi incelediğimizde; İlkokul çağında çocuklar için bir davranış ya doğru yada yanlıştır. Yanlış ise o çocuğa göre ceza çekilmelidir. İlköğretim ya da lise çağlarında olanlar kuralları kendi amaçları için değiştirebilirler. Daha sonları ise kanunlar hakkındaki görüşler, onların nasıl oluşturulup uygulandığı öğrenildiğinde değişebilir. SONUÇ olarak; Ahlaki gelişim belli aşamaları içerir ve bilişsel gelişimden bağımsız değil onun paralelinde gerçekleşir.

PİAGET’İN AHLAKİ GELİŞİM KURAMI 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK PİAGET’İN AHLAKİ GELİŞİM KURAMI Piaget, çocukların ahlak gelişimini anlamada, kuralların nasıl yorumladıklarını öğrenmenin önemli olduğu düşünür. Çocukların ahlaki gelişimlerini onlarının oyunlarını izleyerek açıklamaya çalışmıştır. Piaget’e göre okul öncesi dönemde; Çocuklarda kural kavramı olmadığından, bu dönemde ahlak kavramı söz konusu değildir. Bu nedenle de ahlak gelişimi işlem öncesi dönemden somut işlemler dönemine geçtiği 6 yaşına kadar başlamaz.

PİAGET’İN AHLAKİ GELİŞİM KURAMI 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK PİAGET’İN AHLAKİ GELİŞİM KURAMI Piaget’e göre okul öncesi dönemde; Çocukların bilişsel gelişim ahlaki yargıları arasında ilişki vardır. 6 yaşın altındaki çocukların kuralları yoktur. 2 yağındaki çocukların oyun oynarken kuralları yoktur. 2-6 yaş arasındaki çocuklar ise kuralların farkındadır ama neden kuralların koyulduğu veya neden uyulması gerektiği hakkında fikirleri yoktur.

PİAGET’İN AHLAKİ GELİŞİM KURAMI 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK PİAGET’İN AHLAKİ GELİŞİM KURAMI Piaget’e göre 6-10 yaş arasındaki çocuklar, kuralları izlemede sık sık tutarsızlıklar gösterir. Ama kuralları kabul ederler. Kurallar yüksek bir otorite tarafından konulmuştur ve değiştirilemez. Uyunun kurallarının grubun kararına göre değiştirilebileceğini anlayamaz.

PİAGET’İN AHLAKİ GELİŞİM KURAMI 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK PİAGET’İN AHLAKİ GELİŞİM KURAMI Piaget’e göre 10-12 yaş arasındaki çocuklar, Kuralları bilinçli olarak kullanamaz ve izleyemezler. Bir oyunu aynı kurallarla oynayabilirler. Kuralların oyuna yön vermek ve anlaşmazlıklarının önlenmesi için konulduğunu bilirler. Kuralların herkesin üzerinde anlaştığı, birilerinin anlaşarak belirlendiğini bilirler.

PİAGET’İN AHLAKİ GELİŞİM KURAMI 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK PİAGET’İN AHLAKİ GELİŞİM KURAMI Piaget Ahlaki gelişimi iki dönem olarak ele alır: Dışsal Kurallara Bağlılık Dönemi (6-12 yaş) Ahlaki Özerklik Dönemi (12…)

Dışsal Kurallara Bağlılık Dönemi (6-12 Yaş) 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Piaget’in Ahlaki Gelişim Kuramı Dışsal Kurallara Bağlılık Dönemi (6-12 Yaş) Kuralların değişmezliğine inanır. Kurallara uyulmadığında otomatik olarak ceza vardır. Kayıtsız şartsız otoriteye uyuma söz konusudur. Büyükler tarafında çocuğa ne yapması ne yapmaması gerektiği söylenmelidir. Davranışın gerisinde neler olduğu dikkate alınmaz. Yargı sadece sınırlı olarak gözlenen gerçeklere dayalıdır (kurallara uyulmadı- o zaman ceza…)

Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı Kholberg çocukların oyunlarını gözleyerek değil, çocuklara ahlaki ikilemleri kapsayan belirli durumlar vererek nasıl tepkide bulunduklarını incelemiştir. Örnek: Joe’nun babası, Joe’ya 50 dolar kazandığı taktirde onu kampa götüreceğine söz verir. Ancak daha sonra fikrini değiştirir. Joe’ya kazandığı parayı kendisine vermesini ister. Joe’da yalan söyleyerek 10 dolar kazandığını söyler ve 40 doları kampta kullanmak üzere kendisine ayırır. Joe kampa gitmeden önce, küçük kardeşi Alex’e babasına yalan söylediğini ve kazandığı para miktarını söyler. Alex bu durumu babasına söylemeli midir?

Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı Kholberg, bu duruma göre insanlar 6 yargı aşaması gerçekleştirdiğini ve bu aşamaların üç düzey içerisinde yer aldığını belirler. I. Düzey : Gelenek Öncesi Düzey Aşama 1: Ceza ve itaat eğilimi Aşama 2: Araçsal ilişkiler eğilimi II. Düzey : Geleneksel Düzey Aşama 3: Kişiler arası Uyum Eğilimi Aşama 4: Kanun ve Düzen Eğilimi III.Düzey : Gelenek Sonrası Düzey Aşama 5: Sosyal Sözleşme Eğilimi Aşama 6: Evrensel Ahlak İlkeleri Eğilimi

Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı I. Düzey : Gelenek Öncesi Düzey Bu düzey Piaget’in «dışsal kurallara bağlılık» döneminin özellikleri kapsar. Bu düzeydeki çocuk kültür içerisinde kabul edilen iyi ve kötü ölçütlerine göre davranır. Aşama 1: Ceza ve itaat eğilimi Çocuk otoriteye uyar cezalandırılmaktan kaçınır. Genel olarak dış görünüşe ve meydana gelen zararın büyüklüğüne bakarak karar verir. Olayın gerisindeki neden önemli değildir. Etkinliğin fiziksel sonuçları, etkinliğin iyi ya da kötü olduğunu belirler.

Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı Aşama 2: Araçsal ilişkiler eğilimi Çocukların kendi ihtiyaç ve isteklerinin karşılanması önemlidir. Diğer insanların da ilgilerinin farkına varırlar. Ahlaki yargıda bulunacakları zaman başkalarının ihtiyaçlarını dikkate alırlar ancak hale birinci sırada kendi ihtiyaçları vardır. Ne kadar alırlarsa o kadar verirler.

Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı II. Düzey : Geleneksel Düzey Birey için, aile, grup ve ulusun beklentileri her şeyden önemlidir. Beklentiler yakın ve açık sonuçları düşünülmeksizin kabul edilir ve değerlidir. Sosyal düzeni destekleme ve sadakat önemlidir. Kendi ihtiyaçları bazen grubunkilere göre ikinci plandadır. Aşama 3: Kişiler arası Uyum Eğilimi Akran grupları ile işbirliği vardır. İyi davranış başkalarına yardım veya onları mutlu etmektir. Başkaları tarafından onay görmek iyi çocuk olarak görülmek önemlidir. Başkalarının hissettikleri önemlidir. Olaylara başkaları açısından bakabilir.

Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı Aşama 4: Kanun ve Düzen Eğilimi Doğru davranış, otoriteye, sosyal düzene uygun olarak kişinin görevini yerine getirmesidir. Akran gruplarının oluşturmuş olduğu kuralların yerini toplumun kuralları ve kanunları alır. Kanunlar soru sormaksızın izlenir. Kanunlara uymayanlar onaylanmaz. Bir çok yetişkin muhtemelen bu dönemde kalır.

Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı III.Düzey : Gelenek Sonrası Düzey Bireyin, başkaları ve bağımsız olarak izlemek istediği, ahlak ilkelerini seçtiği, kendine özgü değer sistemini örgütlediği düzeydir. Aşama 5: Sosyal Sözleşme Eğilimi Kanunların kullanımı bireysel haklar eleştirici bir şekilde incelenir. Toplumun kanunları ve değerlerinin göreli ve topluma özgü olduğu kabul edilir. Kanunlar demokratik yollardan değiştirilebilir. Kanunlar sosyal düzeni korumak, temel yaşama ve özlük haklarını güvence altına almak için gereklidir. Bu düzeye yetişkinlerin ancak %25’i ulaşabilir.

Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı Aşama 6: Evrensel Ahlak İlkeleri Eğilimi Birey, ahlaki ilkelerini kendisi seçip oluşturur. İlkeler, adalet, eşitlik, insan hakları gibi bazı soyut kavramlara dayanır. Bu ilkeleri ihmal eden kanunlara uyulmamalıdır. Adalet yasanın üstündedir. Birey haklarına saygı esastır.

Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı Kholberg’in Kuramının Sınırlılıkları Birçok araştırma aynı yaş grubunda ve erkeklerle yürütülmüştür. Ancak Kohlberg araştırmalarını kadın erkek herkese genellemiştir. Gerçek davranışları gözlemekten çok, ahlaki usa vurma ile ilgilenmesi olmuştur. Kholberg’in ahlak gelişimi dönemlerinin kesinlik derecesi ve evrenselliği tartışmaya açıktır.

Gilligan’ın Ahlak Gelişimi Kuramı 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Gilligan’ın Ahlak Gelişimi Kuramı Gilligan’ın Ahlak Gelişimi Kuramı Kohlberg’in ahlak gelişimi aşamalarının kesin ve evrensel olmadığını savunur. Kohlberg’in kadınlar ile çalışmaması nedeni ile eleştirir. Kızların herhangi bir yetersizlik nedeni ile düşük düzeyde bulunmadıklarını, ancak üçüncü düzeyden sonra toplumun beklentilerine ilişkin cinsiyet farklarının açık hale geldiğini belirtir. Önemli olan “ahlak sevgisi kazanmaktır. Okullar çocuklara gençlere “ahlak sevgisini kazandıabildiği düzeyde başarılıdır.

Ahlak Gelişimi Kuramının Eğitim Açısından Doğurguları 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Ahlak Gelişimi Kuramının Eğitim Açısından Doğurguları Küçük çocukların bilişsel yapıları, kuralları ve ahlak ilkelerini anlamaya yeterli değildir. Bu nedenle kuralların anlatılması yerine yaparak yaşarak öğretilmesi gerekmektedir. Kuralların nedenleri onların anlaya bileceği eylemler ve somut yollarla açıklanmalıdır. Büyükler uygulamalarda iyi bir örnek model olmalıdır. Sembolik işlemler döneminde olan çocuk kedine göre öyküler uydurduğunda onu “yalancılıkla” arkadaşının oyuncağını aldığında ise “hırsızlıkla” suçlamamak gerkir.

Ahlak Gelişimi Kuramının Eğitim Açısından Doğurguları 26.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK Ahlak Gelişimi Kuramının Eğitim Açısından Doğurguları Okul öncesi dönemdeki çocuklarda kural olmadığı için onların yaramazlıkla etiketlendirilmemesi gerekir. Çocukların bilişsel yapılarına uygun ortamlar oluşturularak kurallar verilmelidir. İlköğretim ve ergenlik döneminde öğretmenler bazı gazete haberlerini sınıf ortamına getirerek öğrencilerin tartışmalarını sağlayabilir. Ailedeki sorumluluk paylaşımı ahlaki gelişim göz önünde bulundurularak verilmelidir.