TURGUT ÖZAL ANADOLU LİSESİ 2012-2013 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI TURGUT ÖZAL ANADOLU LİSESİ HAZIRLAYANLAR Kemal BOĞA Nurettin KAPLAN

ERGENLERİN EN SIK YAŞADIKLARI DUYGULAR KORKU ENDİŞE ÖFKE SEVGİ

ERGENLERDE EN SIK RASTLANAN TUTUM VE DAVRANIŞLAR YALNIZLIK İSTEĞİ ÇALIŞMA İSTEKSİZLİĞİ DİSİPLİNE KARŞI DİRENİŞ ÇEKİNGENLİK FAZLA HAYAL KURMA DUYGUSALLIĞIN ARTMASI

Ergen ve Ailesi Arasında Sık Görülen Tartışma Nedenleri

Saç sakal uzatmak Eve geç gelme Farklı giyim tarzı Arkadaşları ile fazla vakit geçirme Karşı cinsle arkadaşlık kurma Yeteri kadar ders çalışmama Fazla para harcama Meslek seçimi

ERGENLİKTE ANNE-BABA TUTUMLARI

Anne baba tutumu anne baba ve çocuk arasındaki etkileşim bütünüdür. 7

Anne, baba ve ailenin diğer bireylerinin çocukla olan etkileşimi, çocuğun ileride nasıl bir birey olacağını etkilemektedir. 8

MUTLULUĞUN RESMİ Ailede; anne babanın çocukla nasıl iletişim kurduğu, istendik davranışları nasıl kazandırdığı, çocuğun aile içinde bir birey olarak kabul edilip edilmediği, sevginin nasıl ifade edildiği, eğitimde kullandığı disiplin yöntemleri anne baba tutumunun nasıl olduğunu belirler. 9

DİSİPLİN Disiplin, bir eğitim aracı olarak düşünüldüğünde korkutma, utandırma, gururunu kırma gibi davranışlarla iç içe olmamalıdır. Disiplinin iki temel amacı vardır; Birincisi, çocuğa anlaşılır, kesin ve sınırları olan, güvenli bir ortam sunmaktır. Bu ortam çocuğun sağlıklı gelişimi için gereklidir. Disiplinin ikinci amacı ise, çocuğun kendi kendini yönetme yeteneği yani özdenetim kazanmasıdır. Çocuk denetim altında değilken de öğrendiklerini uygulayabilmeli, kurallara uymayı sürdürebilmelidir. 10

DİSİPLİN Çocukların gösterdiği uyum ve davranış sorunlarının nedenlerinden birisi de anne babalarının onlara uygun sınırlar koymamalarıdır. Bazı ailelerde disiplin yok gibidir. Çocuğun tüm davranışları hoşgörüyle karşılanır. Bazı evlerde ise disiplin vardır ancak ne zaman, nerede uygulanacağı belirsizdir. Anne babanın tutumu aşırı hoşgörü ile sert cezalandırmalar arasında gidip gelmektedir. Anne babalar kendi ruh halleri, çocuğun yapısı ve çevre koşulları nedeniyle çocuklarına karşı tutarsız davranmaktadırlar. 11

Disiplin İçin Önemli İlkeler Anne baba davranışlarıyla çocuğa örnek olduğunu unutmamalıdır. Anne babanın sözbirliği ve işbirliği yapması disiplin için gereklidir. Tutarlılık disiplin için en önemli ilkelerden biridir. 12

ÇOCUK EĞİTİMİ İLE İLGİLİ YAYGIN AMA YANLIŞ İNANÇLAR ! Eşim çocuğa çok katı davranıyor, ben onu dengeliyorum. Ben çocuğumun en iyi arkadaşıyım. Çocuğum daima kendimden, eşimden önce gelir. Çocuğum hiç hata yapmamalı, hiç acı ve sıkıntı çekmemeli. Çocuğumu mükemmel bir şekilde yetiştirmeliyim. 13

ÇOCUK EĞİTİMİ İLE İLGİLİ YAYGIN AMA YANLIŞ İNANÇLAR ! Ben de çocuktum, geçer. İyi anne-baba çocuğunu asla cezalandırmamalı. Çocuğumun her şeyi olmalı, hiçbir şeye ihtiyacı olmamalı. Çocuklar kendi hallerinde yetişmeli, müdahale etmeye gerek yok. Çocuğuma zaman ayıramıyorsam da bütün maddi ihtiyaçlarını karşılıyorum. 14

Çocuğun anne-babadan aldığı iki şey vardır: Sevgi ve Eğitim AİLE TUTUM MODELİ Çocuğun anne-babadan aldığı iki şey vardır: Sevgi ve Eğitim 15

OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ DİSİPLİNSİZ EĞİTİM İÇE DÖNÜK SORUMSUZ YETERSİZ SEVGİ AŞIRI SEVGİ SALDIRGAN ANTİSOSYAL KAYGILI GÜVENSİZ AŞIRI DİSİPLİNLİ EĞİTİM 16

SAĞLIKLI TUTUM Yeterli ilgi Yeterli sevgi Yeterli hoşgörü Aşırı Disiplin Yeterli ilgi Yeterli sevgi SAĞLIKLI TUTUM Yetersiz Sevgi Aşırı sevgi Yeterli hoşgörü Yeterli disiplin Disiplinsiz Eğitim 17

SAĞLIKLI TUTUM Yeterli ilgi Yeterli sevgi Yeterli hoşgörü Aşırı Disiplin Yeterli ilgi Yeterli sevgi SAĞLIKLI TUTUM Yetersiz Sevgi Aşırı sevgi Yeterli hoşgörü Yeterli disiplin Disiplinsiz Eğitim 18

Olumsuz anne baba tutumları ve Olumlu anne baba tutumu . Anne baba tutumlarını, Olumsuz anne baba tutumları ve Olumlu anne baba tutumu olarak ikiye ayırabiliriz 19

OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI AŞIRI KORUYUCU VE KAYGILI ANNE-BABA TUTUMU Bu Tutumda; Anne baba çocuğun her davranışına müdahale eder, Sürekli çocuğa yaşından daha küçükmüş gibi muamele edilir Aile aşırı koruyucu ve vericidir. Çocuğun kendini tanımasını ve yapabileceklerini fark etmesini engelleyen bir anne-baba tutumudur. Çocuğun bireyselleşme çabalarını engelleyen bir tutumdur. 20

OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI Bu tutumla yetişen çocuklar; Bağımlı kişilik yapısı geliştirirler. Çocuk kendi başına karar vermede güçlükler yaşar. Çocuğun kendine güveni yoktur. Genelde tek başına bir işe başlama ya da sürdürme becerilerini gösteremezler. 21

OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI 2. AŞIRI BASKICI VE OTORİTER ANNE-BABA TUTUMU Ailede katı bir disiplin anlayışı ve baskıcı bir tutum vardır. Çocuktan ailenin kuralarına koşulsuz uyulması beklenir Aile içinde korku hakimdir ve çocuk korku ile büyür 22

OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI Bu tutumla yetişen çocuklar; Saldırgan ve uyumsuz davranışlar görülür.Arkadaşlarına evde karşılaştığı olumsuz davranışları sergiler.Sürekli eleştirildiği için benlik saygısı geliştiremedikleri görülür. 23

OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI SINIRSIZ ÖZGÜRLÜKÇÜ ANNE-BABA TUTUMU Bu tutumu gösteren ailelerde çocuğa aşırı düşkünlük ve hoşgörü vardır Aile çocuk ilişkisinde sınırlar ve kurallar belli değildir. Çocuk evde patrondur, ve her istediği, istediği anda yapılır. 24

OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI Bu tutumla yetişen çocuklar; Bencil, doyumsuz, kırılgan, her dediğinin anında olmasını isteyen, sabırsız bireyler olabilirler. Doyumsuzluk ve iç boşluk vardır. Kuralsızlığa alışan çocuk, sosyal ortamlarda(okul gibi) kurallarla karşılaştığında uyum sağlamakta zorlanırlar. 25

OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI 4. MÜKEMMELİYETÇİ ANNE-BABA TUTUMU Bu tutumu benimseyen anne babalar çocuklarını akademik, sosyal, sanatsal, sportif her alanda kusursuz olmasını beklerler. Aile beklentilerini karşılaması için çocuk yoğun bir eğitim sürecine tabi tutar. Çocuktan beklentiler yaşının ve kapasitesinin üzerindedir. 26

OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI Bu tutumla yetişen çocuklar; Kendi doğal iç güdüleri ve kurallar arasına sıkışıp kalmıştır. Sürekli bir iç çatışma içindedir. Fikirleri genellikle çok katıdır. Her işte üstün olmak ister ve bunu başaramadığı noktada hayal kırıklığına uğrar. Çalışmayı tamamen bırakabilir ve aşağılık duygusu gelişir. 27

OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI 5. TUTARSIZ ANNE-BABA TUTUMU Anne babanın tutumu belirli değildir. Yukarıda belirtilen tutumların hepsinide zaman zaman uygular. Anne ve babanın tutumları arasında da farklılıklar vardır. 28

OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI Bu tutumla yetişen çocuklar; Ne zaman ve nerede ne yapacağını bilemez. Çocuk anne veya babanın tepkisini tahmin edemez ve bu nedenle kendini güvende hissetmez. Çocuk çevresindeki insanlara güvenmeyen, her şeyden şüphelenen, kararsız bir kişilik yapısı geliştirebilirler. 29

DİĞER OLUMSUZ AİLE TUTUMLARI: Anne ve babanın tutumları arasında tutarsızlık: Bu tutumda, bir çocuğa annenin ayrı, babanın ayrı bir tutum izlemesi söz konusudur. Çocuğa konulan sınırların sürdürebilmesi için anne-babanın davranışlarında tutarlı olması gerekir. 30

DİĞER OLUMSUZ AİLE TUTUMLARI b.Aile içindeki kardeşlere farklı tutumlar : Burada çocuklar arasında ayrımcılık vardır. Örneğin, kız çocukla erkek çocuk arasında veya yatağını ıslatan çocukla diğer çocuklar arasında ayırım yapılır. 31

DİĞER OLUMSUZ AİLE TUTUMLARI c.Aile içi kutuplaşmalar: Aile içinde bazen klikleşmeler, aile içindeki bir grubun başka gruba ya da kişiye karşı çıkması, gizli anlaşmalar oldukça sık görülür. Bazen anne-baba çocuklara karşı, çocuklar anne babaya karşı, bazen de bir çocukla baba, bir başka çocukla anneye karşı kutuplaşabilir. Çocuk aile içinde herkesin yüklendiği bir şamar oğlanı da olabilir. 32

OLUMLU ANNE-BABA TUTUMU DEMOKRATİK ANNE-BABA TUTUMU Anne ve baba çocuğa Koşulsu Kabul gösterir. Anne baba çocuğa sevgi ile yaklaşır ve çocukla ilgilenir. Aile çocuğa rehberlik yapar. Ancak karar çocuğa aittir. Anne baba çocuk için iyi bir modeldir. 33

OLUMLU ANNE-BABA TUTUMU Bu tutumla yetişen çocuklar; Sosyalleşmiş, işbirliğine hazır, arkadaş canlısı, duygusal ve sosyal açıdan dengeli bir bireydir.Çocuk nerede ne yapması gerektiğini bilir. Saygılı, sorumluluklarını bilen ve çevresi ile olumlu ilişkiler kurabilen bireylerdir. 34

Koşulsuz Sevgi: Her anne-baba çocuğunu sever ve onun için tüm fedakarlıklara katlanır. Fakat sevgi koşulsuz olmalıdır. "Eğer başarısız olursan, sana olan sevgim azalacak." gibi cümleler kuruluyor ise; yanlış davranılmaya başlanmış demektir. Çünkü sevgiyi belli koşullara bağlayarak disiplin sağlanamaz.Hatta istenmeyen davranış pekiştirilmiş olur. Çocukta da yoğun olarak sevilmediği endişesi yerleşir. 35

Çocuğunuzun nasıl bir yetişkin olmasını istersiniz 36

ANNE BABALARA TAVSİYELER 1-Ondan yapamayacağı şeyler istemeyin, 2-Yaşına uygun yapabileceği görev ve sorumluklar verin, 3-Başarılı olmuş kişileri ona sevdirin ve örnek gösterin, 4-Kendine güvenmesini sağlayın, 5-Okul arkadaşları ile iyi ilişkiler kurmasını sağlayın, 6-Gelişimine uygun görevler vererek sorumluluk duygusunu geliştirmeye çalışın. 37

ANNE BABALARA TAVSİYELER 7-Onunla birlikte vakit geçirin, kendini ifade etmesini sağlayın, 8-Onun okul başarılarını uygun bir şekilde ödüllendirin, 9-Ona her zaman cesaret verin ve konuşun, 10-Huzurlu ve sevgi dolu bir aile ortamı hazırlayın. 11-Onun kapasitesinden daha fazla beklentilere girmeyin, 38

ANNE BABALARA TAVSİYELER 12-Uyku düzeninin bozulmamasını sağlayın, 13-Ders çalışırken belli aralarla dinlenmesini sağlayın, 14-Yaşıtları ve başkaları ile onu kıyaslamayın, 16-Çocuğunuz ile çok zaman geçirmeye değil nitelikli zaman geçirmeye önem verin. 17-Sürekli ders çalışmasını engelleyin, Amaç belirlemesinde yardımcı olun. 39

ANNE BABALARA TAVSİYELER 18-Yeteneğine uygun sosyal etkinliğe katılmasını sağlayın. 19-Disiplin konusunda tutarlı ve kararlı bir tutum sergileyin. 20-Kuralların gerekçelerini belirtin, uyulması konusunda ebeveynler olarak aynı tutumu sergileyin. 21-Çocuğunuzun fiziksel ve ruhsal açıdan zorlanmaları olup olmadığını izleyin. 22-Çocuğunuza uygun, dikkatini dağıtmayacak bir ders çalışma ortamı hazırlayın. 40

“Temelinde sevgi olan hiçbir eğitim başarısızlığa uğramaz” Pestallozi 41

ANNE BABALARA ÖNERİLER

Çatışmaların doğal olduğunu kabul edin, soğuk kanlı ve sakin olun Çatışmaların doğal olduğunu kabul edin, soğuk kanlı ve sakin olun. Fevri davranışlardan kaçının. Akranları veya kardeşleri ile kıyaslamayın.

Ergen, ana-baba kontrolüne karşı çıksa da, otorite desteğine ihtiyacı vardır. Ona istediği her zaman yanında olduğunuzu hissettirin, söyleyin. Sıkıcı ve öğüt veren konuşmalardan kaçının. Disiplin konusunda eşinizle görüş birliğinde olun, gencin yanında tartışmamaya özen gösterin.

Çocuklarınızın sizinle paylaşmak istemedikleri bazı sırları, mektupları, hatıra defterleri olabilir. Buna saygı gösterin. Onların sorumluluklarını kendi üzerinize almayın. İletişim kurarken iyi bir dinleyici olun. Onu dinlemeye her an hazır olduğunuzu hissettirin.

Problemlerinizi “Kapı aralığında” çözmeye çalışmayın. Çocuklarınızı severken boğmayın. Özgürlük kişiliklerinin gelişmesini olumlu yönde etkileyecektir. Onları sürekli denetim altında tutmaya çalışmayın. Ona güvendiğinizi hissettirin.

Onların görüş ve düşüncelerine önem verdiğinizi onlara söyleyin. Onlardan mükemmel olmalarını beklemeyin. Ufak tefek hatalarını görmezden gelin. Gerektiğinde özür dilemesini bilin. Ergenlikte yaşayacağı fiziksel ve psikolojik değişimler konusunda daha önceden bilgi vererek hazırlıklı olmalarını sağlayın.

“SENİ SEVİYORUM” ve” İYİKİ VARSIN” sözlerini korkmadan ve cömertçe kullanın.

TEŞEKKÜR EDERİZ...