Bazı özel yetenekliler Albert Einstein 4 yaşında konuştu. 7 yaşında okumayı öğrendi.

Bazı özel yetenekliler Tolstoy başarısızlık nedeniyle okulu bıraktı.

Bazı özel yetenekliler Edison’un öğretmeni onu hiçbir şey öğrenemeyecek kadar aptal buluyordu.

Tanım “Zihinsel yeteneklerinin ya da zekalarının birden çoğunda akranlarına göre üst performans gösteren ya da gizil güce sahip olan, yaratıcılık yanı güçlü olan ve başladığı işi tamamlama, üstesinden gelmede yüksek görev anlayışı bulunanlara özel yetenekli birey” denilmektedir. Özel yetenekli Bir ya da birden çok alanda yetenekli

2007 tarihli Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) Yönergesinde üstün yetenek, “özel akademik alanlarda veya zekâ, yaratıcılık, sanat ve liderlik kapasitesi veya özel akademik alanlarda yaşıtlarına göre yüksek düzeyde performans gösterdiği uzmanlar tarafından belirlenen çocuk/öğrenci” biçiminde ele alınmıştır (MEB, 2007).

Yaygınlık Zekâ dağılım eğrisinin bir ucunda zekâ geriliği gösteren kişiler yer alırken diğer ucunda ise üstün zekâlı kişiler yer almaktadır. Toplumun oluşturan kişilerin ancak %2'lik bir bölümü 130 ve üstündeki IQ derecesine sahiptir. IQ derecesi 140' ın üzerine çıkıldığında bu oran % 0.2 ye düşmektedir.

Özel Yetenekli Çocuğun Özellikleri a. Fiziksel Özellikleri

Doğumda diğer çocuklardan daha ağırdırlar. Fiziksel Özellikleri Doğumda diğer çocuklardan daha ağırdırlar.

Bebeklikte olağanüstü hareketlilik gösterirler. Fiziksel Özellikleri Bebeklikte olağanüstü hareketlilik gösterirler.

Fiziksel yapı ve genel sağlıkları normalin üstündedir. Fiziksel Özellikleri Fiziksel yapı ve genel sağlıkları normalin üstündedir.

Erken yürür, erken konuşur, okumayı erken yaşta öğrenirler. Fiziksel Özellikleri Erken yürür, erken konuşur, okumayı erken yaşta öğrenirler.

Fiziksel Özellikleri Aşırı duyarlı sinir sistemine sahiptirler. Duyu organları keskindir. Bebeklerde bu aşırı duyusal uyarılabilirlik, battaniyelerini üstlerinden atma, altlarının ıslanmasından rahatsız olma, gürültüye yoğun tepki gösterme ve tat alma duyularında aşırı duyarlılık şeklinde ifade bulabilir.

Olgunlaşma daha hızlı gerçekleşir Fiziksel Özellikleri Olgunlaşma daha hızlı gerçekleşir

Fiziksel Özellikleri Çok iyi duyabilirler.

Hastalıklara karşı daha dirençlidirler. Fiziksel Özellikleri Hastalıklara karşı daha dirençlidirler.

Özel Yetenekli Çocuğun Özellikleri b. Sosyal Gelişim Özellikleri

Kendilerinden büyük çocuklarla karmaşık oyun oynama eğilimindedirler. Sosyal Gelişim Özellikleri Kendilerinden büyük çocuklarla karmaşık oyun oynama eğilimindedirler.

Arkadaşlar arasında popülerdirler. Sosyal Gelişim Özellikleri Arkadaşlar arasında popülerdirler.

Anne baba yada bakıcıyı erken tanıma ve gülme becerisi gösterirler. Sosyal Gelişim Özellikleri Anne baba yada bakıcıyı erken tanıma ve gülme becerisi gösterirler.

Ses, ağrı ve acıya karşı aşırı tepki verebilirler. Sosyal Gelişim Özellikleri Ses, ağrı ve acıya karşı aşırı tepki verebilirler.

Sosyal Gelişim Özellikleri Karşısındakilerin düşüncelerini, duygularını ve isteklerini kestirebilme yeteneğine sahiptirler.

Yeni ve değişik durumlara kolay ve çabuk uyum sağlarlar. Sosyal Gelişim Özellikleri Yeni ve değişik durumlara kolay ve çabuk uyum sağlarlar.

Espri yetenekleri gelişmiştir. Sosyal Gelişim Özellikleri Espri yetenekleri gelişmiştir.

Sosyal Gelişim Özellikleri Okula karşı isteklidirler ve ders dışı etkinliklere katılmaktan zevk duyarlar.

Özel Yetenekli Çocuğun Özellikleri c. Kişilik Özellikleri

Kişilik Özellikleri Bağımsız olma özellikleri gösterirler. Bu özellikleri öğrenme etkinliklerinde de görülür.

Yüksek amaç ve ideallere sahiptirler. Kişilik Özellikleri Yüksek amaç ve ideallere sahiptirler.

Kişilik Özellikleri Faaliyetlerini başlatmak için bir dış kuvvete ihtiyaç duymazlar yani içten denetimlidirler.

Kişilik Özellikleri Hayal güçlerinin fazla gelişmesi sonucunda, bazıları hayali arkadaşlar oluşturabilir.

Kişilik Özellikleri Aşırı duygusal olabilirler. Yok olma tehlikesinde olan türler, enerji kaynaklarının azalması , kirliliğin artması gibi dünya sorunlarına aşırı duyarlı davranabilirler.

Mükemmeliyetçidirler. Kişilik Özellikleri Mükemmeliyetçidirler.

Özgüvenleri yüksektir. Kişilik Özellikleri Özgüvenleri yüksektir.

Kişilik Özellikleri Meseleleri sorgular, net bir şekilde düşünür, ilişkileri fark eder ve anlamlar idrak ederler.

Azimli ve sebatlıdırlar. Kişilik Özellikleri Azimli ve sebatlıdırlar.

Başkalarıyla kolayca işbirliği yaparlar. Kişilik Özellikleri Başkalarıyla kolayca işbirliği yaparlar.

Özel Yetenekli Çocuğun Özellikleri d. Zihinsel Özellikleri

Zihinsel Özellikleri Kolayca ezberleme ve ezberlediklerini de uzun süre belleklerinde koruyabilme özelliğine sahiptirler.

Kendi başlarına okumayı öğrenirler. Zihinsel Özellikleri Kendi başlarına okumayı öğrenirler.

Zihinsel Özellikleri Sayılara erkenden ilgi duyma ve matematiksel akıl yürütme başarısı yüksektir.

Zihinsel Özellikleri Mükemmel, uzun süreli bellekleri vardır. Hafızaları güçlü olduğu için önemli detay, kavram ve prensipleri unutmazlar.

Okuduğunu anlama başarısı yüksektir. Zihinsel Özellikleri Okuduğunu anlama başarısı yüksektir.

Sebep sonuç ilişkisine ilgi duyarlar. Zihinsel Özellikleri Sebep sonuç ilişkisine ilgi duyarlar.

Zihinsel Özellikleri Sanat, bilim, geometri, mekanik, teknoloji ya da müzikte başarılı olurlar.

Hayalleri güçlüdür. Sanat dallarında orijinal eserler verirler. Zihinsel Özellikleri Hayalleri güçlüdür. Sanat dallarında orijinal eserler verirler.

Ayrım PARLAK ÇOCUK ÖZEL ÇOCUK İlgilidir. Aşırı meraklıdır. Çok çalışır. Etrafta dolanıp çalışmaz gibi görünürken sınavlarda başarılıdır. Kolaylıkla öğrenir. Zaten biliyordur. Tam olarak öğrenmesi için 6-8 tekrar gerektirir. Tam olarak öğrenmesi için 1-2 tekrar yeterlidir. Ödevlerini tamamlar. Yeni proje atılımlarında bulunur İyi ezberler İyi tahmincidir Yaşıtlarından hoşlanır. Yetişkinleri tercih eder. Üst grubu oluşturur. Grubun ötesindedir. Öğrendiği kadarıyla tatmin olur. Çok fazla öz eleştiri yapar.

Ayrım DEHP’Lİ ÇOCUK ÖZEL ÇOCUK Hiperaktif çocuklar istemli dikkat ve davranış denetimini gerçekleştiremezler. Üstün çocuklar ilgilendikleri zaman dikkatlerini yoğunlaştırabilirler ve sadece zihinsel uyarıcının yetersiz olduğu durumlarda kendilerinde amaçsız hareketlilik görülebilir. Beyindeki yapısal ve işlevsel anormallikler, merkezi sinir sistemindeki yapısal ve işlevsel bozukluklar nedenler arasındadır. Aşırı duyarlı sinir sistemine sahip olmaları normal yaşıtlarına oranla daha fazla hareketli olmalarına yol açabilir.

SINIF ORTAMINDA ÖZEL YETENEKLİ ÖĞRENCİLER Ancak bu çocukların yukarıda sayılan olumlu özellikleri yanında sınıf yönetimi açısından bir takım olumsuz özellikleri de bulunmaktadır; Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların karakteristik özellikleri vurgulanırken belirtildiği gibi, bu çocukların büyük bir çoğunluğu yüksek enerjiye sahip kimselerdir. Bunlar yerlerinde duramaz, sürekli yenilik, hareket isterler. Diğerlerinden çok farklı niteliklere sahiptirler. Bu nedenle de normal sınıf ortamında çeşitli olumsuzluklara neden olabilirler. Bunlar şu sebeplerden kaynaklanabilir: Bu çocukların bilgi, ilgi ve beceri düzeyleri aynı yaştaki ortalama öğrencilerin hayli ötesindedir. Bilgi, ilgi ve becerileri düzeyinde ihtiyaçları karşılanmazsa çabuk sıkılır ve sınıfta huzursuz, yerinde duramayan bir duruma gelirler. Bilgi, ilgi ve beceri düzeyleri yüksek olduğundan sınıfları ve yaşlarından umulmayan konularla ilgilenip soru sorabilirler. Herhangi bir konu işlenirken yanılgıyı bulmak, eleştiri, itiraz gibi tepkiler vermeleri olağandır.

SINIF ORTAMINDA ÖZEL YETENEKLİ ÇOCUKLAR Rutin ödevlerden ve görevlerden çabuk sıkılır, çoğu zaman da görevi tamamlamaz. Öte yandan görevin başından fırlayarak kalkıp sınıf içinde sağa sola dolaşarak başka meşguliyet arayabilir. Bu davranış dikkat eksikliği, derslere katılmama, olumsuz problem davranışlar olarak ele alınır ve arkadaşlarına kötü etki yaptığı sonucuna varılabilir. Her şeyle ilgilendiği için kolaylıkla ilgisi başka yöne kayabilir, ve hiçbir şeyi tamamlayamaz. Çocuk bir defada birden fazla projeyi tamamlamak isterken bitap düşebilir. Ayrıca yüksek enerji çocuğun Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olarak yanlış tanılanmasına neden olabilir.

SINIF ORTAMINDA ÖZEL YETENEKLİ ÇOCUKLAR Sınıf arkadaşlarının yaşının çok üstünde ki sözcükleri kullanması sonucu ne dediğini arkadaşları anlayamayabilir. Çok konuştuğu için diğer arkadaşlarına konuşma fırsatı tanımaz. Bunun sonucu olarak diğer çocuklar, üstün zekalı çocuğu “kendini beğenmiş” olarak adlandırarak dışlamaya başlar ve yalnızlığa itilir. Öğretmenin anlattığı biçimde değil, kendine has biçimde problemleri çözer. Bunun sonucu olarak öğretmen, kendisini tehdit altında hisseder, çocuğun otoriteyi kabul etmeyen saygısız biri olduğunu düşünerek ona göz açtırtmamaya çalışarak isyan etme noktasına getirebilir.

SINIF ORTAMINDA ÖZEL YETENEKLİ ÇOCUKLAR Bu çocuklar, genellikle kendilerini yaşıtlarıyla aynı seviyede görmezler. Bir kısmı tecrit edilmişlik veya bir köşeye itilmişlik hissine kapılırlar. İçine kapanıklıkları sebebiyle arkadaş sayıları birkaçı geçmeyebilir. Okullardaki dersler onları sıkabilir. Bunlardan bazıları, yaşıtlarıyla birlikte olabilmek için yeteri kadar başarılı olmak istemeyebilir. Eğer duyguları beslenmezse, toplum dışında kalabilir hatta suça meyilli hale gelebilirler. Yetişkinler bu çocukların özel ihtiyaçlarını fark edip potansiyellerini değerlendirebilmeleri için onlara yardımcı olmalıdırlar. Üstün yetenekli çocuklar, birbirleriyle çok etkili ve verimli bir iletişim kurabilmekte, böylelikle anlaşılmaz olma sıkıntısından bir derece kurtulmaktadırlar. Dolayısıyla bu çocukların katıldıkları ortak proje ve programların önemi büyüktür. Tecrübesiz anne ve babaların evdeki üstün yetenekli ve hünerli çocuklarıyla ilgilenmesi hiç de kolay olmaz. Özellikle okul öncesi dönemde böyle bir ebeveyn yardıma ve rehberliğe muhtaçtır.

Bu bölümde sizlere özel yetenekli bireyin sahip olduğu özellikleri anlattık bizleri dinlediğiniz için teşekkür ederiz.