Doç. Dr. Cemil Öz SAÜ Bilgisayar Mühendisliği Dr. Cemil Öz

Seçme sıralama (selection sort) algoritması Seçme sıralama (selection sort) en basit sıralama algoritmalarındandır. Dizideki ilk elemandan başlanır. Seçilen dizi elemanı ile bu elemandan sonra gelen dizi elemanları sırası ile karşılaştırılır. Eğer küçüklük/büyüklük (sıralama isteğine bağlı olarak) durumu var ise yerleri değiştirilir. İkinci etapta dizinin ikinci elemanı ile bu elemandan sonra gelen dizi elemanları sırası ile karşılaştırılır ve aynı şekilde eğer küçüklük/büyüklük durumu var ise yerleri değiştirilir. Bu karşılaştırma işlemi sondan bir önceki eleman ile son elemanın karşılaştırılmasına kadar devam eder ve aynı şekilde eğer küçüklük/büyüklük durumu var ise yerleri değiştirilir.

Küçükten büyüğe doğru sıralama yapan seçme sıralama (selection sort) algoritması için akış diyagramını çizelim;

sıralama algoritmasının C/C++ Programı; /* Secme Siralama Algoritmasi*/ #include int i,j,n,b; int A[100]; void main(void) {clrscr(); printf("dizi eleman sayisini giriniz: "); scanf("%d",&n); for(i=1;i<=n;i++) {printf("A[%d]: ",i); scanf("%d",&A[i]); printf(" \n"); } for(i=1;i<n;i++) {for(j=i+1;j<=n;j++) {if(A[j]<A[i]) {b=A[i]; A[i]=A[j]; A[j]=b;} } for(i=1;i<=n;i++) { printf("%d ",A[i]); } printf(" \n"); getch(); }

Kabarcık sıralama (bubble sort) algoritması Bu algoritma başlangıçta yer değiştirme sıralaması olarak adlandırılmıştır. Günümüzde kabarcık sıralaması olarak adlandırılmasının nedeni dizi içindeki büyük elemanların algoritmanın her adımında dizi sonuna doğru lineer olarak ilerlemesidir. Bu algoritmada baştan sona doğru yapılan taramalar ile arka arkaya gelen (ardışık) elemanlar kıyaslanır. Eğer küçüklük/büyüklük durumu var ise yerleri değiştirilir. Küçükten büyüğe doğru sıralama yapan kabarcık sıralama (bubble sort) algoritması için akış diyagramını çizelim;

Küçükten büyüğe doğru sıralama yapan kabarcık sıralama (bubble sort) algoritması için akış diyagramını çizelim;

/* Kabarcik Siralama Algoritmasi*/ #include int i,j,n,b; int A[100]; void main(void) {clrscr(); printf("dizi eleman sayisini giriniz: "); scanf("%d",&n); for(i=1;i<=n;i++) {printf("A[%d]: ",i); scanf("%d",&A[i]); printf(" \n"); } for(i=1;i<=n;i++) {for(j=1;j<n;j++) {if(A[j+1]<A[j]) {b=A[j]; A[j]=A[j+1]; A[j+1]=b;} } for(i=1;i<=n;i++) { printf("%d ",A[i]); } printf(" \n"); getch(); }

Yerleştirmeli sıralama (insertion sort) algoritması Bu yöntem sıralama problemlerine getirilen basit ve temel yaklaşımlardan biridir. Algoritmada dizinin ikinci elemanından başlanarak elemanlar sırayla kontrol edilir. Bu algoritmada her eleman, kendinden önceki alt dizideki elemanlar ile karşılaştırılmakta ve daha küçük ise ilgili yerdeki araya yerleştirilmektedir. Bu şekilde dizide geriye doğru ilerlenir. Bu işlem seçilen dizi elemanından küçük değer kalmayıncaya kadar devam eder. İlk dizi elemanı doğru yere yerleştirildikten sonra bir sonraki eleman seçilerek yukarıdaki işlemler tekrarlanır. İşlem dizinin son elemanının seçimi ile tamamlanmış olur.

Yerleştirmeli sıralama (insertion sort) algoritması Oyun kartlarının sıralanmasında ve yerleştirilmesinde de buna benzer bir yöntem kullanılır. Önce desteden bir kart seçilip kartın geleceği doğru yer bulunur ve bu yerden sonraki kartlar kaydırılarak ilgili kart araya yerine yerleştirilir. Tüm kartlar sıralanana kadar bu işleme devam edilir. Bu yaklaşımdan yola çıkarak dizi elemanının doğru yere yerleştirme işlemi, dizi elemanının geçici değişkende tutularak kendisinden önce gelen, kendisinden büyük elemanların sağa doğru kaydırılması ve boşalan yere bu elemanın yerleştirilmesi ile gerçekleştirilir.

Küçükten büyüğe doğru sıralama yapan yerleştirmeli sıralama (insertion sort) algoritması için akış diyagramı

/* Yerlestirmeli Siralama Algoritmasi*/ #include int i,j,n,b; int A[100]; void main(void) {clrscr(); printf("dizi eleman sayisini giriniz: "); scanf("%d",&n); for(i=1;i<=n;i++) {printf("A[%d]: ",i); scanf("%d",&A[i]); printf(" \n"); } for(i=2;i<=n;i++) {b=A[i]; j=i; while((b 1)) {A[j]=A[j-1]; j--;} A[j]=b; } for(i=1;i<=n;i++) { printf("%d ",A[i]); } printf(" \n"); getch(); }

Dizilerde arama algoritmaları Çoklu veriler içerisinde istenilen veriyi aramak amacı ile kullanılan algoritmalar arasında en yaygın olarak kullanılanları, sıralı arama ve ikili (binary) arama algoritmalarıdır. Sıralı arama algoritması Yavaş olmasına rağmen basit olan bu algoritmada dizideki tüm elemanlar sıra ile aranan değer ile karşılaştırılır. Bu işlem değer bulunana kadar devam eder.

#include int i,ara,n; int A[100]; void main(void) {clrscr(); printf("dizi eleman sayisini giriniz: "); scanf("%d",&n); for(i=0;i<n;i++) {printf("dizi elemani giriniz: "); scanf("%d",&A[i]); printf(" \n"); } printf("aranan deger: "); scanf("%d",&ara); for(i=0;i<n;i++) {if(ara==A[i]) {printf("deger: %d, sirasi: %d", A[i], i+1); goto son;} } printf("aranan deger yok"); son: getch(); }

İkili (binary) arama algoritması İkili arama algoritmasının kullanılabilmesi için dizideki tüm elemanların sıralı olması (küçükten büyüğe doğru olduğunu varsayalım) gerekir. Karşılaştırma işlemine dizinin ortasında bulunan elemandan başlanır. Eğer aranan eleman dizinin orta elemanından küçük ise dizinin ortadan sonraki üst kısmı atılır. Eğer aranan eleman dizinin orta elemanından büyük ise dizinin ortadan önceki alt kısmı atılır. Bu şekilde dizi yarılanmış olur. Bir sonraki aşamada karşılaştırma dizinin kalan parçasının orta elemanı ile yapılır. Aranılan eleman bulununcaya kadar bu şekilde dizi yarılanarak karşılaştırma işlemi devam eder.

#include int i,ara,n,k,ilk,ort,son; int A[100]; void main(void) {clrscr(); printf("dizi eleman sayisini giriniz: "); scanf("%d",&n); for(i=1;i<=n;i++) {printf("dizi elemani giriniz: "); scanf("%d",&A[i]); printf(" \n"); } printf("aranan deger: "); scanf("%d",&ara); ilk=1; son=n; k=0; while(ilk<=son && k!=1) { ort=(ilk+son)/2; if(ara<A[ort]) son=ort-1; else if (ara>A[ort]) ilk=ort+1; else k=1; } if(k==1) printf("deger: %d, sirasi: %d", A[ort], ort); else printf("aranan deger yok"); getch(); }

Doç. Dr. Cemil Öz SAÜ Bilgisayar Mühendisliği Dr. Cemil Öz