ÖFKE YÖNETİMİ
ÖFKELİYKEN KONUŞ ! GÖRECEKSİNKİ, PİŞMAN OLACAĞIN EN GÜZEL KONUŞMAYI YAPACAKSIN. A. BİERCE
“Çok neşeli anınızda hiçbir şey vaat etmeyiniz” “Çok öfkeli anınızda ise hiçbir kimseye Cevap vermeyiniz”
ÇABA SARFEDİLEN HER ŞEY DEĞİŞMEZ, FAKAT ÇABA SARFETMEDEN DE HİÇ BİR ŞEY DEĞİŞMEZ JAMES BALDWIN
ÖFKE - DÜŞMANLIK FARKI Öfke, aynı duygunun süreğenleşmiş (kronikleşmiş) hali olan "düşmanlık”tan farklıdır. Öfke, geçici bir tepkidir ve her insanda oluşabilir. Düşmanlık ise kalıcı bir nitelik taşır.
NEDİR ÖFKE Saldırıya uğradığımızda, engellendiğimizde, bir şeye karşı çıktığımızda kendiliğinden ortaya çıkan, doğal bir “SAVUNMA” duygusudur. Öfke duygumuzla verdiğimiz tepkiler, kendi ruh sağlığımızı ve dengemizi korumaya yönelik SAVUNMA TEPKİLERİMİZDİR. Başka bir kişi bizim hedeflerimize ulaşmamıza engel olduğunda, bir şeyi başarmamızı engellediğinde, planlarımızı aksattığında, reddedildiğimizde, önemsiz ve değersizmişiz gibi bir davranışla karşılaştığımızda genellikle kızarız ve öfkeleniriz, ÇÜNKÜ KENDİMİZİ SAVUNMAK İSTERİZ.
Unutulmamalıdır ki çoğu insan kızgınlık ve öfke duymanın istenmeyen ve olumsuz duygular olduğunu düşünse de, gerçekte bu duygular doğaldır. Herkes tarafından yaşanabilir. ÖFKE NE OLUMLUDUR NE DE OLUMSUZDUR. SADECE BİR DUYGUDUR. Öfke anında gösterilen tepkiler OLUMLU yada OLUMSUZ; YAPICI yada YIKICIDIR.
ÖFKE Öyle güçlü bir duygudur ki, kontrol edilmediğinde yıllar içinde oluşturduğumuz bir şeyi bir anda yok etmemize neden olabilir; tüm ilişkilerinizi, kariyerinizi mahvedebilir ve zihinsel enerjinizi tüketebilir. ÖFKE etrafımızda algıladığımız, etrafımızda olup bitenlere verdiğimiz karşılığın bir parçası olarak kendi yarattığımız bir duygudur.
ÖFKE NE DEĞİLDİR? Problem çözme aracı değildir. Bir öç alma veya intikam yolu değildir. Başkalarını suçlama biçimi değildir. Şiddet gösterme veya suç işlemek için bir neden değildir. Başkalarını kontrol etme yolu değildir. Bir haklı olma yolu değildir.
ÜÇ OBJEYE İLİŞKİN ORTAYA ÇIKAR KİŞİNİN KENDİSİNE DİĞERLERİNE BAŞINA GELENLERE ( YAŞADIĞI DÜNYAYA )
ÖFKE NE İŞE YARAR? Son derece normal ve yaşamın sürdürülmesi için gerekli bir duygudur. Duygusal bir tepkidir. Uyarıcı bir işarettir. Kişiyi tehlikelere karşı uyarır ve kendisini korumasına olanak sağlar.
Yeni öğrenmeler için motivasyon kaynağıdır. Sınırlandırılabildiği sürece sağlıklıdır ve işe yarar. Kontrol edilmediğinde kişinin kendisi ve çevresi için zararlı olabilir. Öfkenin sağlıklı ve işe yarar olabilmesi için inkar edilmemesi, bastırılmaması ve öncelikle kabul edilmesi, tanınması ve kontrollü bir biçimde ifade edilebilmesi gerekir.
NEDEN İNKAR EDİLİYOR?
ÖFKE HİDDET KIZGINLIK NEFRET KAYGI YIKICILIK KİN DÜŞMANLIK HİCİV ÖC ALMA ". Duygular, insanın kendisini iyi ya da kötü hissetmesine yol açarlar, ancak bir insanı iyi ya da kötü diye değerlendirmeye yetmezler.
Gerçek düşünclerimiz nedenlerimiz Öfke
ÖFKENİN DOĞRUDAN GÖRÜLEBİLEN SÖZEL VE FİZİKSEL İŞARETLERİ Tokat atma Tekme atma Vurma Yüksek sesle konuşma Tehdit etme Hata arama İsim takma Suçlama Alay etme Dedikodu yapma
ÖFKENİN DOLAYLI İFADESİNİ İÇEREN BELİRTİ VE İŞARETLER Başkalarından uzak durma, onlarla işbirliğini reddetme Sessizlik Unutkanlık Depresyon ve suçluluk duyguları Aşırı alttan alma Çekingen davranma Ağlama Mutsuzluk Gerginlik
ÖFKENİN ŞİDDETİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER ÖDENEN BEDEL: Bir olay karşısında ödediğimiz fiziksel, duygusal ya da zihinsel bedel ne kadar çok olursa öfke katsayımız o kadar çok olmaktadır.
ATFEDİLEN ÖNEM: Bir arkadaşınız sizin tuttuğunuz takımla alay ediyor ve daha sonrada sizin için çok önemli olan bir hediyenin kırılmasına neden oluyor. Eğer hediyenin kırılması sizin için daha önemli ise onun kırılması sizi daha çok kızdıracaktır. Eğer takımınız hediyeden önde geliyorsa takımınıza yapılan saldırı sizi daha Fazla öfkelendirecektir.
İÇİNDE BULUNULAN RUH HALİ: Arkadaşınıza “olum sen aptalsın ” dediğinizde arkadaşınız bunu pek önemsemedi ve gülüp geçti. Ertesi gün arkadaşınıza yine “olum sen aptalsın” dediğinizde Arkadaşınız “ sen nasıl olurda bana aptal dersin” diye tepki gösterdi. Arkadaşınızın aynı olaya bir gün arayla farklı tepki göstermesi ve bir sonraki tepkisinin daha şiddetli olması o gün sevdiği arkadaşı ile tartışması ve bir sevdiğini kaybetmiş olması olabilir. İnsanlar stresli olduklarında, olumsuz bir olay yaşadıklarında ya da üzücü bir haber aldıklarında tahammül eşikleri otomatik olarak düşer ve çok daha çabuk öfkelenebilir.
ÖFKENİN ŞİDDETİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER DAVRANIŞIN ŞİDDETİ: Arkadaşınız konuşma sırasında size “aptal” dediğinde biraz öfkelendiniz çünkü arkadaşınız kişiliğinize saldırmıştır.
ÖFKENİN ŞİDDETİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER MİZAÇ VE KİŞİLİK: Bazı kişiler çok çabuk öfkelenirken bazı kişileri öfkelendirmek için oldukça fazla gayret göstermek gerekmektedir. Bu durum insanların sahip olduğu ve çocukluğundan beri getirdiği kişilikleri ile ilgilidir.
NEDEN BAŞA ÇIKILMASI GEREKEN BİR DUYGU Yıkıcı etkilere yol açabilir. Kişisel ve sosyal sorunların ortaya çıkışında rol oynar. Sosyal ilişkileri bozar Uygun yollarla ifade bulmayan öfke saldırganlık ve düşmanlık duyguları kişilerde ciddi sağlık problemleri ortaya çıkarabilir. Depresyon, yeme bozuklukları, madde bağımlılığı, sigara kullanımı gibi sorunları zemin hazırlar.
ÖFKEYİ DENETLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER Öfkenle Yüzleş Ondan Kaçma Öfkenin Altındaki Duyguları Anlamaya Çalış Kendi Kendinizi Sakinleştirmeye Yönelik Egzersizleri Düzenli Yapın Kendinize Sizi Sakinleştirecek Cümleler Söyleyin Derin Nefes Alın, Nabız Atışlarınızı Ve Nefesinizi Kontrol Altına Almaya Çalışın. Öfke Duygusuna Evet Ama Bu Duyguyla Davranmaya Hayır, Bağırmayın Vurmayın
Kazandığınızda Uğraşın. Kendinize Zaman Tanıyın Eğer Mümkün İse Kendinizi Öfkeli Olduğunuz Ortamdan Hemen Uzaklaştırın Ve Sorunla Ancak Kontrolünüzü Yeniden Kazandığınızda Uğraşın. Problemi Açığa Kavuşturmaya Çalışın Ve Çözümü Aramaya Odaklanın. Çevrenizdekileri Öfkelendiğinize Dair Bilgilendirin Kişisel Saldırılara Cevap Vermeyin
ÖFKEYLE BAŞETMEDE KULLANILAN YANLIŞ YOLLAR Öfkeyi Yok Sayma Öfkeyi Başkasına Aktarmak Öfkeyi Saldırganca Ortaya Koymak Öfkeyi Pasif Davranışlarla Ortaya Koymak Öfkeyi Kendine Yöneltmek
DÜŞMANINI YENMENİN EN İYİ YOLU ONU KENDİNE ARKADAŞ ETMEKTİR ABRAHAM LINCOLN
NELER YAPABİLİRİZ ÖFKELİ OLAN SEN İSEN: Zihninde geçen düşüncelerini olumluya çevir, Ne düşündüğünü ve hissettiğini zihninde toparlamaya çalış, Derin derin nefes alarak sakinleşmeye çalış, Düşünceni ve duygunu nedenleri ile birlikte karşı tarafa ifade et. ÖFKELİ OLAN KARŞINDAKİ KİŞİ İSE: Öfkeli konuşmasını yaparken ilgi ve özen göstererek onu etkili bir biçimde Dinle, Kesinlikle savunmaya geçme, sakinliğini korumaya çalış. Diğer kişinin nelerden bahsettiğine ve “ ŞU AN” ne hissediyor olabileceğine odaklanmaya çalış, Onun cümlelerinden anladıklarını ve onun duygusunu ona yansıt, Bazı durumlarda sadece etkin dinleme başlı başına anlaşmazlığın yaşanmasını engelleyici etkiye ve güce sahiptir. Problem çözümlenmiyorsa, çözmek isteyip istemediğinize karar verin.
ÖFKEMİZİN GERÇEK KAYNAKLARINA ODAKLANMAYI ÖĞRENEBİLİRİZ: "Bu durumda beni öfkelendiren şey ne?" "Burada asıl sorun ne?" " Ne düşünüyor ve hissediyorum?" "Ulaşmak istediğim şey ne?" "Kimler nelerden sorumlu?" "Değiştirmek istediğim şey tam olarak ne?" "Yapabileceğim ve yapamayacağım şeyler ne?" Öfke enerjimizi, konumumuz ve seçeneklerimizle ilgili fikirlerimizi açıklığa kavuşturmak yerine, değişmek istemeyen bir insanı değiştirmeye ya da denetim altına almaya çalışarak harcayabiliyoruz.
İLETİŞİM BECERİLERİNİ ÖĞRENEBİLİRİZ:
VERİMSİZ ETKİLEŞİM MODELLERİNİ GÖZLEMLEYİP BUNLARA MÜDAHALE ETMEYİ ÖĞRENEBİLİRİZ: .
ÖFKEMİ NASIL İFADE EDİYORUM Öfkenin ifade ediliş biçimi de kaynakları kadar önemlidir. Öfkenin nedeni kendimizden kaynaklanıyorsa, örneğin yorgunsak, istemediğimiz öfke patlamalarına neden olmamak için önceden önlem alma yöntemi uygulanabilir. Bunun için ilk olarak öfke nedeninin yorgunluk olduğunun bilincine varılması gerekir. Bundan sonra, "Ben yorgunum." mesajı karşı tarafa verilebilir. Bu tür bilgilendirmeler günlük yaşam içinde daha az sorun yaşanmasına yardım eder.
"Sen ne kadar dağınık bir insansın. ", "Sen beni hiç düşünmüyorsun "Sen ne kadar dağınık bir insansın!", "Sen beni hiç düşünmüyorsun.", "Bana daha önceden haber verseydin, her şey daha başka olurdu." "Sen bu iş için yetersizsin." Öfkemiz karşımızdakinin bir davranışıyla ilgiliyse kullandığımız yukarıdaki ifadeler gerçekte "sen dili" adı verilen ve saldırganlık niteliği taşıyan ifadeler. Bu tür ifadeler insan ilişkilerini örseler, sarsar, karşı tarafı sinirlendirir, kızdırır ve güvensizlik yaratır.
ÖFKEMİ NASIL İFADE EDİYORUM Ben dili dürüstlüğün en etkili ifadelerinden biridir ve karşı tarafa kişinin kendinden sorumlu olduğu mesajını verir. Bu tür bir mesajın üç öğesi vardır: Rahatsız olunan davranışın suçlayıcı olmayan bir ifadeyle tanımlanması Rahatsız olunan davranışın kişi üzerindeki belirgin etkisi Rahatsız olunan davranış ve belirgin etkisi hakkında kişinin hissettiği duyguları açıklaması
BÜTÜN BUNLARA RAĞMEN