Açık ve Uzaktan Öğrenmede Okul Bırakma Nedenlerinin İncelenmesi Münevver ESGİCE Atatürk Üniversitesi

 Günümüzde okul bırakma, gelişmiş ya da gelişmekte olan tüm ülkelerde özellikle uzaktan e ğ itimde önemli bir e ğ itim sorunu hâline gelmiştir.  Uzaktan e ğ itim okul bırakma oranı  Uzaktan e ğ itimin 2008 yılından sonra artan popülaritesi  kayıt yaptıranların genellikle gönüllü ö ğ renciler olmasına ra ğ men geleneksel e ğ itime kıyasla daha yüksektir (Lee & Choi, 2011).

(Kaplan & Peck, 1997) okul gerekliliklerinden uzaklaşma okul faaliyetlerinden ve de ğ erlerinden kopma okul ortamından ayrılma Okul Bırakma (Dropout) Nedir ?

 Okul bırakma ö ğ rencinin gelişimine ve uyumuna yönelik içerdi ğ i risklerden dolayı  bireysel,  ekonomik  kültürel zararlara neden olmaktadır.  Okul bırakma kararı vermeye neden olan faktörleri bilmek ve anlamak, okulu bırakmayı önlemeye yönelik programların planlanmasında da oldukça önemlidir.

Okul Bırakmayı Anlamayı Kolaylaştıran Modeller  Yüksekö ğ retimde okul terkininin yapısını ve özelliklerini ortaya koymayı amaçlayan okul bırakmayı açıklayıcı sosyolojik model (Spady, 1970, 1971),  Ö ğ renci Yıpranma Modeli (Bean, 1980, 1983)  Ö ğ renci Uyum Modeli (Tinto 1975, 1993, 1997)  Uzaktan E ğ itimde Ö ğ renci De ğ erlendirme Modeli (Kember, 1995) gibi farklı modeller geliştirilmiştir.

Ö ğ renci Uyum Modeli (Tinto 1975, 1997)

Uzaktan E ğ itimde Ö ğ renci Başarı Modeli(Kember,1995)

 Kember (1995)’ in modeline göre, sosyal yükümlülükleri ile ders sürecinin taleplerini karşılamakta başarısız olan ö ğ renciler bu başarısızlıklarını kendisine ba ğ lı olmayan dışsal faktörlere ba ğ lama e ğ ilimindedir.

 Bu modele göre;  zamanın bölünmesi  beklenmedik olaylar  dikkatin da ğ ılması sosyal entegrasyonu olumsuz yönde etkiler.  Sosyal ve iş yükümlülükleri önemlidir.  Ço ğ u ö ğ renci dış çevrenin istekleri ile dersin gerekliliklerini karşılamaya çalışırken zorluklarla karşılaşmaktadır.

Ö ğ renci Kaynaklı Faktörler (% 55) Akademik geçmişUygun deneyimlerBeceriler Psikolojik özellikler Program Kaynaklı Faktörler (%25) Ders tasarımıKurumsal destekEtkileşim Çevresel Faktörler (%20) İ ş sorumlulukları Destekleyici Çalışma Çevreleri Okul Bırakmaya Sebep Olan Faktörler

Ö ğ rencinin Kişisel Özelliklerinden Kaynaklı Faktörler - 1 Akademik geçmiş  Not ortalaması  Önceki akademik performansı  Programa giriş sınav puanı  Yapılan araştırmalar daha iyi düzeyde akademik yetenekler ve yüksek akademik başarının çevrimiçi ö ğ renme ortamlarından ayrılma oranını düşürdü ğ ünü ortaya çıkarmıştır.

Dersleri takip etmeme Akademik başarısızlık Gelece ğ e yönelik kötümser bakış Okul Bırakma

Uygun deneyimler  Daha az akademik ve mesleki deneyime sahip olan ö ğ renciler- özellikle birinci sınıf ö ğ rencileri- okul bırakmaya daha fazla e ğ ilimlidir.  Daha önce internet üzerinden tamamlanan ders sayısı okul bırakma konusunda önemli bir göstergedir. Ö ğ rencinin Kişisel Özelliklerinden Kaynaklı Faktörler - 2

Beceriler Alanyazında iki önemli beceri üzerinde durulmaktadır:  Yönetim becerileri  Görevler için gerekli zaman ve harcanması gereken eforu tahmin etme  Zamanı etkili yönetme  Sorumluluklar arasında denge kabiliyeti  Dersin zorlukları ile başa çıkabilme  Bilgisayar becerileri  internetten arama  dosya yönetimi  internet uygulamaları Ö ğ rencinin Kişisel Özelliklerinden Kaynaklı Faktörler - 3

Psikolojik özellikler  kontrol oda ğ ı  motivasyon  öz yeterlik  memnuniyet  güven Psikolojik özellikler;ö ğ renmeye karşı, derslere karşı ve e ğ itimci veya di ğ er ö ğ rencilerle etkileşime karşı ö ğ renci tutumlarını de ğ işik yönleri ile kapsamaktadır. Ö ğ rencinin Kişisel Özelliklerinden Kaynaklı Faktörler - 4

Program Kaynaklı Faktörler-1 Ders tasarımı  etkileşim  ö ğ renci ihtiyaçlarını karşılama  e ğ itim kalitesi açısından incelenmiştir.

Kurumsal destek  İ dari destek  Ö ğ renci destek altyapısı  Oryantasyon  Ö ğ retici katılım Program Kaynaklı Faktörler-2

Etkileşim  Ö ğ renciler arası etkileşim  Ö ğ renciler ile ö ğ retim üyelerinin etkileşimi  Ö ğ renci katılım Program Kaynaklı Faktörler-3

Çevresel Faktörler -1 İ ş sorumlulukları  İ nternet üzerinden e ğ itim alan ö ğ rencilerin ço ğ u yarı ve tam zamanlı çalışmaktadır. Tam zamanlı çalışanlar ders çalışmak için ek zamana ihtiyaç duymakta ve bu nedenle üzerinde daha fazla baskı hissetmektedir. Bu da okul bırakma kararını etkilemektedir.

Destekleyici çalışma çevreleri  duygusal destek  parasal yardım  rahat çalışma ortamı Ancak buna ra ğ men e ğ er ö ğ renciler umulmadık yaşam olayları veya zorlukları ile karşılaşırlarsa di ğ er destekler yetersiz kalmaktadır. Bu durumda okul bırakma olasılı ğ ı artmaktadır. Çevresel Faktörler -2

Okul ve Programdan Kaynaklı Faktörler

Ö ğ rencilerin Kişisel Özelliklerinden Kaynaklı Faktörler

Çevresel Faktörler

SONUÇLAR-1  Okul bırakmayı etkileyen faktörlerin herbiri do ğ rudan veya dolaylı birbirini etkilemektedir.  Ö ğ renim ücretini ödeme şekli (aylık, dönemlik) önemlidir.  Uzaktan e ğ itimde daha fazla etkileşime ihtiyaç duyulmaktadır.  Ders içeriklerinin tasarımı ve yayınlanma şekli (haftalık, dönemlik) önemlidir.  Basılı ders materyallerine not alma, altını çizme, kolay ulaşma ve taşıma gibi sebeplerden dolayı ihtiyaç duyulmaktadır.  Sınav şartlarının esnekleştirilmesi beklenmektedir. (yer, zaman,süre,oturum başına düşen ders )

 Online sınavlarda güvenlik düzeyi önemsenmektedir.  Ö ğ renme stiline uygun ders tasarımlarına ihtiyaç duyulmaktadır.  Derslerdeki düşük başarı özgüven eksikli ğ ine sebep olmaktadır.  İ ş, aile ve çevresel sorumluluklarla birlikte dersin gereklililerini yerine getirmek zor olmaktadır.  Teknik, akademik ve maddi destek okul bırakma kararı üzerinde etkili olmaktadır. SONUÇLAR-2

ÖNER İ LER-1  Ö ğ renim ücretinin ödeme şekli ö ğ rencinin tercihine bırakılabilir.  Ö ğ renci-ö ğ renci ve ö ğ renci ö ğ retici etkileşiminin daha fazla sa ğ lanaca ğ ı ortamlar oluşturulabilir.  Ders içeriklerinin yayınlanma şekli hakkında farklı alternatif çözümler üretilebilir.  Uzaktan e ğ itimin özel ihtiyaçlarına yanıt veren, etkileşimli, ilgi çekici ders içerikleri oluşturulabilir. Bunun için ö ğ retim üyeleri ve ö ğ retim teknologları işbirli ğ i sa ğ lanabilir.  Sınav ortam ve şartları gözden geçirilebilir.

 Ö ğ rencilerin bilgisayar ve internet okur yazarlık düzeyinin arttırılması için temel bilgisayar e ğ itimleri verilebilir.  Ö ğ rencilerin kişisel özellikleri ve mevcut deneyimleri ile ile ilgili bir veri tabanı oluşturulabilir.  Ö ğ rencilerin bekletilerinin belirlenebilece ğ i anketler yapılabilir.  İ lk defa uzaktan e ğ itimde ders alan ö ğ rencilerin ö ğ renim yaşantıları daha yakından izlenebilir.  Uzaktan e ğ itim ö ğ rencilerine oryantasyon programları ve teknik destek verilebilir. ÖNER İ LER-2

KAYNAKLAR  Battin-Pearson ve Ark. (2000). Predictors of early high school dropout. A test of five theories. Journal of Edicational Psychology, 92(3),  Bean, J.P. (1983). The application of a model of turnover in work organizations to the student attrition process. The Review of Higher Education, 6(2),  Bean, J.P. (1980). Dropouts and turnover: The synthesis and test of a causalmodel of student attrition. Research in Higher Education, 12(2),  Bennett, R. (2003). Determinants of undergraduate student drop out rates in a university business studies department. Journal of Further and Higher Education, 27(2),  Browna, T. M. & Rodriguez, L. F. (2009). School And The Co-Construction Of  Dropout. International Journal of Qualitative Studies in Education, Vol. 22, No. 2,  221–242.  Castles, J. (2004). Persistence and the adult learner: Factors affecting persistence in Open University students. Active Learning in Higher Education, 5(2), 166– 179.  Chen, R. (2008). Financial aid and student dropout in higher education: A Heterogeneous research approach. In J.C. Smart (Ed.), Higher education: Handbook of theory and research (pp ). New York: Springer Science + Business Media B.V.  Christenson, S.L., and Thurlow, M.L. (2004). School dropouts: prevention considetrations, ınterventions and challenges. Current Directions in Psychological Science, 13,  Conover-Myll, N. (1988). The dropout prevention handbook: A Guide for administrators, counselors and teachers. New York: Parker Publishing Company.  Dekkers, H., and Claassen, A. (2001). Dropouts- disadventeged by defination? A study of the perspective of early school leavers. Studies in Educational Evaluation, 27,  Parker, A. (1999). A study of variables that predict dropout from distance education. International Journal of Educational Technology, 1(2), 1–12.  Paul, M.K. (1990). Significance of motivation in the National Correspondence College of Zambia. The Europe Journal of Distance Education. …… alınmıştır.  Peters, O. (1992). Some observations on dropping out in distance education. Distance Education, 13(2),  Pierrakeas, C., Xenos, M., Panagiotakopoulos, C., and Vergidis, D. (2004). A comparative study of dropout rates and causes for two different distance education courses. International Review of Research in Open & Distance Learning, 5(2), 1–13.

TEŞEKKÜRLER