PROF. DR. YASEMİN IŞIKTAÇ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULAMA ve ARAŞTIRMA MERKEZİ AİLE DANIŞMANLIĞI SERTİFİKA PROGRAMI ÇOCUK HUKUKU PROF. DR. YASEMİN IŞIKTAÇ

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİNİN TANIMI: Çocuk ihmali, hangi nedenle olursa olsun, çocuğun temel gereksinimlerinin karşılanmamasıdır. çocuğun temel gereksinimleri, yeterli yiyecek, barınma, giyecek, sağlık, eğitim, gözetim, çevredek tehlikelerden korunma, ilgi, sevgi ve destektir. Çocuk istismarı, çocuklara aktif olarak girişilen ve onların fiziksel, duygusal, toplumsal gelişmelerini zedeleyen her türlü eylemdir. Istismar aktif, ihmal ise pasif eylemlerden oluşmaktadır.

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİNİN TÜRLERİ: FİZİKSEL İHMAL VE İSTİSMAR: Fiziksel ihmal, çocuğun beslenme, barınma, karunma, eğitim, güvenlik, sağlık, temizlik gibi en temel fiziksel gereksinimlerinini karşılanmamasıdır. Fiziksel istismar, kaza sonucu olmayan, çocuğa acı veren, gelişme ve işlevselliğinde sürekli zararlara yol açabilecek her türlü şiddet hareketidir. ısırma, tokatama, tekmeleme, bir cisimle vurma, kemik kırma, itme, evden kovma, terk etme ve öldürme gibi aktif eylemler bu gruba girer.

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI Fiziksel ihmal ve istismarın sonuçları: Çocukların fiziksel bütünlüğünü ve insanlık onurunu zedelerler Çocukların eğitim ve gelişim hakkını zedelerler Çocuklarda psikolojik ve fiziksel hasar bırakırlar Şiddetin çatışma çözmek için etkil bir yöntem olduğunu aşılarlar Depresyon, saldırgan davranışlar, madde bağımlılığı, akciğer, karaciğer, kalp rahatsızlıkları, okul ve iş hayatında başarısızlık, akranlarla kötü ilişkiler ve suça yönelmeye sebebiyet verirler Disiplin bakımından etkisizdir. Saygı ve güven ilişkisinin karşılıklı kurulmasını engellerler. Şiddet kültürü ile yetişen ve şiddetin gelecek nesillere aktaran bireylere dönüştürürler çocukları

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI DUYGUSAL İHMAL VE İSTİSMAR: Bir yetişkin veya yaşça büyük bir kişi tarafından çocuğa yönelik aşağılayıcı, küçüğün kendine güvenini zedeleyici tutum ve davranışlar bu kapsamda yer alır. Çocuğun niteliklerinin ve kapasitesinin sürekli kötülenmesi, bir birey olarak algılanmaması, başarılarının yok sayılması, sosyal olarak gelişiminin engellenmesi, terk edilmekle tehdit edilmesi, topluma bilimsel esaslara aykırı yöntemlerle yetiştirilmesi duygusal ihmal ve istismar davranışlarıdır. Bunun sonucunda çocukta tırnak yeme, parmak emme, ısırma, altını ıslatma, aşırı içe dönüklük, saldırganlık, dikkat bozukluğu, güdü azlığı, aşırı bağımlılık, zeka geriliği, ilgi eksikliği, suça yönelme, alkol ve madde kullanma gibi davranışlar ortaya çıkmaktadır.

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI CİNSEL İSTİSMAR: Yetişkinlerin cinsel doyum için çocukla ilişki kurması, para için fuhuş ve pornografiye yöneltilmesi bu kapsamdadır. Bedensel temas içermeyen (teşhircilik, özetleme, sözle cinsel sarkıntılık, insel ilişki izletilmesi) ve bedensel temas içeren (vajinal temas, anal ve oral ilişkiler, ırza geçme, ensest ve fuhuş) Çocuğun cinsel sömürüye karşı yeteri kadar korunmaması da cinsel ihmal kapsamında değerlendirilebilir.

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARININ NEDENLERİ: Daha çok alt sosyo-ekonomik ailelerde görülmektedir. Eğitim yetersizliği, kötü yaşam koşulları Ana babaların bireysel özellikleri (özellikle yaş küçüklüğü) Ana babaların birnbirlerine yönelik şiddet davranışları Ana babanın kısıtlı bir sosyal çevrede bulunması Evlilikle ilgili ciddi problemler Ana babanın alkol ve madde bağımlılığı Çocuğun fiziksel ve/veya zihinsel engelli olması Çocuğun yaşının küçüklüğü (okul öncesi çocuklar özellikle!)

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI Istismar ve ihmali bildirme yükümlülüğü, adli ve idari merciler, kolluk görevlileri, sosyal hizmet uzmanları, sağlık ve eğitim kuruluşları başta olmak üzere istismar ve ihmalin varlığından haberdar olan her vatandaşın görevi kapsamındadır. bunu bilip de bildirmemek ceza kanununda suç olarak tanımlanmıştır.(TCK.m.278)

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI Çocuğun ihmal ve istismara karşı ceza hukukunda korunması: Çocuğun yaşam hakkının korunması Vücut dokunulmazlığının korunması Cinsel dokunulmazlığının korunması Çocuğun kötü muamele suçuna karşı korunması Çocuğun disiplin yetkisinin kötüye kullanılması suçuna karşı korunması Çocuğun kaçırılma ve alıkonulma suçuna karşı korunması

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI Çocuğun aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüklerin ihlali suçuna karşı korunması Çocuğun dilencilik suçuna karşı korunması Çocuğun terk suçuna karşı korunması Çocuğun cinsel sömürü suçlarına karşı korunması (çocuk fuhuşu ve çocuk pornografisi) Çocuğun alkol ve benzeri madde tüketimine karşı korunması

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI YUKARIDA SAYILAN MADDELERE DAİR GENEL VE ÖNEMLİ BİLGİLER: Yaşam hakkının korunması: insan öldürme suçu altsoydan birine karşı (çocuk,torun) işlenmişse ceza arttırılır. Öldürme kastı bulunmaksızın tedbirsizlik veya dikkatsizlik, özen göstermeme sebebiyle ölüme sebebiyet verilmesi halinde taksirle adam öldürmeden bahsedilir. Genellikle annelerbu suçla yargılanmışlardır. (istatistiksel veri) Kasten yaralama aktif eylem şeklinde olabileceği gibi ihmal sonucu da olabilir. Yine beden ve fiziksel olarak kendisini savunamayacak alt soya işlenmesi halinde ceza arttırılır.

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI Taksirle yaralama (tedbirsizlik, dikkatsizlik) ile gerçekleşmektedir. Örneğin bazı yargıtay kararları: 11 yaşındaki küçük çocuğa, üzerinde tehlikelidir levhası olan elektrik direğine çıkarsa ve oradaki fincana değerse kendisine çağla verileceğini söylenmesi üzerine çocuğun çıkıp cereyana kaılmasına sebep olma, annenin evden ayrıldıktan sonra çorba tenceresi ile oynayan çocuğun tencereyi devirip yanması, babasının duvara astığı av tüfeğiyle oynayan çocuğun tüfeğin patlaması sonucu yaralanması gibi olayların failleri bu suçla cezalandırılmışlardır.

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI Cinsel istismar suçu şikayete bağlı bir suç değildir, kovuşturulması şikayet olmasa dahi savcı tarafından yapılır. 15 yaşını tamamlamamış veya tamamlamış olduğu halde fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan çocuklara karşı gerçekleştirilen her tür cinsel davranış bu kapsamda suç sayılır. TCK.m.104 gereği, cebir, hile ve tehdit olmaksızın 15 yaşını bitirmiş çocukla cinsel ilişkide bulunan kişi şikayet üzerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI Çocuğun kaçırılması suçunun failleri, velayetin kendisine bırakılmadığı taraf ( ana veya baba) veya 3.derece kan hısımlarıdır. (amca, teyze, dayı, hala, yeğen) Çocuğun dilencilik suçun akarşı korunması kapsamında şayet suç bir örgüt tarafından işleniyorsa, ceza arttırılır. Terk suçunun failleri, çocuğun bakım, eğitim, koruma ve gözetiminin kendisine bırakıldığı ana baba, vasi, sözleşme ile çocuğun bakımını geçiçi veya sürekli olarak ücretli veya ücretsiz olarak üstlenmiş olan kişidir. Çocuğun cinsel suçlara karşı korunmasında çocuğun fuhuşa, pornografiye ve cinselik amaçlı turizme karşı korunması girer.

ÇOCUĞUN İHMAL VE İSTİSMARDAN KORUNMA HAKKI Çocuğun madde kullanımı genellikle merak, kafayı bulmak, problemlerini unutmak gibi sebeplerle başlamaktadır. üvey ana ve üvey baba ile yaşayan çocuklarda daha sık görülmektedir. Sosyo-kültürel etkiler, aile yapısı ve eğitim, sosyal çevre büyük önem taşımaktadır. aile üyelerinin de benzeri maddeler kullanmaları çocuğa kötü örnek teşkil etmektedir.çocukların erken bağımsızlaşmaları, kentleşme ve küresellik bağlamında da bu maddelere olan düşkünlük artmaktadır.

SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARIN HAKLARI

SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARIN HAKLARI

SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARIN HAKLARI

SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARIN HAKLARI Suça sürüklenen çocuk kimdir? Kanunda suç olarak tanımlanan bir fiili işlediği iddiası ile hakkında soruştuem ve kovuşturma yapılan ya da işlediği fiilden dolayı hakkında güvenlik tedbirlerine karar verilen çocuğu ifade eder. Bireyi suça iten faktörler araştırıldığında, çocuk suçluluğunun yetişkin suçluluğundan farklı olduğu anlaşılmıştır. Çocuk adalet sisteminin hedefi, çocuğa sorumluluk bilinci kazandırarak onu bedensel, zihinsel ve toplumsal beceriler bakımdan yetişmiş bir insan haline getirmek, toplumla yeniden bütünleşmesini sağlamaktır.