OKUL BAŞARISINDA AİLENİN ROLÜ HOŞGELDİNİZ OKUL BAŞARISINDA AİLENİN ROLÜ

BAŞARIYA ETKİ EDEN ANA-BABA TUTUMLARI ÇOCUKLARIMIZI OLDUĞU GİBİ KABUL ETMEK Çocuklarımıza sadece insan oldukları için değer verelim. Başarılı, zeki, çalışkan, sarı saçlı, uzun boylu, sessiz, konuşkan ...vb. olduğu için değerli görüp; Tembel, yaramaz, sıska, kısa ... vb. olduğu için değersiz görmeyelim.

Her koşulda değerli olduklarını onlara hissettirelim. Çocuğumuza duyduğumuz sevgiyi ve ilgiyi her hangi bir koşula bağlamayalım.

AİLENİN OKULA KARŞI TUTUMU Ebeveynlerden birinin veya her ikisinin, okula ve öğrenmeye karşı olumsuz tutumu, çocuğunda okula karşı negatif duygular geliştirmesine yol açmaktadır.

ÇOCUKLARIMIZI KESİNLİKLE HİÇ KİMSEYLE KIYASLAMAYALIM Kıyaslama;Çocuğu olduğu gibi, bir birey olarak kabul etmeme anlamına gelir ve çocuğun kişilik gelişimini zedeler. Her birey farklıdır, eşsizdir, kendine özgüdür. Bu nedenle hiç kimse başka biriyle kıyaslanmamalıdır. Çocuklarımızı kardeşleriyle, akraba çocuklarıyla, arkadaşlarıyla kıyaslamayalım.

Siz başkalarıyla kıyaslandığınızda kendinizi nasıl hissedersiniz Siz başkalarıyla kıyaslandığınızda kendinizi nasıl hissedersiniz? (Eş olarak, ana-baba olarak)

KIYASLANAN ÇOCUĞUN: Kendine güveni sarsılır,engellenir. Kişiliği incinir, yara alır. Başarmak için çaba harcamaz. Saldırgan ya da içedönük davranışlar geliştirir. Kendisini olumsuz, değersiz değerlendirir.

Başkaları ile kıyaslanan başarısız çocuk, anne babası tarafından sevilmediğini ve kendisine değer verilmediğini hissedecektir. Bu duygu anne babaya karşı kızgınlık duygusu yaratır, beklenilenin aksine çocuk ders çalışmayarak anne babasını cezalandırır. Kıyaslamak yerine başarılarını görmeye ve onu takdir etmeye başlayın. Aslında gayret ederse başarılı olabileceğini, onu sevdiğinizi, başarılı olabilmesi için ona yardım edeceğinizi ifade edin. Böylece çocuğunuz yalnız olmadığını ve kendisine değer verdiğinizi hissedecektir

KAYGI ÇOCUKLARIMIZ NİYE KAYGILANIR?

Sınavlara hazırlıkla ilgili kaygı. Öğrenciler sınavlara hazırlık sürecinde : ·       Yeteri kadar hazırlanabiliyor muyum? ·       Yaptıklarım yeterli mi? ·        Eksikliklerimi nasıl giderebilirim? ·        Acaba hazırlanma yöntemim doğru mu? ·        Okul dersleriyle sınavlara hazırlığı nasıl götürebilirim? gibi düşüncelere kendilerini aşırı derecede kaptırmaları ve bu düşünceleri saplantı hâline getirmeleri kaygıya neden olmaktadır.

Sınav sonucuyla ilgili kaygı. Acaba kazanabilecek miyim? ·        Acaba kazanabilecek yeteneğe sahip miyim? ·        İstediğim okulu kazanabilecek miyim? ·        Kazanamazsam ne olur? ·        Kazanamazsam, anneme babama ne derim? ·   Kazanamazsam arkadaşlarımın yüzüne nasıl bakarım? ·   Kazanamazsam sokağa nasıl çıkarım? Kazanamazsam arkadaşlarım, ailem, akrabalarım, öğretmenlerim hakkımda ne düşünür?

KAYGININ ARTMASINDA AİLENİN ETKİSİ Yaşamı boyunca aile ortamında: "Sen yapamazsın. Sen beceriksizsin. Sen küçüksün. Sen sus. Küçükler dinler, büyükler daha iyi bilir, sen kendi işine bak. Dokunma, kıracaksın. Elleme, mahvedeceksin...’ benzeri sözlerin ve yaklaşımların muhatabı olan çocuk, kendine güveni olmayan bir kişilikte yetişecektir.

Beklentiler  "Bunu mutlaka başarmalısın. Başarılı olacağını biliyoruz. Bizi mahcup etme. Kazanman gerekir. Kazanacağını biliyoruz." şeklindeki yaklaşımlar, çok sık tekrarlanırsa, öğrenci kendini bir kuşatılmışlık altında hissedecek; mutlaka başarmak zorunda olduğuna inanmaya başlayacaktır. Bu arada ‘Ya başaramazsam?" düşünceleri devreye girebilecektir. Öğrenci ve çevrenin beklentileri uyuşmazsa=KAYGI.

ÇOCUKLARIMIZI OLUMLU DAVRANIŞLARIYLA, İYİ ÖZELLİKLERİYLE VE YAPABİLDİKLERİYLE FARK EDİN Çocuklarınızın olumsuzluklarını ortaya koymayın. Olumlu davranışlarını, iyi yönlerini sürekli dile getirip ödüllendirerek pekiştirelim. Olumsuz davranışlarını, hatalarını bazen görmezden gelerek söndürmeye çalışalım. Bazı alanlardaki yeteneksizlerini, tecrübesizliklerini kimi başarılarıyla gidermeye, yenmeye çalışalım

KAYGININ AZALMASI İÇİN ALE NE YAPMALI Aile:’Bizi mahçup etme mutlaka kazanmalısın.’ türü şartlandırmalardan uzak durmalıdır. ‘Çalış, olmazsa canın sağ olsun.’ demelidir. Kaygının artırılması öğrenme motivasyonunu yükseltmez, tam tersine biyokimyasal düzeyde beyinde öğrenmeyi sağlayan etkenleri ortadan kaldırır. Aile, çocuğa sağladığı imkanları onun gözüne sokmamalıdır ‘Neyin eksik ? Biz senin gibiyken...’ gibi sözler sarf etmemelidir.

Aile, Sürekli ‘Çalış!’ demek yerine:’Ne yaptın, nasıl gidiyor, bizlerden bir isteğin var mı?’ tarzında bir yaklaşımı tercih etmelidir. Aile, Çocuğun yaptıklarını yetersiz görmek yerine; yapılanları takdir etmeli, yapılması gerekenleri ise yeni hedefler olarak önüne koymalıdır. Aile, başkalarının yanında çocuklarını eleştirmemelidir.

Aileler, çocuklarının zekâlarını sınavla ölçme yanlışlığına düşmemelidir. "Sen akıllıysan bu sınavı kazanırsın. Kazanamazsan aklından şüphe ederiz." gibi yaklaşımlardan uzak durmalıdır.

ÇOCUKLARIMIZIN DAVRANIŞLARINDA DÜZELTİLECEK YANLIŞLAR VARSA, ÖNCE KENDİMİZDEN BAŞLAMALIYIZ. İYİ, GÜZEL, DOĞRUYU ÖĞRETMEK İÇİN; İYİ, GÜZEL VE DOĞRU OLMAYA ÇABA SARF ETMELİYİZ.

ÇOCUĞUNUZUN BAŞARISI İÇİN YAPABİLECEKLERİNİZ Okul öncesi dönemde çocuğunuzun yaşına uygun görevler verin. Bu sorumluluk bilincinin ve özgüvenin gelişmesini sağlar. Başarılı kişilerin hayat hikâyelerini onun anlayacağı bir dille anlatın. Verilen bir görevi tamamladığında aşırıya kaçmadan onu tebrik edin. Bir şeyler başarmış olmanın keyfini yaşatın ona. Ona olduğundan daha küçükmüş gibi davranmayın. Başarısız olduğu durumlarda küçümsemek, ayıplamak ya da kınamak yerine ona cesaret verin. Her durumda onun yanında olduğunuzu hissettirin.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI KAZANDIRMADA AİLEYE DÜŞEN GÖREVLER Öncelikle çocuğunuza ders çalışması için evde; ısı, ışık bakımından yeterli, gürültüsüz, çocuğu ders çalışmaya motive edecek uygun bir ortam hazırlayın. Çocuğunuzdan ders çalıştığı sürece, onun dikkatini dağıtacak başka işler yapmasını istemeyin. Çocuğunuzun başarısında önemli etkenlerden bir tanesi de düzenli ve uyumlu bir aile hayatıdır. Çocuğunuzun düzenli yemek yemesine ve uykusunu almasına özen gösterin.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI KAZANDIRMADA AİLEYE DÜŞEN GÖREVLER Çocuklarınıza sürekli ders çalışmaları için baskı yapmayın. Çocuklarınızı resim, müzik ve spor gibi diğer sosyal faaliyetlere de yönlendirin. Çocuğunuz derslerle ilgili bir şey sorduğunda onu iyi dinleyin ve alaycı, aşağılayıcı, hor görücü olmadan yumuşak bir ses tonu ile cevap verin. Anne baba olarak, çocuğunuz ders çalışırken ya da sınava hazırlandığı sırada, onun çalışma isteğini artırmak ve onu çalışmaya teşvik etmek için kaygı yükseltici yaklaşımlardan kaçının.

Öğretmene çocuğunuzla ilgili bildiğiniz her şeyi anlatın Öğretmene çocuğunuzla ilgili bildiğiniz her şeyi anlatın. Onun çocuğunuzu tanımasına yardımcı olun. Öğretmene aile yaşantınızla ilgili bilgiler vermenizde fayda var. Örneğin kaç çocuğunuzun olduğu, evinizin mülkiyeti, babanın ne iş yaptığı, annenin çalışıp çalışmadığı gibi konular öğretmenin öğrencisinin nasıl bir ortamda yetiştiğini, hangi davranış kalıplarını kullandığını fark etmesine yardımcı olur.

Çocuğunuzu okulda ziyaret edin Çocuğunuzu okulda ziyaret edin. Öğretmeniyle görüşmek için mutlaka toplantı günlerinin gelmesini beklemeyin. Çocuğunuzun başarısı, derslere ve arkadaşlarına uyumu hakkında bilgi edinmek için belirli aralıklarla okula gidin ve uygun zamanlarda, örneğin teneffüslerde öğretmenle görüşün.

ÇOCUĞUNUZUN BAŞARISI İÇİN YAPABİLECEKLERİNİZ Öğretmenin çocuğunuz hakkındaki tespitlerini dikkate alın. Çocuğunuzun da sizin gibi strese girebileceğini unutmayın, onun psikolojik durumunu takip edin. Huzurlu bir aile ortamı yaratmaya çalışın. Sevgi ve saygının önemini ona en iyi bu ortamda öğretebilirsiniz. Okuma alışkanlığı kazanması için çocuğunuzu motive edin. Onun yanında kitap okuyun. Ona resimli ve renkli, ilgisini çekeceğini düşündüğünüz konuları anlatan kitaplar alın. Okulu basit bahanelerle aksatmasına izin vermeyin.

ÇOCUĞUNUZUN BAŞARISI İÇİN YAPABİLECEKLERİNİZ Çocuğun okulu ile ilgili anlattıklarını dikkatle dinleyin. Söyledikleri hakkında ona sorular sorun, yorumlarda bulunun. Anlattıklarına kayıtsız kalırsanız, sizinle bir daha kolay kolay paylaşımda bulunmayacak, duygularını içine atmaya başlayacaktır. Öğretmenin dersler için istediği araç ve gereçleri çocuğunuzla birlikte alın. Bunların dersi daha iyi anlaması ve dersin daha zevkli hale gelmesi için gerekli malzemeler olduğunu makul bir dille anlatın kendisine. 

ÇOCUĞUNUZUN BAŞARISI İÇİN YAPABİLECEKLERİNİZ Okula gitmeden önce çocuğunuzun mutlaka kahvaltı etmesini sağlayın. Bu, hızlı bir büyüme ve gelişme çağındaki çocuğun gelişimi için çok önemlidir. Ayrıca aç karnına okula gitmesi zihinsel faaliyetlerini yavaşlatacağı gibi, derse konsantre olmasını da engeller.  Veli toplantılarına mutlaka katılın. Çocuğunuzu arkadaşları, komşularınızın ya da akrabalarınızın çocuklarıyla karşılaştırmayın. Arkadaşlarıyla rekabet etmesi konusunda koşullandırmayın. Bu, küçük yaşlarda özgüveninin zarar görmesine neden olur.

ÇOCUĞUNUZUN BAŞARISI İÇİN YAPABİLECEKLERİNİZ Her çocuğun bir öğrenme süresi ve algılama kapasitesi vardır. Çocuğunuz bununla ilgili sorunlar yaşıyorsa ona zaman tanıyın ve belli konulardaki eksikliğini kişiliğine dayandırmayın. Ödevlerini yapmakta zorladığında ona destek olun, yalnız olmadığını hissettirin; ama onun yerini alıp ödevlerini yapmaya kalkışmayın. Ödevlerini yapıp yapmadığını kontrol edin.

ÇOCUĞUNUZUN BAŞARISI İÇİN YAPABİLECEKLERİNİZ Çocuğunuzun sağlığıyla yakından ilgilenin. Çocuğunuzun ilgi alanlarını fark etmeye çalışın. Yeteneklerini takip edin, yönlendirin ve geliştirin.    

ÇOCUĞUNUZUN BAŞARISI İÇİN YAPABİLECEKLERİNİZ Okula giriş-çıkış saatlerini takip edin. Arkadaş çevresini tanıyın. Kütüphanelerden yararlanmaya teşvik edin. Okul araç-gereçlerini dikkatli kullanmasını sağlayın. Anne ve babadan sadece birinin desteği yarım bir aile desteğidir. Her ikisinin de çocuklarına sevgi ve ilgi göstermeleri gerekir. Sürekli olarak “ders çalış!” Şeklinde uyarılarda bulunmayın. Herhangi bir konuyu öğrenmenin kendisine neler kazandıracağını anlatın.

ÇOCUĞUNUZUN BAŞARISI İÇİN YAPABİLECEKLERİNİZ Ders dışında oyun ve eğlenceye de zaman ayırmasını sağlayın. Belirli zamanlarda arkadaşlarıyla vakit geçirmesini engellemeyin. Okul ve öğretmenle ilgili olumsuz görüşlerinizi çocuğun yanında dile getirmeyin. Çocuğun yanında anne-baba olarak kesinlikle şiddetli tartışmalara girmeyin.

ÇOCUĞUNUZUN BAŞARISI İÇİN YAPABİLECEKLERİNİZ Anne ve baba çocuğa evde olumlu ders çalışma koşullarını sağlamalıdır. Bunun için evde sessiz bir oda ya da odanın sessiz bir köşesi çocuğun rahatça kendisini derse verebileceği bir şekilde düzenlenmelidir. Mümkünse çocuğa ait bir oda ve masa ayarlanmalıdır. Çocuktan ders çalıştığı sürece onun dikkatini dağıtacak başka şeyler yapması istenmemeli; eğer çocuk aile bireylerinin oturduğu odada ders çalışmak zorunda ise aile bireylerinin çocuğun ders yapmasını engelleyici faaliyetlerde bulunmaması gerekir.

ÇOCUKLARINIZI ETKİLİ BİR ŞEKİLDE DİNLEYİN Çocuklarınızı dinlerken; Başka işlerle meşgul olmayı. Çocuğun yüzüne bakın. Onların sözlerini kesip bilgiçlik taslamayın. Çocuklarınızla konuşurken aynı seviyede olun. Jest ve mimiklerinizle onu dinlediğinizi gösterin. Fiziksel temas kurun. Onu konuşmasında cesaretlendirin. Onunla konuşurken bir büyükle konuşuyormuş gibi dikkatli ve özenli olun. Onu anladığınızı belirten ifadelerle geri bildirim sağlayın.

Ağlamaya başladıklarında tedirgin olmayın. Zıtlaşmayın ve tartışmayın. Saldırgan tavırlar takınmayın. Yargılamayın ve eleştirmeyin. Savunmaya geçmeyin sadece dinleyin. Gerçekçi ve belirli önerilerde bulunun. Yumuşak bir sesle ve acele etmeden konuşun. Anlatılanlara gülmeyin, çocukları utandırmayın.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Özlem Özyurt Ortaokulu Rehber Öğretmen: Fatma Zehra SİVRİ