HOŞ GELDİNİZ Rehber öğretmen: Gülgün SÜYÜR

ÇOCUKTA ÖZGÜVEN ve SORUMLULUK

edebilmelerini sağlar. Özgüven; Çocukların yeni şeyleri deneme konusunda kendine güvenmelerini, engeller karşısında çaba göstermeye devam etmelerini, başkaları ile sağlıklı etkileşimlerde bulunmalarını, beklenmedik güçlüklerle baş edebilmelerini ve kendi davranışlarını etkin bir şekilde idare edebilmelerini sağlar.

Özgüven; Söz sahibi olmak, kendi ayakları üzerinde durabilmek, istemediği bir teklifle karşılaştığında ‘Hayır’ diyebilmek adam yerine konmak, sevildiğini ve önemsendiğini bilmektir. Kendisiyle barışık olmasıdır.

ÖZGÜVEN Herhangi bir konuda ne kadar çok çalışırsak ve başarılı olursak özgüvenimizde o oranda artar

ÖZGÜVEN Biz insanların en çok yaptığı hatalardan biri bir başarısızlıkla karşılaştığımızda o başarısızlığımızın sonucunda kendimize olumsuz ifadelerde bulunmamızdır.

Bunu biraz açarsak hepimiz zaman zaman “Ah ben ne beceriksizim”, “benden adam olmaz”, “zaten şu işi başarsaydım alim olurdum” vb. bir sürü olumsuz yükleme yapmışızdır kendimize. Esasında bu yüklemelerimiz bizlerin gelecekte ki hayatında gerçekten pahalıya mal olmakta. Bizleri pasif , çekingen, özgüveni olmayan, arka planda kalmayı tercih eden bireyler haline getiriyor. Her şeyden korkar oluyoruz ve içimizde bulunan girişimcilik ruhunu yok ediyoruz.

ÖZGÜVEN Bütün bunların yanı sıra kendi olumsuz varsayımlarımızla beslediğimiz “yıkıcı” düşünce yapılarımızı yenmek için bazı “onarıcı” teknikler de var:

ÖZGÜVEN Güçlü yönlerimizi belirlemek ve onların üstünde daha çok durmak:

Denediğimiz her yeni şey için kendinize şans tanımalıyız Denediğimiz her yeni şey için kendinize şans tanımalıyız. Önemli olan elde edilen sonuç değil, bu yolda harcanan çabalardır. Bu yüzden kendimizi takdir etmeyi bilmeliyiz.

ÖZGÜVEN Risk almak:

Her yeni deneyime yeni bir öğrenme fırsatı olarak bakabilmek Her yeni deneyime yeni bir öğrenme fırsatı olarak bakabilmek. Asıl olan kazanmak yahut kaybetmek değil! Ancak bu şekilde yeni fırsatlarla karşılaşabiliriz ve kendimizi olduğumuz gibi kabul edebiliriz. Aksi taktirde, her fırsat açılmamış bir kutu olarak içimizde kalacak; dolayısıyla doğrudan başarısızlıkla sonuçlanıp, kişisel gelişimimizi engelleyecektir.

ÖZGÜVEN İç konuşma yapmak:

İç konuşma yaparak olumsuz varsayımlarımızla başa çıkabiliriz İç konuşma yaparak olumsuz varsayımlarımızla başa çıkabiliriz. Kendimize haksızlık ettiğimiz bu durumlarda, “dur bakalım, o kadar da değil” diyerek daha olumlu varsayımlar üretmeliyiz. Örneğin, herhangi bir şeyin mükemmel olmasını beklediğimiz bir durumda , herşeyi mükemmel yapamayacağımızı, önemli olanın elimizden geldiği kadarını en iyi şekilde yapmaya çalışmak olduğunu kendimize hatırlamak harika bir fikirdir.

ÖZGÜVEN Kişisel değerlendirme yapmak:

Kendimizi her şeyden ve herkesten bağımsız olarak değerlendirebilmek Kendimizi her şeyden ve herkesten bağımsız olarak değerlendirebilmek... İçsel olarak kendimiz kendi davranışımız hakkında ne düşünüyoruz? Bu tarz bir bakış açısı içsel olarak daha güçlü hissetmemizi sağlayacak ve kişisel gücümüzü başkalarının ellerine teslim etmemizi engelleyecektir.

ÖZGÜVEN Kendini sevmek:

İnsanlar kendilerini sevdiklerinde hem duygusal hem de fiziksel olarak kendilerini güvende hissederler ve kendileriyle barışık yaşarlar.

ÖZGÜVEN Kendini tanımak:

Kendilerini tanıyan insanlar kendi güçlü ve güçsüz yönlerini iyi bilirler. Bir topluluğa girdiklerinde kendilerini ifade ederken kendi potansiyellerinin farkında olarak harekete geçerler.

ÖZGÜVEN Hedef Koymak:

Tabi burada kastedilen hedef açık ve net koyduğumuz hedefler Tabi burada kastedilen hedef açık ve net koyduğumuz hedefler. Elbetteki çok büyük genel hedeflerimiz olabilir. Ama bunlara ulaşmamız için mutlaka planlı ve daha gerçek hedeflerimizde olmalı.

ÖZGÜVEN Pozitif Düşünmek:

Pozitif düşünce özgüveni harekete geçirmeye zorlayan belki de en önemli etkenlerden biri. Olumsuz bir düşünceyle herhangi bir başarı elde etmek çok güç. Bu bizi ancak karamsarlığa götürür. O yüzden kendimizi pozitif düşünmeye alıştırmamız ve bunu bir yaşam biçimi haline getirmemiz bize hayatımızda çok şeyler kazandıracak.

ÖZGÜVEN İyi bir iletişim:

Sağlıklı bir iletişim yeteneğimiz olması bizlerin çevremizde sevilen saygı duyulan güvenilen insanlar olmamızı sağlar. Çevremizde olumlu bir imaja sahip olduğumuzda kendimize güvenimiz artacaktır.

ÖZGÜVEN İyi bir ifade yeteneği:

Toplum içinde konuşmak için bol bol okumamız konuşma tekrarları yapmamız ve hatta zaman zaman iyi birer hatip olabilmek için evde çalışmamız ve sonucunda da konuşma yeteneğimizi artırmamız bize topluluk içinde daha çok söz söyleme imkanı tanıyabilir. Bu da bizi yine özgüven konusunda olumlu destekleyebilir.

ÖZGÜVEN Duyguları kontrol etme :

Duyguları ile başa çıkabilen çocuklar duygularının esiri olmazlar Duyguları ile başa çıkabilen çocuklar duygularının esiri olmazlar. Beklenmedik davranışlar göstermezler. Korkuları ve endişeleri ile başa çıkabildikleri için riskleri göze alabilirler. Mutsuzluklarının kendilerini sürekli engellemesine izin vermedikleri için sıkıntılı dönemlerini kısa sürede atlatabilirler. Anlaşmazlık olduğunda kendilerini iyi savunurlar. Kıskançlık, öfke gibi doğal olan duyguları yaşadıklarında suçluluğa kapılmazlar. İlişkilerinde neşe, sevgi ve mutluluk ararlar. Kimseye körü körüne kapılmazlar.

Özgüvenimizin zayıfladığı durumlarda yapabileceğimiz ilk iş, hiç kimsenin mükemmel olmadığını kabul etmektir. Belki, başka insanların sizin sahip olmadığınız becerileri vardır. Ancak, siz de büyük olasılıkla onların yapamadığı bazı şeyleri yapabiliyorsunuz.

Özellikle, onlarla rekabet edebileceğiniz alanlarda kendi yeteneklerinizi geliştirmeye odaklanın. Tüm yapabileceklerinizi aklınıza getirin, yapamayacaklarınız için fazlaca endişelenmeyin, onlara takılıp kalmayın.

ÖZGÜVEN Özgüveni artırmanın iyi bir yolu, yaşamdaki başarılarımızı hatırlamaktır. Sahip olduğumuz tüm yeteneklerimizi, iyi kullandığımız becerilerimizi aklımıza getirelim ve güvenli davranarak kazançlı çıktığımız zamanları hatırlayalım.

Güçlü bir özgüven duygusu, Çocuğa sürekli değişen dünya ile baş etmek ve buna uyum sağlamak için gerekli esnekliği ve kaynakları sağlar. Çocuğun okulda kendisiyle alay edilmesinden, elindeki oyuncağının alınmasına ve ergenlik döneminde alkol, uyuşturucu gibi zararlı maddeleri reddedebilmeye kadar pek çok konu ile mücadele edebilme yeteneğini artırır.

Hata yapmaktan çok korkar. Çocukta özgüven eksikliğinin temel Sinyalleri: - Kendi başına hiç bir karar alamaz, her şeyi ebeveynlerine sorar ve onay ihtiyacı hisseder. Hata yapmaktan çok korkar. İçe kapanıktır, sessizdir, yaşıtları ile iletişim kurmakta zorlanır. Hakkını koruyamaz, kendisini savunamaz. Davranışları tutuktur. -Uyaranlara karşı orantısız ve abartılı tepkiler verebilir.

Özgüven: Baskıcı ortamda, uyguladıkları kuralların nedenlerini çocuklarına açıklama gereği duymayan ailelerde, yeterince gelişmez. ( heykeltıraş aileler) ÖZGÜVEN: Özgür ve demokratik aile ortamlarında, olayların nedenlerini açıklayan, ÇOCUĞUN İHTİYAÇLARINI göz önünde bulunduran anne ve baba yaklaşımıyla gelişebilir. (Bahçıvan aileler)

Çocukların Özgüvenlerini Geliştirmek İçin Neler Yapılabilir

Çocuklarla konuşurken; kendilerine güvendiğimizi, onların seçiminin bizim için değerli olduğunu vurgulamamız gerekir.

Bu senin seçimine bağlı… Eğer sen istiyorsan… * Senin de fikrini almak istedik. Buna sen karar ver. Bu senin seçimine bağlı… Eğer sen istiyorsan… Sen öyle uygun gördüysen… Sence nasıl olur?

Var olmalarının sizin için ne kadar önemli olduğunu onlara gösterin. İyi ki varsın.. Seni çok seviyorum. Benim için değerlisin. Sensiz bir hayatı düşünemiyorum.

Kendilerine olan özgüvenlerinde sarsıntı gördüğünüz an harekete geçin. Ben senin bunu yapabileceğine inanıyorum. Sen istediğin her şeyi başarırsın. gibi…

* Çocuğunuza kendisine has yeteneklerini ortaya çıkartmasında yardımcı olun. Çeşitli aktivitelere katılmasına, Değişik ortamlara girmesine, Yeni arkadaşlıklar kurmasına fırsat yaratın..

Yaptıkları ve ilgilendikleri şeylerin sizin için ne kadar önemli ve değerli olduğunu gösterin. Çok güzel bir çalışma.. - Ne kadar yaratıcı bir gücün var, şu yaptığın harika şeye bak…….. Mükemmel bir ödev hazırlamışsın… Tabloda kullandığın renkler ne kadar uyumlu….

Birlikte vakit geçirin. Çocuğunuza güvenmeyi öğrenin ve bunu sergileyin ki o da kendisine güvensin. -Ben senin bunu yapabileceğine inanıyorum. Sana güvenim sonsuz. İstediğinde yapamayacağın hiçbir şey yok… Birlikte vakit geçirin.

Beklentileriniz çocuğunuzun seviyesine uygun olsun, onu aşacak beklentilerden kaçının. Kendi ideal ve standartlarınızı çocuğunuza dayatmayın. O sizin yapamadıklarınızı başarmakla görevli değildir. Sizin beklentileriniz onun beklentileri OLMAYABİLİR.

Yapması gereken şeyleri onun yerine siz yapmayın. Sadece çok özel yetenek ya da başarılarına değil, her şeyine değer verdiğinizi ve taktir ettiğinizi belirtin. -Günlük hayattaki küçük başarıları v.b.

Çocuğunuzla ilgili problemleri onu suçlamadan ya da onun karakterini eleştirmeden tartışın. Davranışı zorlama ile değiştirebilirsiniz ama kişiliğini değiştiremezsiniz. Yani yapılan iş ile kişiyi ayırın. Sen zaten hep böylesi… Ne kadar inatçısın… Ne kadar tipik bir çocuksun. Siz çocuklar… Sen kendini zeki mi sanıyorsun?

Onların özgüvenlerini yükseltmek için olumlu ve sevgi dolu bir dil kullanın: Seninle gurur duyuyorum. Seni görünce çok mutlu oldum Seni çok özledim.Senden tüm gün ayrı kalmak çok zor. Seninle oyun oynamaya bayılıyorum. İyi ki bu gün seninle kaldım.

SORUMLULUK

* Sorumluluk, başkalarının haklarına saygı göstermek ve kendi davranışlarının sonuçlarını kabul etmektir.

* Çocuğa sorumluluk vermek, kişilik gelişimine pozitif yönde etkileyen ve hızlandıran bir unsurdur. * Uygun dozda (yaşına, cinsiyetine, fizik gücüne uygun) yüklenen sorumluluk;

* Çocuğun kendine güvenini arttırır, * Paylaşma ve başarma duygularını tatmin eder, * İnsiyatif koyma, çevresini ve kendini organize ve kontrol etme becerilerini geliştirir.

ÖNERİLER

Para biriktirmeyi öğretin: Küçük yaştan itibaren kumbara ile para biriktirmesi ona hem tasarruflu davranmayı öğretecek hem de sorumluluk merdiveninde bir adım daha atmasını sağlayacaktır. Kendi biriktirdiği parasıyla alacağı en ufak hediyeler, onu sizin aldıklarınızdan daha çok mutlu edecektir.

Seçim yapmasına izin verin: 2-3 yaşından itibaren çocuğunuza basit seçimler yaptırarak (kitap seçme, resim konusu seçme gibi), onun hem karar verebildiği için olgun bir birey gibi hissetmesini sağlayacak, hem de sonuçlarını yaşamasına izin vererek ona sorumluluk kazandıracaksınız

Çocuğa kendine yetmeyi ve kendi kendini yönetmeyi öğretin *Çocuğa kendine yetmeyi ve kendi kendini yönetmeyi öğretin. Öyle bir özgür ortam hazırlayın ki, ayakları üzerinde durmayı, kendi kanatlarıyla uçmayı öğrenebilsin.

* Çocuğa yaşına ve gelişim düzeyine uygun görev ve sorumluluklar verin.

ÖRN:Sekiz ve Dokuz Yaş Çocuklarının Alabilecekleri Sorumluluklar * Yardım almadan banyo yapabilmek, * Çekmece ve dolaplarını temiz ve düzenli tutmak, * Kimse söylemeden okul giysilerini değiştirmek, * Kimse söylemeden derslerini düzenli olarak yapmak,

On Bir ve On İki Yaş Çocuklarının Alabilecekleri Sorumluluklar On Bir ve On İki Yaş Çocuklarının Alabilecekleri Sorumluluklar * Evde tek başına kalmak, *Bağımsız olarak kendi ödev programını yürütmek, * Kendi başına ulaşım araçlarına binmek, * Toplu yerlerde (kütüphane, tiyatro vb.) gerektiği gibi davranmak, * Kendisine uygun hobileri bulmak ve sürdürmek,

Sorumluluk alma konusunda çocuğun gösterdiği çabalara saygı duyun *Sorumluluk alma konusunda çocuğun gösterdiği çabalara saygı duyun. * Onu görev ve sorumluluklarıyla baş başa bırakın. * Çocuğun seçim yapmasına izin verin.

Onun adına düşünmek yerine, kendi başına düşünmesini sağlayın * Onun adına düşünmek yerine, kendi başına düşünmesini sağlayın. Sorununu çözmek yerine, kendi sorununu çözmesine fırsat vermeniz, çocuğunuzun sorumluluk duygusunu geliştirecektir.

* Çocuğunuzun deneyim ve girişimlerindeki yanlış sorunları kırıcı biçimde eleştirmeyin. * Evde net kurallarınız olsun ve bunlar duruma, olaylara ve sizin içinde bulunduğunuz psikolojik duruma göre değişmesin.

* Çocuğunuza sevildiğini, istendiğini ve sizin için önemli olduğunu hissettirin. * Çocuğunuza iyi davranmanız ve yumuşak bir sesle konuşun.

Sorumlulukları abartmayın: Çocuğunuzun mizacını, beceri düzeyini göz önünde bulundurun. Ona başarabileceği görevler verin. Çok fazla görev onun başarısız hissetmesine neden olabilir. • Ona asla sorumsuz demeyin. Övün, ödüllendirin: Olumsuz sözleriniz onun motivasyonunu düşürecektir. Her zaman yapamadıklarından ziyade yapabildiklerini görmeniz ve onları sözlerinizle ödüllendirmeniz onun gelişimde daha yararlı ve etkili olacaktır.

ÖZGÜVEN BİR HİKAYE

ÖZGÜVEN Bir çiftçi, yerde bulduğu bir kartal yumurtasını, tavuk yumurtası sanarak çiftliğine götürmüş .

ÖZGÜVEN Kuluçkaya yatan tavuğun altına koymuş. Tavuk, kartal yumurtasını da kendi yumurtası sanarak kuluçka döneminde koruyucu kanatları altında tutmuş.

ÖZGÜVEN Civcivler ve kartal yavrusu yumurtadan çıkmış. Kartal yavrusu, tavukların ve civcivlerin davranışlarını taklit ederek kanat çırpmış, eşinmiş, darı tanelerini ve solucanları yemiş. Kendisinin bir tavuk olmadığını düşünmek aklına bile gelmemiş.

ÖZGÜVEN Bir gün küçük kartal gökyüzünde uçan kocaman bir kuş görmüş. Bu olağanüstü yaratığa hayranlıkla bakmış. En yakınındaki tavuğa bu kuşun ne olduğunu sormuş. Ona " kartal" derler yanıtını almış.

ÖZGÜVEN . "Ben de kartal olmak istiyorum." demiş küçük kartal.

"Saçmalama" demiş tavuk. "Haddini bil. Sen asla kartal olamazsın "Saçmalama" demiş tavuk. "Haddini bil. Sen asla kartal olamazsın. Sen bir tavuksun. Bunu kabul et."

ÖZGÜVEN Küçük kartal boynunu eğerek, toprağı eşelemiş."Galiba haklısın."demiş. Küçük kartal yaşamı boyunca tavukların arasında yaşamış.

Asla potansiyelini bilemeden. Asla gökyüzünde özgürce dolaşabileceğini bilemeden. Beş on santimetre yükseğe kadar kanat çırpıp daha fazlasını yapabileceğini, gökyüzüne ulaşabileceğini bilemeden. Asla tavuklardan farklı şeylerle beslenebileceğini bilemeden. Çünkü, kartal olmanın imkansız olduğuna inanmış. Ve kartal bir tavuk olarak ölmüş.

Tavuk bilincinin sizi büyük ideallerinizi gerçekleştirmekten alıkoymaması dileğiyle…

TEŞEKKÜR EDERİZ