önlenmesi Serpil Uğur Baysal Çocuklarda edilgin sigara içiciliğinin - ikinci el sigara dumanı ile karşılaşmanın- önlenmesi Serpil Uğur Baysal

Terimler Aktif= Etkin Pasif= edilgen, edilgin TDK Türkçe Sözlük Edilgen: yapılan işten etkilenen, pasif; etken karşıtı. Edilgin= hareket ve etkisi olmayan, etkileri alıcı durumunda olan münfail, pasif, etkin karşıtı.

Edilgen mi? Edilgin mi? Dil Derneği Türkçe Sözlük Edilgen= pasif Edilgin= pasif, etkin karşıtı Etken= faktör Etkin= aktif Kubbealtı Lugatında edilgin sözcüğü yer almıyor. Edilgen= gerçek öznesi belirtilmeyen

Edilgin X Etkin= Pasif X Aktif Ali Püsküllüoğlu, Türkçe Sözlük Edilgen, edilgin= pasif Etken= faktör Etkin= aktif Edilgen, daha sık kullanılıyor. Daha ince bir ayrım: etken x edilgen; etkin x edilgin

1. Temel kavramlar 2. Edilgin içiciliğin sağlık üzerine zararları 3    1. Temel kavramlar    2. Edilgin içiciliğin sağlık üzerine zararları    3. Çocuklar ve gebelikte ÇTD etkileri    4. Erişkinlerde ÇTD etkileri    5. DSÖ önerileri 6.ÇTD nasıl engellenir ?

Önemli bir halk sağlığı sorunu Genellikle ev içi ortamda annebabanın sigara içmesiyle oluşan edilgin sigara içiciliği, doğum öncesi yaşamdan başlayarak başta solunum sistemini ilgilendirmek üzere çocuklarda çok çeşitli hastalıklara neden olan önemli bir halk sağlığı sorunudur.

Dünyada gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde çocuklarda edilgin içiciliğinin görülme oranları yüksektir. World Health Organisation. Tobacco Atlas 10. Erişim: http//:www.who.int/tobaco/en/atlas/10.pdf)

Ülkemizde yapılan araştırmalar Çocuklarda edilgin sigara içicilik sıklığının % 53-85 olduğu bildirilmektedir. Karakoç F, Dağlı E, Kut A, Pamukçu A. Çocuklarda Pasif Sigaraya Maruziyetin Serum Kotinin Düzeyi ile Belirlenmesi. Türkiye Klinikleri Dergisi 1998;7:77-82. Boyacı H, Duman c, Basygit I, Ilgazlı A, Yıldız F. Determination of environmental tobacco smoke in primary school children with urine cotinine measurements. Tuberk Toraks 2004;52:231-6. Keskinoglu P, Cimrin D, Aksakoglu G. The impact of passive smoking on the development of lower respiratory tract infections in children. J Trop Pediatr 2007;53:319-24.

İdrarda kotinin, İKKO Değerlendirmek için en çok başvurulan tanı yöntemi tükürük, serum veya idrarda nikotinin ana yan ürünü olan ve nikotine göre yarılanma ömrü daha uzun (40-160 saat) olan kotinin düzeylerine bakılmasıdır. Hofhuis W, de Jongste JC, Merkus PJ. Adverse health effects of prenatal and postnatal tobacco smoke exposure on children. Arc Dis Child 2003;88:1086-90. 15. Keskinoglu P, Cimrin D, Aksakoglu G. The impact of passive smoking on the development of lower respiratory tract infections in children. J Trop Pediatr 2007;53:319-24. Jurado D, Munoz C, Luna Jde D, et al. Environmental tobacco smoke exposure in children: parental perception of smokiness at home and other factors associated with urinary cotinine in preschool children. J Expo Anal Environ Epidemiol. 2004;14: 330-6.

iKKO-kaynaklar California Environmental Protection Acency. Health effects of exposure to environmental tobacco smoke. Final Report. California Environmental Protection Acency Office of Environmental Health Hazard Assesment, 1997, p.1-112. Jurado D, Munoz C, Luna Jde D, et al. Environmental tobacco smoke exposure in children: parental perception of smokiness at home and other factors associated with urinary cotinine in preschool children. J Expo Anal Environ Epidemiol. 2004;14: 330-6. Willers S, Axmon A, Feyerabend C, Nielsen J, Skarping G, Skerfving S. Assesment of enviromental tobbacco smoke exposure in children with asthmatic symptoms by questionnaire and cotinine concentrations in plasma, saliva, and urine. J Clin Epidemiol 2000;53:715-21.

Fetüsün akciğerleri Gebelikte annenin sigara içiyor olması fetüsde akciğer gelişimini ve solunum yollarının esneme özelliklerini bozmaktadır. 1. California Environmental Protection Acency. Health effects of exposure to environmental tobacco smoke. Final Report. California Environmental Protection Acency Office of Environmental Health Hazard Assesment, 1997, p.1-112. 2. Hofhuis W, de Jongste JC, Merkus PJ. Adverse health effects of prenatal and postnatal tobacco smoke exposure on children. Arc Dis Child 2003;88:1086-90.

Solunum sistemine etki Ev içinde uzun süreli birlikte yaşam dolayısıyla özellikle sigara içen annelerin çocuklarında içilen sigara sayısı ile orantılı olmak üzere erken süt çocukluğu döneminden başlayarak tekrarlayan akciğer enfeksiyonları, hışıltılı solunum, süreğen öksürükte önemli derecede artma olduğu ve solunum işlevlerinin bozulduğu bildirilmiştir. Halterman JS, Borrelli B, Tremblay P, et al. Screening for Environmental Tobacco Smoke Exposure Among Inner-City Children With Asthma. Pediatrics 2008; 122: 1277-83.

Adolesan Obama

Hillary Clinton, 1995 yılında Beyaz Saray’da sigara içilmesini yasakladı.

Sigara dumanı, kapalı alanlardaki en önemli hava kirliliği nedenidir.

Ev içinde sigara içiliyorsa… Çocuklar, günde ortalama 5 sigara içmiş olmaktadır. Bebekler hastaneye 3 kat daha fazla başvurmaktadır. Ani bebek ölümü riski 2,5 kat artmaktadır. Bebeklerde kolik tarzı karın ağrısı 2 kat artmaktadır. Çocuklarda astım ve solunum yolunda infeksiyon riski 2 kat artmaktadır. Çocuklarda akciğer kanseri, kronik bronşit sıklığı artmaktadır. Kocası sigara içen kadınlarda akciğer kanseri ile ölüm 2-3 kat artmaktadır

Ev içinde sigara içiliyorsa… Çocuklarda meningokok hastalığını kolaylaştırdığı düşünülmektedir. Son araştırmalar, ikinci el tütün dumanının çocuklarda kistik fibroza yol açan gen mutasyonunu aktive ettiğini gösterdi.

Çocuklar ve gençler sigara içerse… Çocukluk ve gençlik döneminde sigara içilmesi, diş eti hastalığı, süreğen öksürük, balgam yapımında artış, solunum yolu hastalıklarının sayısında ve ağırlığında artış, fizik dayanıklılıkta azalma gibi ciddi sağlık sorunlarını ortaya çıkarır. Sigara kullanımı aynen sürerse, yaklaşık 6,4 milyon çocuk, sigara içimi ile ilgili bir hastalıktan erken ölecektir.

CLINICAL IMPLICATIONS OF CYSTIC FIBROSIS TRANSMEMBRANE CONDUCTANCE REGULATOR MUTATIONS Clinics in Chest Medicine Volume 19, Issue 3, 1 September 1998, Pages 443-458. John E. Mickle PhD* and Garry R. Cutting MD* Available online 15 July 2005. * Center for Medical Genetics, Departments of Pediatrics (JEM, GRC) and Medicine (GRC), Johns Hopkins University School of Medicine, Baltimore, Maryland

KF Fenotipi Pankreas işlevi gibi bazı belirtiler, etkilenen kardeşlerde benzer olsa da KF fenotipi akraba olmayan bireyler, aileler arasında çok değişkenlik göstermektedir. KF fenotipindeki çeşitliliğe, dokulara özgü biçimde etki eden en az üç etken vardır: KF geninde mutasyonlar, genetik temel, çevre.

Sigara dumanının kistik fibrozlu hastalara etkisi Araştırmalar, ikinci el sigara içiminin KF’lu bireylerde daha fazla soruna yol açtığını göstermiştir. İkinci el sigara dumanının KF fenotipini değiştirdiği gösterilmiştir.

KF fenotipini değiştiren etkenler Beyaz alan = KFTR mutasyonları; siyah alan = genetik temel; gri alan = çevre.

Tartı kaybı ya da yetersiz tartı artışı KF ve ikinci el sigara içimi ile ilgili ilk çalışma, 1990 yılında bir yaz kampında yürütülmüştür. Evlerinde sürekli sigara dumanı ile karşı karşıya olan KF’lu çocuklar, dumansız geçen iki haftalık kamp sırasında, evlerinde sürekli duman ile karşılaşmayan çocuklardan daha fazla tartı almışlardır.

Solunum yolu enfeksiyonlarında artış 1990’da yapılan çalışmadan bu yana, sigara dumanı ile karşılaşan KF’lu bireylerde, karşılaşmayanlardakinden daha sık, daha ağır akciğer enfeksiyonları geliştiğini gösteren pek çok çalışma yapılmıştır.

Akciğer işlevinde azalma John’s Hopkins Universitesi’nde 2008 yılında yürütülen çalışma, KF-SHS olgularının akciğer işlevlerinde diğerlerine göre %10 azalma olduğunu ortaya koymuştur.

Ne kadar sigara dumanı zararsızdır? Güvenli bir miktar yoktur. Pek az duman bile, KF’lu hastalarda sorun yaratır. İstenen, hiç duman solunmamasıdır; bu da çok zordur. Bu durumda, toplum içinde nasıl korunulabilir? En iyi yanıt, kontrol edebileceğimiz ve edemeyeceklerimiz arasında denge kurmaktır.

Yapılabilecekler Evinizin ve arabanızın tamamen sigara dumansız olmasını sağlamak için kararlı olun. Aile üyeleri ve arkadaşlarınız arasında sigara içen varsa çevrenizde ve çocuğunuzun çevresinde sigara içmemeleri konusunda onları uyarın. Edilgin içiciliğin yaratacağı sorunların büyüklüğünü onlara anlatın ve onlardan işbirliğinde bulunmalarını isteyin. Süreğen hastalığı olan çocuklar için, gerekirse sağlık bakımı verenlerden sözlü, yazılı yardım isteyin. Sigara içilmesine izin verilen restoran ve diğer halka açık yerlerden uzak durun. Sigara içilmeyen bölüme de otursanız ikinci el duman ile karşı karşıya olacaksınız.

Özdeyişler… "...Çağdaş insan, ağzından değil, kafasından tüten insandır..." 03.01.1998 Bülent AKARCALI Sağlık Bakanı "...Hiç sigara içmedim. Ne evimde, ne işyerimde sigara içirmem. Bekâra hanım boşamak kolay demeyin, sigarayı boşayın..." Osman DURMUŞ Sağlık Bakanı

Özdeyişler… "... Yabancı sigara üreticileri Türkiye'nin her yerinde reklâm yapıyorlar. Oysa bu firmaların ülkelerinde bunu gerçekleştirmeleri mümkün değil. Her ülke kendi sigarasına sahip çıkıyor. İşte, milliyetçilik, çağdaşlık budur..." 03.06.1995 Bülent ECEVİT DSP Genel Başkanı

Özdeyişler… "...Yıllarca sigara içtim, gittikçe de çok içiyordum. Bir elimde sigara, bir elimde dolmakalem vardı. Ve bundan korkmaya başladım. Ölüme dörtnala gittiğimi fark edip sigarayı irade ile bıraktım. Ama kahve içmeye devam ediyorum. O da bir küçük törenciktir..." 15.10.2006 Orhan PAMUK Nobel Ödüllü Yazar

Özdeyişler… "...Sigarayı sonunda bana bıraktıracaksınız. Ya siz, ya torunum bıraktıracak. Torunum daha 19 aylık. Konuşamıyor bile. Ancak iki kelimeyi bir araya getirebiliyor; bana "dede bıdak, dede bıdak" deyip duruyor..." 24.03.2006 Org. Yaşar BÜYÜKANIT Kara Kuvvetleri Komutanı

Özdeyişler… "...Yasaklandığında biz de uyarız. O zaman Genelkurmay karargâhında sigara içmek için kapının önüne çıkarım..." 23.01.2008 M. Yaşar BÜYÜKANIT Genelkurmay Başkanı

Özdeyişler… "...Çok ağır sigara tiryakisiydi. Yürüyecek hâli yoktu. Ciğer yok. Bu hâliyle (Mesut YILMAZ) yürüme yarışına girseler Süleyman DEMİREL kazanır..." 08.01.2003 Ekrem PAKDEMİRLİ ANAP Genel Başkan Vekili

Sigara yasağı(?) Kanun Numarası : 4207 Kabul Tarihi : 7/11/1996 Yayımlandığı R.Gazete          : Tarih : 26/11/1996   Sayı : 22829 Yayımlandığı Düstur               : Tertip : 5   Cilt : 36

Değişik TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARININ ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ HAKKINDA KANUN 1/3/2008 tarihli ve 26803 sayılı RG’de yayımlanan 5739 sayılı, 15/4/2008 tarihli ve 26848 sayılı RG’de yayımlanan 5752 sayılı Kanunlarla…

Değişik TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARININ ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ HAKKINDA KANUN Amaç Madde 1 – (Değişik: 3/1/2008 tarih ve 5727 S.K.md:2) (1) Bu Kanunun amacı; kişileri ve gelecek nesilleri tütün ürünlerinin zararlarından, bunların alışkanlıklarını özendirici reklam, tanıtım ve teşvik kampanyalarından koruyucu tertip ve tedbirleri almak ve herkesin temiz hava soluyabilmesinin sağlanması yönünde düzenlemeler yapmaktır.

Sigara yasağı pasif içiciliği sonra erdirdi Türkiye’de, 19 Mayıs 2008 tarihinde yürürlüğe giren sigara yasağının genişletilmesine ilişkin yasanın özellikle iş yerlerinde pasif içiciliği sona erdirdiği belirtildi.

HAVANI KORU (!)

                DSÖ 2007 yılında pasif içiciliğin önlenmesi                 için önerilerini yayınladı

Edilgin İçicilik… Çevresel Tütün Dumanı…. Dumanaltı… Edilgin içicilik, sigara içmediği halde bireyin, tütün dumanı ve içindeki zehirli kimyasallar ile karşı karşıya kalmasını anlatan bir terimdir. Bu bireyin kişinin bulunduğu ortama sigara içen biri tarafından salınan sigara dumanının solunmasını betimler. Edilgin durumda solunan sigara dumanına “çevresel tütün dumanı” denilir.

Çevresel tütün dumanı iki ana bileşenden oluşur. 1. Yanan bir sigaranın ucundan çıkan, en çok karşılaşılan duman 2. Sigara içenin soluğuyla ortaya çıkan duman

Çevresel Tütün Dumanı Neden Zararlı? Edilgin içicilik, yanmaya devam eden sigaradan (ya da pipo, puro, nargile vb tütün ürünlerinden) çıkan yan akım duman (sidestream [SS] içicilik) ile etkin içicinin havaya geri verdiği ana akım duman (mainstream [MS] içicilik) karışımını solumaktır. Sigaranın yanan ucundan çıkan yan akım dumanı, ana akım dumanda bulunan zehirli bileşimleri daha yüksek konsantrasyonlarda içerir. Bu nedenle, çevresel tütün dumanı ile karşılaşanın sağlığı da etkin olarak sigara içenlere benzer şekilde zarar görebilir. Edilgin içiciliğin etkisini kıyaslamak için şu örnek kullanılabilir. Her gün 1-9 arasında sigara içen ya da bu miktarda sigaradan oluşan  dumanla karşılaşan bir birey 10 bin tane akciğer röntgeni çektirmiş kadar radyasyon almaktadır.

Edilgin içici, kansere yol açan 250'den fazla maddenin yanı sıra üreme ve gelişmeye karşı toksik etkili en az 6 maddeden de olumsuz etkilenmektedir. Sigara dumanının yarattığı hava kirliliği dizel motorlu bir aracın yarattığı hava kirliliğinden 10 kat daha fazladır.

Rakamlarla çevresel sigara dumanı Türkiye’de okul çağındaki gençlerin %82’si evlerinde, %86’sı ev dışında sigara dumanına maruz kalmaktadır Gençlerin %60’ının anne ya da babasından en az biri sigara içmektedir Türkiye’de öğretmenlerin %50’si sigara içmektedir. Türkiye’de sigara içen öğretmenlerin %81’i okulda ve %68’i de öğrencilerinin önünde de sigara içmektedir.  Her yıl 10.000 ila 15.000 kişi çevresel tütün dumanı nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Sigaradan çıkan duman havayı bir arabadan 10 kat daha fazla kirletmektedir. Sadece sigara dumanının kokusunu gidermek için normalin 100 katı havalandırma gereklidir, sigara dumanındaki zehirler içinse daha da fazla. Edilgin içicilerin kalp hastalığı nedenli ölüm oranı %30 daha fazladır. Sigara dumanı meme kanserine yol açan 20'den fazla madde içermektedir. Edilgin içicilerin meme kanserine yakalanma riski %70 daha fazladır. Eşi sigara içen birinin akciğer kanserine yakalanma riski %30 daha fazladır.

Her yıl 10.000 - 15.000 kişi çevresel tütün dumanı nedeniyle hayatını kaybetmektedir.

Erişkinler ve çevresel tütün dumanı Akciğer kanseri: İçici olmayan ve eşinden dolayı içiciliğe maruz kalan kadın ve erkeklerde akciğer kanseri riskinin 1.21 kat arttığı gösterilmiştir. Etkinin büyüklüğü kadınlar ve erkekler için benzer bulunmuştur. Popülasyona dayalı vaka kontrol çalışmasında, çocukluk ya da erişkin dönemlerinde ev içi 25 yıl ve üzeri sigara ile karşılaşmanın akciğer kanseri riskini ikiye katladığı gösterilmiştir (Janerich, 1990). İçici olmayanlardaki akciğer kanserinin %17’isinin nedeninin çocukluk ya da erişkin dönemde yüksek düzeyde çevresel içicilikten etkilenmeleri sonucunda olduğu öngörülmektedir. Eşi sigara içenlerde akciğer kanseri riski %30 oranında artmaktadır. Eşin içtiği paket-yıl sayısının artması ile risk ayrıca artmaktadır (Fontham, 1994).

Tütün- Akciğer kanseri ilişkisi Sigara içmeyen bireylerde akciğer kanseri ile ilgili ilk büyük çalışmalar 1981’de yayınlanmış; ardından sigara içmeyen bireylerde edilgin içiciliğin akciğer kanserine yol açtığı 1986’da kanıtlanmıştır (USDHHS, 1986). Ardından pasif içiciliğin diğer olumsuz etkileri ve koroner kalp hastalığı riskinde artış dahil olmak üzere neden olduğu yeni hastalıklar kanıtlanmaya devam etmiştir. Tütün ile herhangi bir biçimde karşılaşmanın insan sağlığına zarar verdiği 2004 (International Agency for Research on Cancer-IARC), 2005 (Environmental Protection Agency-EPA) ve 2006 (EPA)’da rapor edilmiştir. Çevresel tütün dumanının sağlık üzerine olan etkileri kanıtlandıktan sonra bu bilgi tütün kontrolü ve sigara bırakma tedavilerinin yaygınlaştırılmasında önemli bir kaldıraç işlevi görmüştür.

Steve McQueen, 1930- 1980

Diğer etkiler Kardiyovasküler hastalıklar: Ölümcül olan - olmayan koroner kalp hastalığı ile etkin içicilik arasındaki nedene bağlı ilişki ve sonuçları uzun süre önce gösterilmiştir. Edilgin içicilerin de koroner kalp hastalığı riski artmaktadır. ÇTD kan yağları, pıhtılaşma sistemi ve arter duvar işlevlerinde dakikalar içinde bozulmaya yol açar; bu etkiler etkin olarak sigara içenlerde görülenler kadar şiddetlidir. Edilgin içicilikten dolayı koroner arter hastalığı riskinin %27 arttığı öngörülmektedir. Eİ, kalbe bağlı olmayan damar hastalıkları için de artmış risk ile ilişkilidir. Çin’de 60377 kadın ile yapılan araştırmada, kadınlarda inme ile kocalarının sigara içmesi arasında anlamlı ilişki saptanmıştır (Zhang, 2005). Meme kanseri: “Toksik hava kirletici” olarak tanımlanan ÇTDnin, menopoz öncesi ve daha genç kadınlarda meme kanserinde %70’e varan oranda artışa yol açtığını gösteren çalışmalar vardır. ÇTD içinde, bilinen 20 meme karsinojeni mevcuttur.

Gazeteci George Seldes’in 100 yıl önce sigara kaynaklı hastalıklara karşı başlattığı savaş 13 Ocak 1941- “Tütün endüstrisi sahtekardır; tehlikeli uygulamalar yapmaktadır.” Tütün endüstrisi her yıl, basına 50 milyar dolar ödemekte. 1938’de Johns Hopkins Üniversitesinin, sigaranın ölümcül zararları hakkında yaptığı araştırma sonuçlarına ise basında yer verilmemiştir! AMA, JAMA dergileri sigara reklamı yapmış, tıp kongrelerinde ücretsiz sigara dağıtılmış…

Reklam: Politik lobi mi? Suç mu? Tütün şirketleri ile gazeteler arasında anlaşma: sigara ile ilgili hiçbir haber ve yorum yapmayın! O yıllarda, ABD’de hekimlerin de desteği ile Lucky Strike reklamı yapılmış: Boğazı daha az tahriş etmektedir…Bir çok sporcu, gün boyu içmekte ve etkilenmemektedir. 1939- Phillip Morris: Önde gelen tıp kurumlarınca burun ve boğaza yarar sağladığı bilinen sigara…

Sigarasız- dumansız ortam ! Bilimsel kanıtlar, çevresel tütün dumanının güvenli herhangi bir düzeyi olmadığını kesin olarak göstermiştir. Sigara dumanından %100 arındırılmamış bir ortam, çocuktan erişkine herkeste ciddi hastalıklara yol açmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü’nün önerileri, 2007: 1. Kirleticiyi –tütün dumanın- uzaklaştırın. %100 sigarasız ortamlar oluşturmak Çevresel Tütün Dumanını engellemenin tek yoludur. Havalandırma ve ortak alanların sigara içilen ve içilmeyen olarak bölünmesi gibi yöntemler çevresel tütün dumanını engellemez.

DSÖ, öneriler 2. Kamuya açık alanlarda, tüm işyerlerinde iç alanların %100 sigarasız olmasını sağlayacak yasalar oluşturun. Yasalar herkes için eşit ve kapsayıcı koruyuculukta olmalıdır. Gönüllü politikalar sağlığın korunması için yeterli olmaz. Bazı durumlarda sağlığın korunması için özel uygulamalar gerekebilir.

DSÖ, öneriler 3. Yasaların uygulanmasını sağlayın. Sigarasız yasaları kabul etmek yeterli değildir. Uygulanmasını sağlamak için ufak ama kritik önemde çaba yeterlidir.

DSÖ, öneriler 4. Eğitim yöntemleri geliştirin. Evde ÇTD’ndan etkilenmenin önlenmesi, iş yerlerinde sigarasız ortamlar yaratmanın, sigara bırakma girişimini artırdığına değinen eğitim stratejileri geliştirin.

Kamil Yavuz ...Elveda Sigara, Merhaba Hayat! Karikatürler...

1- Ortak alanlarda sigara içilen bölümlerin ayrılması Havalandırma ya da başka odada/bölümde sigara içmek çevresel sigara dumanını engellemez. Çevresel tütün dumanının önlenmesi için genelde tütün endüstrisi tarafından önerilen iki yöntem vardır. 1- Ortak alanlarda sigara içilen bölümlerin ayrılması 2- Havalandırma ve filtre uygulanması. Ancak bu yöntemlerin incelendiği çalışmalarda varılan sonuçlar, bu önlemlerin etkili olmadığını göstermiştir.

Ortak alanlarda sigara içilen bölümlerin ayrılması yeterli mi? Sigara içilen ve içilmeyen bölümlerin ayrılması (tabandan tavana izolasyon sağlanmadıkça) veya havalandırmayı artırmak ve filtreleme, çevresel tütün dumanını engellemez!

Ortak alanlarda sigara içilen bölümlerin ayrılması yeterli mi? Sigara dumanının içindeki zararlı maddelerin yaklaşık %90’ı uçucu gazlar şeklinde havaya karışır. Bu zararlı maddelerden korunmanın tek yolu kapalı ortamlarda sigara içilmemesidir. 

kaynakça 1. Protection from exposure to second-hand tobacco smoke. Policy recommendations.  World Health Organization 2007 2. A cross country comparison of exposure to secondhand smoke among youth. The GTSS Collaborative Group. Tobacco Control 2006;15(Suppl II):ii4–ii19 3. Bilir, et al. Smoking behaviour and attitudes (Turkey) Final report. Ankara 1997 4. National response to passive smoking in enclosed public places and workplaces A Background Paper. www.nphp.gov.au 2000 5. The health consequences of involuntary exposure to tobacco smoke : a report of the Surgeon General. – [Atlanta, Ga.] : U.S. Dept. of Health and Human Services (USDHHS), Centers for Disease Control and Prevention, Coordinating Center for Health Promotion, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2006.  

Ulusal Tütün Kontrol Programı- Türkiye Tütün kullanımı, çok yaygın bir bağımlılık çeşidi olmasının yanı sıra, tütün ve dumanında bulunan maddelerin insan sağlığı üzerine yaptığı olumsuz etkiler nedeniyle dünyanın ve ülkemizin en önemli ve önlenebilir halk sağlığı sorunlarından biridir.

Ulusal Tütün Kontrol Programı- Türkiye Sigara kullanımı pek çok öldürücü hastalığın meydana gelmesine yol açmaktadır. 2005 yılında dünyada sigaraya bağlı hastalıklardan yaklaşık 5 milyon kişi, ülkemizde ise 100.000 kişi hayatını kaybederken, bu sayının 2030 yılına kadar her yıl dünyada 10 milyon kişiye, ülkemizde ise 240.000 kişiye yükseleceği tahmin edilmektedir.

Ulusal Tütün Kontrol Programı- Türkiye "Tütün Kontrol Çerçeve Sözleşmesi" kapsamında yapılacak çalışmaların planlanması ve ülkemizde sigara tüketiminin kontrol altına alınarak vatandaşlarımızın, özellikle gençlerimizin korunması amacıyla Sağlık Bakanlığınca 2006 - 2010 yıllarını kapsayacak şekilde bir "ULUSAL TÜTÜN KONTROL PROGRAMI" hazırlanmıştır.

Ulusal Tütün Kontrol Programı- Türkiye Programın temel hedefi, 2010 yılına kadar ülkemizde 15 yaş üzerinde sigara içmeyenlerin oranını % 80'in üzerine çıkarmak, 15 yaş altında ise % 100'e yakın olmasını sağlamaktır.

Ulusal Tütün Kontrol Programı Üç ana başlıkta 10 temel amaç, 21 Hedef ve 81 strateji belirlenmiştir. Tütün ve tütün ürünlerine yönelik talebin azaltılması Tütün ve tütün ürünlerinin arzının azaltılması Ulusal tütün kontrol programının izlenmesi, değerlendirmesi ve raporlanması

smokefreeworld ® updated jan 5 2008 Directory of smokefree dining, entertainment & travel for nonsmokers, people with nonsmoking guests, or smokers who just want a break TURKEY IZMIR Deniz Restaurant Atatürk Caddesi No:188-B (Kordon zone) tel 0090232 4644499 - 0090232 4224752 Sigarasiz Bölüm. Seafood grill. They have had a nonsmoking room for nearly ten years. (There is also a smoking room.) When you make a reservation, specify nonsmoking. "The best nosmoking fish restaurant" :) Thanks Ercan and Derya Çelikkaya! BILKENT Bilkent University The Practice Restaurant The School of Tourism and Hotel Management runs a restaurant where students train to be gourmet chefs (!) and maitre d's. There is one seating each weekday for 20 guests in their nonsmoking dining room. Reservations are required:    290 50 02 // akgun@tourism.bilkent.edu.tr Top off the evening at the Bilkent Symphony. Thanks to Yurda Leylak at Post! Line news service. News all around the world in English, Turkish and French. See the tobacco humor gallery of Kamil Yavuz, anti tobacco cartoonist.

Norveç’in turistlere yönelik sloganı: sigarasız düzenlemeler… WELLCOME TO NORWAY The only thing we smoke here is salmon (But, this picture is not from Norway…)

Somon Balığı

SAĞLIĞIN GELİŞTİRİLMESİ:Erken ölüm, hastalık ve engelliliğe yol açan başlıca nedenlerin önlenmesi Günümüzün ve geleceğin,ölüm, hastalık ve engellilik nedenleri : kalp- damar hastalıkları, kanser, süreğen akciğer hastalıkları, depresyon, şiddet, madde kullanımı, yaralanmalar, beslenme bozuklukları, HIV/AIDS/STI ve helmint enfeksiyonları) birbiri ile ilişkili altı davranış biçiminin önlenmesi ile önemli ölçüde azaltılabilir. Bu girişimler, gençlik çağında başlatılır; sosyal, politik düzenlemelerle korunur.

Sağlığın geliştirilmesi( health promotion, WHO, 1995) Tütün kullanımı Yaralanma ve şiddete yol açan davranışlar Alkol ve madde kullanımı Hastalığa yol açan beslenme ve temizlik alışkanlıkları Hareketsiz yaşam biçimi İstenmeyen gebeliklere ve enfeksiyonlara yol açan cinsel davranışlar