RASYONEL SAYILAR GÖKHAN YEŞİLYURT
RASYONEL SAYI KESİR: bir birimin bölündüğü parçalardan birinin veya birkaçının bütüne oranını ifade eden sayıdır. a/b şeklinde yazılan sayılara kesir denir.
RASYONEL SAYI İki tam sayının birbirine oranı ile ifade edilebilen sayıların oluşturduğu kümedir. Rasyonel sayılar tam sayıların bir genişlemesidir ve Q ile gösterilir.
5/2 , 7/8 , 5/4 rasyonel sayı örnekleridir. -7/5 elemanıdır rasyonel sayısının diyebiliriz. Her tam sayı paydası olan bir rasyonel sayıdır.
BASİT KESİR Payı paydasından küçük olan kesirlere basit kesir denir. ½ , 4/7 , 32/71 vb. örnekler birer basit kesirdir.
BİRLEŞİK KESİR Payı paydasından büyük veya payı paydasına eşit olan kesirlere birleşik kesir denir.
TAM SAYILI KESİR Sıfır hariç bir tam sayı ve basit kesir ile birlikte yazılan kesir sayılarına tam sayılı kesir denir.
DENK KESİRLER Bir kesrin genişletilmiş ya da sadeleştirilmiş halidir. Örneğin 1/2 ve 2/4 kesirleri denk kesirlerdir. Çünkü 2/4 kesri 1/2 kesrinin 2 ile genişletilmiş halidir ve her iki kesir de bir bütünün yarısını gösterir. Bir kesrin pay ve paydasını sıfırdan farklı bir sayıyla carptığımızda ya da böldüğümüzde kesrin değeri değişmez.
SIRALAMA Sayı doğrultusunda sağda olan sayılar büyük , solda olan sayılar küçüktür. Buna göre pozitif sayılar sıfırdan uzaklaştıkca büyürler. Negatif sayılar ise yaklaştıkca büyürler. Pozitif rasyonel sayılarda paydaları eşit olan kesirlerde payı büyük olan sayı daha büyüktür. Payları eşit olan kesirlerde paydası küçük olan daha büyüktür. Pay ya da paydalar eşit değil ise eşitlenerek sıralama yapılır.
Negatif rasyonel sayılarda sıralama ; eşitlik düşünülmeden sıralama yapılır sonra eşitsizlikler ters çevrilir .
ÖRNEKLER
ÖRNEKLER