ZARARLI ALIŞKANLIKLAR VE KORUNMA YOLLARI YAZI STİLİMİZ “ARİAL” OLACAKTIR.

HOŞGELDİNİZ

ZARARLI ALIŞKANLIKLAR VE MADDE BAĞIMLILIĞI

BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ? Sağlığa zararlı alışkanlıklar nedir? Bağımlı olmak nedir? Sigara, alkol ve uyuşturucuya başlama nedenleri nelerdir? Sigara, alkol ve uyuşturucunun sağlığa zararları nelerdir? Bilinen diğer zararlı alışkanlıklar Sağlığa zararlı alışkanlıklardan korunma yolları

SAĞLIĞA ZARARLI ALIŞKANLIKLAR Sağlığı olumsuz yönde etkileyen,zararlı olduğu bilindiği halde kolay kolay vazgeçilemeyen alışkanlıklara sağlığa zararlı alışkanlıklar denir.

BAĞIMLILIK Bağımlılık kişinin kullandığı madde üstünde kontrolünü kaybetmesi ve onsuz bir yaşam sürememeye başlamasıdır. Bağımlılık, kullanılan maddenin özelliklerine göre değişen bir süreç sonucunda ortaya çıkar. Bazı maddeler daha kısa sürede bağımlılık yaparken bazı maddelerde ise daha uzun süre de bağımlılık yapar. Örneğin günde bir adet sigara içimi bir ayın sonunda bağımlılığa yol açarken, düzenli alkol kullanımı ile bağımlılık 3 ile 5 yılda oluşmaktadır. Sigarayı bir kez deneyen 4 kişinin 3 tanesi sigara bağımlısı olur 6

Sağlığa zararlı olan ve bağımlılık yapan alışkanlıkların en bilinenleri ve en çok sağlığı etkileyenleri sigara, alkol ve uyuşturucudur.

Bağımlılığın Oluşumu İlk temas (Deneme) Kullanım ve hücresel düzeyde değişme (Zaman zaman kullanım) Psikolojik ve Biyolojik Bağımlılık (Sürekli kullanım) İlk temas: madde denenmek için kullanılır, özenti önemli rol oynar. Zaman zaman kullanım: madde zaman zaman kullanılır, kişiye zararı yok gibidir,bağımlı olmadan da kullanılabildiği düşünülür. Az miktarda, keyif amacı ile alınan maddeler gittikçe kişi için önem kazanmaya başlar. Sürekli kullanım: aynı etkiyi elde edemez, ne bulunursa kullanılır,düzenli kullanım zamanla bağımlılığa kayar, Sosyal ilişkiler maddeyi alabilecek şekilde ayarlanır. Gittikçe maddeyi elde etmek ve kullanmak için daha fazla zaman harcanır. Bağımlılık: Kişinin tüm kapasitesi düşer. Madde kullanmaya devam edilir. Bağımlılık nedeniyle maddeyi almak zorundadır. Maddeyi arama davranışının yoğunluğu artar. Kullanım süreci içinde zamanla tolerans gelişir. Yani kişi maddeyi gittikçe artan miktarlarda kullanmak zorunda kalır. Kişi sürekli olarak aynı maddeyi kullanmaya yönelir. Kişide kullandığı maddeyi azalttığı , alamadığı ya da kullanmadığı zamanlarda yoksunluk (eksiklik/kesilme) belirtileri ortaya çıkar. Bu belirtiler (titreme, huzursuzluk, hayal görme vb.) her maddeye göre değişir. Yoksunluk belirtilerini yatıştırmak için tekrar madde almak zorunda kalır.Bu bir kısır döngü sürecine dönüşür.Madde kullanan kişinin maddeyi azaltma ya da kesme girişimleri genellikle başarısız girişimler olarak kalır.Kişi maddeyi kesip sonra tekrar başlarsa kısa sürede eski kullandığı şekilde madde almaya başlar. 8

Bağımlı Kimdir? Maddeyi Arttırıyorsa Bu süreçleri yaşayan kişi bağımlıdır. Maddeyi Arttırıyorsa Yoksunluk Belirtisi (depresyon-kramp) Yaşıyorsa Madde Alınması ile Rahatlıyorsa Ruhsal Bedensel Sosyal Zarar Yaşıyorsa Sorumluluklarını İhmal Ediyorsa 9

Zararlı Alışkanlıklara Başlama Nedenleri Merak Arkadaş baskısı Sorunlarına çözüm aramak ve uzaklaşmak Farklı gözükmek Beğeni toplamak Bir gruba ait olmak Eğlenmek İLGİ, SEVGİ VE ŞEFKAT YOKSUNLUĞU 11

VE EN ÖNEMLİSİ!!! “Bir defa denemekle bir şey olmaz” ve benzeri tuzak sözler.

HEDEFTE GENÇLER VAR..!

NEDEN GENÇLER? ZARARLI ALIŞKANLIKLAR KARŞISINDA GENÇLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ: İlgileri yüksek düzeydedir. Tepkileri serttir. Çabuk sevinir,çabuk üzülürler. Gel geç hevesleri vardır. Başarılı olma istekleri güçlüdür. Karşılaştırmadan hoşlanmazlar., Dış görünüşe önem verirler. Arkadaşlarının sözüne ve davranışlarına önem verirler.

SİGARA Zehirli bir bitki olan tütünün ince bir kağıt içine sıkıştırılarak sarılmış halidir. TÜTÜN ZEHİRLİ BİR BİTKİDİR VE İSTER ELDE İSTER FABRİKADA İŞLENSİN BU ZARARLI ÖZELLİKLERİNDEN KURTULAMAMAKTADIR! KAĞIT-TÜTÜN ÖLÜM ZEHİR 15

SİGARANIN İÇİNDEKİ MADDELER Karbon monoksit: Egzos gazı Arsenik: Zehir imalatı Metanol: Roket gazı DDT: Böcek ilacı Kadmiyum: Araba aküsü Bütan gazı: Tüp ve çakmak gazı Aseton: Kimyasal sökücü Naftalin: Güve ilacı Amonyak: Kimyasal temizleyici Nikotin : Bağımlılık yapan bir uyuşturucu çeşidi SİGARA DUMANI YAKLAŞIK 4000 KİMYASAL MADDE İÇERMEKTEDİR BUNLARDAN 40 TANESİNİN KANSER YAPTIĞI BİLİNMEKTEDİR. Nikotin: Kokain ve morfin kadar bağımlılık yapar. Tansiyonu ve kalp hızını artırır. Karbonmonoksit ile koroner arter hastalığı ve beyin damar hastalığına yol açar. Katran: Kansorejen olup, akciğer kanseri, amfizem ve kronik bronşit yapar. Arsenik, Benzen, Vinil Klorür: Kansorejen madde, felç edici zehir. 16

Önümüzdeki 20 yıl içinde sigara; AIDS, Tüberküloz, Trafik kazaları, Anne ölümleri, İntihar, Cinayetlerin toplamından daha fazla insan öldürecektir!!! Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünya genelinde 1.1 milyar kişi sigara içiyor, bu rakamın 2025 yılında 1.6 milyara yükseleceği tahmin ediliyor. Bugünkü sigara içme oranları devam ederse, bugün hayatta olan 500 milyon kişi sigara nedeniyle ölecek. DSÖ:sigara kullanımının yılda 4,9 milyon insanın ölümüne yol açtığını, bu sayının önümüzdeki 20 yıl içerisinde iki katına çıkmasının beklendiğini kaydetti. 17

SİGARANIN SAĞLIĞA ETKİLERİ Ses telleri,cilt ve cilt rengi bozulur. Tat alma duyusu ve dişler bozulur. Gözlerde katarakta ve körlüğe neden olabilir. Omurgada bozuklukları ve kemik erimesi artar. Mide ve yemek borusunda kanama, ülser ortaya çıkar. Şeker hastalığına neden olur. Sigara vücudun bağışıklık sistemini baskılar Kalp-damar hastalıklarına zemin hazırlıyor. Solunum sistemi rahatsızlıkları ve özellikle akciğer hastalıklarına neden oluyor. Ses tellerini ve sesin ahengini bozar.Cilt, rengini ve canlılığını kaybeder. Vaktinden önce buruşur ve pörsür. Tükrük salgısını azaltır,Dişleri sarartır, vaktinden önce bozar ve çirkinleştirir. Gözler parlaklığını kaybeder.Gözün beyaz tabakası sarı ve kirli bir renk alır. Yemek borusunun alt ucunun basıncını azalttığı için reflü hastalığına yol açar İnfeksiyonlara zemin hazırlar, İnfeksiyon hastalıklarının tedavisini zorlaştırır Ayrıca, Sigara toplumsal açıdan da problem kaynağıdır. İçen kişinin elleri, nefesi ve elbisesi üzerine sinen kokuda etrafındakiler için tiksinti vericidir. 18

Dünyada en çok rastlanan ve en fazla ölüme yol açan kanser, akciğer kanseridir. 19

Akciğer Kanserlerinden% 95, Akciğer Hastalıklarından% 82, Kalp-Damar SİGARA; Akciğer Kanserlerinden% 95, Akciğer Hastalıklarından% 82, Kalp-Damar Hastalıklarından %51, Felçlerden % 28, Oranında Sorumludur. Kanserler:Ağız-dil-yutak-gırtlak--tükrük bezi-diş eti,Akciğer-bronş,Yemek borusu-mide-karaciğer- pankreas-bağırsak-anüs,Böbrek- mesane –penis-vulva-rahim ağzı,Kan kanserleri Akciğer hastalıkları: Akciğer fonksiyonlarını bozar, Akciğer gelişimini bozar, Öksürük, balgam, hırıltılı solunum,nefes darlığı yapar,Fiziksel performansı, egzersiz, yeteneğini bozar Kalp damar hastalıkları: Hipertansiyon, Kolesterol yüksekliği, Felç, Damar tıkanıklıkları, Kalp krizi, kalp yetmezliği, Kalp ritim problemleri 22

Sigara her yıl 4 milyon kişinin, günde 11 bin kişinin, her 8 saniyede 1 kişinin ölümünden sorumludur. 2020 - 2030’lu yıllarda sigara her yıl 10 milyon kişinin ölümüne neden olacaktır.

Pasif İçicilik Pasif içicilerin % 25’ inde akciğer kanseri görülür. Sigara içtiği için ölen her 9 kişi, içmediği halde dumanını soluyan 1 kişinin de ölümüne neden olmaktadır. 24

SİGARAYI BIRAKMAK İÇİN ÖNERİLER Kesin karar vererek herhangi bir gün seçilerek bırakılır. Sigara içen arkadaş ve çevreden uzaklaşın. Sigara içme isteği uyandıran yiyecek ve içeceklerden (çay-kahve) uzak durun. Yanınızda sigarayı hatırlatacak eşya taşımayın. Sizi strese sokacak konu ve tartışmalardan uzak durun. 15 gün boyunca çay ve kahveden uzak durun. Fizyolojik bağımlılık 15 gün, psikolojik bağımlılık 6 aydır. 25

Sigara içen gençlerin; Okul başarısı düşüktür Dikkat toplama güçlüğü vardır Kasları zayıftır Göğüs çevresi iyi gelişmez Boyları kısa kalır Sık hasta olurlar

SİGARANIN ESİRİ OLMAYIN !...

VÜCUDUNUZ KÜLLÜK OLMASIN!!!!!

SİGARA VE BEBEK Düşük, erken doğum, doğum sonrası ölüm ve sakatlıkların sebebidir. Sigara içen annelerin bebekleri sık ve ciddi solunum enfeksiyonları geçirirler. Sigara üreme hücrelerini olumsuz etkiler kısırlık riskini artırır

KAPALI BİR ODADA İÇİLEN 1 ADET SİGARA DUMANI 2 AYLIK BİR BEBEĞİN ÖLÜMÜNE NEDEN OLMUŞTUR.

SİGARAYI HERKES BIRAKABİLİR!!! 31

32

ALKOL Alkollü içkiler, mayalanmış şekerli besinlerden elde edilen aklı, şuuru etkilemek suretiyle sarhoşluk veren maddelerdir. 34

SARHOŞLUK VEREN HER ŞEY HARAMDIR. HADİS-İ ŞERİF ( HZ. MUHAMMED)

İnsanlar Neden İçiyorlar? Zevk almak Duygu durumlarını düzeltmek Stresle başa çıkmak Alkol içme arzusu 36

ALKOLÜN SAĞLIĞA ETKİLERİ Kan dolaşım düzenini bozar. Karaciğer hücrelerinde yağlanma meydana gelir, siroz hastalığına sebep olur. Böbrek iltihabına, idrarda şeker ve enfeksiyon oluşmasına yol açar. Mideyi bozar, ağrı yapar, gastrit ve ülsere sebep olur. Bağırsak çalışma düzeni bozulur. 1. damarların sertleşmesine,felç ve ânî ölümlere sebep olur. 3.İdrar bolluğu veren bira, böbrekleri temizlemez,bilâkis yorar. 5.Bağırsak ishallerine, iltihaplarına ve çalışma düzeninin bozulmasına sebep olur. 37

İnsan,irade ve dengesini kaybeder. Beyni uyuşturur, yürümekte zorluk çekilir, kol ve bacak çekilmelerine, yüz ifadesinde bozukluklara sebebiyet verir. Heyecan, telaş, korku, sinir buhranları ve kıskançlık, çeşitli rûhî bozukluklara yol açar. El titremeleri, tikler, felçler ortaya çıkar. 38

“Alkol kullananların ve alkol kullanmaya bağlı problemlerin oranı ülkemizde maalesef her geçen gün artmaktadır”. 39

40

UYUŞTURUCU FELAKETİ Beyin ve akıl sağlığının en büyük düşmanıdır. Bağımlılarda beliren ilk olgu; akıl ve sinir hastalıklarıdır. Kullanan kişide fiziksel ve ruhsal bağımlılığa yol açar. Ayrıca bu maddeler kişisel ve toplumsal yönden ekonomik ve sosyal çöküntü oluştururlar. 41

VÜCUDA ETKİLERİ Beyin ve Merkezi Sinir sistemini, Sindirim Sistemini, Karaciğer ve Böbrekleri, Solunum Sistemini olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca AİDS, frengi, verem, kanser, kangren ve benzeri bir çok ölümcül hastalığa neden olmaktadır. 42

Madde bağımlılığı ile ilgili yanlış kanılar -Bir kere kullanmaktan bir şey olmaz -Ara sıra kullanmakla bir şey olmaz -Ben kontrol edebilirim -Benim iradem güçlüdür -Herkes kullanıyor bir şey olmuyor -Ben bağımlı olmam

11 ayda böyle bir fiziksel değişim olabileceğine inanabiliyor musunuz? UYUŞTURUCUYA HAYIR 11 ayda böyle bir fiziksel değişim olabileceğine inanabiliyor musunuz?

4 EYLÜL 2001 DÜNYA YÜZ GÜZELİ SEÇİLEN TÜRK KIZI BURÇİN BİRCAN 6 OCAK 2004 te henüz 20 yaşında iken Zeytinburnu Kozlu Mezarlığı önünde cesedi bulunan Burçin Bircan'ın günlüğünde insanı ağlatan ifadeler bulundu.Burçin, "İftar saati Beyoğlu'nda gezerken, ezanın okunması beni çok etkiledi. Sanki gırtlağım bir yumak oldu. Ailemi ve onlarla yaptığım iftarlar aklıma geldi. Oruçlarını açan insanları ve aileleri görünce rezilliğimi daha da anladım" diye yazmış.

KULLANIMLA MÜCADELE Tedavi;    Uyuşturucu madde kullanan kişiler tedavi olabilir. Özellikle tedavi ilkelerini yerine getiren kişilerde uyuşturucu maddeyi bırakma oranı çok yüksektir. 46

DİĞER ZARARLI ALIŞKANLIKLAR Düzenli ve Dengeli Beslenmeme Hareketsiz Yaşam Tarzı Kişisel Hijyeni ve Uyku Hijyeni Sağlamama Kumar Alışkanlığı TV ve İnternet Alışkanlığı 47

ZARARLI ALIŞKANLIKLARDAN KORUNMA YOLLARI En önemlisi sevgi, ilgi ve şefkat dolu bir çocukluk ve gençlik dönemi geçirmek Eğitim Çevre (Aile, okul, arkadaş ve iş çevreleri) Medya, Genel ahlak sahibi olmak Çocuğa çevre şartlarını o şekilde hazırlamalıdır ki, onun davranışı karşısında ona söyleyeceğimiz söz; “Sakın yapma” yerine, “Aferin!” olmalıdır.

SEVGİLİ EBEBEYN Ergenlik döneminin özelliklerini bilin,eğitim ve öğretimini ona göre yönlendirin. Değişiklikleri fark edecek kadar dikkatli olun Tutarlı olun Bilim,spor ve sanat etkinliklerine yönlendirin Maddeler hakkında bilgi edinin ve doğru bilgi verin

Sokak çocuklarının hepsinin sokak çocuğu oluşlarının, tiner ve bally koklamalarının nedeni, suçlu çocukların tamamına yakınının suç işlemelerinin sebebi, yetişkin suçluların büyük çoğunluğunun suçlu olmalarının nedeni, çocukluk ve gençlik yıllarında sevgiden, ilgiden ve şefkatten mahrum kalmaları ve bozuk kişiler ve bozuk çevreler tarafından yönlendirilmeleridir.

ZARARLI ALIŞKANLIKLARDAN KORUNMA KONUSUNDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Bilindiği gibi zararlı alışkanlıklar, kişinin ruh ve beden sağlığını bozan alışkanlıklardır. Zararlı alışkanlıklar konusunda verilen bilgilendirmelerde dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır Çocuklara ve gençlere hiçbir zararlı, özellikle uyuşturucu madde gösterilmemeli ve nasıl kullanıldığı öğretilmemelidir. Uyuşturucu maddelerin adları ve nasıl elde edildikleri bildirilmemelidir.

3. Uyuşturucu maddeler gaz, sıvı ve katı halde kullanılarak kişilerin tuzaklara düşürüldüğü anlatılmalıdır. 4. Zararlı maddeleri kullananların nasıl krize girdiği ve nasıl öldüğü anlatılmalı ve gösterilmelidir. Tehlikeli madde ve tehlikeli davranış o şekilde tanıtılmalıdır ki; özendirici olmayıp caydırıcı olsun.

İnsan iki temel davranışından biri, haz duyduğu şeye yaklaşmak, diğeri, elem duyduğu şeyden uzaklaşmaktır. İnsan tehlikeli şeyi, haz verici zannederse, bilmeden felâkete sürüklenir. Fakat onun felâket unsuru olduğunu kesin olarak bilirse, ondan uzak durur. İşte zararlı alışkanlıklar, birçok kişi tarafından ve medyada özellikle internette, özendirildiği için çocuklar ve gençler bunlardan haz duyacaklarını düşünerek, bilmeden ölüme giderler.

Eyvah! Çocuğum uyuşturucu kullanıyor Bugün Türkiye’de binlerce genç uyuşturucu batağında. Onları kurtarmak ve yeni gençlerin de bu tuzağa düşmemeleri için alınması gereken tedbirler olmalı. Kırmızı ışıkta beklerken kağıt mendil uzatan bir çocuğa kayıtsız kalamıyoruz. Sokakta çalıştırılan çocuklar için üzülüyor, ailelerine kızıyoruz. Tinerci, balici diye etiketleyip kendimizden uzaklaştırdığımız uyuşturucu ve uçucu madde bağımlısı gençlerden sadece kaçıyoruz. Aslında onları görmezden gelip unutmaya çalışırken kendi çocuklarımızın da geleceğini ihmal ediyoruz. Çocukları sokağa düşmekten ve madde bağımlılığından koruma sorumluluğu sadece anne babalara değil birey olarak toplumdaki herkese ait. Bir kişi tek başına ne yapabilir diyenlere, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Başhekim Yardımcısı Fatih Kılıçarslan’ın cevabı hazır: “Göreve çocuklardan mendil almayarak başlayabilirsiniz.”

BAĞIMLILIK YAPAN MADDELER ÖZGÜRLÜĞÜ ÇALAR, SAĞLIĞI BOZAR ve UNUTMAYIN !!! BAĞIMLILIK YAPAN MADDELER ÖZGÜRLÜĞÜ ÇALAR, SAĞLIĞI BOZAR ve ÖLÜME NEDEN OLABİLİR…. 55

TEŞEKKÜRLER