GELİŞTİRME BECERİLERİ ARKADAŞ İLİŞKİLERİ GELİŞTİRME BECERİLERİ

ARKADAŞ İLİŞKİLERİ GELİŞTİRME BECERİLERİ İyimser Bakış Uyumlu Oynayabilme Farklılıklara Saygı Duyma Arkadaş Olma İltifat Etme ve İltifata Yanıt Oluşturma Olumlu İtibar Sağlama Alay ve Kızdırma ile Başaçıkma İşbirliği Kurma Becerileri

FARKLILIKLARA SAYGI DUYMA Bireylerin ırkları, dinleri, maddi düzeyleri, fiziksel görünüşleri, cinsiyetleri, zeka düzeyleri ve öğrenme stilleri birbirinden farklı olabilir. Bütün insanlar önemlidir ve özel eşsiz güçleri vardır. Önyargısız olarak farklılıklara, YANLIŞLARA değil, saygılı olmalıyız. Ünitenin macı farklılıklara saygıyı tanımlama ve kullanma

FARKLILIKLARA SAYGI DUYMA Her birey birbirinden farklıdır. İnsanların içindekiler önemlidir. Dış görünüşleri değil. Herbirimiz eşsiz ve eşit derecede önemliyiz. Farklılıklara saygı duymak bizi barışcıl yapar. Bulunduğunuz yerde dominant kültür var ise; hem kendi değer, kural ve dilinizi, hemde dominant kültürün bu niteliklerini bilmek sizin iletişiminizi kolaylaştırır. Sınıfta herkese çam kozalağı dağıtınız. Herbir çocuğa elindekii kozalağıni, diğerlerinden ayırtedebilmek için iyice incelemelerini isteyiniz. Sonra çam kozalaklarını toplayın, tekrar dağıtın. Ve saatin ters yönünde öğrenciler çam kozalaklarını ileterek kendi kozalaklarını bulmayı isteyin. Sonra kendi kozalaklarını nasıl bulabildiklerini sorun. İnsanlarda çam kozalakları gibidir., birbirine çok benzer belirli farklılık ve eşsizliklerle birbirinden ayırtedilirler. Bu konuyu sınıfça tartışın. Ali benden farklı, matematikte zorlanıyor, ben matematikte iyiyim. Bence saygılı olmalıyım. Onun iç dünyası daha önemli. Onunla matematik konusunda alay etmemeliyim. Herbirine nasıl saygı gösterebilirim?

FARKLILIKLAR Dış görünüşteki farklılıklar İçimizdeki farklılıklar Herkes aynı olsaydı ne olurdu? Herbirimizin farklılıklarına nasıl saygı göstermeliyiz? Farklılıklar bir kişiyi bir diğerinden üstün kılar mı? Dış görünüşteki farklılıklar nelerdir* ırk, boy, kilo, görünüş, saç tarzı, giyiniş tarzı -İçimizdeki değişiklikler nelerdir? (güçlü noktalarımız, sayıf noktalamalarımız, düşüncelerimiz, duygularımız) Herkes aynı olsaydı ne olurdu? Herbirimizin farklılıklarına nasıl saygı göstermeliyiz? Farklılıklar bir kişiyi diğerinden üstün kılar mı? İlk tanıştığımızda dış görünüş bizi etkiler, fakat tanıyınvca düşüncelerimiz değişebilir. Önyargılar insanı belirli dereceye kadar korur, ancak fazlası ilişkileri kısıtlar ve bozar. İlk tanıştığımızda dış görünüş bizi etkiler, fakat tanıyınca düşüncelerimiz değişebilir.

Nasıl Gözükür Nasıl Konuşur Uygun beden dili kullanarak İnsanlara gülümseyin Dış görünüşlerine aldırmadan oynayınız. Sizden farklı olana dik dik bakmak yerine göz teması kurun Sizden farklı olanla ilişkiden kaçınmayın Arkadaşça ses tonu ile konuşarak Nezaketli ifade ile: “Merhaba, Nasılsın?” SAYGI

ARKADAŞ OLMA Arkadaş olmak için bir kişiye nasıl sözcük ve davranışlar ile yaklaşırsınız? Amaç: Arkadaşlık geliştirme becerilerini artırmak Arkadaş edinmek için ipuçları vermek En iyi arkadaşın diğer arkadaşlardan farkı nedir? Amaç: Arkadaşlık geliştirme Sosyal olarak uygunsuz davranışlar kabul görmeyebilir, deviant gruplar tarafından tutulabilir veya izole kalırlar. Çocukların kendilik değerleri ve başarı, arkadaş kabulu ile pozitif ilişkili bulunmuştur. Gottman (1981) sosyometrik teknikler kullanarak yaptığı bir çalışmada ortaokuldaki çocukların %5-10’u sınıfından hiçbir arkadaşının olmadığını tanımlamışlardır. Bu

ARKADAŞLIK KURMA BECERİLERİNİ İNCELEME 1. Birkaç arkadaşım var. Evet Hayır 2. Arkadaşlık kurmak benim için kolaydır. 3. Keşke daha çok arkadaşım olsaydı. 4. Bir tane en iyi arkadaşım var. 5. Bu sınıfta arkadaşlarım var. 6. Oturduğumuz mahallede, apartmanda arkadaşlarım var. 7. Arkadaşlık kurmak benim için zordur. 8. Arkadaşlığın nasıl kurulacağını bilirim 9. Bir arkadaşa sahip olmak benim için önemlidir. Çünkü…………………………………………………………………............... 10. Bir arkadaşla en çok yapmak istediğim şey ………………………………………………………………………................. 11. Arkadaşım …………………………………………..yapınca hoşlanırım. 12. Arkadaşım ………………………………………….yapınca hoşlanmam. 13. Yeni bir arkadaş edinmenin bir yolu…………………………………….. 14. ………………………………………….isimli bir arkadaşım var. 15. Sınıfta iyi arkadaş olmak isteğim kişiler ……………………………….. 16. Arka sayfaya sizin ve arkadaşınızın eğlenceli geçirdiğiz bir resim çiziniz.

Nasıl Gözükür Nasıl Konuşur Uygun beden dili kullanarak Arkadaşınıza bakın. Gülümseyin. Arkadaşınıza yakın oturun. Yakın arkadaşınız başka birisiyle oynadığında kıskanç olmayın. Arkadaşınız kendini kötü hissettiğinde destek olun. Arkadaşınıza olumlu şeyler söyleyin. “İstermisin …..? “Ne yapmak istersin?” Uygun bir ses volümü ile Arkadaşca bir ses tonu ile Birlikte Gülün

İLTİFAT ETME VE İLTİFATA YANIT OLUŞTURMA İltifat etmek: Samimi bir şekilde bir başka birisi hakkında güzel şeyler söylemektir. İltifat ettiğinizde arkadaşınıza onun hakkında iyi şeyler hissettiğinizi iletmiş olursunuz. İltifat Teşekkür ederim ! İltifat almak: başkalarının sizin hakkınızda samimi bir şekilde güzel şeyler söylemesidir. Çocuklara iltifat edildiğinde, “teşekkür ederim” söylemelerinin öğrenmeleri önemlidir. Çünkü bu nezaket ve kendine güveni gösterir. Öğrencilere samimi iltifat etmeyi öğretirken, eğitici iyi bir model olmalıdır. İltifatlar samimi olmalıdır. İltifat ederken göz teması kurulmalıdır. İnsanların dış görünüşlerine iltifat etme (saçların güzel olmuş, elbise sana yakışmış, gibi) İnsanların davranışlarına yani iç dünyalarına iltifat etme: ne kadar kibarsın, çok naziksin gibi.

Nasıl Gözükür Nasıl Konuşur Uygun beden dili kullanarak İltifat ettiğiniz kişiye bakın. Gülümseyin. Omuzuna dokun veya yakın dur. Samimi bir ses tonu ile “Saçların çok güzel olmuş?” “Çok iyi bir dinleyicisin!” Mutlu bir ses tonu ile “Teşekkür Ederim!”

OLUMLU İTİBAR SAĞLAMA Başkalarının sizin hakkınızda olumlu düşünceleri olmasını sağlama anlamına gelir. Olumlu itibarınız olduğunda insanlar daha iyi davranır ve kendisinizle daha fazla övünç duyarsınız. Olumlu itibar: dürüst, yalan söylemez, paylaşımcı, nazik, güvenilir, temiz olmak Olumsuz itibarlar: yalancı, hırsız, sır tutmaz, dedikoducu, özenti, ispiyoncu. Taraf tutar, pasaklı olmak Ödünç aldığı malzemeleri zamanında vermez gidip geri istemek zorunda kalırsınız. Ali asla kimseyle alay etmez. Kimseye takılarak kızdırmaz. Genellikle mutlu görünümlüdür ve herkese saygıyla davranır. Emre bazen arakdaşlarını kızdırır. Onları incitecek şeyler söyler. Sıklıkla aksidir ve herşeyden yakınır.

ALAY VE KIZDIRMA İLE BAŞAÇIKMA Kızdırma ve alay etme ile baş etme stratejilerini kullanmayı öğretmek. Yüreklendirme: Öğlen yemeğinde, sınıfımızdan bir çocukla alay eden birini, Ali’nin engellediğini gördüm. Böyle sorumlu davranış sınıfımızda ve okulumuzda alay edilmeyi engeller ve birliktelik ruhunu artırır. Kişisel örnek: geçen gece, yeğenlerimle akşam yemeği yiyorduk. Birbirilerini kızdırdıklarını gördüm. Bunun doğru bir şey olmadığını ve böyle şeyler yapmamalarını istedim. Rol oynama: Dışarıda top oynarken, arkadaşlarımızı kızdırmayacak olumlu yorumlar veya söylemlerde bulunuruz. Düzeltici geribildirim: Ayşe, Aslı’nın seni kızdırdığını gördüm, sen öyle yapmamasını söyledin, o kızdırmaya devam etti. Başka stratejiler kullansan iyi olur. Sınıfta alay ve kızdırma ile ilgili örnekler verip, nasıl stratejiler uygulanabileceği ile ilgili beyin fırtınası yapmak. Örneğin arkadaşınızın biri size lakap taktı ve bunu yapmasını istemiyorsunuz? Nasıl stratejiler izlersiniz? (umursamamak, işitmezden gelmek, çok komiksin demek, sizde ona lakap takın, göz dağı verin, öğretmenden yardım isteyin,…..) Oyun bahçesinde bazı çocuklar, küçük bir çocuğu kızdırıyorlardı. Ayşe bunu görünce üzüldü. Diğer çocuklar Ayşe’den de çocuğu kızdırmalarını istedi. Ayşe böyle bir şeyi yapmak istemedi. Ayşe sonrasında, Ali ve Fatma’yı buldu ve meseleyi anlattı. Birlikte giderek küçük çocuğun kızdırılmasını engellemeye karar verdiler. Sonrasında küçük çocuğu alarak oynamaya başladılar.

PRATİK-BEYİN FIRTINASI Birisi sizi kızdırmak için böyle bir davranışta bulunuyor…. ……………………………………………………………….. ………………………………………………………………. ………………………………………………………………

PRATİK-BEYİN FIRTINASI Birisi size lakap taktı ve arkanızdan arkadaşlarıyla sesleniyorlar… ……………………………………………………………….. ………………………………………………………………. ……………………………………………………………… Örneğin arkadaşınızın biri size lakap taktı ve bunu yapmasını istemiyorsunuz? Nasıl stratejiler izlersiniz? (umursamamak, işitmezden gelmek, çok komiksin demek, sizde ona lakap takın, göz dağı verin, öğretmenden yardım isteyin,…..)

PRATİK-BEYİN FIRTINASI Engelli bir arkadaşını kızdırdıklarını gördün… ……………………………………………………………….. ………………………………………………………………. ……………………………………………………………… Öğretmenime haber veririm Onlarla gidip kavga ederim

PRATİK-BEYİN FIRTINASI Birisini kızdırdıklarını veya alay ettiklerini gördün… Onlara katılma Bu olumsuz davranışı durdurmak için yardım iste Kızdırılan çocuğa destek ver Öğretmenime haber veririm Onlarla gidip kavga ederim

Bu kızdırma ve alay çok acımasızca. Ayşe kendini çok kötü Bak, Ayşe’nin ayakkabıları ne kadar çirkin. Hey, Ayşe hangi çöplükten buldun? Hey, Ali Ayşe’nin ayakkabılarına bak Kimbilir kimin eskilerini giyiyor. Bu kızdırma ve alay çok acımasızca. Ayşe kendini çok kötü hissediyordur. Bunu bir yoluyla durdurmalıyım.

Beni kızdırmaya çalışıyorlar. Keyfim kaçtı. Nasıl bir yol izlemeliyim? Hey Ahmet, topun nasıl yakalandığını ne zaman öğreneceksin? Ahmet bütün gün çabalasan da topu Yakalayamazsın. Ahmet’in iki sol eli var. Beni kızdırmaya çalışıyorlar. Keyfim kaçtı. Nasıl bir yol izlemeliyim? Alay çoğu kez güçsüz olana, farklı olana yöneltilir. Bazen yararları olabilir.

PRATİK KARTLAR Beden eğitimi dersinde, diğer çocuklar, bir çocuğu tombul diye çağırıyorlar. Bu alay çok acımazıca. Lütfen durdurun. Çocuklar sizin saç kesiminiz ile alay ediyorlar. Siz bu durumu umursamadan oradan uzaklaşıyorsunuz. Apartmanınızdaki diğer çocuklar bisiklet sürmeyi yeni öğrenene küçük kardeşiniz ile alay ediyorlar. Kardeşiniz, ağlamaya başlıyor. Bu durumu anne-babanıza haber vermeye karar veriyorsunuz. Sizi birkaç gündür kızdırmaya çalışan çocukları duymasızlıktan geliyorsunuz. Ancak devam ettiriyorlar. Sonrasında sakince ‘ben kızdırmayı bırakın, yaptıklarınızdan hoşlanmıyorum” diyorsunuz. Sınıfınızdaki bazı çocuklar, sınıfınıza yeni katılan bir kızın cilt rengi ile alay ediyorlar. Siz onlara katılmıyorsunuz. Sizin de onla alay etmenizi istiyorlar. Başkaları seni ‘sen bir bebeksin’ diye kızdırıyorlar. Kendi zihninden söyledikleri şeylerle senin moralini bozamayacaklarını tekrarlıyorsun. A B C D Arkadaşlık geliştirme kartları ile kurallar veya ipuçları öğretilebilir. E F

PRATİK KARTLAR Bazı çocukların sınıfınızdan bir çocuğu değnekle dürtükledikleri dikkatini çekti. Gözetmen öğretmen görmediğinde bu davranışlarını tekrarlıyorlar. Öğretmenden yardım istiyorsun. Senden yaşça çocuklar okuldan eve dönüşte seni takip etti ve seni lakap takarak çağırıyorlar. Yetişkin birinden yardım istemeye karar verdin. Bazı çocuklar sizin gruptaki bir çocuğu yavaş olması nedeniyle alaya alıyorlar. Siz ‘alay etmeyi bırakın, şimdi iyi yapıyor’ Ablanız geçen gece sizi kızdırdı. Sizde onu kızdırmayı düşündünüz. Fakat bunu yapmadan, odayı terk ettiniz. Yaşlı bir adam yakınınızda yaşıyor. Sizin arkadaşlarınız ona acımazıca çirkin şeyler söyleyerek bağırıyorlar. Siz ‘Niçin böyle çirkin şeyler söylüyorsunuz? Yapacağınız daha doğru dürüst iş yok mu?’ Parktasınız. Bazı çocuklar senin topunu kaptı ve vermedi. Siz çocuklara ya topu geri vermeniz gerekecek veya babanızdan yardım istemek zorunda kalacağınızı söylediniz. G H I J Arkadaşlık geliştirme kartları ile kurallar veya ipuçları öğretilebilir. K L

Nasıl Gözükür Nasıl Konuşur Uygun beden dili kullanarak Konuştuğunuz kişiye bakın. Arkadaşça veya ciddi yüz ifadesi kullanarak (duruma göre) Girişken veya arkadaşça beden duruşu kullanarak (duruma göre) Başkalarından yardım alın Umursamayın ve ortamdan uzaklaşın. Hiçbir söylemezsiniz (Umursamazlık göstererek) Ciddi veya arkadaşça ses tonu ile (duruma göre) Söyleyin…. “Niçin çirkinleşiyorsun? Daha doğru dürüst davranabilirsin” “Ben insanlarla acımasızca alay etmem’ ‘ Ali ile alay ediyorlar, gidip bu durumu engelleyelim’ Bu alaylarınızdan hoşlanmadım. Kesmenizi istiyorum!’ ‘ Ahmet\Ayşe teyze, Ali ile diğer çocuklar dalga geçiyorlar. Ali bu duruma üzülüyor. Bilmeniz gerektiğini düşündüm’