MESLEK SEÇİMİ

MESLEK NEDİR? Kişilerin belli bir eğitimle edindikleri ve hayatlarını kazanmak için sürdürdükleri düzenli ve kurallı faaliyetler bütünü olarak tanımlanabilir. Meslekler, gerektirdiği nitelikler ve sağladıkları olanaklar yönünden çok çeşitlilik gösterirler

MESLEK SEÇİMİNİN AŞAMALARI Kişinin kendini tanıması (Yetenekler, İlgiler,Yaşam Beklentileri) Kişinin meslekleri tanıması (Mesleklerin özellikleri, gereken nitelikler, geçirilmesi gereken eğitim süreci) Mevcut seçeneklerin incelenip, başka seçenekler olup olmadığının araştırılması Bireyin seçeneklerin her birinin isteklerine ve koşullarına ne derece uygun olduğunu değerlendirerek; istenilir yönleri en fazla , istenmeyen yönleri en az ve erişme olasılığı en yüksek olana yönelmesi

Zayıf yönlerinizden yakınmayın... ... Kuvvetli yönlerinize konsantre olun.

YETENEKLERİN TANINMASI VE MESLEK SEÇİMİ Bir mesleği veya ona hazırlayan bir eğitim programını seçerken kişi hangi yetenek türüne, ne derece sahip olduğunu düşünmelidir. En çok sahip olduğu yeteneğini en iyi kullanabileceği çalışma alanını araştırmalıdır. Kişi sahip olduğu yetenekten farklı yetenek gerektiren bir alana yöneldiğinde; o alanda başarı şansı düşük olacak ve buna bağlı olarak mesleki doyumsuzluk yaşanacaktır. Bir kimsenin hangi alanda yetenekli olduğunu yani öğrenme gücünü tanımasının en kolay ve bilinen yolu; o güne kadar hangi alanda yaptığı çalışmalarda başarılı olduğunu değerlendirmesidir.

İLGİLER VE MESLEK SEÇİMİ Kişi herhangi bir zorlama altında olmadan ya da bir ödül beklemeden kendiliğinden bazı çalışmalar yapıyor ve bundan doyum sağlıyorsa ,yaptığı bu çalışmalara karşı ilgisi olduğu söylenilebilir. Kişi önünde çeşitli imkanlar olduğu halde hep belli bir faaliyet türüne yöneliyorsa, kısıtlı imkanlarını bu faaliyetler için kullanıyorsa o alana ilgisi var demektir.

KİŞİNİN HAYATTAN BEKLENTİLERİNİ DEĞERLENDİRMESİ 10 Yıl Sonra Nasıl Bir Yaşam İstiyorum? Nasıl bir iş? Nasıl bir iş yeri? Nasıl bir ev? Nasıl bir aile? Nasıl arkadaşlar? Nasıl bir sosyal yaşam?

MESLEKLERİN ÖZELLİKLERİNİ TANIMA • Mesleğin tanımı nedir? • Nasıl ve kaç yıllık bir öğrenim gerektirmektedir? • Öğrenim süresinde hangi dersler okutulmaktadır? • Bu iş kolunda eleman talebi var mıdır? • Bu işte ne gibi faaliyetlerde bulunulmaktadır? • Kullanılan malzeme ve makineler nelerdir? • Yürüme, ayakta durma vb. koşulları var mıdır? • Nasıl bir çalışma ortamı vardır? (Büro, açık alan vs.) • İş tehlikeleri var mıdır? (Radyasyon, zehirlenme, patlama, yanma, elektriğe kapılma, mikrop kapma vs.)

MESLEKLERİN ÖZELLİKLERİNİ TANIMA • Mesleğe giriş ve emekli olma yaşları kaçtır? • Tercih edilen bedensel ve kişisel özellikler bulunmakta mıdır? (Boy, ağırlıklı cinsiyet, özel yetenekleri) • Kesinlikle iş deneyimi aranmakta mıdır? • Yabancı dil bilme tercih nedeni midir? • İşte ilerleme şartları nelerdir? • Kazanç durumu (en az, en çok) nedir? • İşin çalışanlarına göre avantajlı ve dezavantajlı tarafları nelerdir? (izin imkanı, prim, prestij vs.)

MESLEK SEÇİMİYLE NELERİ BELİRLERİZ? Hayatımızı nasıl bir ortamda sürdüreceğimizi, Hayat boyu birlikte iş yapacağımız arkadaş çevremizi, Çalışırken zevkle iş yapıp yapamayacağımızı, Mesleğimizden tatmin olup olamayacağımızı, İş bulma zorluk veya kolaylığını, Ailemizin nasıl bir ortamda yaşayacağını, Tatil sürelerimizi, Genel yaşam biçimimizi, Toplumda hangi konumda olacağımızı, Nelerden ödün verip vermeyeceğimizi.

MESLEKLER HAKKINDA NELERİ BİLMELİYİZ ? Mesleğin faaliyet alanı nedir? İyi ya da kötü yanları nedir? Hangi ortamda çalışılacaktır? Günde kaç saat çalışılacaktır? Gece ya da gündüz nöbeti var mı? Haftalık tatillerin, yaz tatillerinin süresi nedir ? Özel beceri gerektiriyor mu? Ne gibi nitelikler gerektiriyor? İşe başlarken ayrıca bir eğitime gerek var mı? Kursa, staja gerek var mı? Hangi okullardan mezun olmak gerekiyor? Meslekte ilerleme olanakları nelerdir? Gelir düzeyi ne olacaktır? Ülkenin her bölgesinde mi sadece belirli yerlerde mi çalışma olanağı var?

İSTEK VE ÖZELLİKLERİNİZLE MESLEĞİN ŞARTLARI UYUŞUYOR MU? Yetenek, ilgi ve değerlerle mesleki isteğin uyumlu olması önemlidir. Mesleklerle uyuşmayan özellikleriniz, o mesleği yapmanızı engelleyecek durumda mı? ÖRNEK: Kişisel iletişimin önemli olduğu bir meslekte (öğretmenlik, satış ve pazarlama vb.) bu yönden kendinizi zayıf hissediyorsanız başarılı olabilmeniz mümkün olabilir mi ? Kişi istekleri ve yetenekleri doğrultusunda bir meslek tercihi yapmadığında, başarılı ve mutlu olamama riski ile karşı karşıyadır.

MESLEKLERİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLERE ÖRNEKLER

Mühendislik Bilimleri Matematik ve Fizik yatkınlığı çok iyi olmalı Mekaniğe ilgi Üç boyutlu düşünebilme ve hayal gücü Bölümler: Bilgisayar, Elektrik Elektronik, Makine, İnşaat - Gemi İnşaatı Mühendisliği, Uçak mühendisliği Tekstil Mühendisliği, Teknik Eğitim Makine-Motor Bölümleri

Tıbbi Bilimler Kimya ve biyolojiye yatkınlık Hafıza gücü Ezber ve yorum dengesi İnsan sevgisi ve tahammül Bölümler Tıp, Eczacılık, Diş hekimliği Gen mühendisliği Biyoloji, Biyokimya Veterinerlik Hemşirelik

Sosyal Bilimler Kitap okumaya yatkın Tarih, Coğrafya ve Felsefe branşlarında iyi İnsanlarla iyi ilişkiler kurmak, İnsan sevgisi Toplumsal olayları yorumlama, Tarih şuuru Bölümler: Psikoloji, Sosyoloji, Felsefe Antropoloji, Arşivcilik, Arkeoloji Gazetecilik, Halkla İlişkiler, Rehberlik-Danışmanlık, Sanat Tarihi, Sosyal Antropoloji, Tarih, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği,

İktisadi İdari Bilimler Matematik ve Sosyal bilimler İstatistik merakı Liderlik Yazılı-sözlü ifade Prezantasyon kabiliyeti Hukuk SBF İktisat, İşletme, Ekonometri

Öğretmenlik İfade kabiliyeti İnsan sevgisi, Fedakarlık İkna gücü Bölümler: Okul öncesi öğretmenlikleri Sınıf öğretmenlikleri Diğer öğretmenlikler Eğitim yöneticiliği

MESLEK TERCİHİNDE YAPILABİLECEK HATALAR Anne–babaların arzularına uymak, Beğenilen–sevilen kişilerin mesleklerine özenmek, Günümüzde popüler olan mesleği edinmek, Daha çok fazla para kazanılan mesleği seçmek, Toplum içinde sadece saygınlığı olan meslekleri seçmek, Öğretmenlerin uygun gördüğü meslekleri seçmek, İş bulması kolay olan meslekleri seçmek, Üniversiteye girmeyi kolaylaştıran, düşük puanla yerleşilen meslekleri seçmek Hayallerle geliştirilen idealdeki meslekleri seçmek, Sadece olumlu özellikleri tanıyarak yanılgıyla sevildiği sanılan meslekleri seçmek .

ÜNİVERSİTE VE MESLEK SEÇİMİNDE YANLIŞ İNANIŞLAR Ülkemizde insanlar istedikleri mesleklere giremiyorlar. Yaşam boyu sürdüreceğim mesleğimi seçme aşamasındayım. Üniversiteye bir girsem gerisi kolay. İnsan ancak dört yıllık bir üniversite eğitimi görürse güvenceli ve saygın bir meslek edinebilir. İyi bir üniversiteye girmeli, hangi bölüm olduğu önemli değil. Sadece belli bir meslek edinmek isteyenler üniversite eğitimi görmelidir. Gelecekte hangi mesleğin geçerli olacağını şimdiden bilmek çok önemlidir.